Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 ʻApelila 1923 — E HELUHELU I NA KANAWAI AHAOLELO. [ARTICLE]

E HELUHELU I NA KANAWAI AHAOLELO.

Ua kaa i ka Nupepa Kuokoa nei ka hoolaha ana aku i na kanawai i hooholoia e ko kakou ahaolelo e noho mai nei i keia manawa. a ke hoolahaia aku nei ua mau kanawai la, elike me kahi kaawale o ka nupepa, ma keia pule, a e hoomauia aku ana ka hoolaha ana, ahiki i ka wa e pau ai. Xo ka pomaikai o na Hawaii, o ka makou e iini akū nei, e heluhelu nui ia keia mau kanawai, a i ole, e okioki i na nupepa, a malama aku ia mau kanawai, no ka mea aole loa he wa e ae. e loaa aku ai keia mau kanawai ma ka olelo Hawaii, o keia wale no, e puka aku nei ma ke Kuokoa. Ala na makahiki ae nei i hala, ma na manawa e hoolahaia aku ana na kanawai ahaolelo maloko nei o ke Kuokoa, ua nui ka hoohalahala o kekahi poe heluhelu, no ka lilo o ia mau kanawai, i mea hoopiha nupepa. ua kapaeia ae na moolelo hoonanea, ka lakou mau mea i makemake mau ai e heluhelu i kela ame keia puie. Aole he pololei o kela manao, no ka mea o na kanawai a ka ahaolelo i hooholo ai, he mea pono i na Hawaii ke ike, a hoomaopopo ia mau kanawai, i ole ai lakou e lawelawe i kekahi mau hana, mamuli o ka naaupo, a ike ole, eia ka auanei he mau hana ku-e kanawai ia; a o kekahi no hoi, pela iho la e loaa ai ka ike ia lakou, no na mea a na kanaka a lakou; i koho ai, i poe kau i na kanawai no kakou. Hc mea no nae na makou e hauoli nei, ka loaa pu ana mai 0 na hooia ana i keia keena, aia no iwaena o kekahi mau Ha-1 waii, he poe i loaa na manao makee me ka iini nui no keia mau kanawai i hoolahaia ma ka olelo Hawaii, mamuli mai keia o ko lakou ike ole a maopopo ole i ka olelo Beritania; I ua malamaia na nupepa i puka aku ai ia mau kanawai, a ua i hanaia i buke; o na Ilawaii i hana pela, ua hoike mai lakou, 1 ko lakou makee i ka ike ame ka naauao, a o ka poe i hoohemahema wale, he poe naaupo iakou, me ka maopopo ole, i na kanawai o ko lakou aina iho. Ke hoolahaia nei no hoi na kanawai ma ka olelo Beritania no ka pomaikai o ka poe ike ia olelo, a ua lilo i mea makemakeia e ka poe naauao, ka poe i loaa na manao makee e ike i na mea a ko kakou ahaolelo e hana nei, ina paha he mau kanawai maikai ka lakou i hana ai. aole paha. O ka unuhiia ana o keia mau kanawai mai ka olelo Berita~ nia mai, a i ka olelo Hawaii. aole ia i hanaia maloko nei o keia keena, aka ua hoolakoia mai na kope e ka mea uana i unuhi. mamuli o ke koho ana a ke kakauolelo o ke Tferitore, o ka makou wale no, o ka hoolaha aku; nolaila ina he mau hemahema kekahi ma ka olelo, he mea liilii loa ia, o ka mea nui no, o ia ka hoomaopopo maoli ana i ka manao nui o ke kanawai. O ka makou e kauleo aku nei i ka poe puni moolelo, e hoo~ manawanui mai, ina aole e puka aku ana kekahi moolelo a lakou i ohohia nui ai, aole no ka hoonele ana i na makemake 0 ka poe heluhelu, aka i loaa ai he wahi kaawale o ka nupepa, no ka hoolaha ana aku i na kanawai, a i kekahi pule okoa aku, e puka aku ai ka moolelo i haule, a hoomaluleia hoi kekahi moolelo, pela e hanaia ai i kela ame keia pule, ahiki i ka pau ana. E ktilike ole ana no paha ka manao o kekahi mahele o na makaainana, me ko na hoa o ka ahaolelo, ma o na kanawai la s hanaia, i wahi nae e loaa mai ai ka ike no ia mau kanawai, he mea pono e heluheluia me ka hoomaopopo i na kanawai, e hoolahaia aku ana i kela ame keia pule, a o ka oi loa aku o ka pono, e malama aku i na nupepa apau i puka ai na kanawai, 1 mau mea kokua mai, i ka wa e makemakeia ae ai, no ka hoopau ana i kekahi mau pohihihi, a mau hoopaapaa paha. Aole he olelo ana no ka poe ike i ka olelo Beritania, ua hiki ia lakou ke heluhelu ina kanawai e pa'iia ana ma ke ano buke; aole no lakou ka keia pepa e hoeueu aku nei, aka no na Hawaii, i nele maoli ka loaa ana o ka olelo Beritania ia lakou, a i ole ina paha he wahi ike uuku no. aka ua nele nae ka hoomaopopo maoli ana i ka manao o kekahi mau huaolelo Beritania. Elike no nae me na kau ahaolelo apau i kaahope aku nei, aia he mau hoololi kanawai i hanaia, he mau kanawai hou loa no hoi kekahi, pela no ma keia kau o ko kakou ahaolelo. he hookahi no nae alahele e loaa ai ka ike no ia mau kanawai, e ka heluhelu maoli no i ka nupepa, aole o ka heluhelu wale no ma na moolelo. a ma na meahou paha, a kapae na kanawai, me ka olelo iho, i ka hoopau manawa, i ka heluhelu ana ia mau mea, a i ole olelo iho paha, i ka hoopiha nupepa. L'a pomaikai kakou na Hawaii, i ka aeia ana, ma ka olelo Hawaii kekahi e hoolahaia ai o na kanawai o ka ahaolelo, oiai nae, o ka olelo Beritania, ka olelo alakai ma Hawaii nei, ma na hanaapili oihana. a pili kanawai apau; a oiai e hamama ana ka ipuka no na Hawaii, e heluhelu ai ma ka lakou olelo ponoi, i na kanawai. mai hoao kakou e hoowahawaha i keia pono nui; aka e olelo iho kakou, i ka laki, ame ka pomaikai, e ka haawiia ana mai o keia pono nui, i loaa ole i na lahui e ae. Nolaila e hoomanawanui mai no e na makamaka heluhelu o ke Kuokoa. no keia manawa e hoopukaia aku nei na kar.awai ahaolelo: ina ua puka ole aku kekahi mau manao i kakauia mai i keia keena, no ka hoopukaia aku, a i ole, ua nele paha ko oukou ike ana mai i na moolelo, i kekahi manawa, aole ia mamuli o na kumu e ae, aka no ka loaa ole he wahi kaawale o ka nupepa, e hoopuka aku ai. ♦+* —