Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 8, 22 Pepeluali 1923 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA MANAO O WM. M. WADDO UPS O KA HALELAA O LAIE. NO KEIA LAHUI HAWAII.

            Ma Lunahoponopono; Aloha oe:- Ua 2 iho au i ka manao @ o ka mea nona ka inoa @ @ ua mai na mea nana i hoo-@ mai i ko'u noonoo.

            Ka mua ke lilo nei ka manao kola o ke kanaka, mamuli o na hana like loa i ikeia, a i hanaia e ka @ Hebera-

            Ka hoomae mae ana i ka hau-@.

            Ke okipoepoe, âme na mea pili aumana aku i a keia lanui, na@ aku o ka hiki ana mai o na @ @ i kapaia he mikanele, na makou i lawe mai keia buke, a namuli o ia mau mea like i hana ia @ @ lahui elua, i ike ole kekahi i kekahi, a i keia hoi iloko o ka @ a'u e manao nei he buke mo@ ia no ka lahui Hebera wa e @ no ame ka ke Akua alakai ana @ @ pela au e olelo nei he m@ koko wale ia a aole e pono e @ a ke kanaka iloko o ia mau@

            O kekahi mea nana i hoopohihihi mai i ka manao, o ia ka ike o ka @ Hebera i ke kakau, a o ka lakou mau keiki i hele mai, na kupuna hoi e manaoia nei, no keia ialua Hawaii iloko o keia kukulu manao he mau kalana paakiki o poiakua, ame na papaakea lepo, i hiki ole i kekahi mea o keia la ke hoakaka ae i ka manao o ia mau mea.

            Hia ka lua o na manao hoopaha'oha'o loa mai ia'u, ma kahi e olelo ana: " E hoomanao oukou, i na olelo a ke kaula i noho ai maluna o ka aina o Amerika, he mau haneri makahiki mamua o ka hanau ana o Iesu Kristo, oia hoi o lakeba."

            Ma keia hoakaka manao, ke olelo nei, ua hiki mua kekahi kanaka i ka aina o Amerika he mau haneria makahiki mamua o ka hanau ana o Iesu. aole nae he hoike iloko o ka Balapala Honua no ka poepoe. e olello ana pela: o Columbus wale no ke kanaka mua i loaa ai o Amerika, a he hope ka poe e ae, a o ia ka'u e paha'oha'o nei, oiai au e a'o ana i ka palapala Houa, ma ka'u olelo ponoi, aole no hoi i hoi keia mai ia'u e kekahi kanaka a buke paha paha i kakauia. e olelo ana, he kanaka no i hiki mua i Amerika mamua o Columbus.

            Eia ke kolu, o na manao hilipalaha. i kukuluia i loko o keia manao hoakaka no ka pomaikai o na Hawaii. a'u e manao nei he alakaihewa. ma kahi e olelo ana: "Eono haneri makahiki, mamua o Kristo, i na la e noho alii ana o Zedekia ma ielusalema, he 11 makahiki mamua o ka lakuia ana o Ielusalema, ua hele mai la o Lehi me kona puali kanaka, a noho iho la ma kap o ke Kai Ula. Kukulu i moku nui hoahu i na pono ai, na anoano like ole, a holo lakou a pae i ka aina o Amerika."

            Alua wahi o keia kukulu manao e olelo ana no ka hiki mua ana o kekahi kanaka i Amerika, mamua o Columbus. a i nele nae ka mea hooiaio imua o ke ao holookoa mai ka buke moolelo kumu o ka lahui Hebera, i kapaia i keia la he Baibala. a o ka buke alakai hoomana Akua hoi, i manaoia he pono.

            He elua mea a'u i hoomaopopo ai iloko o ke kukulu manao o ka makamaka.

            Ka mua ma ke poo, ka pomaikai o na Hawaii.

            Ka elua ma ke kalaimanao, ke emi o keia lahui me ka make nui e ikeia nei iloko o na hoike mahina a ka papa ola. a me he mea le e ninau ana, heaha la ke kumu make nui, (emi) a pehea la e ulu hou ai? Alaila, hoakaka mai i kona mau manao alakai hoopilipili, i kuleana ole i keia lahui kanaka, i na mea i hoikeia iloko o ka buke o ka poe Hebera no ka hoopa'i i kau iho malina o lakou.

            Oiai nae, he mau haneri makahiki o ko lakou noho aupuni ole ana a i puehu liilii hoi iloko o na wai i like ole o Asia ame Europa, a i ka lahui Hawaii hoi e ku ana me ko lakou noho aupuni me na kanaka kino malo'elo'e i piha me ka ikaika ame mama, i oi aku imua o ka lio holo loa.

            Pehea la i manao ai ka mea kukulu manao, e lawe mai i ka mea i kahiko i ahu wale ka la, a hoopili mai ia mau huaolelo, palakio moemoe i mea hoehaeha i ke kanaka o ia lahui, i alakaiia iloko o ke ana pouli o ke kuhihew, a o na kanawai he umi, ka welu ulaula e olelo mai ai, i make keia lahui no ka hoomaloka, no ka malama ole i ka maluhia ame na mea like ole, a'u i heluhelu ai iloko o na nupepa. i pa'iia ma ka'u olelo ponoi, e na kanaka o kuu ili ame kuu koko, ame ka poe i kipa mai a noho iluna o ka lepo kanu o Hawaii lahui aloha

            Ke kakau manao nei na kanaka o kuu ili, ame kuu koko ponoi like me ka hilinai a lakou i alakaiia ai iloko o na hana pili hoomana Akua e ka poe alakai, a mamuli o ia kekahi hoomana Akua i kekahi hoomana Akua, elike me ia e keia nei i waena o kuu lahui ponoi i keia la.

            Ke hoole aku nei kekahi, a ke hoole mai nei no hoi kekahi. Pela na hoomana Akua like ole o ka inoa e ku nei, a hooulu i na manao kue aku, a kue mai, waena o kuu lahui oiaio.

            O na manao alakai hoopilipili Baibala pili nakekeke, a ano hoomalimali, me ka ike maopopo no, aole oiaio iloko o kona manao koho hewa, a hoopilipili, me ka maopopo ole o ka manao o ia olelo Hawaii, kinilaue mano, eia nae ua laweia aku la ia olelo a hoohalikeia, i manao ha'i ano no ke kulana, ame ka mea a hoea mai ana, ma keia mua iho, iluna o kuu lahu, aole hoi i na lahui e ao e noho pu nei iluna o ka lepo o Hawaii.

            Mahope iho o ka laha ana o keia hoomana Akua iluna o Hawaii, ua puka ae la he olelo hooiloilo mai kekahi mai o ka poe i noho mai iluna o keia aina, he olelo ano hooweliweli i ka nana aku, a i ole ia he olelo wanana paha: "Aole e hala he 50 makahiki ma keia hope aku, e nalowale no keia lahui," he olelo nui ia o ke ano hoonaikola.

            O ka ninau, ua ko anei ia olelo? O ka'u i ike, aole.

            I keia la, ke ku nei ke kanawai hoopulapula no keia lahui i manaoia, o ia ka mean e nui ai ka hanau o na wahine Hawaii i na keiki, ke hoi a noho iluna o ia mau aina, i hiki ai ka huaolelo kanawai hoopulapula, aka o ka'u e ike aku nei, o ka poe mea keiki, mua no i loaa, o lakou no ia e loaa nei ka aina; o ke kumu nae ame ka mole o ia huaolelo hoopulapula, ua hahaoia malalo o ke po'i.

            Ina he manao oiaio no ke aloha i'o ame ka makee i keia lahui e emi nei, alaila o ke kalana mua i ka manao oiaio, maluna o ke ola lahui ana, a alakai iluna o na mea ikemaka ia e ku nei i keia la. He kino, no ke kino, a in a he aloha i ka makani, alaila alakai elike me na manao a'u e ike nei i kekahi manawa iloko o na nupepa, he kino ka hookumu manao, a he mea ike maka ole ia ka mea e alakai ai, a ikekahi manawa, ua hooia maoli mai ka mea olelo i na mea i kahoia e ka manao, o kekahi mea, oiai nae aole oia i ike ia mea.

            Elike me ka oielo i kakauia iloko o ka buke i kapaia, ka Baibala: E malama ia oukou i ka mea hu a ka poe Parisaio, o ka hoomakani no ia.

            I ka nana ana i keia kukulu manao, ame na hoakaka, k ike nei au me ko'u mau noonooo ponoi, he alakai lalau keia, ame ke koho hewa.

            Aole au i hookahua i ko'u manao, maluna o ke kumu ano ole, aka ua hookahua au i ko'u manao, maluna o ke kumu ano ole, aka ua hookahua au i ko'u manao, ame ko'u noonoo maluna o na kumu ko'ik'o elua, e waiho nei imua o ke kanaka, oiai oia e ola ana me ka hanu ma kona pukaihu, i oleloia he ea.

            Ke ku nei ke kanaka iloko o keia mau mahele nui elua: (1) O ke kino ikemaka ia. (2) O ke kino ikemaka ole ia.

            Maluna o keia mau kahua nui elua, i ku iho ai ke kanaka me ka noonoo i kapaia he naauao, a i kaawale hoi mai ka mea kino noonoo ole, i like me ia, a pela i kaawale ai ka holoholona, he naaupo ia, a kaawale ke kanaka, he naauao ia.

            Anoai paha o oleloia mai au, i ka olelo a Solomona: O ka hoowahawaha i ke a'oia mai, elike me keia mau a'o a mau manao koho, alaila ua naaupo au, a ua holoholono hoi, aole au i ike i ka manao o ka lehulehu ma ia mea, oiai o lakou ka poe na lakou e kaupaona i keia mau manao elua.

            O kekahi kupanaha nui i ikeia iloko o keia kukulu manao; ma ke poo, no ka pomaikai o na Hawaii, a ma ka manao wehewehe, na poino i loaa i ka lahui Hebera i hoikeia iloko o ko lakou buke moolelo lahui, a pili hoomana Akua hoi.

            Heaha la ka pomaikai o na Hawaii ma ia mau mea i hoikeia no kekahi lahui okoa loa, oiai he moolelo hookumu honua, a hookumu lani no ko keia lahui e ku nei, mai kinohi loa ma o ko lakou mau kupuna mua, i like no me ko ka lahui Hebera; eia nae, ua mauaoia ia moolelo Hawaii, kumuuli, kumuhonua, a kumulipo hoi, he mau mea oiaio ole, a hui iho me ka luaolelo o na mele a keia lahui i haku ai, elike me keia mau lalani:

                        O papa, o Papa nui hanau moku

                        Haina e ke kolea a Laukaula,

                        Ua moe o Wakea i ka wahine hou,

                        Moe ia Lua he kane hou ia,

                        Hanau Oahu-a-lua, he moku,

            Mamuli o keia mau mea ame kekahi mau olelo e ae, i kapaia ai he hoopunipuni.

            Hookahi kumu o ke koho hewa ana, pela, o ka maopopo ole o ke kaona, manao nui o ka olelo Hawaii i ka poe na lakou i hooiaio me ko lakou manao kuhihewa. Eia kekahi mau lalani mele:

                        Ula Kalae i ka lepo a ka makani,

                        Iloonu'anu'a ia pua Kalamaula,

                        Eia ka olua o na lalani mele:

                        Wehea iho la maluna i Hihimanu,

                        Ikea Wailua ke kino o ke Koolau,

                        O ia iho la anei ke kaona o keia

                        mau lalani? Aole!

            Aia he manao nui okoa a i hunaia o ia mau huaolelo mele. Elike pu pahame ka olelo iloko o ka buke Baibala: "Alakai kahi makapo i kahi makapo haule pu laua i ka lua o ke kaona (manao nui) anei ia o keia olelo, aole paha? 

 

S.K. Kekoowai

HE NINAU NUI KOIKOI

            "Hana iho la ke Akua i ke kanaka ma Kona ano iho, ma ke ano o ke Akua Oia i hana ai iaia, hana la Ia i kane a wahine.

            Hoomaikai ke Akua iaia, i mai la hoi ke Akua ia laua. E hoohua ae olua, e hoolaha hoi, e hoopiha i ka honua, a e lanakila maluna, a e nohoalii maluna o na i'a o ke kai, ame na manu o ka lewa, ame na mea apau e koloa ana maluna o ka honua:/ Kinohi 1:27-28.

            Ma keia mau pauku ke ike maka nei kakou, ua hana io ia no ke kanaka e kulike me ke ano o ke Akua. Ua nohoalii oia maluna o ka honua, na holoholona, ame na mea apau a ka lima o ke Akua i hana ai. O ke kanaka oia no ka mea pookela loa a ke Akua i hana ai. Aole kekahi mea maluna o keia honua, i like kona nani, kona mama, ame kona naauao.

            E nana kakou i kekahi o na mea kupuainaha a kanaka i hana ai. I keia wa ke lana nei na mokuahi nui maluna o na ale o ke kai; ke lawe mau ia nei na ohua ame ka ukana, ma o a maanei, iloko o na awa apau apuni ka honua.

            Ke holokiki nei, me he makani la na kaaahi maluna o na alahao, e huki ana i na haneri kaukani tona ukana mai kekahi palena o ka aina, mai ka hikina a i ke komohana.

            Ua hoopuniia ka honua me na uwea kelekalapa, i hiki ke hoike piha ia na meahou, ame na mea apau e hanaia ana, a ma ia mau mea, ua hoolaunaia na lahui kanaka apau o ka honua. Ua hiki no oe ke noho iloko o kou rumi a keena paha, a e wili aku i kau pahu kelepona, a e hoohuiia ana oe me ka mea au i makemake ai, a ua hiki ke kamailio me he la, e ku ana imua o ke alo. Elike me na olelo o ka himeni. "Mea ole ia loa i ka manao." pela no i hiki ai ke lohe pono ia ka leo me ka uwea ole, no kekahi mau kaukani mile ka mamao.

            Ua laweia mai la na aina mamao a pili. Na mea apau o ka honua, ua lohe koke ia ma na aina apau. O ka mikini humuhumu lole, ka mikini pa'ikii, a nupepa a na keiki a ke Akua i hana ai.

            Ma keia mau mea, ke ike nei kakou, ua haawi mai la ke Akua i Kana mau keiki i kekahi mau kalena naauao noeau no ka pono ame ka pomaikai o ka poe e noho ana maluna o ka honua. Aole loa i hiki ke kaupalena ia ka mana ame ka naauao o na keiki a ke Akua.

            Elua no mahele iloko o ke ola ana o ke kanaka, o ia hoi, kona uhane ame kona kino. O kona uhane he keiki no ia na ka Makua iloko o ka Lani. ao mai la o Iesu i kana mau haumana e pule.

            "E ko makou Makua iloko o ka Lani", a pela aku. O ke Akua ka Makua, Oia io no ka makua o ko kakou mau uhane, a mao ko kakou mau makua honua nei, ua loaa i kakou i keia kino honua nei, i home, a i ole i Hale Laa, no ka uhane ke keiki a ke Akua. I ka uhane ke keiki a ke Akua. I ka wa a kakou i hanau ai malna o keia honua, a komo keia uhane iloko o ko kakou mau kino ua aneane loa a ua laahia no hoi, mai ke alo mai o ka Makua Lani.

            Ina e malama pono ia keia uhane ame ke kino, alaila make no ke kino, ikaika pono ana ke kino, e ikaika a naauao pu ana ka uhane; a e hiki io mai ana ka wa e hana ai keia kanaka i na hana kupaianaha mamuli o kona naauao.

            Ina ua hookaawaleia ka uhane ame ke kino, alaila make no ke kino, a pau kona nee ana imua. He waiwai ole ke kino ke ole ka uhane pu; a o ka uhane, aole i hiki ke hoonaniia, a honnaauao loa ia ke ole ke kino.

            He aha ka hoopa'i a ke Akua i kau mai ai maluna o Satana ame kona mau anela i ko lakou kipi ana ma ka lani, mamua o ka hookumuia ana o keia honua. O ia hoi keia, aole loaa ia lakou he kino, he hale no ko lakou mau uhane. Nolaila ke auwana hele @ i lakou mao a maanei o ka honua, e aihue ana i na kino o na kanaka ame na holoholono, e ai ana ia lakou e komo iloko.

            Ma keia mau mea, ke ike nei kakou he mea waiwai loa ke kino, a ke Akua i haawi mai ai ia kakou. Ina ua nawaliwali ke kino, aole i hiki ka uhane ke holo iua. Ina ua malama pono ia ke kino, a a'o pono ia ka uhane, alaila holo like no laua imua ma na ano apau, aole me nana e keakea ka nee ana o ka uhane.

            Nolaila e o'u mau hoa kanaka, heaha ka ninau nui mawaena o kakou? He ninau dala, aneia ia? He ninau aina anei ia? He ninau aupuni anei ia? Aole, aole loa. He mau ninau nui io no keia, aka o ka ninau koikoi loa mawaena kakou i keia wa, o ia keia: Pehea la e ao ai, a e malama ai i ka kakou mau keiki, e lilo ai lakou i mau kanaka makua ikaika, naauao a maemae, i mau kupa kuio o ke aupuni i hiki ke hilinaiia. ma na ano apau. Ka kakou mau keiki. o lakou no na kanaka makua o ka la apopo, e nee ana ka hana, a kauia ana maluna o ko lakou ma poohiwi. E make koke ana kako na makua, aneane pau ka kako mau hana maluna o ka honua. Aia no ko kakou manaolana, ame ko kakou lahui, i ka la apopo, maluna o ka hanauna keiki o keia la. Ina aole makaukau ka kakou mau keiki, e lawelawe i ka hana ma kona mau mahele apau, alala e hemahema loa ana ko kakou lahui.

Ina komo oe, e ka mea heluhelu iloko o kekahi banako nui ikaika, me na panihao manoaonoa, ame na laka e hemo ole ana i na ki like ole apau. Ua hanaia keia mau pahuhao i kaika i maluhia ai ke dala ame ka waiwai o ka banako, aka ino aole hiki ke hilinaiia na limahana, ame na kupakako oloko o ka banako, heaha la ka waiwai o keia mau pahuhao ikaika loa! Aole anei i hiki ia lakou ke wehe i na pahuhao, a apuka i ka waiwai o ka banako, a poho ka hui banako? Aole o ka pahuhao ka mea waiwai loa, aka o ke kanaka hana, i hiki ke hilinaiia ma na ano apau, o ia ka waiwai i hiki ole ke kuaiia me ke dala.

            Ina aole ke kanaka pono, aole he aupuni ikaika maluna o keia honua. O ke kulanakauhale, o ka mokuaina, o ke aupuni i noho mana a hoomalu ole ia e na kanaka pono, wiwo ole, he nani wale ka haule ana o ia wahi. Ua make anei o Iesu Kristo i ka hewa o ka poe Iudaio. Aole loa, ke ola nei Oia ahiki i keia wa. Ua make anei o Aberhama Linekona i ka pu walania a Booth? aole, ke ola nei oia ahiki i keia wa, iloko o ka naau o na kanaka apau; a no kona pono ame kona make ana, ke ulu kawowo nei ke aupuni, ana i haawi ai i kona ola, e mau ia, ma ka aoao o ka pono.

            Aole i oi aku ke kaulahao holookoa, mamua o ka ikaika o kona mau apo poepoe pakahi. Ina ua nawaliwali kekahi o na apo poepoe, aole loa i hiki ke manaolana ia, e moku ole ana ke kaulahao. pela hoi i oi ole ai ka ikaika ame ka pono, ame ka holomua o kekahi lahui, a aupuni paha mamua o ka ikaika, ka pono, ame ka helomua o na kupa pakahi. O ka pono ikaika o ke aupuni, o ia iho la no ka pono ikaika o na makaainana. O ka nani ame ka maemae o ke aupuni, o ia iho la no ka nani ame ka maemae o kona mau lala pakahi.

            Nolaila e na hoalha; in a e lawe ana kakou i ko kakou mahele o na pomaikai o na kup o Amerika, in a e noho ana kakou iloko o na aha hanohano o ka poe o ka aina, ano ka wa e hoomaka ai kakou e malama me ka pono ame ka noonoo akahele, i ka kakou mau keiki. Ano ka wa e hoomaopopo ai kakou ma ka pono, a ma ka noho maemae ana o ka naau, ame ke kino, e holomua ai kakou.

            "Ua mau ke ea o ka aina i ka Pono."

WM. M. WADDOUPS,

Peresidena Halelaa ma Laie.

 

HOOPAKELEIA KEKAHI KOA MALOKO AE NEI O KE AWA.

            He koa nona ka inoa H. L. Jordan no ka pualikoa helewawae 27, oiai oia e auau ana moloko ae nei o ke awa ma ka auwina la Sabati nei, ka i hoopakeleia mai ka make mai e kekahi mau kanaka opio o William Ornellas ame Joe Pachecco.

            E auau ana kela koa ma kahi kokoko i ka Uwapo 5, ua loaa oia i ka ma'i huki oiai oia e au ana, a mahope o kona kaapa ana iloko o ke kai no kekahi mau minuke ua hoomaka iho la oia e piholo. He lehulehu ka poe e kuku aku ana maluna o ka uwapo i kela manawa, a no ko lakou maopopo ole ua loaa ke koa i ka ma'i huki aole lakou i nana a i haawi aku i ka lakou noouoo nui maluna on a, ua ike aku no lakou i kona emi ana iho malalo o ka ili kai, aka no ko lakou manao ole ua loaa oia i ka pilikia aole ia poe i noonoo nui aku nona.

            Ia manawa o na opi no laua na inoa i hoike mua ia ae nei e auau ana laua mawaho mai o ka hale waapa o ka Healani ma kahi aneane he 75 i a ka mamao; no ko laua ike ole mai i ke koa ua haupu koke laua ua halawai oia me ka pilikia, he manawa pokole ko laua au ana mai a hoaa i kahi o ke koa e piholo iho mea. I ka hoea ana o na kanaka opio ma kahi o ke koa, ua hopu iho la kekahi o laua i kona lauoho a huki ae la iluna, a o kekahi hoi luu iho la a loaa kona mau wawae a hapai ae la, a ma ka oleloia o ka @ manawa ka ia o ke emi ana tho o Jordan ilaio, a o ka iho alu la paha koe i ka papaku in a aole i loaa koke mai i na opio.

            I ka ike ana mai o na luina oluna o ka moku kolo Cuba no keia pilikia o ke koa ua kiola mai la lakou i ke kaula a'i ka hoopaaia ana ae o ke kino o ke koa ua hukiia ae la ahiki i ke kau ana iluna a lawe loa ia mai iuka o ka aina maloo a hookauia ae maluna o kekahi kaa oto a lawe awiwi loa ia ae i ka Halema'i o na poino ulia a malaila iluluia ai apau ke kai ana o ka moni ana a loaa hau iaia ke ola.

 

KE OLA KINO MAIKAI

            Aole paha he ninau ano nui iloko o ke ola ana o kekahi kanaka mamua o keia, oia kona ola kino. A mamuli o ka pohihihi o keia mea o ke kino o ke kanaka, pela no i lilo ai ke ola o ua kino la i mea ano koikoi i ka noho ana ma keia ao. He nui wale na mea e hiki ana e hoopoino mai i ke kino, a pela no i lilo ai i mea ihiihhi loa ka malama ana i ke kino.

            Ua lilo ka nani ame ka ikaika o ke kino o ko kakou mau kupuna i mea kamailio nui ia i keia mau la. O ke kino ikaika a maikai ke nana aku, he mea waiwai nui ia e alualuia mai nei e na kanaka o na aina apau. A o ka loaa ana o ke kino nana ikaika, a maikai, he mea i makahehi nui ia e na kanaka apau, mai kinohi mai o ka noho ia ana o keia honua ahiki mai ia kakou o keia la.

            Aole keia mau manao e kii aku ana i na mea apau e alakai ana i ka loaa ana o ke kino maikai a nani i kekahi kanaka, no ka mea he nui a he lehulehu wale na mea like ole e alakai ana e loaa ia mea. O ka manao o keia kumuolelo, oia no na mea e pili ana i ka niho o ke kanaka.

            Ina kakou e huli aku ana i na poo iwi o ko kakou mau kupuna e waiho mai nei ma na wahi like ole o Hawaii nei, e loaa ana ia kakou, kekahi mea kamahao loa, oia hoi ka nani o na papaniho oia poe i hala aku ma kela aoao o ka mu liwai o ka make. He lehulehu o na poo e hoike mai ana oia mau no na papaniho, aole hookahi i popo. a aole no hoi i haule. Aka, i kou nana ana iho i na lauoho oia poo e ike ana kakou ua hina, a ua ano kahiko no hoi ka papaniho, aka, o keia nae ka mea kupanaha, oia mau no ka maikai ame ka paa.

            Ua oleloia mai e na kauka naauao, o ka papaniho ka mea ano nui no ka loaa ana o ke ola kino maikai o ke kanaka. Ina e popo koke ana kou niho, pela no e maikai ole ai kou opu, no ka mea mai ka wali maikai o k aai e hiki ai ka opu ke hoohana nona iho. Ina e moni ana oe i kau ai me ka wali pono ole, pela no ka nui o ka hana a kou opu e hoowali ai i kela ai, i kela ai, a i kekahi manawa ua hoolei aku aku opu i kela ai me ka wali ole, a mailaila mai ka pilikia o ke ola o kekahi poe e noho mai nei.

            I keia la nae ke nana aku kakou i na niho o na keiki, e ike ana kakou, aole i loaa aku na niho o ko kakou mau kupuna. Aole nae i loaa ia lakou na pauka ame na [alaki hoomaemae niho e loaa nei ia kakou i keia la. Aka, me ka nele no i keia mau mea, ua loaa nae ia lakou keia mau niho maikai, a ua loaa hoi mamuli oia mau niho nani, na ola kino maikai a kakou e halia wale nei i keia mau la.

            E olelo mai ana paha oukou, aole i like na meaai a ko kakou mau kupuna me na meaai  o keia la. Pololei, aole au e hoopaapaa aku ana me oukou maluna o kela ninau no ka mea, oia io no kekahi kumu nana i hoopilikia mai i ka niho o na keiki o keia mau la. Aka, o ka hoomaemae ka mea e pau ai o kela pilikia.

            Ke nana aku kakou i na kanaka o keia mau la, me he mea la aole he holoi ia o na niho. he mea hoopilikia mai keia i ke ole kino. Ina ua loaa mai keia pilikia mamuli o ka like ole o na meaai, e huli aku kakou i mea e maikai ai ko kakou mau niho. Aole paha he mea hoopailua elike me kou nana ana aku, a e akaaka mai ana kekahi wahine, ui, me kona niho ua popo, a koe o na kumukumu wale no. I loaa mai keia haawina iaia mamuli o ka holoi ole i ka niho. Ina kakou e haawi ana he mau minuke pokole wale no o kela ame keia kakahiaka, no ka holoi ana i na niho aole kakou e ike ana ua poho wale ko kakou mau manawa.

            Ma kekahi aoao ae hoi, aole paha he mea nani e ae mamua o ka ike ana aku i ka papaniho nani o kekahi wahine i kona manawa e aka mai ai, a i ole i kona kamailio ana mai ia oe. He hoailona ia o ka wahine ui, ka loaa ana iaia o na papaniho maikai. A he mea loaa wale no keia i ke kanaka in a oia e malama ana i kona mau niho ma ka hoomaemae mau ana.

            Mamuli o ka ike ana o na kauka o ka maemae o ka niho kekahi mea e loaa ai i ke kanaka ke ola kinno maikai, pela lakou e koi ikaika mai ei e malama kakou i ko kakou mau niho. Eia ma na kula aupuni he mau kaikamhine e hele ana e ao i keia mea, no ka mea ua ikeia ke emi nei na ola kino maikai o kekahi poe mamuli o ka pilikia o ko lakou mau niho. Ke uku nei ke aupuni he puu dala nui no keia hana mamuli o ke ake ana e loaa ka ike ana mai o na makua he mea ano nui ka malama ana i na niho o na keiki.

            Aole he pii o keia mau mea hoomaemae niho. E loaa ana ia oe na palaki no ka hapaha wale no, a o na poho mea hoomaemae no kekahi hapaha hou, a ua lawa keia no kekahi mau mahina. No keaha kakou i manao ai o na maka wale no ke holoi, a waiho no na niho? No ka ike oleia mai anei o kou mau niho? Ua like no ka waiho wale o na niho me ka waiho wale o na maka, in a kakou e nana ana i ke aniani nana. Aka, ua oi aku ko kakou hilahila no ka maemae ole o ko kakou mau maka, a nele iho la nai i ka hilahila ke lepo na niho o kakou.

            Ke lilo nui nei na dala a na makua no ka hana ana i mau niho kui no na keiki a kaou, aka, in a kakou e ao aku ana i na keiki e hoomaemae i na niho, e ike ana kakou e nele ana kou uku ana i na kaua no na niho hou no na keika a kakou. A maluna e o na mea apau, ua maemae ka nanaina o na keiki a kakou ke nana aku he mau niho mae mae ko lakou, a keokeo no hoi.

            O ka mea oi aku ke lilo wale nei na dala o ke Aupuni no na kaikamahine e hele nei e kuhikuhi i na keiki i ka mea e maemae ai na niho. Ke uku nei kakou he mau dala mahuahua hou aku no na auhau i hiki ai e loaa ke dala no ka uku ana i keia po kaikamahine, oiai, ina lakou e ao ana i ka kakou mau keiki no keia mea maikai, e loaa ana ia kakou he hoemiia ana mai o ko kakou mau auhau, no ka mea, e nele ana ka hoolimalimaia o kela mau kaikamahine. Aka, aole nae he hoomaopopoia o keia mea ano nui i ke ola ana o kekahi kino. O ka maemae ame ka paa o na niho ke kumu e loaa ai ke ola kino maikai i kela keiki.

            Aole lahui maikai o na niho e loaa mai ka lahui Hawaii, i na la i hala aku aka, i keia mau la, aole he lahui niho lepo a niho ole e loaa mai ka lahui Hawaii. He haawina hilahila maoli keia ke noonoo iho kakou. I ke au naaupo ka hoi maemae na niho, a i keia mau la hoi o ka naauao, ke lepo mai nei na niho. E ao aku na makua me ka ikaika i na keiki, e malama i na niho, a e hoomaemae mau.

           

HE HOOMAIKAI NUI LOA.

            No ka wa mua loa iloko o na hana i malamaia e ka Ahahui Hooikaika Kritiano o ka Ekalasia o Wakanae, Koolaupoko, malalo o na alakai ana a ka peresidena, oia o Mrs. Annia Kamaka ka hooko ana i ke Kumukanawai o ka Ahahui.

            He oiaio, ma ka la 5 o Feberuari, 1923, ua loaa pono mai ia maua na kokua aloha ana a ka Ahahui C. E., ka mea hoi a ko kakou Makua iloko o ka lani, i hauoli nui loa ai, e loaa aku na ko kua i ka mea i nawaliwali, pela pu no hoi me ke komite ola Mr. John Kamaka.        

            Ua makaala oia i ka hana i kau aku maluna iho on a, ka loaa ana o ke kuka maikai ana, i apoia iloko o ke kuikahi. Nolaila, ia oukou e na Lunanui ame no lala hanohano o ka Ahahui Hooikaika Kristiana, ame na hoaloha paahana o ka Eka Iesia o Waikane Koolaupoko, oluolu oukou e lawe aku i keia hoomaikai. no ka oukou mau hana kokua me ke aloha.

            Nolaila ke nonoi ae nei i na Mana Lani Lani Kiekie loa, e haawi mai i na mea maikai apau i hoopihaia ko oukou mau waihona me na haawina o ka hoopomaikai, a pela pu me ke Kula Sabati apana o Kaalaea ame Waiahole, no olua ko maua mahalo nui, na ka makua iloko o ka lani i piha me ke aloha, Nana no e hoopiha mai i ko olua mau waihona a hu me na pomaikai he nui wale.

            Pela au e hoeueu aku ia oukou e na hoaloha, i komo ole iloko o ka Ahahui Hooikaika Kristiano, o ia ke ala e loaa ai ia kakou na pomaikai ame na hooponopono maikai ana me ke aloha, ma ko Iesu Kristo aoao no kakou apau, me ka manaolaua ka Makua Lani e aloha mai ia kakou iloko o ke apo o ke kuikahi.

            Me ka mahalo; Kou Komite Hoeueu.

            Ma ka aoao o ka Ahahui hooikaika Kristiano; ame ke Kula Sabati; ame ka Ekalasia o "Imiloa" Waikane; ke lawe mai nei me ke aloha haahaa; me na hoonani nui loa; Nani wale kolaila poe pokii.

                                                                                    MRS. E. N. ROCHA,

                                                                                    MRS. ANNIE KAMAKA

                                                                                    MRS. K. KUAHINE

                                                                                    J. K PAELE, Komite

no Waikane.

            Ua hoike hou mai kana hoike i ka maikai o ka hoohana ana a ka pauma hou i hoounaia aku nei. Ina kakou e hoomaopopo iho ana, o ka hana a keia pauma oia no ka hoolawa ana me ekolu me hapa ahiki aku i ka eha miliona galani wai i kela ame keia 24 hora, e ike ana kakou, he mea pono e loaa kekahi pauma e hiki ana e nee me ka holopono, no ka mea  in a in a aole e hiki ana e loaa keia holo maikai ana e hoea mai ana kela e nole ai ka wai, a poino na mea kanu i na la wela,

 

T.O. MURATA

FURNITURE STORE

(Na noho hoolimalima me lako pa maanei.)

Nalako hale hou me Kahiko. Hoolimalima me Kuai Hoolilo.

715 Alanui Hema, Honolulu, T.H,

Kelepono 1695.

 

HOOLAHA O KE KUAI O KA APANA AUPUNI

            Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 1:30 p.m., Poanono, Maraki 24, 1923, ma ke keena o ka Hope Akena, Mr. J. M. Lydgate, Hale Aupuni Kalana, Lihuem Kauai, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka mea koho kiekie loa malalo o na manao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii, na Pauku 345-358 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o ka 1915 ame ke Kanawai 143 o na Kanawai Aheaolelo o 1917 ka apana aina aupuni malalo ihonei:

            Ka mahele o ka Apana Helu 1 na Apana Kanu Laiki ame Kula o Kapaa, kapaa, Puna, Hawaii. nona ka iliaina o 3.10 eka, oi aku a emi mai paha. ke hookoe nei ke Teritore i na auwai, e moe ke'a ana i keia apana.

            E kuai hoollilo ia aku no ka apa maluna ae malalo o ke kulana, e hoohanaia aku ia no na hana uwi waiu, iloko o na makahiki mua elima, mahope mai o ka la o ke kuai, a in a ma kekahi ano, e hoohanaia ana ia iloko o keia manawa no kekahi mau hana e ae mawaho o ka hana uwi waiu, e lilo no ka palapala sila e hoopukaia ana no ia aina i mea ole, a e hoi hou aku no ka apana i oleloia a pili e ke Teritore o Hawaii.

            E kuai hoolilo ia ana ka apana maluna ae malalo pu o ke okiia ana o ka meaulu e ulu nei i keia wa.

            Kumukuai haahaa, $250.00.

            Kumu aelike, kuike ma ka haule ana o ka hamare.

            Na ka mea lilo ai e uku i na lilo o ka hoolaha ana mahope koke iho o ke kuai.

            O na makaainanana wale no o na Mokuain i Huiia, a i ole o ka mea paha i hoike ae ma ke ano ku i ke kanawai i kona manao e lilo i makaainana, ke lilo i mea kuai mai.

            O ke kii palapala aina e hoike ana i ka apana e hooliloia aku ana, ke waiho nei ma kahi o na palapala, a e ikeia no ma ke keena o ka Hope Akena, Lihu, Kauai, a i ole ma ke keena o ke Komisina o na Aina. aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

 

C. T. BAILEY,

                                                            Komisina o na Aina Aupuni.

                                                Hanaia ma Honolulu, Feberuari 21, 1923.

                                                            6544- Feb. 22; Mar. 1.

 

START WITH THE LOT

---------

$550-- Cleared lot 50x100, Ocean View Tract; $20 down, $10 per month.

$850-- Cleared lot 50x150, Ocean View Tract; $ 20 down, $10 per month.

$650-- Twenty thousand sq. ft. of land on Kinau Ave., Waialae, near 19th Ave., $20 down $ 10 per month.

$900-- Lot 50x200 10th Ave., pall; $25 down, $15 per month.

$650-- Lot 50x100, Democrat St, Kalihi-kai, $20 down, $10 per month.

$650-- Lot 50x200, 9th Ave., Palolo. $20 down, $10 per month.

$550-- Lot 50x100, kalihi, $20 down, $10 per month.

$850-- On Kalihi Road Lot 7950 sq. ft. $20 down, $10 per month.

---------

Ask C. W. Carpenter, with

PAULO KALAUKA

(P. E. R. STRAUCH)

Alanui Moi, Helu 74, Mawaena o na Alanui Papu ame Betela.

 

PAPA NA LAKO KUKULU HALE

No ka hoahu ana i kou wai ma a Pahu Wai Papa Ulaula o 5000 a 1000 Gani.

E hoolakoia aku no na kumukuai ame na hoakaka ia oe ke noi mai.

 

ALLEN & ROBINSON, LTD.

HONOLULU, T. H.

 

DEFLEXOGRAPH

            Mea Leo Mele Ku i na Ipu Olelo apau Na ano kui like ole. Hiki ke loaa ke kani me ka nahenahe.

$1.00 ma ke ekeleka. PAPA GULA, $1.50, PAPA METALA, $1.00         

Vantone CO., Dept. 407 110 W 13th St., New York N. Y.

 

KA HALE I NELE ME KE KAHUA

            Aole e hilinai ana i ka onipaa ame ke kulana ole o kekahi hale i nele i ke kahu. Pela no ka hiki ole ana e loaa ka onipaa iloko o ke ola ana o kekahi oihana i nele i ke kahua pili dala. Hoomaka koke i moohelu hoahu i keia la; e hoonoho i ka pohaku kihi o kou kahua.

            THE BANK OF BISHOP & CO., LTD.

Ka  Banaka Kahiko Loa ma Hawaii nei. Kukuluia i ka 1858.

HUINA WAIWAIPAA HE $16,000,000.00 A OI.

 

KA BUKE HAUOLI!

            Aole keia he Buke o ke ano hoomakeaka wale iho no, aka he Buke keia nana e hookomo mai i na manao HAUOLI i ka mea malama a i loaa keia Buke. O keia Buke kou puukalahala iloko o kou wa pilikia.

 

UA MAKAUKAU MAKOU E HOOKIPA MAI IA OE AME KAU HOAHU LIILII

E Iloomaka i keia la- i kau Buke Hauoli

 

Liberty Bank of Honolulu,

Limitied

 

Kihi o na Alanui Moi me Maunakea.