Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 16, 19 April 1923 — HOOLOLI I KE KANAWAI WAE MOHO. [ARTICLE]

HOOLOLI I KE KANAWAI WAE MOHO.

Maloko o ka hale o na lunamakaainana, ma ka Poakahi iho nei, i hookomoia ae ai e ka Mea Hanohano Muller o Hawaii Komohana, he bila kanawai, e hoololi ana i ke ano o ka wae ana i na moho e holo ana no ke kulana elele lahui, pela no ke kulana ahaolelo, a hoea aku i na kulana oihana o na kalana like ole, mai ke ano ae o ka wae ana i na moho, e ku nei i keia manawa. Ina nei no ka lilo o keia bila i kanawai, alaila ua ili aku ke ko'iko'i maluna o na mana koho, o kela ame keia apana koho senatoa, apana koho lunamakaainana, a mau kalana lehulehu,. ke koho ana, i ke ano o ka wae ana aku i na moho, no na kulana oihana like ole, ina paha ia ma ka malama maoli ia aku o kekahi koho baloka wae moho, a i ole, na na aoao kalaiaina paha, ma o na ahaelele la, e wae ae i na moho. Ma kekahi olelo ana ae, o ka manao maoli o keia bila, o ia no ke kukuluia ana mai, o na alahele elua, i ike mau ia, e kakou, o ke ano o ka wae ana i na moho, o ia hoi, maloko o na ahaelele, ame ke koho baloka wae moho. Ma ke koho ana i na moho maloko o na ahaelele, ua kaa aku i ka poe ka£aikahi wale no, ka wae ana ae i na mohi; oiai hoi, ma ke koho baloka wae moho, ua kaa aku i ka lehulehu ka wae ana ae i na moho; aia he like ole nui, mawaena o ke, ia mau ano a elua o ka wae moho ana. Mahope o ka hoao ana i ke kanawai wae moho e ku ne{ i keia manawa, no kekahi mau makahiki ae nei i hala, ua ike maoli ia ka nui o na hoolilo, aole wale ma ka aoao o ke aupuni, aka ma ka aoao pu kekahi o na moho - ; a no ka hoopau ana ae i kela pilikia, pela i manaoia ai, e kaa na na ahaelele, e wae i na moho; aole no kela kumu wale no, aka, ua ike pu ia, ma na koho baloka wae moho i malamaia o na wa ae nei i hala, aole i hoopololei na mana koho o na aoao kalaiaina o kakou, ma ke koho ana i na moho o ko lakou aoao iho, aka ua lele aku ke koho ana i na nioho o ka aoao okoa. Mamuli nae o ke kukuluia ana mai la o keia mau ano a elua o ke koho ame ka wae ana ae i na moho, no na kulana oihana kohoia e ka lehulehu, i ka nana aku, e lilo aku ana ia i mea ano nui, a e hoea mai i ka wa e mahae ai na manao <: na mana koho, ke hoea mai kakou i ka wa hakoko kalaiaina. | E hoihoi hou ana keia iloko o na ahaelele o ko kakou mau aoao kalaiaina ka wae ana i na moho, a mamuli wale no o kekahi mau palapala noi, i kakauinoaia e iwakalua pakeneka o na mana koho, oloko o ka apana koho senatoa, ka apana ko- < ho lunamakaainana, a o na kalana paha, ame ke teritore holookoa, elike me ke ano o ke kulana oihana e alualuia ana, e malamaia aku ai ke koho baloka wae moho. | Ma ka mea oiaio maoli, o ka wae ana i na moho, ma ke koho | haloka ana o na mana koho, ua waihoia aku i ka lehulehu ! ke kuleana e wae ae ai i ka lakou mau moho i makemake ai, me ka hoohana ole ia o ka makemake ame ka mana o ka poe kakaikahi; a oiai nae he alahele hoonui lilo i'o keia, ua oili mai nae na mea a ka hapanui o na mana koho i makemake ai; oka hoihoi hou ana ihope i kela ano kahiko, ika nana aku, aole ia o ka mea pono e hana ai, aka o ka imi i ke alahele e hooiia ae ai ka maikai o ke kanawai wae moho e ku nei, ma kahi o ke kanawai i ikeia ai, ka maikai ole, ame ka hooko ole ia ana o ka makemake o na mana koho.