Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 11, 15 March 1923 — NA MANAO PANE O S. K. KEKOOWAI IA WM. WADDOUPS. [ARTICLE]

NA MANAO PANE O S. K. KEKOOWAI IA WM. WADDOUPS.

Mr. Lunahooponopono o ke. Kilohana a ka lahui; Aloha oe:—I ko'u heluhelu ana i na manao pane o keia makamaka maikai o kakou, oia hoi o S. K. Kekoowai; i loaa mai ai 'ia'u ka ike i koaa hemahema, maoli, he malama Baibala wale iho no ka, aole aae i ike i na manao 1 ano nui oloko, kaa nae ka ike, me 1 ka hoomao{y>po ana i kou mau poo- | poo apau i keia haole, a ka naauao | lua ole-, a ke lilo aku nei hoi oe, I i mea ku-e aku i kt oiaio o ka ke Akua hooponopono ana me ko kakou mau kupuna, i pau nui aku i ka h(ti e hiamoe. Be kupanaha maoli, ia Kekoowai ke huli aku a ku-e i na hoikeike maaao oiaio apau, i hoikeia e Wm. M. Waddoups, ma ka helu o ke Kuokoa o ka la 8 aku nei o kela mahina, me ka olelo iho; he mau ma- | nao koho waie iho no ka ia, o ke ano hoomalimali, h« mau manao alakai hoopilipili Baibala, pili nakekeke wale iho no, me ka maopopo ole ka i ko manao o ia olelo Hawaii, o kini, lau, a mano. Hq kupaianaha maoli keia; me ka olelo iho, he moolelo hookumu honua; a hookumu, lani ka ko keia lahui e ku nei; mai kinohi loa mai, ma o ko l&keu mau kupuna mua ia, a o ka ninau nae ia oe, e Kekoowai, aia mahea o ka Buke Baibala au e paa la» ko moolelo, au i kuhihewa ai I He lahui Hebera oe ma o kou mau kupuna mua la i hoopuehuia mai e ke Akua,- a pae i keia mau mokupuni o ke kai, he lahui malalo o ka berita a lehora i hana aelike ai me Aberahama, nona ka manao nui i kukuluia mai ai e Wm. M. Waddoups, ma kau olelo» Hawaii ponoi, o ia o kini lau, a mano, 0 keia huaolelo he nui loa a lehulehu a ma ka olelo hoi i pili ia Abcrahama, o ia hoi ka makua o ka lejxulehu, Kin. 17:4,5. a ma Kin. 22:17., hoonui aku oia lehova i ka lehulehu o ka Aberahama mamo elike ka nui me na hoku o ka lani, ame ke one o kahakai. 0 kela jmau kumu hookuihe ia oe e pili ana: 1. Ka hoomaemae ana i ka haumia, 2. Ke oki poepoe ana, ame na mea e pili ana i ke ano o .ka hoomana Akua ana, he mau hana ia a ko kakou mau kupuna i a'oia mai ai o ke Akua, pela e hana ai, alaila; Oia hoomaopopo mai, (lehova) a ina aole oe e hoomaopopo aku ma keia mau mea ae la; aole no Oia e mai ana, elike me keia noho huikau ana a kakou e huikau nei, ahiki i ka ulu ana ae o na manao ha'oha'o 1 kc kumu o ko kakou ulu nui ole. ī Ua pololei ka haole (Wm. M. Waddoupa) i pane mai ai ma kanapane; aole o ka Baibala he moolelo 'piliwale uo ii i lu lahui Habera; aole loa he moolelo ia no na mea apau, o ka ke Akua mea i hana ai, ame ka na kanaka mea o ka hoopalahalaha ana aku a nui loa ai na lahui kanaka, aole no ka lahui kanaka Hebcra wale no na mea i hoopaa ia iloko o ka Baibala; aole Ioa! Xo ka mea e pili ana i ka*hoike a ko kauwa a ke Akua, e pili ana no lakoba ke keiki a Lehi, ka ohana i hiki alcu i ka aina o Amerika 500 a oi makahiki mamua o ko īeau Kristo hanauia ana; ma ka aina o Paleaoiina, a ulu ae la ka manao hoino; a i iho la, ho ha'oha'o, e ha'oha'o np paha; no ka mea he kn-e a'o hoomana maoli ko Kekoowai; aole he ha'oha'o! Me ka hoike maopopo mai no ka 0 ke kauwa a ke Akua, he 600 makahiki mamua o ko lesu hanauia ana; a he 11 makahiki o ko lakou nee ana ma *ke ala, kahi a ke Akua 1 lawe ai, a lukuia ai o lerusalema' e ka poe Kaledea, e nana iho oe ma Oihanalii 36:16-22, a ina i loaa ke kauoha i keia kanaka ia Lehi e hele; he mea maopopo loa; aole e loaa he lahui kanaka nia ka aina o Amerika, a ina ua make pu me-kela poe kanaka, i kela luku weliweli i hanaia ma lerysalema. O koo hemahema nui e ka makamaka, o kou hooiāio ana mai nei ma kau pane ku-e ia Wm. M. Waddoupv, o ia iho keia; e olelo ana oe, aohe mea i hoikeia ak« ia oe e kekahi kanaka, a buke paha i kakauia, e olelo ana; he kanaka no i hiki mua i Amerika mamua o Columbug, Ma ka nana aka i kou manao maoii, o Columbu» ke kanaka mua, i hiki i ka aina o Amerika; a mahope aku ka lahui Hikini, ka poe no lakou ka aina a Columbus i ike aku ai, ho lahui nui, hiki ole ke heluia, paa pu ka aina i na kanaka; elike me ka nui o keia lahui kanaka, i ka wa i hoea mai ai ka poe mua i keia aina. Nolaila, i kona a'o mua ia ana i ka olelo i ike ai oe, na ha'oha'o oe; e pono no oe e a'o hou ia i ka palapala oiaio, o ka moolelo o ka lahui kumu o Amerika, o ia hoi; o ka lahui kanaka i loaa aku ai ia Columbus, iaia i hiki aku ai ilaila a ina oe e mahele iki i na mea o oa palapala oiaio la, alaila oe ike pono iho me ka maopopo loa, mailaila mai o tutu ma, a noho ai ianei, a hala loa aku malalo akn nei o kakou, kekahi poe a ke Akua i hoano okoa ai, aliiki i Kona kii hou ana mai nei U kakeu i keia la, e koi aku imua

Ona, elike me ka manao o ku wanana i hoikeia ma leaia 11:11-13. Ahiki aku i kela la, e hohola hou mai ka Hakn i Kona lima, e hoola i ke koena o Kona poe kanaka. i ka poe e koe ana ma Asuria, ma Aigupita, ma Paterosa ma Kusame Elama, ma Sinara, me Haraata, a ma na mokupuni o ke kai, oia oe e Kekoowai, au e hoole nei, aole kn oe he Hebera, o Kekoowai oia no ka i ike, a maopopo! E kau no hoi Ia i hae 110 na aina, a e hooiliili hoi i ka poe aea o ka Iseraela, a e hoakoakoa mai i na mea puehu o ka luda; mai na kihi eha o ka honua. Alaila; e oki no ka huahua o ka Epenuma, a e pau no hoi ka enemi 0 ka luda a e noho like laua elike me na la o ko laua kukuluia ana 1 kinohi. fT6laila; i keia mau la e nee nei, ua hohola io mai nei ka Haku i Kona mau lim9; e hoola ia oe e Kckoowai, ma o ka euanilio la, e houluulu ia oe ma kahi i hoomakaukau ia e ke Akua i hoike ia n\a Isaia 2:2-4, a e heluhelu iho oe me ka hoomaopopo ua a'oia paha oe; aole paha? He nui na manao ano nui i a'oia inai maloko o ka Nupepa Kuokoa, e Wm. M. Waddoups, kona hoikeike maopopo ana mai i ka nane no ka oliva kumu, ame ka, oliva ulu wale, me kona hoikeike maopopo ana mai; he lala kakou no ka oliva kiunu, ua laweia mai nae a ma na wahi mals*lo loa nei o ke kihapai, kanuia, a ina no ka īnaikai o ka ulu ana. e hoihoi hou ia na lala maikai apau a hoopili i ka oliva kumu, a o lakoba ka mea nana i hooniaikeike i keia mau olelo ao, i kona lahui kanaka ponoi, o ia hoi ka poe Nepai, a o ia hoi ka Waddoups i kuhikuhi mai nei i ko kakou like, me ko lakou ano. He poe lakou na ke Akua i lawe, a honohoia ma ka aina hoauo, i kapaia o Amerika, ulu lakou a lilo i lahui kanaka nui, a mamuli no hoi o ko lakou lilo ana apau loa i ka hoomunakii, malama ole i na kanawai, a'e maluna o na kauoha, a uha'i i ka berita mau loa nolaila, kii mai ai ke Akua ia Columbus, a lawo ilaila, i mea hoopoino aku ia lakou, elike me ka lehova mea i hoopaa ai imua o Mose, nana ma Kanawailua 28:15-68, heluhelu iho. O na mea no, e pili ana i kela poe o Amerika, o ia 110 ka haawina i loaa ia kakou, ma o ko kakou mau kupuna la, ia Columbus loaa o Amerika, a ia Kapena Kuke hoi, loaa ana o Hawaii nei, a o na poino amo na popilikia i loaa i kela poe, o ia no ia kakou nei, lilo lakou uei ma ae i poo; a o oe ke kakaiapola o ko lakou la mau makemake apau. No na mea e pili ana i na olelo hooiloilo a ko poe hanaiahuhu, e pili ana i ke 50 makahilei, aole ia na Wm. M. Waddoups, aole o kona haole ana, manao iho oe, o ia kau e kepa ae ai no ia mau mea, ke hooia nei oia i ke kanawai hoopulapula, he kanawai maikai loa ia, a o ia kekahi alahele e hoonluia a o ia leekahi lahui, aole elike me kau i manao ai, i poe mea keiki ole ke ohi ia, a lawe iluna o ka aina hoopnlapula, aole pela, o ka manao maoli o ke 'Lii, Kalanianaole i manao ai, o ka poe nui o na keiki, o lakou j ke ohiia a lawe iluna o ua mau aina la; noho na makua a haua i ka hana hiki" ia lakou ke hana, a ulu ae hoi ka lakou mau keiki, mau keiki, a komo aku, komo mai, a mare paha, i ka loaa ana mai he Hawaii oiaio, aole hoi elike me kau. I

Ka mea e pili ana i na keikikane, ame na kaiknmahine, a Waddoups, i olelo ai, o kekahi kumu emi nui ia o keia lahui, no ke a'o nui ole o na makua Hawaii, i na keiki a lakou, i na kanawai paa luli ole, 0 keia.maoli ka oiaio elike me kela mau pauku a'u i hoomaikeike mua ae nei, he mea maopopo loa ia, o na makua mea keiki apau, ke kau aku nei ko lakou pono maluna o ka loaa a ka lakou mau keiki, ma ka hookuukuu wale ana me ke a'o ole ia aku; manao no e a'o aku, o ka maka'u o huhu mai keiki, loaa ole kahi meaai e ai ai, noho pu wale iho la no! Na mea pili a'o hana o kela ano ame keia ano, aole ia' he mau'olelo e hiki ai ke ku-eia aku, ina no paha na molowa oe i ka hana ana i kekahi mau mea, o ke a'oia ana mai, noho malie no hoi oe, heaha auaaei kau e hoole iho ai a manao ae oe, o kou hele ana i ka haleaina, a ike ole i kekahi poe, o ia ka mea e hiki ai ia oe ke hoole ae, i ka oiaio o na mea i paneia mai o kekahi kumu no ia i pilikia ai kakou ma na haleaina apau apuni keia kaona nei, e piha pono ana ia i ka poe hana o na ano hana like ole, 1 ka ainaawakea. No na mea e pili ana i ka hukiia o na kanaka Hawaii, e kekahi mau alakai mua, me ko olelo iho he mau- manao i piha i ka epaepa, ka puni waiwai ame ke a'o lalau, aia a komo i Loko Paakai, bapetizoia ka uhane o na kupuna, ola, eia ka hoi, he hiki wale no ke kukuluia i Hawaii nei ka Halelaa. No ia mau olelo au e Kekoowai, i ke alakaiia o na kanaka Hawaii i Loko Paakai, aole loa lie oiaio o ia mau olelo, ua alakaiia kela Hawaii, keia Hawaii, e ko lakou manaoio ponoi iho; e hele a hana

i ka hana aiio nui, i kauohaia ma kc kanawai, no ka poe ola e ola ana, ame ka poe i roakc mua, i lohe 010 i ka euanelio, oiai; ua paa loa ke kanawai hookumu, a loane Bapetizo, ame lesu Kristo i kukulu ai, elike me na mea i hoolalaia no ka pono o ke kino, anie ka uhane, o kela ame keia Jjtanaka manaoio. Nolaila; mai ohumu wale, 110 ia inau mea, e hooikaika e loaa kau, nou keia pomaikai nui ua uwaiia mai la a ko alo, o ia ke aloha kanaka, ka loaa ana i puuhonua no keia lahui Hawaii, e hoolaia ai. Ke hooki nei au maanei n.e ka hoomaikai i ka Lunahooponopono o ke Kilohana ame na keiki o ka papapa'i ko'u welina, CHAS. K. KEALOHA,