Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 15, 12 April 1923 — HE MAU HOAKAKA NO KE OLA KINO O NA KEIKI. [ARTICLE]

HE MAU HOAKAKA NO KE OLA KINO O NA KEIKI.

(Kakauia no ka Nupepa Kuokoa) He mau mahina ae nei i hala, ua pomaikai maoli o Honolulu nei, mamuli o ka hoea ana mai o Kauka Emerson o Boaotona, n,o ke a'o ana i kekahi mau haawina pili i ka ikaika ola kino. Mawaena o Ke kanakolu ame ke kanaha poe i komaloko o kekahi papa, me ko lakou ike maoli iho no, i ka nui o ka pomaikai, no ka loaa ana o kekahi ikp ano nui loa. 0 ka maalahi loa o ka hana e lawelawe ai, ka mea nana i hookomo aku i ka manao ohohia iloko o na mea apau. He eono mau papa i hoomakaia iloko o ka mahina o Dekemaba, maloK-"- o na kula pakahi-ke Ceutra': - ;;mmar, Kaiulani, Kaahumanu, .iebe o Kakaako, Punahou ame Oamp Pa Ola. Eia no ke ku mau nei keia mau papa, oiai he iwakalua pulo ka loihi 0 ka manawa e kakali ai, no ke keiki emi o kona kaumaha mai ka 7% a i ka 10% e loaa ai iaia ke kaumaha kupono. He nui na lahui like ole o na keiki maloko o ke Kula Kaiulani, he hookahi liapakolu o kela mau keiki he poe Hawaii. He nui ka manaolnna i ikeia no na hua ma keia papa —ua pii aa na keiki Hawaii a loaa ka 25*4 paona, na Pake l8 J /4 paona, na Kepani 25% paona a he hookahi Korea 1 loaa ka 3 paona. Maloko o ke kula o Kaahumanu, ua hookaawaleia no na keiki Pake me na Kepaui, he 50% paknhi iloko o ka papa, ma ke ano lioao keia, a no ke ake no hoi o na keiki e ike o ka lahui hea la ke oi ana ma ke kaumaha. No na Pake, iloko o na pule mua he 15, ua loaa mai na paona oi ae he 43 1 /!» paona, a he hookahi keiki i puka mailoko aku o keia papa. No na Kepani hoi, ua loaa ma kahi o k^32% paona. Ma ka hoala ana ae i keia mau papa, o na keiki wale no o ka papa hookahi ke hoonoho pu ia, i loaa ai he manawa maikai no kela ame keia keiki e hooikaika ai. Uft hoonohoia na keiki ma na papa oiai he mea

hoohoihoi ia i ka manao hana, mamua o kona noho hookahi —ua ike maoli ia ka hahana o na hookelakela ana. E hoonohoia ana ke keiki i ikeia ka oi ae o ke kaumaha i kela ame keia pule ma ke poo o ka papa. He hookahi manawa o ka pule e n:alamaia ai keia papa, iloko o ia manawa e kaupaonaia ai na keiki pakahi, a hoopaaia he moolelo maluna o kana pepa hoike iho. Ua makemakeia kekahi o ua makua e hoea ae, i lohe pono ai i ke ano o na mea e a'oia ana, a i lilo ai oia i mea kokua aku, ma ka hooko ana i ka papa kuhikuhi hana a ke keiki no kela ame keia la. 0 ka mea i ike mau ia, he hookahi wale no keiki iloko o ka ohana i loaa ole ke ola kino maikai, a nona 1 makemakeia ai ka makaala pono ana. Ho miihlahi loa na mea e a'oia ai, 0 keia iho la ke kumu i umeia ai na manao o na makua ame na kumu pu. Ho elima mau *rula alakai e malamaia no keia poe keiki maikai ole o ke ola kino; o ia keia malalo' iho nei penei: 1. He elima ai ana o ka la, aole ekolu—elua mau ai ana me na meaai mama. 2. Aolo kana-ke mawaena o na ai ana, mahope walo uo o ka aina ahiahi. 3. E hoi e hiamoe, ma ka hora ewalu o ka po. 4. Aole inu ti a kope paha. 5. Hooluolu liilii elua manawa o ka la, no iwakalua minuke. He keu aku maoli ka maalahi loa o keia mau rula, nolaila e hele e | makahiki i keia mau papa i kekahi Ia kaawale, a e ike-maka i na hopena o keia hana hoao. Hoihoi mai na maka, haala mai na papalina me ka piha pono a ua pii mai ke kaumaha o na keiki i hoao e hahai i na rula me ka paanaau. He mea pono e hanaia keia mau mea i na la apau; a ua ike maoli ia aku ke ano hoihoi mai. He liookahi nae mea nui i hoomaopopoia o ia no ka inu ana i hookahi kuaka waiu i ka la ka haahaa, aole he kumu kupono no kekahi 1 keiki e kalaia aku ai, no kona hoi- ! ole i keia ai. 0 ka waiu ka ai kupono loa. Aole e hoopoinaia keia mea oiaio. Ina ua loohia kekahi keiki i ke onawaliwali a i ole ki-na paha e laa ka ma'i o ke kileo ame ka puu, he mea pono e hoopauia keīa pilikia, mamua o ka hoao ana aku e imi i ka mea e maikai ai ke ola o ke keiki. He hookahi hora no ka pule, e a'oia ai na papa kula, iloko o na hora kula, no ka mea ua nui maoli na haawina a na keiki e lawelawe ai no ko lakou ola kino ame ka lakou mau haawina kula, e hiki ole ai ke malamaia na papa mawaho ae o na manawa kula paamau. Ke komo pu mai nei na kumupoo o kekahi mau kula ma keia hana, pela ka hookaawale ana i elua manama hoomaha o ka la, i wahi e loaa ai ka hoomaha ame ka inu ana i ka waiu, e haawiia aku ana ia lakou he waiu haawi wale no ma kekahi mau wahi. Iloko o na papa kula apau, aia he mau keiki ola kino maikai ole, a ina e l ookaawaleia ana he papa no kela ame keia mahele like ole, alaila e oi aku ana na hopena maikai e loaa ana. Ua "luhi maoli lakou" e hiki ole ai e loaa ka ikaika, no ka hoomau ana aku ma na haawina o ka lakou mau papa. L oi ae ana ka ike i na makuahine e lioea ana ma keia mau papa, no ka lakou keiki, no ke kumu o Mary ame Keoni i noho nanea ai i kekahi manawa, a namunamu ai me liilii loa o ka ai ana i ka lakou meaai. E loaa pu ana ka ike ia lakou, mnmuli o ko Keoni ulu hikiwawe loa, e pono e loaa iaia ho wa maha nui, e pono ai 'e loaa hou na ai kupono no ka hoopiha ana i na aa olona e ulu hikiwawe ae la iloko o hookahi a elua paha makahiki.

"O ulu hikiwawe ana," aole ia hc kumupale no ka loaa ole ana he ola kino maikai i kekahi Jceiki, ke loaa aku ka ike ia oe, no ke alahele e loaa ai iaia ka ikaika ame ko ola maikai, ma kona komo ana ae iloko o keia papa. He luaole ke ano o ke ea maanei no na kamalii, e pono ai e loaa ia lakou he mau paani liooikaika kino apuni ka makahiki, a he kakaikahi no hoi na la ua e ake'ake'a mai ai i ka lakou mau hana hoohoihoi, a o ka hopena e ikeia ana, o ia no ka loaa ana o na kaikamahine ame na keikikane me na 010-na wikani, mo na kino wiwi a maluhiluhi, na poohiwi pololei ole, i homaopopo ole ia ahiki i ka welieia ana ae o na lole owaho. Ina e loaa ana kekahi alahele e hiki ai ke hoopakeleia ae keia poe opio maikai ole, ame ha poe i ike maoli ia ko lakou pilikia mftmuli o ka hooikaika, aole anei he hana na kakou ka hooikaika ana i wahi e loaa mai ai ke ola kino maikai i na keiki, aole . hoi elike me ia e ikeia nei, aia ma kahi o ke 33%% a ke 40% o ko kakou poe keiki kino nawaliwali? Ma keia Ia i piha al na la he ka-naha-kumamakolu o ka noho ana o ka ahaololo i keiā kau, nolaila he umi'kuniamahiku wale aku no la 1