Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 22, 31 May 1923 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

AOAO NO NA MANAO PEPA                                                                                                                                                                                                                                                                 

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO     

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA       

ME NA NUHOU O KA MANAWA                                                                                                                                                                                                           

NUPEPA KUAOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, MEI 31, 1923

 

KA HIHIA O KA MAKAIKIU McDUFFIE.

 

            I loko o na la i hala aku nei, o ka hooloheia ana o na kumu hoopii hoohalahala e ku-e ana i ka Makaikiu McDuffie, no ka hewa lawe i ka waiwai ki-pe, ua ike maoli ia ke ala ana mai o kekahi mahele nui o na makaainana o keia kulanakauhale, me na manao kui'o, e ikeia ae ka oiaio, ame ka oiaio ole, o kela mau kumu hoopii hoohalahala, no ka hawahawa o na lima o ke poo o ka oihana makaikiu, i ka waiwai ki-pe.

            I kinohi o ka waihoia ana mai o na kumu hoohalahala e ku-e ana i ka Makaikiu McDuffie e Mr. J. D. Austin, ua kanalua ka Loio Kalana Heen, no ka hookahuaia o kela mau kumu hoohalahala, malalo o na mea oiaio, no kela kumu, ua hiki ole iaia ke lilo i mea kokua aku ia J. D. Austin, koe wale no ka lilo ana i mea a'o aku i na hoa o ka papa komisina makai.

            Eia na mea ano nui i hoomaopopoia, ma ka hihia, o ka Makaikiu McDuffie, e nieleia mai nei e ka papa komisina makai:

            Ke olezzo nei o Mr. J. D. Austin, ka mea hoopii, ua haawi aku oia he mau pine daimana ia McDuffie, ma ke ano he waiwai ki-pe, no ke kokua ana mai o ua o McDuffie, i wahi e paa ole ai o Austin, i ka hopuia, no kekahi hihia ma Amerika, elike me ke kelekalapa ninau i hoounaia mai ia McDuffie, mai ke keena mai o na makaikiu ma Los Angeles.

            Ua hoouna i'o ia aku he pane ma ke kelekalapa e ka Makaikiu i ke keena o na makaikiu ma Los Angeles, e hoakaka ana i na ano o Mr. Austin, i kaokoa ae, mai na mea i makemakeia mai ai maloko o ke kelekalapa ninau iaia; no ia hana ma ka aoao o ka Makaikiu McDuffie, elike me na hoakaka a Mr. Austin, i haawi aku ai oia ma ke ano makana, a ki-pe hoi ma kekahi olelo ana ae, i na pine daimana.

            Ua ae okoa ae ka Makaikiu McDuffie, no ke kaa ana aku malalo o kona malu na pine daimana a Mr. Austin o ke koi ana ae, he mau waiwai ki-pe ia, me ka hoole ana nae, no ka loaa ana aku o kela mau waiwai ma ke ano manawale'a, a makana paha, aka i kuai maoli ia no eia, @e kona uku ole nae i ke kumukuai.

            Ua hooikaika na loio o ka Makaikiu MsDuffie, e huaiia ae, ka moolelo o ko Mr. Austin lawelawe oihana ana, ma ke ano oia kekahi o na kanaka epa, me na kumu hoopii lehulehu e ku-e ana iaia; ua hooikaika pu kela mau loio, e paio aku no ka pono o ka Makaikiu McDuffie, i wahi nona e ninaninau ole ia imua o ke komisina makai; ua lilo nae ia mau hooikaika ana i mea ole, no ka mea ua paa ka manao o ke komisina, e noii pono aku, ahiki i ka ike maoli ia ana ae o na mea oiaio; me ko lakou nana ole, ina paha he mea ia e kaawale ai ka Makaikiu McDuffie, mai na ahewa aku, aole paha.

            Mamuli o keia hoopii hoohalahala ku-e i ka Makaikiu McDuffie, ua ala maoli mai no ka lehulehu, a koi aku e lawelaweia na hana kaulike e ka papa komisina maki, me ka hoopilimeaai ole, no ka mea ina ua lawe i'o ia he waiwai ki-pe alaila aole loa he kuleana e hoomau hou ia aku ai ka Makaikiu McDuffie, ma ke poo o ka oihana makaikiu o Honolulu nei, a ina aole he oiaio iki o na kumu hoohalahala e ku-e ana iaia, alaila he mea pono e hoauhee loa ia aku na ao omamalu o ka ho@huoi mai.iaia ae.

            Me ka maua'e ole aku maluna o ke kuleana o na hoa o ka papa komisina makai, e hooholo ai, ma kela hihia, aole ia kakou ke hoohewahewa aku i keia mau mea oiaio elike me na ike, ma na aoao a elua i waihoia ae imua o ke komisina makai:

            Ua hooiaioia kekahi mahele nui o na kumu hoohalahala a Mr. Austin, no ka Makaikiu McDuffie, ma kahi e pili ana i ke kelekalapa epa, i hoounaia aku, no ka pane ana i ka ninau a ke keena makaikiu o Los Angeles. Ua hooiaio pu ia, ke kuaiia ana o kekahi pohaku daimana, me ka hanaia ana i pine, a haawiia aku i ka Makaikiu McDuffie. Ua hooia pu ia no hoi ka haawiia ana aku, ame ka loaa ana o kekahi mau daimana e ae ia McDuffie, koe wale no ka hoole ana o McDuffie, no ka haawiia ana aku o kela mau waiwai iaia, ma ke ano ki-pe, aka i kuai maoli ia no eia, me kona uku ole i ke kumukuai.

            Ina kakou e lawe maoli mai ana, a kaupaona me ke akahele loa, i na oleloike ma kela hihia, ua maopopo loa; aole i lawe mai ka Makaikiu McDuffie, i ka pine daimana, me ka manao e uku aku i hookahi keneka no ia mea; a in a e olelo ae kakou, he oiaio kana mau hoakaka no kona uku me ke dala maoli i keia mau daimana, alaila he hana naaupo maoli na kekahi mea, ke kuai ana i kekahi waiwai makamae, me kona ike mua ole i ke kumukuai, ame ka huina ana e uku aku ai.

            Malia paha, aia he mau manao kanalua iloko o kekahi mahele nui o na makaainana, no ka oiaio a pololei o na hoike i waihoia ae e Mr. Austin, imua o ka papa komisina makai, mamuli o ke kumu, oia kekahi o na kanaka kolohe, me ke apuhi ia ha'i; a ua pili ole ka hewa i ka Makaikiu McDuffie; ina pela i'o, alaila e hookoia auanei kekahi o na olelo noeau kahiko: "Ina i hiki ole i kekahi mea ke hopu a loaa ka mea kolohe, alaila na ka mea kolohe auanei oia e hopu aku."

            Ma keia hihia o ka Makaikiu McDuffie imua o na komisina makai, aole na kela komisina wale no e nana mai ana i kona pili a pili ole paha i ka hewa, aka na ka lehulehu pu no kekahi; he hookahi no mea nana e haawi aku i na apono ana, i @a hana a kela komisina, o ia no ke kulike o ka lakou mea e hooholo mai ai ma kela hihia, me ko ka lehulehu manao; i hookahuaia mamuli o na oleloike, i waihoia ae imua o kela komisina.

 

UA HOEA MAI I KA WA E NOIIIA AI.

 

            Mamuli o ka hihia o ka Makaikiu McDuffie, o ia ka lawe i ka waiwai ki-pe, elike me ia e hooloheia mai nei e ke komisina makai, malalo o na kumu hoohalahala a Mr. John D. Austin, ua hookomoia aku ka oihana makai holookoa o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, iloko o na manao hoohuoi, no ka lawelawe ole ia ana o na hana o ka lehulehu, elike me ia i kauka'iia aku ai.

            Mamuli la o keia hihia, ua oni maoli mai na makaainana, me kela manao, e ike maoli ia ae mea oiaio i pili i ka oihana makai, in a ke hookoia nei ke kanawai me ka pololei, a i ole ke paaniia nei paha ia, ma ke ano a ka lehulehu i makemake ole ai.

            Iloko o keia mau makahiki loihi, o ka hoohanaia ana o ka oihana makai, aole no i kaa@ale aku na manao hoohuoi mai ka lehulehu aku, a keia pepa e manaoio nei, ua hoea mai i ka manawa e lawelaweia aku ai na hana noii, i kela oihana o ka lehulehu, a e lilo ia i hana na ke kiure kiekie, ke hala ae ka noii ana a na komisina makai, i ka hihia o ke poo o ka oihana makaikiu.

            Ua kanalua ka Loio Kuhina Matthewman ame ka Loio Kal@na Heen, no ka oiaio o na kahua i ku ai na kumu hoohalahala a Mr. Austin, i ka Makaikiu McDuffie; e hoopauia nae ia mau manao kanalua, mahope iho o ka loheia ana o na ike i pili i kela hihia imua o na komisina, e konoia ai keia mau luna oihana, e lawe ae i ke ko'iko'i maluna iho o ko laua mau poohiwi, ma ka huli ame ka noii pono ana aku, aole i na mea oiaio wale no i pili i na kumu hoohalahala no ke poo o ka oihana makaikiu, aka no ka oihana makai holookoa.

            Ke hoomanao nei keia pepa, iloko o kekahi mau manawa ae nei i hala, ua laweia mai he mau kumu hoohalahala e ku-e ana i kekahi mau makai, aole no ka lawe wale no i ka waiwai ki-pe, aku no ke koi pu aku i ka poe hakihaki kanawai, e uku mai ia lakou i kekahi huina dala mahuahua, i pakele ai mai ka hopuia aku. He ehia poe o kela ano e noho nei iloko o ka oihana makai i keia wa; he hana ia na keia mua aku e hoike ae i ke akea.

            He meahou kekahi i kakauia mai i keia pepa mai Kaneohe mai, aole he loihi ae nei i hala, no ka hoike okoa ana ae o kekahi makai o kela apana, no kona lawe i ke dala ki-pe; ua hoopauia aku nae oia mai ka oihana makai aku, no kona hua'i ana ae ia meahuna i ke akea, ma o kona noiia ana aku e kona poo ma ka oihana, e hoihoi mai i kona hookohu makai.

            Eia kekahi mau hana hakihaki kanawai, ke lawelaweia mai nei, me ka hoopilikia ole ia aku, no keaha mai la ke kumu? No ka maopopo ole anei i ka oihana makai?

            O ke kumupale ma ka aoao o ke poo o ka oihana makai o Honolulu nei, no kekahi mau hana hakihaki kanawai lehulehu i ikeia o na wa ae nei i hala, o ia no ka lawa ole i na makai, o ke kumu oiaio anei ia, e hoopilikia ole ia nei na hana piliwaiwai ma kekahi mau wahi?

            Ke hookokoke mai nei ke kau koho @aloka no na luna oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, e lilo ai paha ka hana noii pono aku i ke kulana o ka oihana makai iloko o keia manawa, i mea maikai ole, i ka noonoo o kekahi mau alakai kalaiaina; ina e lawe ole ia ae ana kekahi keehina, ma ka aoao o ka Loio Kalana Heen, no ka noii ana aku i ke kulana oiaio o na hana e lawelaweia nei e kela keena, alaila ke manaoio nei keia pepa, o na makaainana koho baloka o keia kulanakauhale, ka poe na lakou e haawi mai i ka olelo hooholo no kela keena, ma ka pahu baloka.

            Ma ka Poakahi iho nei, ua hoike mai na wahine, ma kekahi halawai makaainana i malamaia maluna o ka Hokele Iana, i ko lakou manao makee, e ike aku, i ka palekana o na wahine, mai na hoopilikia wale ana aku a ka poe kolohe; ke ole ka oihana makai, e makaala no ko lakou pono, e ike aku ana no kakou, me ka hoohewahewa ole, e oni mai ana na wahine, a paio no ko lakou pono, me ka lilo o ka oihana makai, i ilina no ko lakou mau manao inaina.

            Aole he mea nana e hoomaalili aku i na manao hoohuoi o ka lehulehu no ka oihana makai iloko o keia manawa, o ko lakou ike wale aku no, e lawelaweia ae ana na hana noii i kela oihana e na luna oihana, i kuleana ia hana, a e ke kiure kiekie hoi o ke Teritore, ka mea i koaa iaia ke kuleana ame ka mana, e kikoo aku ai iloko o na meahuna pohihihi, a hoike ae imua o ke akea.

 

E HAAWIIA NA MAHALO KIEKIE ANA.

 

            Iloko o na manawa lehulehu a ke komisina makai, i noho ae ai e hoolohe i na mea e pili ana i ka hihia o ka Makaikiu McDuffie, ua hoike mai ka Lunahoomalu David Trask, i kona kulana kuokoa, me ka hoopilimeaai ole, no ia ano, e haawiia aku na mahalo kiekie ana a ka lehulehu o na makaainana iaia.

            O ka ninau no ko Mr. Austin, lilo i kanaka kolohe, pela hoi ko McDuffie lilo ana paha he mea i kamaaina, a he hoaloha paha no na hoa o ka papa komisina makai, aole ia he mau mea nana e ake'ake'a mai, i ka manao kuokoa, a makee i ke kaulike, iloko o na hoa o kela papa, ina e ku lakou, maluna o ka lakou hoohiki oihana, no ka lawelawe aku i na hana o ka lehulehu, ma ke ano kaulike a pololei.

            Ma kekahi mau ninau ko'iko'i i hoea aku imua o kela komisina, ua ku kaokoa o David Trask, mai kona mau hoa mai, o kana mau rula ana apau, ua kulike ia me na a'o ana a ka Loio Kalana Heen, i ka papa komisina, ua lilo nae ia mau rula ana i mea ole, oiai kona mau hoa elua, e ku-e ana iaia.

            Ma keia hihia, i hoaoia ai ke kulana oiaio maoli o na hoa o kela komisina, a ua ikeia ko lakou mau ano pakahi, a na hoa o kela komisina e noonoo iho ai, aole he mea maalahi, ka lawelawe ana i na hana o kela papa, ma ke ano hoopilimeaai, aka e ukali aku ana na hoahewa ana a ka lehulehu; a maluna hoi o ke kaulike me ka ewaewa ole, e haawiia ai na mahalo ana.

            Ua koi ke Komisina David Trask, e kapaeia ka Makaikiu McDuffie mai ka oihana makaikiu aku, oiai kona hihia e ku ana imua o ke komisina, ua hoole nae kona mau hoa, ma ia hoole ana, ua hooleia k amanao o ke kanawai, e haawi ana i ka makai nui i ke kulana e kapae i kekahi makai, a o ke komisina okoa no paha ka mea nana e kapae; ua lawelawe mau ia kela ano hana, ma na hihia o kekahi poe makai, o ka wa i hala, ma keia hihia nae o McDuffie, aole he mea i hanaia aku pela; mamuli mai keia o ke ku pu ole ana o na hoa e ae o ke komisina, me ka lunahoomalu o ka papa.

            Me ka loio kalana e a'o mau ana i ke komisina, i ka mea pono e hana aku ai, ma kekahi mau ninau, i pohihihi ia lakou; ua hoike okoa mai kela mau hoa elua o ka papa komisina, i ko laua kalele nui ana maluna o ko laua manao ponoi iho, me ka manao, pela e hiki pono ai ke haawi i ka laua olelo hooholo ma kela hihia.

            Ua kuhihewa nae ia noonoo ana o laua pela, no ka mea o ka hemahema a laua i hana aku ai, ka mea nana i haawi aku i kekahi kahua, no kekahi palapala noi imua o ka Meia Wilson, e koi ana iaia, e hoopau mai i kela mau hoa o ka papa komisina makai.

            Ma ka hana a kekahi mea, e haawiia ai na mahalo ana a ka lehulehu, no kona mau ano kuokoa a hoopilimeaai ole, pela hoi ka hoowahawaha, ke ikeia na hana hoopilimeaai a pololei ole e lawelaweia ana eia mea.

 

            Ua hoea mai nei i ka manawa e hookomoia aku ai ka oihana makai o Honolulu nei iloko o ke ahi, mamuli o ka hihia o ka Makaikiu McDuffie? Ina ua kaawale loa ka oihana makai, mai na ao omamalu mai o ka hoohuoi, no ka lawelawe ole ia o na hana apau i pili i kela oihana me ka pololei, alaila e lilo i hana ma ka aoao o ke poo o kela oihana, ke koi ana mai, e lawelaweia aku na hana huli a noii i kela keena; a ina e hiki ana ke hooiaio ia, aole he mau kahua o na manao hoohuoi i ku ai, alaila ua lawa ia no ka haawiia aku o na mahalo ana no kela keena oihana o ka lehulehu.

 

            I ka manawa o kekahi mea iloko o ka pilikia, he mea maamau, ka ikeia ana no kona hoole, i na mea apau e kau aku ai @a ahewa ana maluna on a, me ka hoao ana, e pakele ae oia mailoko mai o kela pilikia. Ke ku mau mai nei keia mau olelo i kamaaina ia kakou. "Owai ia mea hewa e ae okoa mai ana i kona hewa?"

 

            I na o ka nui o na ohohia me na manao mahalo o kekahi mahele nui o ko ke kulanakauhale nei poe no ka Lunahoomalu David Trask, o ke Komisina Makai, a he mau mea oiaio loa ia iloko o lakou, alaila aohe no he hewa, o ka hapai ana ae iaia ma kekahi kulana oihana e kohoia e ka lehulehu, no keia kau koho baloka kulanakauhale e hoea mai ana, ilaila e ikeia ai ko lakou ohohia oiaio@

 

Nuhou Kuloko

 

            Mamuli o ka lilo ana o nehinei i la kulaia aupuni, ua paa mua ka papapa'i o ke Kuokoa ma ka Poalua aku, he puka wale ana mai no ko keia kakahiaka.

 

            Elike me ka mau i na makahiki aku nei i hala, pela no i malamaia ae ai he kaihu@kai hoomanao no ka La Kaupua, no ka ilina ma Nuuanu, @a nehinei.

 

            E hoomanawanui mai no e ua makamaka, he mau palapala ka lakou i hoouna mai ai no keia keena, a loaa kahi kaawale o ka pepa no keia pule ae.

 

            No ka hookele ana i kekahi kaa otomobile, me ka loaa mua ole he laikini hookele kaa iaia, i kauia mai ai he umi-kumamalima dala maluna o Tom Paauhau, ma ka Poakahi iho nei e ka Lunakanawai Soares.

 

            Ma ke ahiahi o keia Poaono iho, e weh@ ae ana na Keiki o ka Ululaau, he mau hana hoikeike me hoohauoli malalo o Aala Paka, a e hoikeike mau ia aku ana ia mau hana, ahiki i ka po o ka la 11 o Iune.

 

            Ma kahi kokoke i ka hale hoopae limahana, i paa ae ai o John Bell i ka hopuia, no ka loaa ana aku @ ka opiuma malalo o kona malu, @ ka po o ka Poakahi iho nei.

 

            Eia na keiki o na hui heihei waapa o keia kulanakauhale, ke hoolala mai nei, no na heihei waapa e malamaia mai ana ma Hilo, ma keia Pokiulai iho.

 

            Imua o ka aha i ae okoa aku ai o Sam Wailehua no kona pili i ka hewa powa ia Mrs. Morgan, a kauia mai ka hoopa'i maluna ona, no ka noho ana maloko o ka halepaahao, no kekahi mau makahiki mahuahua.

 

            I kulike ai me na hoike i loaa ae i ke kiaaina, he elima wale no la a na hoa o ka ahaolelo lahui e hoohala ai ma Hawaii nei, alaila huli hoi aku no Amerika.

 

            Ma ka mokua@i lawekoa e ku mai ai no Honolulu nei, ma keia Sabati iho, Iune ekolu e huli hoi mai ai ka Elele Lahui Jarrett, i ukaliia mai e kekahi mau hoa oloko o ka ahaolelo o Amerika.

 

            Mamuli o ka hoea ana ae o kekahi mau wahine elua, i pakele ai kekahi papa pohaku puna i hanaia i wahi e noho ai, mai ka lilo ana aku i ka aihueia ma ka po o ka Poalima aku nei i hala, e kekahi mau kanaka mai ka paka mai o Manoa.

 

            Ma kahi o ka eha baneri mau wahine, i akoakoa ae ma ka halawai makaainana a na wahine i malama ai maluna o kaupoku o ka Hokele Iana, ma ke kakahiaka iho nei o ka Poakahi.

 

            Ma ka la 18 iho nei o keia mahina, i hoohuiia ae ai ka Mea Hanohano H. L. Kawewehi o Hawaii Komohana, me Julia K. Kipapa, iloko o ka berita o ka mare, ma Keauhou, Kona Akau, Hawaii.

 

            I Wai@iki ka lunahoomalu o ke Kimisina @ ka Hana Kivila Trask ame ke kokua loio kalana Roberts o ka holo ana ma ka Poakahi nei no ka ikemaka ana i ka Waikiki Social Club, @e hale i loheloheia ka pu@a o kauwahi.

 

            No ke koto pu ana iloko o na hana hoomanao, o ka piha ana he hookahi haneri makahiki o ke ku ana o ka pono Kristiano i Maui, i hala aku ai kekahi mau kahunapule o Honolulu nei, o ka Hoomana Kalawina no Lahaina.

 

            No ka hookipa ana mai i ka Elele Lahui W. P. Jarrett, e hoea ae ana he heluna nui o kona mau hoaloha no ka uwapo, pela na alakai kalaiaina, ma ka manawa e ku mai ai ka mokuahi lawekoa Grant, ma keia Sabati iho.

 

            He huakai hou ka mokuahi Mauna Kea o ka holo kaapuni ana i ka Mokupuni o Oahu no ka hoomakaikai ana i na haumana o na kula, na malihini kaahele honua ame ka poe e ae i makemake e ike i na wa@i a pau o ka mokupuni ma ka moana mai ma ka la i nehinei.

 

            Mamuli o ka hana ana aku o Sam Wailehua i ke karaima powa, mahope koke iho o kona hookuuia ana mai ka halepaahao mai, i hoakaka ae ai ke Kiaaina Farrington, i kona manao hoahewa no ke kanawai, e ae ana e hookuuia na paahao i ikeia ko lakou mau kulana maikai, a wahi a@a, aole e hookuu hou ia ana kekahi paahao, no na mahina eono.

KUOKOA-18

 

Nuhou Kuwaho

 

            LOS ANGELES, Mei 27.-Ma keia la i hoomaka aku ai ka holo ana a ke aumokukaua no na kai o ka akau ka huakai mua o ka makahiki i ka manawa o ka mokulawehae California i haalele iho ai ia Kapalakiko. O kekahi mau mokukaua e a@ o ke aumokukaua e haalele iho ana ma ka la apopo.

 

            LOS ANGELES, Mei 27.-Ua hookumuia @ ka Madame Audre Peyre, ka wahine Palani lele i la lewa, he moolelo hou maanei ma o kona lele ana he 15,000 kapuai. Ua manaoia keia he moolelo hou loa no ke kiekie loa o kahi i leleia e kekahi wahine, elike me ka hoakaka a na luna o ka Aero Club o Kaleponi Hema.

 

            MONTREAL, Mei 27.-E hoakaka ana na lono o ka loaa ana mai ianei i keia la he mau haneri mau home ma St. Agathe, he wahi hoomaha no ke kau wela, kokoke mai ianei, i a-ia e ke ahi ma ka po @ hala.

 

            NA MARE.

            S. W. Kealohapauole ia Annie Carrillo, Mei 19.

            H. K. Barnard ia Elizabeth Miller, Mei 19.

            John K. Silva ia Ella S. Tong, Mei 19.

            Francis Beamer ia Louise Walker, @ei 19.

            Sam K. Naeole ia Lily Bray, Mei 22.

            Fred H. Jenke ia Julian Moore, Mei 24.

            D. Roonquillo ia Maryann Kamahu, Mei 26.

            James Kahele ia Ella Kaapana, Mei 27.

            Samuel Akina ia Marguerita A. Yokomito, Mei 28.

 

            NA HANAU.

            Na Bekuela Mookini ame Susie Holi, he keikikane, Mei 15.

            Na D. J. Stone ame Florence McCandless, he kaikamahine, Mei 22.

            Na Geo. P. Mossman ame Emma K. Louis, he keikikane, Mei 25.

            Na Pat @. Lane ame Elizabeth Bush, he kaikamahine, Mei 29.

            Na Mr. ame Mrs. Thomas Kenoilani Hore, he keikikane, Mei 26.

 

            NA MAKE.

            Kimokeo Kekahuna, ma ke alanui Mokauea, Mei 23.

            Johnston, he bebe hanau hou, Halema'i Moiwahine, Mei 23.

            Samuel K. Naeole, ma ke alanui Aloha, Mei 23.

            Wahinehaole Kaohimanu, ma ke alanui San Antonio, Mei 23.

            Mossman, he bebe hanau hou, Halema'i Moiwahine, Mei 25.

            Bekuela Mookini Jr., ma ka Halema'i Moiwahine, Mei 25.

            Kilipoh@ Smth, ma ka Home Leahi, Mei 26.

            Mrs. Rose K. Kihei, ma ke alanui Luso, Mei 27.

 

            O kela mau lokoi'a kekahi kahua nui o na pomaikai i kekahi mau kanaka, in a e loaa mai ana. He oiaio no e nui ana ka lu@i ame ka lilo no ka hoomaemae ana aku i kela mau loko kahiko i piha i ka lepo i keia la. Ua hiki e ikeia iho na kuauna o kela mau loko i keia la. O ka hapa maloko nei e pili ana i ka aina ua manaoia o ia no ka palena oloko nei. A o kela mau kuapa e ku mai la no iwaho o ia no paha owaho. Aka, eia nae ke kai ke poi mai nei ma na kuapa owaho i keia la, no ka mea ua piha ka loko i ka lepo, a ua hele aku kela lepo awaho moana. Mamuli o keia piha lepo o ke kai ma Molokai, aole no he ike nui ia o ka i'a elike me na makahiki i hala wale aku. Aka, ina e pau ana kela lepo i ke kaia, a hoihoi hou ia mai kela mau loko elike me mamua, e ikeia aku ana no ka nui hou ana mai o ka ia ma kela mau kahakai. He nui no i keia manawa, aka, aole e loaa aku ka nui o ka wa kahiko. A ke loaa nae ka hoomaemae hou ia ana ame ka hoopihaia ana o ka pua, e loaa ana he kula i'a no keia mua aku. He 600 eka a emi iki mai paha ka nui o keia lokoi'a. He aina nui maoli, a aole paha he manawa e loaa hou aku ai keia mau eka no kela lokoi'a hookahi. Ina no nae e hiki ana @ hoomaemaeia he 200 a i ole 300 paha eka, e lilo ana no keia i lokoi'a nui hewahewa. Ke nana aku nei ko makou mau maka me ke ake e komo ae kekahi mau kanaka Hawaii e lawe i keia loko i'a, a e hoomaemae houia no ka pomaikai o na hanauna o keia mua aku.

 

            Ua malamaia na hana hoomanao no ka poe moe aku ma ka ilina apau o ke kulanakauhale o Honolulu ma ka la i nehinei, he makalapua wale no na ilina apau mai o a o ke nana aku.

 

HE HOALOHALOHA NO KU'U WAHINE HELELOA.

 

            Mr. Sol. Hanohano, Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha:-E oluolu o@ e hookomo iho ma kekahi wahi kaawale o ka kakou hiwahiwa, ka wa@aolelo o ka lehulehu, i ike mai ai ka ohana, na hoaloha mai Hawaii moku o Keawe a Kauai kaili la.

            Ua hanauia kuu wahine aloha, mai ka puhaka mai o Hunaikahaupo Kalua kona papa, a o Kukepoopuaakalani kona mama, ma Waipio, Hawaii, i ka M. H. 1863; a hoi mai ka'u wahine aloha a noho ma Moiliili me kona mau makua, a ilaila hui iho la maua a hoohuiia hoi iloko o ka berita ma@mae o ka mare i ka M. H. 1889 iloko o ka mahina o Ianuari la 18, a hoolilo pu ia hoi maua i hoahanau no ka ekalesia o Kawaiahao i ke Sabati mua o Aperila, o ia makahiki.

            N@e mai maua a noho mai i Kapauhi, no elua makahiki; a mailaila mai a noho ma Manamana n@ elua makahiki, a loaa hoi ia maua elua keikikane, a nee hou no maua no Kakaako; no iwakalua-kumamalua makahiki, kahi hoi a maua i hookahua ai i ko maua noho ana, a mai ko maua puhaka aku he hookahi keikikane a he ewalu kaikamahine, a ua like hoi me umi-kumamakolu keiki, ekolu keikikane me ewalu kaikamahine.

            Mai Kakaako mai, nee mana no Kaimuki, a noho maua ilaila no ewalu makahiki, a piha iho la no hoi ia maua he 34 makahiki ko maua noho ana iloko o ka berita maemae o ka mare, a haalele mai oia ia'u kana kane i hooneleia i ka wahine, me na kaikamahine ekolu e ola nei, oia o Mrs. Abr. Koahou, Mrs. Hazel Kaholokai ame Mrs. W. Kepano, a hoi aku la @ hui pu me na keikikane ekolu a maua ame na kaikamahine he elima i haalele mua mai i keia ola ana; pela pu me na moopuna.

            He makuahine hoomanawanui, lei k@iki, lei moopuna ame na kualua. Ua nohoia e maua ma na wahi like ole o ke kulanakauhale nei, a ma ka apana o Kakaako i hookahua ai maua i ko maua home.

            Ua hoomailo ka ma'i i kuu wahine aloha no hookahi makahiki me eono mahina, a haalele mai la oia ia'u ke kane i @ooneleia i ka wahine.

            Ua huli aku i ke ola mai na wahi like ole o ke kulanakauhale nei, aka ua hiki ole ka mana o keia ao ke kaohi mai, a ko ae la ka olelo o ka buke nui Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku a hoo@niia hoi ke Akua ma na lani kiekie, he malu ma ka honua he aloha i kanaka

            He hoahanau oia no 34 makahiki no ka ekalesia o Kawaiahao, a he komite kiai no ka ekalesia, a o kuu wahine aloha kekahi na lakou i hookumu ka hui Oiwi o na Wahine, a he hoahanau no hoi no ia hui no umi-kumamaono makahiki, a haalele mai la ia'u me na lei a maua.

            He makuahine lokomaikai, he oluolu, he aloha i na hoaloha, na hoalauna, a he puuwai hamama i ka poe apau e hiki aku ana imua ona no na kokua.

            Ua hala, ua hala kuu hoapili i piliia e maua no 34 makahiki, a hoi aku la:

 

            Ma ko Iesu mau lima,

                        Ma Kona poli no,

            Malaila au e malu,

                        A maha @aikai pu.

 

            Hamau he leo nani,

                        Ke meleia mai,

            Mao mai na puu nani,

                        Mai ela ao maikai.

 

            Ua haalele mai oia ia'u i ka la ekahi o Mei, a laweia aku kona kino wailua no ka hale kupapau o Borthwick, a ma ka la @ mai i maneleia aku ai kona kino no ka luakini o Kawaiahao a ma na hoakaka manao o kuu Kahu Rev. A. Akana, i komo mai ai iloko o ka naau o ka'u mau keiki, in a aole na makua i aloha i na keiki pehea la e ike ai ua keiki i keia ao, a pela na manao paipai a Mr. J. H. S. Kaleo i haawi mai ai, a i ka hookuu ana o ke anaina hoomanao o kuu wahine aloha ua laweia aku kona kina wailua a hoomoeia aku ma ka aoao o kona makuahine, i hala mua i kela ao ma ka pa ilina o Kawaiahao.

            Ua piha hoi iaia he 60 makahiki, me na la keu o kona ola ana ma keia ao.

            Me ka mahalo ia oe e Solomon Hanohano, ame na keiki o kou papapa'i.

            Owau no ke kane i hooneleia i ka wahine.

                        J. M. KEALOHA,

 

HALE O NA ALII O HAWAII.

 

(Ahahui Poo)

            E malamaia ana ka halawai kumau o ka (Ahahui Poo) o ka Hale o na Alii o Hawaii, ma ka Phoenix Hall, i keia Sabati iho, Iune 3, 1923, ma ka ho@a 2 p. m.

            Ma ke kauoha a ka Iku Hai:

                        W. J. COELHHO,

                                    Iku Kau.

6558-Mei 31.

 

MIKOMIKO NO HOI NA I'O NENUE O KOLOA

 

            Ma ka huakai maka'ika'i a Mauna Kea ia Manokalanipo, @ @ ka hauoli o na mea apau, a @ mauia aku ana keia huak@ @ ka'ik@'i i na wa apau e m@ keia ai.

            Hora 10 me ka hapa, kaal@ @ @ ka Mauna Kea mawaho pon@ o @pu, kani mai la ekolu oeo@ a@ oiai ua piha ka aeone i na kane ame na wahine, e kakali aka ana o ka hoea mai.

            Lulu ka makani, paa pono @ kia mua i ka have, mailalo al@na @ kona holo, puehu liilii ka lehu @ @ puahi, ku ka ea o ka lepo ma@ aole ia i komo no Koloa, aka @ pololei loa no.

            Ma ka la 4 o keia mahina, @a @ heia ae he ahamele, mai na h@na kula mai o keia apana, @ @ hoau ana no ia i keia hall h@ naia iho nei malalo o na hoop@ pono hou ana a Dr. Waterho@ @ piha keia hall hou a hu mawah@ he ku i ka nani ame ka maikai @ hana i hoikekeia mai ma keia @ a hoi aku la kela ame ke@a, @ @ o na manao hauoli; o na pomaikai i loaa mai ma keia ahamele, no @kahi mau hemahema no ia o k@ @all.

            Ma ka la 10 ma Poipu, ua hoomanao ae la o Mrs. Joe Rodrigues @ wahi paina moa liilii, no ka pi@ ana iaia he 50 makahiki o ka ha@ ana i na ea oluolu o keia ola an@ hoounaia mai la no ka'u wahi kiai moa, mai iaia mai ma ko'u @ oiai he 5 moa ka nui i lawa pono ai ka ohana, i ko'u wehe ana @ kukuku ana no ka mahu; auwe no hoi ka ono @, hoomanao mua ae @a i ka mea nona ka la; a haupa iho la i na kohi keekele a ka puak@, oiai e paki liilii ana ka momona @ ka moa, ma o a maanei, i ko'u wa @ nahu iho ai; oiai hoi ua wal@ @ no ko'u wahi apu awa ia kuku, h@ loa i ka pono ame ka pahee.

            Ma ka Lapule mai, la 13, @manao hou a@ la no kana mau k@ ki, no keia la hookahi no, hauoli @ laua i ka loaa ana i ko laua ma@a, keia mau makahiki loihi, elua wa@puaa mai Lihue mai, oiai aia la@a malaila kahi i hana ai, ma ka @ kai o Nawiliwili. Hora 12 ma@kau na mea apau maluna o k@ @ paaina, a kalokalo mua ae @ @ mea nona ka la i ka Makua @ @ lani mamua o ka ai ana, i @ ana hoomaka iho la na mea @ @ ai me keia mau ono.

            Puaa kalua kele, poi uouo kao@i puu, nenue ono o Kihikii, opihi @ mu, hee, loli maloo, uala maka, wai momona a he nui wale aku, oia hoi ua konoia mai la keia wahi @ aka piha eu e naue aku malai'a @ hoekepue like ai me ka mea @ @ ka la.

            I ka maona ana o na mea apa@ ua paneeia mai la he mau pa i@ cream, me ka meaono, i hana @ ia e na lima palupalu o Mrs. H@y Spalding, nui no hoi ka on@, @ mea apau, hookahi no pa, owaa a'u ka ike pono ka puu o ka @ wale i ka ono; never forget @ cream, a ai hou aku no.

            Ua ai a lawa i na mea i @ kaukauia, eat heavy iho la ua w@ kaaka piha eu n@ a ku ana ka @ ia Keoni Bulu i ke peku, oiai holo mahuka aku la o Hanale @ ka ike ole ia.

            Ua malamaia keia papaaina @ ka maluhia ame ke aheahe ma@.

            Ke kalokalo ae nei keia mak@ e hooloihi hou aku no i na la o k@ makuahine maikai, a hoolaupa;@ @ no hoi iwaena o ka noho ohana ana, pela no hoi kekahi mahalo n@ @ Mrs. Henry Spalding, no ke@a @ ono ame ke@a ice cream ono l@a.

            Ua lawa keia wahi mea lii@ @ mikomiko mai la ka i'o o ka @ o ka wa ono no ia.

            Me ka lunahooponopono ka @ @halo a nui loa, ame na keiki @hua kepau o kou hapapa'i ko;u adieu.

            Owau no a @

                        PETER KAMANO SR.

Koloa, Kauai.

 

            He mau mahine pokole w@ @ keia i noho ia e keia poe @ @ mau apana aina o Kalama@l@ @ ke ohi mai nei nae lakou i @a @ maikai o ka luhi ana. F. @ mai kakou i keia. Ke ohi @ @ kela po@ @ ikaika i ka hana @ mikiala i ka lakou mau mea @ i na dala nunui, no na mea @ nuia e lakou iloko o ka ma@ Ianuari ame Feberuari. Iloko @ mau mahina pokole wale no @ keia mau pomaikai, a e nan@ @ kakou no keia mua aku. A@ kahi o kela poe e uwe mai @ ka pilikia, mahope o ko lakou @ ana maluna o kela mau @ @ hookahi makahiki. E Na@ @ paha kakou la@

 

            He kanaka nui o Lunamak@ @ Raker, no kona aina, a he k@ @ koikoi noloko o ka Ahaolelo N@ kakou. A ina e huli mai ana @ kanaka a kokua ia kakou ma @ na o keia mua aku no ko @ makemake ana i kekahi ma@ mai ka ahaolelo mai o Amerik@ @ loaa he hoaloha, ikaika, a koiko@