Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 3, 18 January 1923 — Page 4

NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POAHA, IANUARl 18, 1923.

EHA


	HOAOIA E AIHUE KA WAIHO- NA O KE TERITORE M-;. /;; ''-P.-' l 7-.'.ai-.' --aka K-; i.'-na. o ka papahele, hoo- n-.^ka iku li a "le no kahi a ua o B^ii e uoho ana; a i kola manawa ; kon-.o koke ak:! ai ka manao hoo- i.aoi iloko ona. '- hoao ana k'la mau w^a e hoopKik;;; aku iaia, o koaa ku koke ai- la no ia iluna, a oiai ua kokoke Ioa na kanaka powa iaia, na hoao aku la kekahi o na powa ^ Kalau iaia nie kekahi iliwai i 3ioopih^ia n-e k? kepnu, me ka uia- u2o 7'U-a o ea mau kauaka nei, ina li o ka Ioaa pino aka malana o ke 7-oi o M^ Beka. o ka pau ana ia ), ka '.Lio:,; oi"? ki w po. '"H .ke n^ai o MH. B- ka, i kela hinnuia ana aku ona, H ka haole loihi o kona kino, ua papaie mai i.-i. nae kona lima, a pa aku la oia ;.'-:. ka po-w;;'.-.'], .': o kona hoomaka -7;?., ia no -.-i '- Kakaka me na powa; m :.!:'-/ o mai o ku hale ko lakou au- 0i'3a." .-.na ahiki 'i ke ku ana i ka ;:,:.:.! i^.-.w.'ia, a ma hela wahi, i bi iu a: ka -o'' " na kanaka powa ila- lo. i :. oo maka e holo, eia nae ua .'.hii Io iku la ku p'i panapana mai k'.i. K iiina ak", he pu panapana keia 7.Kii2 ka h'-In o ka poka, h o 25, he .-.?.'., :/';, ihe nui ole ia ma keia ku- 2annkauh.-i!". I'o ko" hookali! 7iku la ka elua (-. !,:, L: oi'-, a k'; l.akak.-i ia no oia m'- M.'. I''-ka .'ika n-'"-, iloko o kula ;;.?.-.' -i.':^- ^u a- i--iuu. i peku aku ui o K'- K-. . kona -.'.-awao, a Iiina aku ;:. lia K;:'.':- ui ilalo, A i wahi nona /- pnk -li- :;!, u.'i w^h'- nn la oia i ka p-.iio 'L-.'^'U (; paa ana ina kona poo a kiola. ai;) iia hoomaka ako la 6 h'.lo, no kuli: o ko laua kaa olonio- ),.!.--, '- ku noa malalo o ko kumu- lau. n.ahopi- o ka hulealii. Lako me na Meahana Powa Maluna o kp kaa olomobile, o ka waihoia ana malalo o ko kumulaau, na n-i'opaahan.i apau a kela mau ha'.io, 'i hoolala ai no ka powa ana i ka pahiilmo, a ua loaa pu aku hoi kakahi kii i kahaia no ko ano o ka waiho .-ina o na koona oloko O ka balenlii. no ka hoomaopopo pono an.'i. i kalii i w .-ii h o ai o ka pahuhau. Mn k' la manawa i holo ai o ka ] .-iok .'mili o kola mau powa, ua k Mila oia i kona pulo'ulo'u, a ia u: n nawa i ike aku ai o Beka, lio u!;. ula kona lnuolio, a mnmuli nae o l-.-i maikai ole o ka maiainahima o k' kukui. aole ?' hiki pono iaia k'- iko i kona hi-lehelena. Ua hoomaka no oia o alualu i kela haole ma ke alapii mamua, aka no kona manao nae, o kona hemo ahu mn ka puka mahope o ka Hale, ke 7ihilK-lo hikiwawe loa, ua hoi hou .-iku ln oi.'i iluna, a i kona wa i oili ak!! ni mahope, na kau na powa liu- mo ko hiu.-i k.-ui olomobile, me ka IKI a olo i l^' kukii!, a hoomaka nku .'.-.- '- holo, ni'- I-a imihia nui. No kn pouliuli, nole e hiki iaia lio ik'- .-ihu i ka helu o ko kaa olo- inohiK poin hoi me ko ano o ke kaa. Kelepona i ka Oihana Makai I konn iko ana, ua hala aku la na pown, !!!(- ka liiki olo iaia ke alualu hou aku ia laua, ua kelepona mai la oi.-" i ka Lalpwni, n iloko o ka manawa poholo, i hoea mai ni kekahi mnkni. mo ka hiki ole nao ko hana aku i kokolii men, koe walo no ka Iioike aiin inai o MH. Beka, i ka moa i han.-iia .iku maluna ona, ame ka hoao ana o kekahi mau kanaka po- %.-! i-hi.-., ^ nihue i na (lala o ka lphn- lelni. Ma kela huli hoi ana mai o Beka noloko o ka halealii, i lalau aku ai oia i ku pu panapana, i haule al, mai kn haole kino poupou aku, pela - Imi mo ka pulo 'nio 'u i kiolaia e ka huelo loihi. Loaa ho Puolo i Kiolaia Ma ka hona en-alu o ke kakahiaka ana no o ku Poaono mai, i hoea nl.'u .-ii ho hoike nia k'' kelepona i kn hak-wni, mai kekahi mai o na kumukula o ke Kula Kamehameha o na keikikane, u hoakaka ana no ka loaa nn.i o kekahi puolo, ma ke alanui o Kalihi, o kokoko la, i kn pa waiu o ke kula; uu hoounaia he makui no ko kii ana i kela puolo, a i ka weheia ana ae, i loaa aku ai ka lole kookoo loihi, mo hookahi pulo 'nio 'u. i kulike loa mo na mea i honkaknia ne e M^ Heka. O kokahi mnu meapanhnna e ne i kan mai malalo o kii malu o ka oihana makai ho niau meapaahana hoi, i manaoia no ka aihue ana 1 ka pahuhao; he hookahi lamalama no ke oki Imo ana, he ekolu mau kula hao aoel^Iene loihi, he hoo- kahi linmni-e nui, he ekolu apana welu aila, hookahi paa kamau amo hookahi kapala. He mau meapaahana wale no kela no ka hoohehee ana i ke pani a. kn pahuhao, a i ka manawa o loaa ma ai na ^aln, me he mea la o ka manao o aa kanaka powa, o ia no ko kanu ana iloko o ka lepo, pela i hooma kaukaula ni ke kapala, a o na welu aila hoi, no ka owili ana i na (Inia iloko olaila, i olo ai .e poino, ke waiho iloko o ka lepo no kekahi manawa loihi; a no ka paaknmna hoi, mo he moa la, ua hoomnknuknu- ia kola mea, no kn IioopaMH nnn i ka oihana makai, i ka wa e hookolo nku ni mahope o ka moni! "kamaa Hu Maa Meahana i Aihueia Mahope Hio o ka lona ana o kola nou weuliann ui a muu ne nei i na makai, akahi no a mnopopo, he mnu meahana ia i aihueia ma ka po ma- mua nku, o ka lamalama oki hao,	ua aihueia mailoko mai o ka hale- i hina o Charles Slaght, mahope aku i o ka hale hanahao o ka Honolulu Iron Works, a o na kula acetylene hoi ekolu, ua aihueia mailoko aku o ka haie hoohehee hao, o ka Island Welding and Supply Co. Me kela mau mea nae apau i loaa aku i na makai, ua kanalua loa a ka hiki e ahewaia na kanaka o ka hopuia ana malalo o na kama hoohuoi, no ka mea aole i ike pono o Beka i ko laua mau helehelena, koe wale no na hoomaopopo ana ma ke ano nui, me he mea la nae, o ka pu panapana, o ia hookahi ka i ke nui no ka mea nana ia pu, eia nae, ina no he pu kela i aihueia mai kekahi wahi mai, o ia pohihihi okoa aku no ia. Ma ka Poakahi nei nae na hookuu hou ia na haole elua i hopuia ai, a eia na makaikiu ke hookolo hou mai nei, mahope o ka meheu o kekahi poe i hoohuoiia, mamuli o kekahi mau ike i loaa i na kanaka o ke aupuni. HANAI'O KA INO I KA MO- KUPUNI O OAHU NEI (Mai ka aoao l mai.) makani e pa ana me ka ikaika, a ka manawa e naueue ana ka hale, a e hoomaka ana e nee mai ke ka- hua aku, ua kiolaia na lako hale mai ko lakou mau wahi i waiho ai, a he hookahi o kela mau lako hale, pa ma ke poo o ka bebe, me ko kukonukonu ole nae o ka poino i kau aku maluna ona. Ua hookaika o Mr. ame Mrs. Klein, ahiki i ko laua hemo ana mailoko aku o ka hale, alaila holo aku la no kahi o na hoaloha ma kekahi aoao aku o ke alanui a ma- laila laua i noho ai, ahiki i ka wa e pau ai o ka pilikia. Nui na Poino i Kohoia Ma kahi o ka hookahi haneri kaukani dala, i kohoia, o ka poino a, i loaa ma keia kulanakauhale mamuli o keia ino; me ka hela ole a o na poho ame na pilikia i kau aku maluna o na makaainana, no ka lakou mau holoholona, na meakanu ame na kumulaau huaai waiwai nui. Maiuka mai o Kalihi, ahiki aku Kaimuki, aohe hoohewahewa ana i na alina a ka makani, e ikeia ana na kumulaau, ame na meakapu, e mokaki ana ilalo, o na hale ano ka- liko keia, ua ulaa pu ia oluna o na kaupoku, a o na wahi haahaa, ua halana pu ia e ka wai; he moana wai nui okoa ke naha aku, mai na walu mamao mai. Ma Kapioani Paka ame ka paka hoikeike fea o ke Teritore, ma ke alanui Kapahulu, he moanawai nui ia na ka lehulehu e makaikai ai ma ka ahiahi o ka la Sabati nei; i ke akakuu ana mai no nae o ka ua ma na Poakahi ana ae, ua emi iho la no ka wai, me ka waiho ana iho nae he mau alina, i mea hoo- manao no keia ino o ka 1923. He ohana Pake hanai kaka, ma Waikiki ae nei, ua puhiia ko lakou home o ka makani, a. na kekahi kaa otomobile o ka maalo ana ae a ike i ke lakou pilikia, i halihali aku iu lakou no kahi o ka palekana. Ma na apana kunaina aku nei, he nui pu na poino i hoikeia mai, o ia ka po'aia ana o kekahi mau wahi o na a la nui o ka wai, a na naha hoi kekahi mau uwapo, o ka mea laki nae, aole he mau ola i poino. O na kumulaau nunui, i hooko- eia iho e ka ino o ka makahiki 1918, kekahi o na ino nui i ikeia ma Ho- nolulu noi, ua lukuia iho lakou a ahu ana ilalo, o na kauhale hoi me na pili piula, i lilo ole i ka makani ia manawa, ua lilo i mea ole i keia ino, a ma ke ano nui ko ololo ne, o keia kekahi o na ino nui, no ka mea ua make he kino kanaka, a ua nui hoi na poino i loaa i kekahi mau makaainana, pela me na poho ma kahi o na kaukani dala mahuahua, i kau aku maluna o ke aupuni ame na hui lawelawe oihana o keia ku- lanakauhale. KE KALAIWAA ANA AME KONA ANO. (Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaii- kamakaokaopua.) (Hoomauia mai.) Ua hoike aku au mamua, no kuu kau ana iluna o ka waa, ame kuu koino ana e moe iloko o ka waha o ka waa. I hoike ae la au i keia pale ana o'u i ka waa, oiai, ka poe i ike maka e ola mai nei, o waiho nuanei apau keia poe e ola mai nei i ka hala mao, alaila, hoike ao la au i ko'u ike palo waa, lilo ia i mea wahahee a hoopunipuni. Oiai, iloko o ka makahiki 1890, a i ka mahina o Augate, i hukiia ai keia mau waa i kahakai a iloko o ia mauawa o ka aina mai o a o, he mauu kukaepuaa wale no ka mauu, aole he mea ke'ake'a mai mamua, a ua nui loa ka holo o ka waa. O ka loihi o kahi i holo mai ai o ka waa, ahiki i ke alanui holo- puni, 120 anana. A o keia iho ana mui o ku waa, he aina pali keia ouka; a aia makai o keia alanui holopuni ua kanuia ia wahi e ke- kahi kanaka i ka lakana, mai ia Rev. J. D. Paris mai, no ka make- make i ka pua i ka memele. Na Ti- moteo Palau i kanu i ka A. D. 1862. O keia ka Palau kahuna kalaiwaa

Kekahi mau hiona keia a ka ino o ke Sabati aku la i hala ma kekahi mau wahi o Honolulu nei E hoomaka ana ma ka hema aku, he kaa otomobile iloko o ka wai i hiki ole ke
holo ma ke kihi o na alanui Kuhio me Kealohilani. Ma ka akau ae kekahi o na hale o na holoholona ma Kapiolani Paka, malalo iho ma ka hema he kumulaau kiawe i hina maloko
o kekahi pa ma ke alanui Prince Edward. Ma ka akau ae, ka mokulele ma Kapiolani Paka e hukiia ana no kahi maloo. Malalo loa ma ka hema, ka hiona o ke alanui Liliuokalani
iloko o ka wai; ma ka akau ae, kekahi mau hale o na holoholona o Kapiolani Paka iloko o ka wai.


a'u i hoolaha aku ai keiki a Ka- noio. A mai keia wahi aku i hilia aku ai ka lakana ma na Kona nei; a ua paa maoli koia maa wahi i ka lakana, a maluna o keia lakana i holo ai koia waa, a'u e moe nei a komo aku ana iloko o ka lakana, a no ka nui ake'ake'a o ka lakana i paa ai ka holo ana o ka waa. He mau anana wale no koe elima a puka mawaho o ka lakana aole lo ihi loa he 30 paha anana o ka hiki no ia i ke alanui kahiko loa e hele ana i Hilo, hele i Hamakua; a o ka loihi o kahi a'u i moe ai iloko o ka waa, 80 ananu. Aia ma kahi a'u i holo mai ai me ka waa, he hale waiho kope ia no ke Kepani ma ke alanui pii kuahiwi o Napoo- poo amo mahiai. I hele na malihini kaahele, a hoo- manao ae i ka hale e ku ana i ke alanui, a nana aku no hoi ia pali, eia nae aole e ikeia ka pali kaha-ko, no ka mea, ua paa loa i ke kanuia i ke kope, a he elua anana ma ka akau o ka hakala o ka hale, a ma ia wahi ka holo ana o ka waa; a hoomanao ae la au i kekahi mau lalani mele hooheno. Owau no ka ihu pani o ia nahele, He aloalo kuaua au no Hanalei, He hueu eueu no ka Manomano, He puko 'a ku au no ia nahele, He laau ku kanono i ka manowai. A pau iho la no hoi ka holo anu o ka waa o ko'u hemo ae la no hoi ia iwaho, aole no i liuliu iho, puka ana o Kapule Kualau, J . Au, Moe- hihio, Kahoopai, Henry Mahi, ame Henry Napua, a e ku ana au ilu- na a ninau no hoi lakou la ia'u, pehea oe. Maikai no. Hookahi walo no a'u mea maka'u o ka lala kihele ia'u iloko o ka waa. Elua a makou waa ia la; he wahi waa uuku ia. Aolo pilikia no ka waa liilii, nolo ikaika kona holo ana, a ua hiki loa ia e paa i na ma- nawa apau, no ka mea, ua uuku ko- na momenetu. A akoakoa ae la ma- kou, a huki like i na waa elua, a puka i kahakai. A puka aku no hoi ua makaukau na meaai i hoo- makaukauia e ka poe o ka hale a ua ai a lawa. A i ka hiki ana hoi i kauhale ua lilo aku la ka hana na kuu wahi luaui makuakane	Aole no i pau ka pii ana i ke ku;:! wi; no ka ma, o na ma-ka waa i.ii ame na moowaa koe. He kolea, ame ka laau kawa 'ui laau e huli ai. O na waa olili)- eha anana ame iwilei, he hana a ka imi ana o ka laau. E huli U oe i laau pololei, a e loaa pu me ) muu muka, au e nana ai i ke l mu o ka laau, a ina hoi he kii laau nui, e loaa ana elua maka laau hookahi he laki loa ia; no ka mea o kekahi mau laau Uoa a nunui, aole e loaa ko a-a nu- nui olulo; o ia ka mea i makemake loa ia e loaa ka manu. Aka, e loaa anu na moo waa ka laau aa ole olalo, aka aole ia ka mea i manao nui ia e na k.-nii" kalaiwaa. Aia no ka hoi i aha- kai a he loaa no na laau apau ma- kamakeia, ua lawa kekahi mauwaa Eia no kekahi mea nui, o ka iii4m ana i kahakai; he kaumaha ^pli a o ke kalai ana o keia ano laau he hana nui loa ke kalai ana o ka wa kahiko, a he hoopilipili ho kahi laau me kekahi laau. Aole oe e kalai a lahilahi iuka o ke kuahiwi, mahope pili ($ ke hoopilipili i kahakai, no ka iea. lahilahi aku ana ke kaele waa i ke kalaiia. Me ia maka no o ka laau e Uli" ai i kahakai, a makaukau naaon o ka waa i kahakai, kalai ke4iel waa. A e hala ana no ka mlini i ke kalai ana i ke kaele w.'4 n ka mea, aole nui na wahi niolan ia au o kahi ko'i lipi no, holilim kalu ku-pa, pau ae la no. w-^ elike me keia au, ka loaa o ni^ea hana ano hou. I ku hana ana apau ke kaoll^a alaila, hoomaka o hoopilipili ^1^ manu waa; a o ia ka mea hai nu loa; mo ke akamai maoli ho9mo komo ai i kekahi laau me P^h laau, a ike ke kahuna ua pili me ka hakahaka ole, alaila o kekailme ano nui, he pao i na laau me u ha kakaki liilii, i hookalaia a olo i iho la ka mea e pao ai i k 5-iai pau ka poo ana i na laau, ^"'^ pao aku o ka niao o ka waa l P"' na niao elua mai mua mai w''^ ihope, a he manawa loihi lm '& hana ai.	A o ka mea maa mau i na laau moowna, he hoomau-ia na laau i ke kai, iloko o na kaheka kai loloa, a he mau pule alaila lui aku e kalai. I hana ka poe kahiko pela, i oni ole ka laau i ka wa e kapili ai, a maloo ku laau, o ia mau no. Ia nu o ka poe kahiko, he poe okoa no ia e hana ana i nu puluniu, a he kakaikahi loa oia poe i a'o i ka hana ahapuluniu. Ia lakou wale no e loaa ai ia mea o ka ahapuluniu. Aole no he mina- minaia o ka puaa anana, o ka uku iho la no ia o ka poo hana aha- puluniu; oiai, aolo e loaa ko kii ole oe i ka mea hana ahapuluniu. (Aole i pau.) KA MANAWA O NA KULA SA- BATI O MOLOKAI E MALAMA IA AI O NA HOIKE HAPA- HA MUA O KEIA MAKAHIKI E malamaia ana ka hoike hapaha o na Kula Sabati o Molokai, elike nKuia e hoikeia aku nei, penei: Kula Sabati o Halawa, ma ke Sabati Ianuari 21, 1923; Kula Sa- bati o Waialua Ianuari 28, 1923; Kula Sabati o Kaluaaha, Feb. 4, 1923; hora 10 a. m., Kula Sabati o Pupukanioe, Feb. 4, hora 2 p. m., Kula Sabati o Kalaiakamanu, Feb. 11, 1923. O na, haawina hoike o na Kula Sabati apau i hoikeia ne nei ma- luna, o ia no ka oukou mau haawi- na o ka hoike hui o na Kula Sabati ma Waialua o ke Karisimaka, 1922. E malama pu ia ma kela ame keia manawa e hoike ai o na Kula Sabati elike me ia e hoikeia aku nei ke koho ana i elele o kela ame keia Kula Sabati pakahi, no keia kau o ka Ahahui o na Kula Sabati o na Mokupuni o Maui, Molokai ame La- nai e noho ana ma Paia, Maui, ma ka mahina o Maraki ae nei; a e ike pu no hoi i ka hoolaaia ana o ka luakini hou o Paia ma ia manawa Owau iho no o ka oukou kauwa paahana. JOSEPH N. UAHINUI, Kahu Kula Sabati Nui o Molokai, Kaunakakai Molokai Ianuari 16, 1923.