Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 12, 22 Malaki 1923 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KAUIA KA HOOPA'I.MALUNA O NA

OPIO LIMANUI EIWA O KAKAAKO

 

HE ELIMA MAKAHIKI KA HAAHAA A HE KANALIMA

MAKAHIKI KE KIEKIE KO LAKOU HOOPA'I E

NOHO AI MALOKO O KA HALEPAAHAO

 

@lima makahiki ka haahaa, a @ nalima hoi makahiki ke kie-@ ka hoopa'i ia i kauia mai ma-@na kanaka opio eiwa, na la-@imanui a hoohaumia i kekahi @mahine opio, o umi-kumama-@makahiki, e ka Lunakanawai @ Ray J. O'Brien,, ma ke ka-@o ka Poaono aku la i hala. @ like loa ka hoopa'i i kauia @ maluna o kela poe eiwa, me ke @ i ho o ka hoopa'i o kekahi, a @ ka hoopa'i o kekahi, mamuli @ manaoio o ka Lunakanawai @ ua pili like ia lakou apau @.

@ ae o ka manawa e weheia @ aha, ma kela kakahiaka Poa-@ ua hele oloko o ke keena hoo-@a piha i ka poe makaikai, @ ake, e ike i ka hoopa'i e kau-@ ana maluna o ka poe i hoo-@ oiai, o na ohana kekahi o @ kahi i kau ai, no ka ho@ mai ana maluna o kela @ naka opio.

@hookau ana mai i ka hoopa'i @ ka poe i hoopliia, ua hoa-@ la ka Lunakanawai @ keia mau olelo:

@ hiki i keia aha ke paho-@ i ka manao aloha maluna o @ i hoopiiia i ahewaia no ke @ o keia ano.  O ka hoopa'i @ aeia e ke kanawai, mai ka @ a i ka elima makahiki.  Ma @ keia aha, aole i lawa @ 'i haahaa, a he mea pono @ aoleio ke hoopii ae a i ka @ makahiki.

KE KAU ANA I KA HOOPA'I

@ David Kaleikilo ka mea mua @ hookauia aku ka hoopa'i ma-@ ona, no ka mea o ke alakai ia @ naoia, o kela puulu kolohe, a @ kakali ana o ka lohe aku i @ hoopa @ mai @ helehelena i ka hiona o ka @ i kau ka weli me ke kaumaha

@

@ loaa ka olelo hooholo i na @ ahewa ana ia oe, elike me @ hoopii, a o ka manao o keia @ pili maoli no ka hewa ia oe, @ anei kekahi au e pane mai @ wahi e hookau ole ia aku ai @ 'i maluna ou?" o keia na @ ma ka aoao o ka Lunaka-@ O'Brien, mamua o kona hoo-@ ana mai i ka hoopa'i.

@ noho hamau loa o Mr. Kalei-@ me ka pane ole, a ia manawa @ koakaka mai ai ka Loio Rawlins, @ e pono e-hooiliia aku kekahi @ hoahewa ana maluna o na loio @ akou i kupale ma ka aoao o ka @ i hoopiiia, no ka mea ua hoao @ apau elike me ka hiki, e loaa @ hookolokolo kaulike, no ka pono @ ka poe i hoo piiia .imua o ka aha, @ pono hoi i haawiia ia lakou, ma-@ o ke kumukanawai.,

I ka hooki ana iho o ka Mr. Rawlins mau hoakaka, ia wa i pane hou @ ai ke kahu o ka aha:

@ hoike mai na oleloike, ua hoo-@maoli aku ka poe i hoopiiia i @ hana limanui, maluna o ka @ ma ka aoao hoopii.  Aole e @ i ka aha ke pahola aku i ka @ aloha, no ke karaima o keia @.

@David Kaleikilo, ke hoopa 'i aku @ au ia oe e hoopaahaoia maloko @ halepaahao o Oahu, ma ka ha-@ ikaika, no ka manawa aole e emi @ malalo o elima makahiki, aole @ e oi aku mamua o ke kanalima @ akahhiki."

Mahope iho o ka hoopuka ana @ o ka aha i ka hoopa'i no David @ kilo, i ku mai ai ka Loio Ka-@ Heen, a hoike mai la imua o @ aha, malalo o ke kanawai, aole @ kaupalenaia ka hookau ana mai o @ aha i ka hoopa'i dala, nolaila @ o kela hoakaka, i hookau @ ai ka Lunakanawai O'Brien i @ pa'i dala, o elima dala, ma-@ e o ka hoopa'i hoopaahao, a @ i ke koena mai o ka poe i hoo-@

@Ed@ard Fuller, ka ukali aku @ o David Kaleikilo, me kela @ hookahi no, i hookauia aku @ mea mua, a o Minoru Kimura @ George Hoopii, John Lymon, @ Louis Gomes.

@ ka pono hoi o kekahi o na @ hoopiiia, oia o John Pavao, ua @ ku ka Loio S. F. Chillingworth @ aku i ka aha e paholaia mai @ manao aloha o ka aha maluna @ kanaka opio, no ke kumu, o @ ka manawa mua loa i komo ai @ mea i hoopiiia iloko o kekahi @ kanawai, me ke kuhikuhi ana @ ka moolelo maemae o Pavao, @ o ka oihana kaua, aole nae i @ liuia mai ia mu uwalo ana, akaua hookauia mai ka hoopa'i maluna o John Pavao, elike me kona mau mua.

MAHALO I KA AHA

Mahope iho o ka hookau ana mai o ka aha i ka hoopa'i maluna o John Pavao, ua haawi aku ka mea i hoopiiia, i kona mahalo i ka aha, alaila ku mai la o Edward Joseph no kona hoopa'iia, elike me kona mau mua, a o Paahao Gilman, ka mea hope loa i hoopa'iia, a elike me John Pavao, ua haawi pu aku la oia i ka hoomaikai me ka mahalo i ka aha.

KA MOOLELO O KA HIHIA

Mahope iho o ka hookauia ana o ka hoopa'i maluna o ka poe i hoopiiia, ua hoakakaia aku imua o lakou, in a e malama pono ana lakou i na rula apau oloko o ka halepaahao, alaila iloko o na makahiki ekolu a oi aku, e hookuuia mai ana lakou mai ka noho paahao ana.

Ma ka po o ka la 13 o Ianuari i hooko aku ai kela poe kanaka opio eiwa i ke karaima hookaumia maluna o ke kaikamahine opio, maloko o ka halekula o Pohukaina, me ka haaleleia ana o kela kaikamahine malaila, mahope iho o ka hooko ana o ka poe i hoopiiia i ke karaima hoohaumia.

Na kekahi põe koa i hoihoi aku iaia a hoonoho ma kekehi hale, @ a ma ka la 15 mai o kela mahina no i hoea ae ai oia ame kona makuakane imua o ka Makaikiu McDuffie,  a hoike aku la i na mea apau i hanaia aku maluna ona.

KA HOPUIA ANA

Mamuli o na hoakaka a ke kaikamahine opio, ua hopuia o Louis Gomes, ma ka la 23 o kela mahina no, nana i hoike ae i na inoa o kekahi poe eha, o ka hui pu ana me ia ma kela karaima.

Ua hopuia o David Kaleikilo mahope ma@, pela me John Lymon, J. Pavao, a ma Kauai i hopuia ai o Minoru Kimura, George Hoopii ame Edward Fuller, na kekahi kiakaa @ omobile, i lawe ae o Edward Joseph, no k ahalewai, a na Paahao Gilman maoli no i haawi ae iaia iloko o ka lima o na makai.

He mau palapala hoohiki ka kela poe apau i kakauinoa ai, e hoakaka ana no ka lakou mea i hana aku ai maluna o ke kaikamahine opio, ua hoole nui nae i ka wa i hooloheia ai ka hihia.

AE MUA I KA HEWA

I ka manawa mua loa o ka hooloheia ana o ko lakou hihia, mahope iho o ka loaa ana o na hoopii hoahewa i ke kiure kiekie, e ku-e ana ia lakou, ' ua ae ka hapanui o kela poe, no ko lakou pili i ka hewa, a koe o Pavao me Kimura, a mahope mai i hoololi hou ai kela poe mua i ae ai i ko lakou hewa, a hoole no ko lakou pili ole i ka hewa, elike me ke kumu hoopii e ku-e ana ia lakou.

He elima pule ka manawa o ka hooloheia ana o ka hihia o kela poe opio, me ka hoao ana o ko lakou mau loio, ma na ano apau e hoopakele ae ia lakou, ua laweia aku kekahi mau kumu imua o ka aha, no ka hookuu ana i ka poe i hoopiiia, ua pau wale no nae i ka hooleia e ka aha.

KOMO KA HIHIA I KE KIURE

Ma ka la 13 o keia mahina iho nei, i komo aku ai ka hihia iloko o ka lima o na kiure, no na hora he umi, ka noho ana o kela kiure e noonoo i kana olelo hooholo, ahiki i ka lokahi ana.

I kinohi, he ewalu, ma ka aoao ahewa, a he eha ma ka aoao e hookuu i ka poe i hoopiiia , aka mahope mai, ua loli ka manao o kekahi mau kiure ekolu, ma ka aoao o ka poe ahewa, a koe aku hookahi, ma ka aoao ku-e, me ia kulana i hoihoi okoa ia ai na kiure e hiamoe maloko o ka hokele.

Ma kekahi kakahiaka ae, ma ka manawa i weheia ai ka aha, akahi no a @aa ka olelo hooholo a na kiure, @ ahewa ana i ka poe i hoopiiia.

MAHALOIA KA HOOPA'I

Me he mea la, iloko o ka noonoo, o na makaainana o keia kulanakauhale, ua nui ko lakou mahalo me ke apono, no ka hoopa'i i kauia aku maluna o kela poe kanaka opio eiwa.

Ua mahalo pu ia hoi ka Loio Kalana Heen ame kona hope, no ko laua lawelawe ana i ka hihia, ma ka aoao o ke aupuni; a ma muli no hoi o keia hihia i ala ae ai na manao ku-e ikaika o kekahi poe i ka Loio Rawlins no kona kupono e hookohuia mai i lunakanawai Federala, elike me na kakoo i waihoia aku no kona inoa ma Wakinekona.

HAHAU I KE POO O KANA WAHINE ME KA HAMARE

OKI HE KEPANI I KONA OPU I KA PAHI MAHOPE O KA HOOPOINO ANA I KA WAHINE

MAOPOPO OLE KE KUMU O KELA HANA

MANAO WALE IA NAE E NA HOALOHA MAMULI MAI O KA MAIKAI OLE O KONA NOONOO

Mahope iho o ka hahau ana i ke poo o kana wahine me ka hamare a naha i hoao okoa ae ai he Kepani o Kasuzo Kamada, e lawe i kona ola iho, ma ke oki ana i kona opu me ka pahi, mahope koke iho o ka hora ekahi, o ka wanaao o ka po Sabati aku nei i hala, a ao ae ka Poakahi nei.

Ua hoihoiia ke kane ame kana wahine no ka Halema'i Moiwahine, iloko o ke kulana kupilikii, me ka maopopo ole o ko laua hopena.

O kahi o ka Jawelaweia ana o kela hana hoopoino i ke ola maloko no ia o kekahi hele ma ke alanui ololi Pua.  Na kekahi Kepani okoa aku, e noho pu ana maloko o ka hale hookahi, nona ka inoa o T.H. Yoshitomi, i hoike mai i ka lohe i ka oihana makai, no kela hana naaupo.

O ka hoike o ka loaa mua ana ae i ka oihana makai mai ia Yoshitomi mai, o ia no ka loaa ana aku iaia o ka wahine iloko o ke kulana kupilikii, me ka maopopo ole nae iaia o kahi i nalowale ai o ke kane.

Ua hoounaia ka Makai Joseph H. Lii, no ka noii pono ana aku i na mea e pili ana i kela hoike, a i kona hoea ana aku, ua loaa aku la ke kane a kela wahine, e waiho mai ana iloko o ka rumi auau, me ka moku nui ma kona opu, a e paa ana no ka pahi iloko o ka lima o kela Kepani.

Ma ka hoakaka a ka wahine imua o ke kanaka o ke aupuni, aole he maopopo iki iaia o ke kumu o kana kane i hahau ai i kona poo i ka hamare, no ka mea he oluolu maikai ko laua noho ana, me ka loaa ole o kekahi mau ku-ee ana mawaena o laua.

Ma ka hoakaka hoi a ke Kepani nana i hoike mua ae i ka lohe i ka halewai ua puiwa oia mai kona hiamoe mai, i kona wa i lohe mai ai i ka leo kahea no ke kokua, a iaia i komo mai ai maloko o ka rumi moe, ike aku la oia i ka wahine e waiho mai ana iluna o ka moe, me ke kaheawai o ke koko.

Ua hoihoi awiwi ia aku na mea i poino no ka Halema'i Moiwahine, a ma ka nanaia ana e na kauka, i ikeia ai, ua naha ke poo o ka wahine, a ua nui hoi ka moku ma ka opu o ke kane, me ka maopopo ole o ko laua hopena.

Wahi o na hoakaka a ka poe e noho kokoke ana ma kela wahi, ua pohihihi loa lakou, i na kumu o ke ala ana mai o kela poino, koe wale no, na manao koho wale aku, aole paha he maikai o ka noonoo o kekane, ua hoomaopopoia kela ano maikai ole, mamuli o kana mau hana i na la aku mamua, o ka hanaia ana o kela karaima.

MAI KA HUAKA'I HOOLEWA A I KA HALEWAI

No ka aneane elua makahiki ka huli ana o ka oihana makai o Honolulu no Dalamacio Solorano, he Pilipino , aohe nae he loaa iki, ma ka auwina la Sabati nei nae i paa ae ai oia i ka hopuia a noho ana i ka halewai.

Ma ka hoopii e ku-e ana i keia Pilipino he kulana hana kona me ka hui holoi a hoomaema'e lole a kekahi hui Kepani ma Honolulu nei i ka 1921 ma ke ano he mea ohi dala, mahope o kona ohi ana he $600, he mau dala na ka hui, o kona holo no ia a nalowale, ua huliia aohe nae i loaa iki.

Ma ka auwina la Saba'i nei ua hoea ae la kekahhi Kepani i ka hale o ka oihana makai a olelo ae la in a no ka hoounaia aku o kekahi makai i Kalihi e loaa aku ana o Solorano malaila a paa oia i ka hopuia.

O ka Makai Kalauli ka i hoounaia aku me ke kauoha in a no ka loaa aku o Solorano e lawe mai iaia i ka halepaahao.  O ka Pilipino aihue dala kekahi iluna o kekahi kaa o@o e hele ana iloko o ka huak'i hoolewa e pii ana nouka o ke awawa  o Kalihi.  I ka hoea ana aku o na makai ua ku ka huakai hoolewa, a ua kauohaia aku o Solorano e ka makai e lele iho ilalo a i kona lele ana iho ka'iia mai a hookauia iluna o ke kaa makai a laweia mai i ka halewai.

LOAA KA MAKUAHINE O KEKAHI

BEBE MAKE I LAWEIA E HUNA

AE HE WAHINE HAOLE OPIO KAHUMA'I NO KONA

HANAU ANA MAI I KANA BEBE UA MAKE ME

KA LAWE ANA E HUNA ILOKO O KA LUA

Mahope iho o ka noii ana a ka oihana makai i ka makuahine o kekahi bebe hanau hou i make, a i owiliia iloko o kekahi puolo, a hunaia aku iloko o ka lua, o ka pa e pili kokoke ana i ka hale auau o ka lehulehu ma Waikiki ae nei, i hoea mai ai i ka loaa ana o ka mea a na makai i makemake loa ai, a o ua makuahine la, oia no kekahi o na wahine haole opio kahuma'i oloko o ka Halema'i Moiwahine.

Ua hunakele loa nae kela wahine i ka hoike ana ae i kona ohana ame ka makuakane nana ka bebe, koe wale no kona hoakaka ana ae, o ka makuakane o kela bebe he kanaka oia i ike nui ia ma keia kulanakauhale, a he wahine kana me ka ohana e noho nei, a aole oia i makemake e hookaumaha aku i ka manao o kela kanaka.

Ma ka auwina la o ka Poakahi, ka la 12 o keia mahina, i ikeia ai kela wahine opio e kekahi mea i ka lawe ana a waiho i ka puolo o kana bebe make, iloko o ka lua, a ua hookolo aku kela kanaka mahope on a, ahiki i ka maopopo ana o kona wahi i noho ai.

Mamuli o na hoakaka a kela kanaka i pololei ai ka hookolo ana a na makai, ahiki i ka loaa ana o kela wahine opio, a i ka wa i hoakakaia aku ai imua on a, ua ikeia kona lawe ana a waiho i ka puolo o ka bebe mke, ua ae okoa mai la oia oia no ka makuahine o ka bebe.

KA HANAU ANA O KA BEBE

Aole i huna iho kela wahine opio i kona hanau ana i ka bebe, aka ua hoike oia i na mea apau, ame kana mea i hana aku ai no ka bebe, i wahi e ike ole ia mai ai, e ka nui ae o na kahuma'i.

Ma ke kakahiaka o ka Poaono, oia i hanau ai i kana bebe, maloko o kona rumi, a i ka wa i hanau mai ai, ua make, nolaila ua hookomoia ka bebe eia maloko o kekahi wahi kupono, alaila hele aku la e lawelawe i kana mau hana maamau maloko o ka halema'i.

Ua hoomanawanui no oia ma kana mau hana me ka nawaliwali o kona kino, ma kela Poaono, ke Sabati mai ahiki i ka Poakahi, a i kona kaawale ana ma ka auwina la o ka Poakahi, ia wa oia i lawe ai i ka puolo o kana bebe a huna ma kela wahi i ikeia ai oia.

Ua manao no ka oia e kanu maoli i ka bebe, aka mamuli o ka nawaliwali o kona kino, pela i hiki ole ai iaia ke hana pela, a lawe aku la a waiho makela lua o ka pa, ma kahi kokoke i ka hale auau.

Ua nanaia kela bebe e Ke kauka, a ma kana hoakaka, ua make kela bebe i kona wa i hanau mai ai.

AOLE E HOPUIA

Mamuli o kela ike a ke kauka, ua kaawale ka makuahine opio, mai ke karaima pepehikanaka, nolaila ua hooholo na luna oihana kulanakauhale, aole e lawe mai i kekahi hoopii, e ku-e ana i ka wahine opio; no ka mea, ma ko lakou manaoio ua lawa na hopena hoohilahila i kau aku maluna o kela wahine, no ka hoopa'i ana iaia no kana mea i hana ai.

Ua hoopauia kela wahine opio kahuma'i mai ka noho hana ana maloko o ka halema'i , i ka manawa i ikeia ae ai kona hanau ana i ka bebe.

AHEWAIA KA HAOLE HOEHA WAHINE O KAUAI

Ma ka hooloheia ana mai nei o ka hihia o George Telles, keia haole nana i limanui, a i hoeha maoli aku i na wahine kumukula elua o Koloa, Kauai, e ka aha kiure o Kauai, i ahewaia ai oia, ma ka Poaha aku nei i hala, a hookauia mai ka hoopa'i, e noho oia maloko o ka halepaahao, no eha makahiki me eono mahina, me ke kau pu ia o ka hoopa'i o eha haneri dala.

He elua la i noho ai o ka aha kiure e hoolohe i ka hihia o ka mea i hoopiiia, a mahope iho o ke komo ana o ka hihia iloko o ka lima o na kiure, a iloko o elua wale no hora, i lokahi ai na kiure i ka lakou olelo hooholo, no ka pili o ka mea i hoopiiia i ka hewa.

Ma ka moolelo a kela mau wahine kumukula i hoakaka ae ai, ma ka manawa o hooloheia ana ka hihia, ua haalele iho laua i ko laua hale, no ka hele holoholo ana i kai o ke awa kumoku, ma ke ahiahi o ka la 18 o ka mahina aku nei o Feberuari.

Ua mamao no kela wahi a laua i hele aku ai, ike aku la laua i kekahi kanaka e hele pololei mai ana, ma kela alanui hookahi no a laua e hele nei, me ko laua noonoo ole nae no kela kanaka, ahiki i ke kaa ana o ua kanaka nei mahope o laua, a i ko laua nana ana mai, e uhai aku ana ua kanaka nei ia laua.

Akahi no a komo mai ka manao hopohopo iloko o kela mau wahine, a hoomaka aku la laua e hele me ka awiwi, eia nae iloko o ia manawa hookahi, ke awiwi aku la no ka hele ana a kela kanaka, ahiki i ko laua loaa ana aku.

O ke kumukula opiopio o laua ka i hopu mua ia aku e kela kanaka, me ka hoohina ana ilalo, a no ka hoopakele ana ae hoi i kona kokoolua, ua hele mai la ke kumukula aoo e hoopakele, ua ku'iia aku la nae oia a hina ilalo, a oiai ka ia kanaka nei e noke ana i ke au@ume me ke kumukula opiopio o laua, ua ala mai la oia iluna, me ka hele ana mai e kula'i i kela kanaka, me ka hoao ana ma na ano apau i wahi e kaawale ae ai kona kokoolua, mai ka paa ana a kela kanaka, a no ka elua o ka manawa i ku'iia mai ai oia a hina ilalo, eia nae ua hooikaika no oia ahiki i kona ku hou ana iluna, me ke kii okoa ana aku i ke one, a kiola aku la maluna o ke kanaka limanui.

Ua kula'i hou ia mai la no oia a hina ilalo, me ke keehi ana iho o ua kanaka nei maluna on a, alaila hoomaka aku la ke kolohe e holo no kekahi aoao o ke alanui.

Ua hoi kela mau kumukula a hoea no ko laua hale, alaila hoike ae la i na hoaloha, ame ka oihana makai, a he hora a oi mahope mai i loaa aku ai o George Telles ma Eleele, a hoi mai la no Lihue.

He nui na hoike i ninaninauia ma na aoao a elua, a mahope o ke kauia ana mai o ka hoopa'i maluna o ka mea i hoopiiia, ua hoohalahala ka Loio Kaulukou, ka loio o ka mea i hoopiiia, i ka olelo hooholo.

MANAOIA UA PIHOLO ILOKO O KE KAI

Ua nui ka haohao ame ka hopohopo pu o ka ohana o Manuel Perreira no kona pale kana, ahiki i ka Poaono mai ka nalowale ana aole i hoi iki aku i ka hale.  He kanaka palaki kamaa o Manuel Perreira no ke ala ololi Cunha.  No ka nui haohao loa o ka ohana o Perreira ua hele okoa ae lakou e hoike i ka Makai Nui Rose, ma ka Poakahi nei no ko Perreira holo ana i ka lawai'a maluna o ka waapa me kona mau hoa ma ka auwina la Poaono aku la i hala ma ka hora 5 mawaho ae o Kaimana Hila aohe nae i hoi iki mai ahiki i na hora aumoe o ka po Sabati nei.

Ua hoomakaia ka huli ana ma na kapakai o Laeahi ma ka Poakahi nei a ma ka Poalua nei.  Ua hoikeia aku ka lohe i na makai o na kuaaina ma ka po Poakahi e makaala aku ma na kapakai o keia mokupunmi no kekahi waapa i hoakakaia aku na ano apau, ka waapa hamama a Perreira ame kona mau hoa i kau ai a holo aku i ka lawai'a, a i haalele iho ai i ke awa ma ka po Poaono i hala.

KAU KE KII O KUHIO MALOKO O KA RUMI SENATE.

Ma na la hope o ka pule aku la i hala i kauia ae ai ke kii pena nani o ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole ma ka paia o ka rumi halawai o ke senate me na kii e ae o na alii i hala.

I ka manawa i hoi mai ai na senatoa i holo ai i ka mokupuni o Keawa ma ka pule aku la i hala, ua hoopuiwaia ko lakou mau uhane i ka manawa i ike aku ai i ke kii o ke Keikialii Kalanianaole e kau mai ana ma ka paia, he kii i pena a i hanaia hoi me ka noeau loa e James Wilder (Kimo Waila), a i makana ia ae eia ma kekahi manawa koke i hala aku nei i ke aupuni.  No ka loaa ole o kekahi wahi kupono e kau ai maloko o ka rumi kalaunu, ka rumi halawai o na lunamakaainana, kahi o ke kii i manaoia ai malaila e kau ai a i waihoia ai maluna o ka papahele no kekahi mau pule i hala aku nei, pela i kau ia ae ai maloko o ka rumi  halawai o ke senate.  E lilo ana kela kii i mea hoala mau ae i na hoomanao ana nona ame kana mau hana imi pomaikai no kona lahui.

HOEA MAI IANEI KA MOKUAHI HOU KA HALEAKALA

HOOKIPAIA MAI KEIA MAHIMAHI HOU ME NA MANAO OHOHIA E KO HONOLULU   POE

WEHE HAMAMA IA AE NO KA MAKAIKAI ANA

E HOAU MUA ANA IA MA KA HOLO MAKAIKAI ANA NO MAUI ME HAWAII MA KA POAONO

Iloko o na leo mele mai ka Bana Hawaii aku, a iloko hoi o na leo kani hanakuli o na oeoe, e olowalu ana i ka lewa, i hookipaia mai ai ka mokuahi Haleakala, no ke awa o Kou nei, ma ka auwina la o ka Poaha aku nei i hala, oiai hoi na haneri o na haneri o ka poe makaikai, e ku aku ana ma ka uwapo, me na manao mahalo no ka nene aukai hou o Hawaii nei.

Ma ka hora elua o kela auwina la, i kaalo ae ai ka Haleakala mawaho o Daimana Hilo, a no ka hoohanohano ana i ka mokuahi hou i holo aku ai na keiki o ka bana puhiohe, pela hoi na lunanui o ka hui mokuahi holo pili aina, na kanaka kakau nupepa ame kekahi mau luna oihana e ae o ke aupuni, no ka hooko ana i ka lakou hana, no na mokuahi komo mai.

Mahope iho o ke ku iki ana mawaho ae nei o ka nuku o ke awa no kekahi manawa, i hookomo mai ai ka Haleakala, iloko nei o ke awa, a ia manawa i olowiu like ae ai na oeoe o na mokuahi apau e pili ana ma na uwapo, pela me na oeoe o na halehana, he hoike no na manao ohohia o ko Honolulu nei poe, ma ke apo ana aku a hookipa mai i keia malihini hou o Hawaii nei.

Oiai ka Halelakala e hoopili mai ana i ka uwapo, ua nui na olelo i puka ae mai kekahi poe lehulehu mai, e hoohalikelike ana i keia mokuahi, me kekahi mau mokuahi i kamaaina i keia awa, o ka mea oiaio nae ma na ano apau, ua kaokoa ae kona hanaia @inai @a hapanui mai o na mokuahi, i kipa mai i Honolulu nei.

WEHEIA NO KA MAKAIKAI ANA

Ma ka auwina la o ka poaono nei i wehe hamama ia ae ai kela mokuahi no ka makaikai ana o ka lehulehu, he mau haneri o ko Honolulu nei poe, i hoea ae, no ke kilohi pono ana i na wahi apau o kela mokuahi, a he  hookahi no mea i loheia ma ka waha o na mea apau, o ia ke ku o kela mokuahi i ka nani.

Aole he wahi o ka mokuahi, i koe i ka makaikaiia, o na rumi nani keia, na rumi kapu i kupono wale no i na on a moku, a i ka poe hanohano, ua wehe hamama ia i ka lehulehu.

Ma ka oleloia, ma kaia kelepa mai nei a ka Haleakala, ua loaa no kela mokuahi i ka ino ma ka moana, eia nae iloko o ia ino, aole on a rola elike me ka nui o na mokuahi a he holo hoi kona i oi aku mamua o na mokuahi e ae o ka hui mokuahi holo pili aina.

No ka lawe ana i ka poe makaikai i Hilo ame Maui, e haalele iho ana ka Haleakala ia Honolulu nei, ma keia Poakolu ae, ka la 28, ma ke alahele o Kahului aku, a mahope o ka hoi ana mai no Honolulu nei, e holo aku ai ia, no ka lawe ana ae i na manawa  holo maamau o ka mokuahi Mauna Kea.

He mokuahi ka Haleakala nona ka loa o 360 Kapuai, a nona hoi ka laula o 46 kapuai, o kona lilo, ua hiki aku ma kahi o ka $1,250,000, ke hui pu ia me na lako hoonani oluna o ka mokuahi.

LOAA AKU HE KINO E LANA MAI ANA ILOKO O KE KAI

He Kino no kekahi kanaka i maopopo ole kona inoa ka i loaa aku e lana mai ana mawaena o na Uwapo 7 ame 8 ma ke kakahiaka Poakahi nei.  He kino no kekahi haole nona na makahiki aneane i ke kanakolu a o ka mea i manaoioia he kanaka hana paha oia noluna o kekahi o na moku e ku nei maloko o ke awa nei.

Ma ka po o ka Poakahi nei ka hele ana ae o kekahi o na luina oluna o ka mokuahi Haleakala a hoike ae la i ka Hope Makai Nui Asch hookahi kanaka oluna o ka mokuahi Haleakala, ke kolu o na kuku, ua nalowale, nona ka inoa o Arne Oahalla, a mai ka po Poaha aku i hala kona nalowale.  O kekahi lono i hoike pu ia ae o kekahi o  na kanaka paoahi o ka Haleakala kekahi i nalowale, a no ka nana pono ana iho i ka helehelena o ka mea make i haawiia ae ai he manawa no na kanaka o ka mokuahi Haleakala e hele ae ai i ka hale waiho kino make o ka Papa Ola ma Kapuiwa Hale.

HOPUIA AE NO KA HOOKU'I ANA O KONA KAA A POINO HE KEPANI

HOOKAUIA KA MEA I EHA MALUNA O KONA KAA OTOMOBILE NO KA LAWE ANA I KA HALEMA'I WAIHOIA NAE MALOKO O KEKAHI PA

Mamuli o ka hooku'i ana o kona kaa otomobile, me kekahi kepani, me ka waiho ana i kela Kepani iloko o ke kulana kupouli, maloko o kekahi pa, i paa ae ai o Martin Alvin, he aliikoa nolalo ae nei o Puu loa, i ka hopuia, ma ke kakahiaka o ka Poaono aku nei i hala.

I kulike ai me ka moolelo e pili ana i ka hooku'iia ana aku o kela Kepani nona ka inoa o Jiro Tsuchiyama, he ohua oia e kau ana maluna o ke kaa o Punahou e holo ana no ke kaona nei.  I ka hoea ana o ke kaa uwila ma ke alanui Pensacola e kokoke la i ke alanui Hasinger, ua lele aku la oia mailuna aku o ke kaa, o ka hora umi ia o ka po, a iaia i hele aku ai no kekahi aoao o ke alanui, ua hooku'iia mai la oia e ke kaa otomobile helu 8735.

Ua ku no kela kaa otomobile o ka hooku'i ana mai i kela Kepani, me ke noi ana aku o ka mea i eha, i ke kiakaa, e hoihoi iaia noloko o ka Halema'i Moiwahine.

Wahi a ke Kepani, iaia i kau aku ai iluna o  ke kaa otomobile, ua kupouli koke mai la kona noonoo, a i kona pohala ana ae, o kana mea i ike, e waiho ana oia maloko o kekahi pa, make alanui Kinau.  Aole no he mamao loa o kona home mai kela wahi mai, nolaila hooikaika aku la oia i ka hoi ana ahiki i ka hale hoike aku la i ka pilikia i loaa iaia, i kona mau hoaloha, a na lakou i hoihoi aku iaia no ka halema'i Kepani, a na ia mau hoaloha no hoi i hoike mai i ka lohe i ka oihana makai.

Ua pas pu ka heu o kela kaa otomobile i hooku'i ai me ke Kepani, i ka mea ohi dala oluna o ke kaa uwila, oia o A. Perry, a ma ka hoike a ka mea nana e hookele ana i kela kaa, o M. Johnson kona inoa.

Ua hoihoi ae o A. Perry i kan@ hoike i ke keena o ka hui kaa uwila, maloko o kana hoakaka, ma ka aoao hema o ke alanui kela kaa 3 holo ana, ma ka manawa i loaa ai ka ulia.

KA HOPUIA ANA

Ma ka po o ka Poalima aku nei ka loaa ana o kela ulia, a mahope o ka hoihoi ana ae o ka Makai Kihachi, i kanu hoike imua o ke keena o ka oihana makai, ua lile ka manawa o ke kakahiaka Poaono ae i wa nona e  huli ai i ke kaa otomobile i hooku'i ai me ke Kepani.

Ma ka hora umi o kela kakahiaka Poaono, i loaa ai iaia ua kaa nei, a laweia ae o Martin Alvin, no ka halewai, me kona hoole loa ana nae no kona maopopo ana i kekahi mea, e pili ana i ke Kepani poino; eia nae, i ka wa i kiiia ai ka mea ohi dala oluna o ke kaa uwila, A. Perry, ua hiki hou ole iaia ke hoole ae, oiai ua hooia mai la ka mea ohi dala o ke kaa uwila, o ua haole nei no kela, he inoa okoa nae kana i hoike mua aku ai iaia, ma ka manawa i loaa ai ka ulia.

No ke kupale ana nae iaia iho, ua hoakaka ae kela haole koa, ua  hiki ole iaia ke alo ae, mai ka hooku'i ana aku o kona kaa i ke Kepani, me ka hooili ana i ka hewa maluna o ke Kepani, no kona hele pololei ana ae, mamua pono aku o kahi a kona kaa e holo aku ana.

E HAALELE ANA KA PAPA KOMISINA HOONAAUAO

O na hoa o ka papa lomisina hoonaauao i malama ai i kekahi mau, haiawai kolu ma ka pule aku @ hala ua huli hoi aku no ko lakou mau home pakahi, me ka haalele iho i kekahi mau hana nui me ka pau ole i ka hanaia.  He manao nae ko lakou e akokoa hou mai ana mahope aku o ka la 1 o Aperila , me ke kahukula hou a ke kiaaina e hookohu ae ana i pani ma kahi o Vaughan McCaughey.  Ma ka lono in a o ke kanaka a ke kiaaina e hookohu ae ana i pani ma kahi o McCaughey a he kanaka i kulike ole me ka manao o na hoa o ka papa komisina hoonaauao e waiho mai ana ka hapanui a i ole o na hoa no paha apau o ia papa i ko lakou mau kulana pakahi, a na ke kiaaina ia e hookohu ae i mau hoa hou no ka papa, a pela hoi me ke kahukula hou.

He ku-e na hoa ia papa a i ole ka hapanui paha o lakou i ka hookohuia ae o Edgar Wood i kahukula nui, in a oia ke hookohuia ae ana, e haalele ana na hoa apau o ka papa i ko lakou mau kulana, a o ko lakou hoike ana ae nae i ka lakou kanaka i makemake ai no ia kulana aole i hoopu-aia ae.  He enemi kahiko loa ko na hoa o ka papa komisina kula ia Edgar Wood mai ka manawa mai i hoopauia ai o Mr. Wood i ka noho kumupoo ana no ke kula a'o kumu.

I ka manawa a ke Kiaaina Farrington i koho ai ia Edgar Wood i mea nana e houluulu a e hoomakaukau i kekahi hoike e pili ana i ka oihana hoonaauao, ua loaa ka haili i ke komisina e noiia aku ana na mea apau i ka lakou hana.  Oiai nae o ka makemake o ka @ komisina na ka oihana hoonaauao ponoi no e waiho ae i ka hoike e pili ana no kana mau hana iho.

E holo aku ana o McCaughey no Amerika ma ka la 4 o Aperila ma kekahi hana haiolelo, elike me ia i hoopukaia ae e ka Advertiser, a ua hooiaioia ae keia lono e kekahi o na hoaloha i pili kokoke loa aku ia Mr. McCaughey.

POWAIA I KE AO A LILO KANA UWAKI

He Kepani o Iwakawa ka inoa, oiai e lawaia ana ma ke poo o ka Uwapo 16 ma ka auwina la Sabati nei, ua powaia oia e kekahi palaualelo lima lepo a lilo kana uwaki.

I kulike me ka moolelo a Iwakawa o ka hoike ana ae i ke Kapena Makai Fieldgrove, e lawai'a ana oia ma ke poo o ka uwapo, a ua hoopuiwaia oia no ka hele ana aku o kekahi mea a kauoha aku la iaia e haawi mai i dala.

"E haawi mai oe i dala ia'u a i ole pela e kulaiia aku ana oe e a'u iloko o ke kai," wahi a Iwakama, a hopu pu mai la-laia ma ka poohiwi.

"Aohe a'u dala a aohe no hoi he hiki ia'u ke au." Ia manawa oia i hoomaka mai ai e huli i kuu mau pakeke, a i ka loaa ana o kuu uwaki @ula holo aku la.

Mahope koke @ o ka powaia ana o Iwakawa kona hele koke ana ae e hoike i ke kapena makai, a he manawa pokole ma ia hope iho i paa ai he Hawaii o Pua ka inoa i ka hopuia ma ke ano hoohuoi.  Ua laweia ae ka mea i hoohuoiia i ka halewai, a i ka hoea ana aku o ke Kepani ua hooiaio koke aku la oia o Pua no ka mea nana oia i powa.  Maka Pua olelo i ke kapena makai ma kona manawa i ninaninauia ai, o ke kumu ka o kona powa ana i ke Kepani no kona pololi; ua kuaiia eia ka uwaki no 50 keneka a me ia haualua i kuai ai oia i mau meaai nana.  Ua paaia o Pua no kena ninaninauia ae.

AOLE E HOOKOHU HOU IA ANA I KAHUKULA NUI

Mamuli paha hoi o na manao okaikai i ala ae iloko o na la aku nei i hala, iwaena o na hoa o ka aha senate, e pili ana i ka oihana hoonaauao, ame ka Lunakula MacCaughey, ua maopopo loa, aole e hookohu hou mai ana ke Kiaaina ia Mr. MacCaughey, no kela kulana, a pela hoi kona hookohu ole mai ia Edgar Wood, malalo o kela kumu hookahi, ka manao oolo-ku, a ku-e i hoalaia ae nona.

Ma na mea i hoomaopopoia, e haalele mai ana o Mr. MacCaughey ia Honolulu nei no Amerika ma ka la 4 o Aperila ae nei, o keia ka hooiaio loa ana, aole oia e noho lunakula nui hou ana no ka oihana hoonaauao maanei nei.

He elua nae mau inoa i lohelohe ia ae, o kekahi o laua, ke hookohuia mai ana e ke kiaaina, i lunakula nui, oia na inoa o W. E. Givens, ke kumupoo o ke kula kamehameha, ame Frank E. Midkiff, e noho hana nei me ka huikuai papa o Lewers & Cooke.

Aole kela mau inoa i ake aku, e hookohuia mai no ke kulana lunakula nui, aka o ko laua mau hoaloha ka pee e hooikaika nei no ka hookohuia o kekahi o laua.

He hookahi mea i hoikeia ae ua hoopa mua aku ka ke kiaaina ia Mr. Midkiff me ka ninau ana aku i kona manao, in a e lawe ana oia i ke kulana kahukula nui, ke waihoia aku iaia, a o ka mea wale no e pau ai na pohihihi, maluna o keia ninau, o ia ka oili ae o ka inoa o ke kanaka a ke kiaaina e hookohu i'o aku ana ma keia mua koke iho.

CHRISTIAN, Mar. 19.--Ua hooholo ka Odelsting (ka hale o na lunamakaainana) i keia la ma ke koho ana a 59 ia 53, e apono ana i ka biia no ka hookapu loa ana i ka waina ikaika o ka on a malok@ o ke aupuni o Norewai nei.