Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 25, 21 Iune 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

i.ekahi ahiahi. mahope iho o ka hala ana aku o Mr. Kucr.e mahina o kona moku, no kana holoholo, no na aina mamao, e noho ana o Silia maloko o kona rumi hookipa, me ka nanea loa ī ka heluhelu i kekahi buke moolelo hou, ana o ke kuai ana ma kela la. Iloko nae o kona nanea. ua kani mai la ka bele kahea mamua 0 ka puka o ka hale. a lohe koke aku la no oia i kekahi mea e ninau ana i ke kauwa nona. a iaia i hele mai ai e wehe i ka puka. e ku aku ana kekahi kanaka malihini, i hele ka lauoho a poohina. a i kona ike ana aku i kela kanaka, hoomanao ae la oia no kona halawai mua ana me ia, ma kekahi wahi, e hiki ole ai nae iaia ke hoomanao i keia manawa. "E huikala mai oe ia'u e ka leele, ina o Miss Haukona kōu inoa/' wahi a ke kanaka malihini ia Silia. "Ae o ko'u inoa ia." me ka ike koke ana iho o Silia, o kela no ka ke kanaka i kau pu ai me ia maluna o ke kaaahi hookahi mai \Velafika mai, me ka maul ana iho nae, i ke kumu i makemake ai o kela kanaka e ike iaia. "He hana mahaoi paha keia ma ka aoao o kekahi kanaka malihini. ka hoea ana mai e hui pu me oe, me ko'u hoolaunā mua ole ia ana aku ia oe; aka nae, ke ole au e kuhihewa, ke hoomanao nei no oe, no ko kaua kau like ana mai maluna o ke kaaahi hookahi no Ladana nei. Ua hoohuoi wale no au 1* kou helehelena. a i ka loaa ana ia'u o kou inoa mahope mai, akahi no a hooiaioia ka'u mea i hoohuoi mua ai, eia ka o oe no ke kaikamahine a kuu hoaloha kahiko, ka Rev. Nakanaela Haukona: ka mea i noho kahu mua no ka ekalesia o Alenaelale, ma ke Kalana o Kena. Pela anei ka mea oiaio?" "Ua noho kahii oia no ka ckalesia au i kamailio mai la a ina he hoaloha i'o oe no kuu makuakane, alaila, ke hauoli ioa nei au i ka halawai pu ana me oe," wahi a Silia, me ka hoauheeia ana aku o kona mau manao hoohuoi no ke ano o kela kanaka malihini. "O Simona Kaapuni ko'u inoa," i- pane hou aku ai ke kanaka malihini, me ke kono ana mai o Silia iaia, e komo aku noloko o ka rumi hookipa. "Ma Etona ko maua wahi i noho pu ai me kou makuakane," 1 hoomau aku ai no o Simona Kaapuni i kana kamailio ana, iaia i noho ai maluna o kekahi noho a Silia o ka panee ana mai imua ona. "He mau hoaloha pilipaa loa maua, aka nae mahope o ka hala ana o kekahi manawa, ua kaheaia mai la oia e hoi aku i kahu no ka ekalesia ma Birikona, o ka pau no ia o ko'u ike hou ana iaia, a mai kela wahi ae, i hoi aku ai oia no Alenadale." "Ua pololei kena mau mea au e hoakaka mai nei e Mr. Kaapuni. He ekolu wale no ona makahiki i noho ai ma*Birikona, a hoi mai la ma Alanaelale me ka nee hou ole aku no kekahi ekalesia okoa, aliiki wale no i kona make ana. Ma Alenadale ko'u wahi i hanauia ai, a malaila no ko'u makuahine'i make ai oiai no au e kamalii loa ana ia wa." "O, he mea ehaeha maoli ka make ana o kou makuahine i kou wahi wa uuku loa," wahi a Mr. Kaapuni, me ka hoikeike ana aku i kona ano kaumaha. "Mai kekahi hoaloha mai o'u e noho ana ma Alenadale, i lohe ai au e pili ana ia oe, a w-ahi ana. o oe kekahi kaikamahine maikai loa o ka leo i ka himeni, pehea ua hoomau aku anei oe i ka paka ana i kou leo no ka hana himeni, mahope mai o ka make ana aku o kou makuakane kuu hoaloha hoi?" "Ae, ua hele mau aku au no ke a'oia mai i ka ike ame ka makaukau himeni, oiai au e noho ana ma Alanaelale, a i ka haalele ana i kela wahi, o ka pau'ana ia o ko'u waiho ana aku ia'u iho, malalo o na kumu a'o himeni akamai," wahi a Si!ia me ke kulou ana iho o kona poo ilalo, me he mea la, ua | ala mai la na hoomanao ana iloko ona, no ke ano o kona hoohala ana i kona mau la ma Welafika. "Ke ole au e kuhihewa, o kela alakai himeni o ka ekalesia ma \Velafika, o ke alakai himeni hookahi no ia, e noho ana ma ka ekalesia a kou makuakane i lilo ai i kahu ma Alanadale, aole anei pela?" me ka nana pono loa ana mai o Mr. Kaapuni ma na maka o Silia. "Ae, o Mr. Naika, ke alakai o ka papa himeni, o ka ekalesia a kuu makuakane e noho kahu ana ma Alanadale," wahi a Silia me he mea la, aole he hoihoi iloko ona, no ke kanaka a Mr. Kaapuni e hooniele aku nei. "Ina hoi ha o kena ka mea oiaio, alaila aole aku la no hoi e nele kdfc kamaaina loa i kela kanaka!" "Ae, ua kamaaina loa au iaia, no ka mea o ka'u kumu no ia nana i a'o mai ia'u i ka ike.ame ka makaukau himeni." "Ma kau ike i ke.ano o kana a'o ana i kela ike himeni, aole anei oia kekahi o na kumu makaukau loa?" "Ma ka'u mau mea i hooniaopopo, he kanaka akamai loa oia i ka himeni, a ua mahalo nui ia oia e ka poe i lohe i ke ano o kana alakai ana i kana papa himeni." <4 Pehea, aole anei ou ike, i kekahi mau ano kupaianaha iloko o kela kanaka, mawaho ae o kona kulana loea himeni?" "Heaha auanei. he mea maa no.paha ia iwaena o nā kanaka apau, aole anei pela?" wahi a Silia i pane mai ai ma ke ano ninau. "He mea oiaio no kena au e kamailio mai la e kuu kaikamahine, aka aole anei oe i ike, o ke ano kupaianaha iloko o Mr. Naika. o ia no kona lilo ana i alakai no na hana pono, a Uoko o ia manawa hookahi, he~alakai pu oia no na hana kupono ole, o ia hoi ka'ai hua opiuma?" Pahola ae la ka haikea ma ka kelehelena o Silia, e hiki ole ai iaia ke huna aku, i ka hoopilikiaia o kona noonoo, mamuli 0 keia ninau a ke kanaka malihini, eia nae, ua ahuwale kona mau ano apau imua o Mr. Kaapuni, a pane mai la nae o Silia 1 ka i ana mai: "I kela ame keia manawa, iloko o na maka}iiki ekolu i kaahope ae nei ko ? u ike ana iaia, aole nae ma ke ano kamaaina maoli, e maopopo ai kōna mau ano apau ame kana mau mea e hana ai." "Oiai oe e noho ana ma Ladana nei, he holoholo mau no anei oe i \Velafika i kekahi mau manawa, ma ke ano hoomaha?" wahi a Mr. Kaapuni i hoololi ae ai i ke ano o kana niele ana, ma kekahi alahele okoa loa. "He kakaikahi loa ka'u mau manawa i holo aku ai no kela kulanakauhale, ma Ladana nei no ka hapanui o ko'u manawa e noho ai." y "O Welafika kekahi wahi maikai loa a'u i ike ai. No na makahiki loihi ko'u kaahele ana mai kekahi wahi a i kekahi, e huli ana i na mea pili i na lua i hanaia malal oo ka honua, a i kuu hoea ana ma Welafika, malaila i loaa ai ia'u kekahi mau mea ano nui loa, a'u i ike ole ai ma na wahi e ae o ke ao nei. Pehea ua iho no anei oe ilalo o ka heana o ka poe make, i hanaia mahope mai o ka halepule ma Welafika?" Ua lilo'keia ninau a Mr. Kaapuni, i kumu e naka ai o Silia me ka haalulu. haikea ae la hoi kona helehelena, a pane mai la me ka leo haakiln.

''Aole au i hele iki e nana i kela wahi!" • i Hoomanao mai la o Mr. Kaapuni, no kona waiho ana mai i kela ninau hookahi no imua o Silia, ia laua maluna o ke kaaahi, me ka nana pono ana aku o ka wahine opio iaia, a o ia kana i pane mai ai: "Ina e ninau mai ana kekahi mea ia'u, ina ua hele oe e makaikai ilalo o ka ilina o ka poe make, he liookahi no a'u mea e pane aku ai iaia, o ia kou ike ana i kahi i waihoia ai o na kino o ka poe make," wahi a Mr. Kaapuni, me ka imoimo ana-iho o kekahi maka. "Eia ke kumu o ko'u hookahua ana i ka oiaio o kela pane, no ka mea ma kekahi la, ma ke ano ulia, aole no i loihi loa ae nei, ua loaa aku la ia'u kekahi hainaka, iwaena o na lau laau kahiko, e waiho ana mamua o ka puka, e iho aku ai ilalo 0 ka ilina ma ka honua. Ma ko'u nana ana i kela hainaka, 1 ike ai au, o oe ka mea nona ua waiwai la, ma kou mau huakuiiiu, ua loihi maoli ka waiho ana o kela hainaka malaila, no ka mea ua hele a paapu i ka lepo. "Ua malamaia kela hainaka e a'u, a ua holoiia a maemae, a no kuu holo ana mai nei i keia kulanakauhale, manao iho la au he mea maikai no'u ka paa pu ana mai i ua hainaka la, a haawi a.ku ia oe," alaila unuhi ae la oia i ka hainaka a waiho aku la imua o Silia, me ka liuli o ke kihi o na huakumu i kuniia iluna. ' ' "Ae, no'u i'o keia hainaka, aka' heaha auanei ka waiwai o keia mea, ina no i kiolaia e oe, ua oi loa aku ia o ka pono," wahi a Silia, me ka hiki ole iaia ke huna aku, i ka hele o kona ano a kunahihi. "•Mamuli o ka loaa ana o keia hainaka ia'u, a no ko'u lohe ana hoi no kekahi hihia pohihihi loa, o ka oili ana ae ma Welafika i ka hooilo aku nei, pela wale no au i manao ae ai, malia paha o lilo ka loaa ana o keia hainaka, i mea waiwai. Pehea, ua kamaaina no nae paha oe f ke keiki hanauna Keoni Naika ea?" "Ua ike no au iaia, aole nae ma ke ano kamaaina maoli, he mau manawa lehulehu k'ana o ka hele ana ae e ike ia Mr. Naika, ua keiki nei." • "Ma na mea i kamailioia mai ia'u, he keu aku ka pipili o ka manao o ka makuakane no kana keiki hanauna, mamua o ka pepehiia ana o kela keiki." Kunou wale mai la no o Silia i kona poo, no ka hooia ana mai i ka pololei o na mea a ke kanaka malahini i lohe ai, eia nae ke ike aku la o Mr. Kaapuni, i ka naka haalulu o Silia. "]\la ko'u manaoio maoli, elike me ka'u mea i ike ai no Mr. Keoni Naika, aole he pololei o kela manao aloha ona no kana keiki hanauna, a ua komo mai ka manao hoohuoi iloko o'u nona." "Heaha ke kumu o kou kamailio ana mai i keia mau mea imua o'u? No keaha i lilo ai ka inoa o Keoni Naika, i mea j nau e kamailio ai; mamuli anei ia o kou manao ana, ua maopopo ia'u kekahi mau mea e pili ana i ka hihia pohihihi ma jWelafika?" ! "He hookahi wale no kumu nui o ko'u kamailio ana aku I nei ia' oe maluna o keia kumuhana, mamuli o ka lilo o ke !karaima i hanaia, i mea pohihihi, a i kou hoike ana mai nei, jua kamaaina oe ia Mr. Naika, manao iho la au, ua nui paha kau mau mea i ike no kela hana pohihihi, a e hoomanao no hoi oe, he kanaka malihini loa au, m'a kela kulanakauhale, 0 ke aho no o na malihini, o ka maopopo ia lakou o na mea pohihihi apau i hanaia. E huikala mai nae oe ia'u, ina ua lilo ka'u mau ninau i waiho aku nei imua ou, i mea maikai ole i kou noonoo, aole no hoi au e hoouluhua hou aku ana ia oe: he hookahi nae a'u mea e hauoli nei, o ia no kou loaa ana iho la ia'u, ke kaikamahine a kuu hoaloha kahiko." Hoomaka hou aku la o Mr. Kaapuni e kamailio e pili ana no ka makuakane o Silia, me ka ninaninau ana aku i na mea e pili ana i ka ma'i o kon.a hoaloha ame ka make ana, a ua lilo na hoakaka a Silia, i mau mea e hooluoluia mai ai kona manao, a i ka hala ana o kekahi manawa loihi, o ko laua kamailio ana me ka maikai, ku ae la oia iluna, a haawi aku la i na hoomaikai ana i ke kaikamahine opio, me ka olelo ana aku, e huli hoi ana oia no kona hokele; me ka hooia ana mai nae, he manaolana' kona, e hoea mai "3rna no he manawa no loua e halawai hau ai. Mahope iho o ka haawi ana aku i ke aloha lululima, o ka oili mai la no ia o Mr. Kaapuni iwaho, a haalele aku la i ka home o Silia, me kona nana hou ole aku i kela wahine opio.' I hakalia no nae a paa ka puka i ke paniia, o ka hoi niai la no ia o Silia a maluna o kekahi noho, kulou iho la kona poo ilalo, o kona hoomaka aku la no ia e uwe. Ia Simona Kaapuni hoi i kaawale loa aku ai mai ka hale mai, hooho ae la oia i keia mau olelo: "lie keu aku kela a ke kaikamahine akamai me ka piha i ka ma&lea, a o ka'u mea e mahalo loa nei, o ia no ka u'i o kona helehelena, aole no hoi e nele ka haaheo o kuu hoaloha kahiko, no kana kaikamahine! Mamuli nae o kana mau mea 1 hoakaka mai nei ia'u, ke paa loa nei kuu manao, ua oi aku ke kamaaina o kela kaikamahine ia Keoni Naika, mamua o kekahi poe e ae e noho mai la ma Welafika, e hoea mai ana r.o nae, i ka manawa e loaa pono ai ia'u na mea oiaio loa." MOKUNA XXIV. He hookahi paha hora mahope o kela hala ana aku o Simona Kaapuni, ua hoopuiwa hou ia mai o Silia, i kona lohe ana aku, i ke kikeke o kekahi mea mawaho mai o ka puka o ka-rumi hookipa, a lohe aku la oia i ka pane ana mai o kekahi leo wahine, e ninau mai ana iaia, ina no paha aia oia maloko o ka hale kahi i noho ai. Hele aku la ua o Silia e wēhe i ka puka, e ku ana kekahi wahine aoo, me kekahi palapala iloko o kona lima, 'me ka pane ana mai: x "He kelekalapa keia nau e Miss Haukona. Ea ua ma'i ia anei oe, he keu aku ka haikea o kou helehelena?" "Aole, o'u ma'i maoli, he naluiu wale no ma kuu poo nei," wahi a Silia, a o ka mea oiaio 'maoli no ia, ke ike la oia i ka eha o kona poo, mamuli paha hoi kekahi o kona ano e, no na kamailio i hoalaia mai e ke kanaka malihini. "Na kekahi keiki opio i lawe mai nei a haawi i keia kelekalapa ia'u," wahi hou a ka "wahine aoo, a o ka hakuhale hoi, 0 keia home a Silia e noho nei, me ka haawi pu ana mai i ke kelekalapa ia Silia. Lawe mai la o Silia i ke kelekalapa, me ka haawi ana aku 1 kona mahalo i ka hakuhale, alaila huli hoi mai la noloko o ke keena hookipa, me ke pani ana aku i ka puka a paa. Malalo. o ka malamalama o ke kukui e kau ana maluna o ke pakaukau. i wehe ae ai o Silia i ka wa-hi i hookomoia ai o ke kelekalapa. a o keia ka manao maloko o ua kelekalapa nei ana o ka heluhelu ana iho: "Miss Silia Haukona: Ina aole he nui loa o kau mau hana, e pilikia ole ai ke haalele aku oe, alaila, e hele koke mai oe e hui pu me a'u, ma La Roka, Palani, me ka hou ole aku. Eia au iloko o ka ma'i kupilikii loa.—Ede' Kuene." I ka maopopo pono ana ia Silia o ka manao maloko o kela kelekalapa. ua hoopiha loa ia aku oia me na manao aloha, no ka mea o Mr. Kuene ke kanaka nana i hoopakele ae iaia, iloko o kona mau hora o ka ehaeha loa, e kuewa hele ana ma na alanui, a o kela hoi ke kanaka nana, i hapai ae iaia mai kona kulana haahaa mai, ahiki i kona ike maoli ana iho, i kona kulana e ola ana i kela manawa. (Aole i pau.)