Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 22, 31 May 1923 — He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha [ARTICLE]

He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili-He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha

0 ka huli hoi ia o ka makaikiu ahiki i ka pau ana o na rumi apau, oili mai la oia iwaho, o ke keena hookipa, kalii a ke kaikunane me kona kaikuahine e noho ana, me ka hoi pono ana mai o ko laua-noonoo maikai, me he mea la, aole he mea nana i hoopilikia aku i ko laua manao; aka aia nae maluna o ke kanaka o ke aupuni, na hoailona, no ke poho o kona manaolana, no ka loaa iaia, o kekahi mau ike ano nui, elike me kana i manaolana ai, ma ka manawa ana i hele mai ai e hooko i kana misiona. "Ua hooko aku au i ka'u hana me ke kuio loa, au no e ke kanaka opio e ike aku ai, i kou wa e hoihoi pono aku ai i na mea apau ma ko lakou mau wahi. Aohe mea ano nui i loaa aku nei ia'u, nolaila o oe o kaua ke lanakila ana, a owau ka mea poho, no ka mea aohe ukumakana e loaa ana ia'u, no ko'u luhi." "Ua hookahaha loa ia mai ko'u manao, no ke ano o kau niisiona i keia la, no ka mea aole keia o ka mua loa, o ka huliia ana o ko'u mau waiwai a ma na ukana o ko'u kaikuahine, aka ua lawelawe mua ia. no ia hana ma Welafika, me ka loaa ole no o kekahi mea e kau ai na hoohuoi ana maluna o'u." "Aohe a'u mau hoakaka imua ou, no ke kumu o ka huli hou ia ana o ko olua mau ukana, koe wale no, he mea hooko kauoha au, a ke manaoio nei au, aole he hakahaka a hc keena huna maloko o keia mau rumi, i nele ole ka noii nowelo ana o ko'u mau maka. Ke alaalawa wale la no nae ka nana ana a ka makaikiu ma kela ame keiawahi oloko o ka rumi hookipa, elike me ke ano o na kanaka i a'oia ma ka lakou oihana, a iaia no paha ka haupu ae no kekahi mea, ia wa i hooho ae ai ua makaikiu nei: "Mai poina maoli ka hoi, ua laki maoli au i ka oili ana ae la o keia noonoo!" me kona hele ana mai, a ku iho la mamua 0 ke pakaukau a Gai. "Aia kekahi wahi huna maloko nei o keia pakaukau," wahi ana, me ka lawe ana ae i na ume iwaho, a iloko no hoi o kela -nanaw r a, ke kikeke la oia, i maopopo ai iaia, he olohaka kekahi wahi o ke pakaukau. "Aole au i ike aia he wahi huna maloko o keia pakaukau," 1 pane mai ai o Gai, ma ke ano kahaha. "He pakaukau keia no kuu makuakane, a-mai ka manawa mai i kaa ai malalo o ko'u malu, ahiki wale no i keia la, aole au i ike ike aia kekahi wahi huna maloko o keia pakaukau." "Ma ke ano o ke kani a'u e lohe nei, aia he wahi hakaliaka o keia pakaukau, e hoolohe mai paha oe la?" alaila kikeke aku v la ka makaikiu, me ka lohe maopopo o Gai i ke o ana o ke kani, 0 ke ano e hoohewahewa ole ai oia, aia i'o he wahi hakahaka 1 hanaia o kela pakaukau. Ke noke la ka makaikiu i ka nana, i kekahi keena huna, aole nae ia he hana maaiahi, no kekahi manawa loihi, kona noke ana i ka nana, ma na aoao apau o ke pakaukau, a heaha la ia hapai ana ae ana, i ke pani, o ka hemo mai la no ia o kekahi papa, a ahuwale ae la kekahi keena huna, i hanaia, i ike mua ole ia hoi e Gai Wakona. ]\le na maka i hele a piha me ka hoihoi, i nana aku ai ka makaikiu iloko o kela wahi hakahaka, a ike aku la oia i ka waiho o kekahi puolo, nolaila lalau koke iho Ia oia, a nana ae la, me he mea la, e hoike mai ana kona mau ano, i ka piha hoihoi, no ka hoea ana mai, i ka loaa ana iaia, o kekahi mea ano nui loa, a o ka hookoia ana hoi ia o kana misiona o ka hoea ana aku. O ka mea a ka makaikiu o ka hopu ana aku, he hainaka no ia i hele a hauka'e i ke koko, aia hoi maloko o kela hainaka, kekahi mau ki puka elua, i owiliia me kekahi pepa lahilahi loa., Wehewehe ae la ke kanaka o ke aupuni i ka pepa lahilahi, aia hoi, ua haule aku Ia kekahi paa pihi pulima gula, a waiho ana iwaho, a o ia k aGai o ka hooho ana mai: i "He keu maoli aku a ka mea kupaianaha, o ka hoea ana o keia mau mea maloko nei o kuu pakaukau." Ke lolelole la ka makaikiu i na pihi pulima, me kona ike ole iho i kekahi mau huapalapala, a hookomo mai la iloko o ka pakeke o kona puliki, alaila lalau iho la i ka hainaka, me ka lolelole ana, ma na kihi, a iaia no paha ka maopopo no ka loaa ana iaia o kekahi mau huakumu, hoikeike mai la oia i ka hainaka imua o Gai Wakona, me ka i ana mai: "Pehea keia, e hiki ana anei ia oe ke hoole mai, i ka mea nona keia hainaka?" a nana i'o aku la o Gai Wakona, e kau ana na huakumu H. N., a o ia ka ke kanaka opio i hooho ae ai, me ka heie o na maka a kunahihi: "Ea, heaha ke ano o keia mau mea o ka loaa ana iho la ia oe?" me ka eeke ana aku ihope, me he mea la, ua kau mai Ja I ka weli iaia, no na kulu koko maluna o ka hainaka. ! "Eia no ka manao o keia mau mea," wahi a ka makaikiu, me ka leo malie loa. "O kela hainaka i kuniia me na huakumu I H. N., pela hoi me keia paa pihi pulima, he mau waiwai, ia no kela kanaka opio i pepehiia ai a make ma Welefika he mau mahina aku nei i hala. No keia mau ki, aole he mea i maopopo ia'u, aka e ana no au i keia mau mea," me ka hookomo ana iho i kela mau waiwai apau maloko o ka pakeke o kona lole, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana: "O keia ka hoea ana mai i ka hopena o ka'u hana i hoea mai nei i keia la, a ia'u e haalele iho ai i keia rumi, e paa pu aku ana au ia oe, ma ke ano he paahao na'u," me ka paa ana iho o kekahi lima. o ka makaikiu, maluna o ka poohiwi o Gai. MOKUNA XXII. "Heaha ke ano o kau mau olelo i kamailio mai nei?" wahi a Josepine o ka pane ana mai, me kona hele okoa ana mai a ku aku la imua o ka makaikiu. "Ke kaumaha loa nei au e ka wahine opio, 110 ka lilo o ka mea a'u i loaa iho nei, i kumu e hookaumahaia aku ai kou noonoo. No kekahi manawa loihi ae nei, ko'u huli ana me ka hoomanawanui, i kekahi ike o keia ano, akahi nae a hoea mai i ka hookoia ana o kuu iini, ua loaa iho la ka mea oiaio loa, e kau aku ai ke ahewa ana maluna o ka mea nana i pepehi ia Hahaki Naika a make. "Ke ku nei kekahi ukumakana kiekie loa, no ka haawiia aku i ka mea nana e huli ana me ka hoomanawanui, i na ike e ahewaia ai ka mea pepehikanaka, o keia kekahi kumu o ko'u hoomanaw r anui ana ma keia hihia, ua hoea mai nae i ka pau ana 0 ka'u hana, he hookahi wale no mea i koe, o ka ohi mai i kela ukumakana." "Pehea e lilo ai keia mau mea i loaa iho la,ia oe, i kumu e hooiaioia ai o kuu kaikunane kamea nana i pepehi ia Habaki?" 1 mau aku ai no o Josepine, i ke kupale ana no ka pono o kona kaikunane. "Mai ka manawa mai 1 kaa ai o keia pakaukau malalo o ko maua malu, ahiki wale no i keia la, aole loa maua i ike iki, he keena huna kekahi o keia pakaukau." "Pela anei ka mea oiaio e ka wahine opio? He keu aku

maoli ka a ka mea kupaianaha, aole loa e hoea keia mau mea maloko o kela wahi huna o ke pakaukau, ke ole c hookonuMa aku iloko olaila e kekahi lima kanaka. "Pehea i'o no, ina pela na ka makuakane o maua, a 1 ole na kekahi mea okoa ae, i hookooio i kena mau mea maloko o ke pakaukau, mamua ae o ke kaa ana mai malalo o ko maua malu." . . "E oluolu anei oe e ka wahine opio, e hoike mai 1 ka inoa c ko olua ma!kuakane ?'• "O Nelekona Wakona kona inoa." "Alaila ao!e no ko olua makuakane kela hainaka, no ka mea he N. W., kona mau huakumu. O na huakumu e kau nei maluna o keia hainaka, ua kulike loa ia me na huakumu o Habaki Naika, a ma kuu manaoio, o ka mea nona keia hainaka, oia no ka ona nona keia mau pihi pulima, a ua hoopohihihi loa ia mai ko'u noonoo, no ke ano i hoea ai keia mau waiwai maloko o keia pakaukau." Hoikeike mai la ke kanaka o ke aupuni i na pihi pulima me ka hainaka imua o Josepine, a ke nana la o Josepine 1 kela mau niea, ka hoohewahewa ole, no ka mea ua ike oia i kela paa pihi pulima ia Habaki Naika, ma kekahi aha hoohauoli a lakou o ka hele ana, nolaila o na manaolana iloko ona, no ke kaawale o kona kaikunane mai ke karaima pepehikanaka, i kahihi wale ia aku maluna ona, ua poho wale ia, koe wale no kona hoomaopopo ana iho, e hookonio hou ia aku ana o Gai iloko o ka poino, e hiki ole ai paha iaia ke hoopakele aku i kona kaikunane, a o ia kana o ka huli ana mai imua o Gai, a pane mai la: "O e Gai kuu kaikunane, he keu aku keia a ka pilikia, e* hiki ole ai ia oe ke alo ae! Ua maopopo no anei ia oe ke alo ae! Ua maopopo no anei ia oe keia wahi huna oke pakaukau?" "Ma ke Qla ana o ke Akua, aole au i ike mua i keia wahi huna o ke pakaukau ahiki i keia manawa; aka he mea makehewa wale no paha ko'u olelo ana ae pela, oiai, ua loaa alui keia mau waiwai maloko olaila, he mau mea hoi, e kuhikuhi mai ana, no ko'u pili i ke karaima pepehikanaka." "Heaha ka kaua mea e hana ai no keia pilikia ou?" "Aohe mea hiki ia kaua ke hana aku, koe wale no, ko'u hele pu aku me ke kanaka o ke aupuni, noloko o ka halepaahao." 4 "O, e Gai, aole loa! E pono e lawelaweia mea t i wahi nou e komo ole ai iloko o ka halepaahao. Aole e hikl ia'u ke hookuu aku ia oe e hele ilaila," alaila puliki okoa aku la o Josepine ia Gai, me ka noke ana i ka uwe. "E oe e Josepine, ua lilo kou uwe mai, i kumu e hoehaehaia mai ai o kuu noonoo; o ko'u ike aku ia oe me kena kulana kaumaha ou, ua like ia me ka pepehi okoa Dna mai ia'u a make." I ka lohe ana aku o Josepine i kela mau olelo a kona kaikunane, aea ae la kona poo iluna, nana mai la hoi ma na maka e Gai, me ka pane ana mai: * "E hoao no au e hoomanawanui e kuu kaikunane, aka nae pehea la e hiki ai ia'u ke alo ae, no keia pilikia i kau mai maluna ou? Heaha la ka'u mea e hana aku ai. Ihea la au e noho ai, aole e hiki ia'u ke noho hookahi iho maloko o keia mau rumi o kaua!" "He hookahi no a'u wahi i ike, nou e hoi aku ai e noho, ma ka home o Tiodora, aole loa he kanalua iloko o'u, no kona hookipa aku ia oe me ka maikai, ina no, e lilo ana keia mau han.i hoopilikia maluna o'u, i kumu e pau ai kona hilinai no'u,' r i kamailio mai ai o Gai, no ka hoomalielie ana i kona kaikualii* ne. "Aole loa o Tiodora e hoowahawaha ia oe e Gai, aka e mau ana kona hilinai ia oe, ahiki' i ka hopena o kona mau la ma ka honua nei. Aole anei, ua lawa ko kaua ike, no kona kupaa ana mahope ou, no na manawa ae nei i hala, e hoohewahewa ole ai oe, i kona mau ano oiaio apau e pili ana ia oe? Ua maopopo loa ia'u, elike me ko'u hilinai piha maluna ou, no kou hewa ole, pela no oia." "Ina pela i'o ko Tiodora noonoo no'u, alaila he mea hoomama mai no ia i ko'u mau manao kaumaha," me ka nui an'* iho o ka hanu o Gai, a hoomau hou mai la: "No kou pono ame kou palekana e JJosepine, he oi aku kou hoi ana e noho malalo o ka malu o Mr. Kelekolio, a imua hoi o riodora, o Mr. Kelekolio hookahi wale no ka mea kupono loa nana e haawi mai ia oe i na a'o ana, no kau mau mea pono e hana ai, ina e--" Aole i pau pono aku ka Gai mau mea i makemake ai e kamailio mai imua o kona kaikuahine, ua kahamaha e aku la 0 Tosepine iaia, i ka i ana aku: O, niai kamailio mai oe ia'u, i na mea e hooiia a£ ai ehaeha oko u noonoo. E hoao o'e e Gai ma na ano apau, e* hoolana i kou mau manao kaumaha a ehaeha, a e ku aku a paio imua o keia kanaka ino la'puwale, nana i halihali mai 1 keia p l3ll h ana hoehaelia maluna o kaua a elua. Ua maliu aku nei au i kau mau uwalo ana mai ia'u, e hoomama i ko'u mau manao, a pda hoi au e noi aku nei ia oe, o kaua like iloko 0 ia hana liookahi, me ka manaolana, e hoea mai ana he la, e kaa ai ka lanakila ma ko kaua aoao, a e ili aku hoj ka auamo ana 1 na ko'iko'i o keia hana hoopilikia, maluna o ko kaua enemi. "Ua lawa paha keia kamailio ana mawaena o olua ke he'.e» loa aku nei kakou i ka poeleele," i pane mai ai ka makaikiu. me komohia ana aku iloko o kela kanaka oke aupuni. nn manao aloha no ke kaikuahine e haaleleia iho ana mahope o u el , a 0 kaikunane noloko o ka halepaahao. 1 u- -u TP" a "f au me kc k ' anaka oke aupuni, a haalele hookahi iho la oe e kuu kaikuahine, me ka nui no nae o ka ehaelia 0 kuu uhane no kou noho hookahi, aole paha e hiki ia oe k,hoi aku no ka hale o Tiodora 1 keia po, aka ma ke kakahiaka o ka la apopo, ka la okoa. "Heaha auanei, ina aole he wahi okoa aku a'u e hele a„ a . e " ooman awa n ui no au ika noho hookahi ana mal„k„ ko'„ o hni iT', 0 kaU V h !Iki1 ki Ika la ap °p°' alaila 11001100 ak„. ko u hoi 1 ka home o Tiodora ame ka ole " 1 WhW i h ° Ia ke P0 Gai Wakona ka noonoo ana. . kekah. mea e pono a, kona kaikuahine, a iaia i aea hou ae ai iluna, kamaiho mai la īmua o ka makaikiu: au", 1 kekaW uZInT u*-, ktkM aU ia ' u ' ke kauoha akn f r a,kk , '. ka ?. no ka , h , 0,1101 ana i kuu kaikuahine, a neho Z U ia"L C : ' 3na " ° !a ' keia P ° ? " a,aila >»»»*<» "Akahi a maopopo ia'u, aia no he mau kauwa lawelan-e -.a lakou e malama mai la i ka home o Tiodora, nolaila e ho'V-" kanaka'o'ke'aup'uni »° h0 ma ' ai ' a ' " Ukali aku au maho P e °kf "Aole a'u mau ku-e ana aku no kena noi au a ke hauoli loi wahl"; ka r a kdkiu k me * e kiai Sn:.t ko ka° -a m r ka VT kekahi. paiki e paa ana ma kona lima akau°" a ka ' kunanC ' " Ua hoea ma īla no hoi ke ka-» l «1, • « . . t oka puka a paa, a haawi mai la r• • V . hele aku la no ia a kau iluna o ke J ° SePW *' ° k ° (Aole i pau)