Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 3, 18 Ianuali 1923 — Page 1

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Kakahiaka
Poaha Apau

LXII HELU 3 . NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, IANUARl 18, 1923. NA HELU APAU, 6539.


	Koho ka Elele Lahui Jarrett i Kakauolelo "/, Oia ia B. G. Rivenburgh i Kakauolelo Nana ma ka Poaono i Hala '.'.; KEIA MAHINA AE OIA E HOLO AKU AI E Holo Mua Ana Kana Ka- kauolelo no Kapalakiko a Kakali Mai Iaia - - ^-.P m houpuupu ana a ke no ka mea e kohoia aku kauholo na ka Elele W. P. . ^n hoea mai ia, i ka hoo- ^.'. mamuli o ke kohoia ana ^mm G. Revenburgh i i'.n nana, ma ka Poaono -:-. o ka hoea ana mai '::. i ka hoopauia ana ae o '--ii maluna o keia ninau ano n.-i o na alakai kalaiaina. - (-':) o B. G. Rivenburgh i ku- ".. e kekahi puulu o na De- mokarata no kona kohoia i kakau- : ka Elele Jarrett, no ia ku- . ': .hi ole ai na lala o ke ko- ; -.-..waena, oia ka mea e lilo i , i .. ahiki i ka waiho okoa .-iku, na ka Elele Jarrett po- - - ' koho i kana kakauolelo. " : kinohi mai no i hoomaopo- . k: ni, o Mr. Rivenburgh ke .-.:-:. i kakauolelo na ka Elele . - -.-?. mamuli o ko laua pili mau; - kela waiho ana aku na ke ko- -.-. kuwaena e koho i kana ka- .-('--. he mau hana uhiuhi lau- - -..m.iii^ -wale no ia, oiai ua paa ka- -.- na hoolala ana, no ka lilo Mr Rivenburgh, ka mea e lawe- -, .- o : na hana a ka elele lahui ma Wakinekona. He hookahi kumu ku-e ikaika loa Koknh: pohai o na Demokarata ia Mr. Rivenburgh, o ia no kona holo :-:.-. i Wakinekona, ma ka manawa p- ] .--Mk.-.ik.i ana na Demokarata o Hawaii nei e lilo o L. 7^. McCand- 3K4i^'^-a-^w.^ 'mbwb-i'-a hoike aku imua o ke kakauolelo o ^ema kalaiaina, ina e hookohu -.a mai ana o McCandless i kia- :' n. alaila e lawe mai ana oia i -..-.^. Poele, na hoa o kona ahakuka, i:. hoi na kanaka Hawaii. Pehea la ia manao ku-e o lakou, mau aku ana paha, a i ole ua --. ae la no paha, aka nae he hoo- moa hiki ole ke hooleia ae, - kanaka a lakou i ku-e ai, o --M no ia i hookauia aku la ka .-. -...h'no e lilo i mea nana e ko- - i mai i ka Elele Jarrett, ma kana - . K-inn ma Wakinekona. Me ka la 1 o ka mahina ae nei o ' - i.'n. o haalele mai ai ka Ele- .". :-(?:. ma kona alahele no Wa- h K :-.!. no ka noho ana aku iloko ii.-: olelo l.ihui, aka e haalele '--'.-! o Mr. Rivenburgh, mamua ii manawa, a e kakali mai ma Kapalakiko o ka hoea :.' na poo ma ka hana, a he -; i ko laua holo like ana aku L.-.pilala. :'-:-; ana ke kau mau o na hoo- -.-".: o ahaolelo i manaoia, me he . P kaheaia ana ke kau kui- ---:. ' kela ahaolelo, a ina aole : . kuikawa e haheaia mai ana, .-'-"o P i^.oho hou ka ahaolelo. ;.' iki iloko o ka mahina o - --KI. o keia makahiki. HOOHANA I KA PU PANAPANA NO KA HUHU MAI Ma ka po o ka Poakolu o ka pule n- ". i hala, i kiia ae ni ka wa- i kekahi Pukiki o Joe Rod- - e-i--- K.-I inoa, mawaho ne nei o ke -ULI Claudine, i ka pu e John Ke- n. A .ahi nae o ka laki, aole i : komikina ka poino i kau aku ma- - :: o kela Pukiki. : kulike ai me na hoakaka a na - nk;-! o ke aupuni, aole he maikai -.i noho ana o ke Pukiki me John pa.i no kekahi wa loihi, mahope o ko laua hoopaapaa ana. '.i ka po o kela Poakolu, i ka wa i hoi aku ni o John Kepaa uo l home, loaa aku la iaia o Rod- - . .--' ma kona hale, iloko o ke ku- kahi'ohi'o o ko laua hooma- ^ la no ia o papaleo, ahiki i ^ '-.^".o okoa ana o John Kepaa e H kekahi pu panapana, a iaia i -- ^ ' :-. ai. olelo aku la ia Koo'- "i^ - - aole ona makemake iaia e k' '-- ' "^ ma kona home, o kona ki aku h -n ia i kana pu panapana, a ku aku la ka poka ma ka wawae o Rodrigues. Mahope o kela ki ana aku a John Kepaa i ka pu panapana, i haalele iho ai oia i kona home. me ka mao- popo ole i ka oihana makai o kona wahi i hele ai a ua hoihoiia ae hoi ka mea i ku ka poka no kona la- paauia mai maloko o ka halema'i o na poino ulia.	Pakele ke Ola o ia Wahine me Kana Bebe Hou Hooneeia Kona Home e ka Makani no 10 Kapuai Ma- uka Ae nei o Puowaina HOLO NO KAHI O NA HOALOHA E NOHO AI Pau na Puka me na Puka Ani- ani me na Lako Hale i ka Nahaha i ka Makani Ma ke ahiahi Sabati i hala iho la, oiai ka makani e puili ana me ka ikaika ua laweia aku Ia ka hale o Mr. ame Mrs. Peter Klein, ma ke alanui kaa ma ka huli pali o Puo- waina mai ke kahua mua aku i ku ai a i kekahi wahi okoa a nahaha ohope me ka pau pu o ua puku aniani ame na puka komo i ka na- haha, me mokaki aku a mokaki mai na ukana ame na lako hale maloko Ma ka manawa e pa ana o ka makani me ka ikaika e hii ana o Mrs. Klein i kana bebe hookahi ma- hina iloko o kona mau lima a e kau ana iluna o kona mau u-ha. Ua puhiia ka hale mai kona kahua aku a kahuli aku la ma ka aoao pali ma kahi he umi kapuai ke kiekie. Ma kela manawa o ke kahuli ana o ka hale ua hooku'i mai la kekahi lako hale i ke poo o ka bebe a oha, aolo nae i ke kukonukonu loa e lilo ai i mea no ka bebe e poino ai. Mokaki na Iako hale ma o a maa- nei o ka hale, nahaha na puka ani- ani me na puka komo, o na lako o ka halekuke pau kekahi mau mea i ka nahaha. He kiekiena kahi o ia hale i ku ai ma ka huli pali o ka puu o Puowaina a ma kahi hoi e Ioaa pono mai ni i ke amio ana a ke kikiao makani ikaika i pahola ae ai maluna o ke kulanakauhale holookoa o Honolulu nana i hookau aku i ka weli i kekahi poe a i hoo- kunahihi a hoopioloke i na noonoo o ka hapanui o na makaainana. He hale ano hou loa ia a oia hookahi wale no ka hale i hulipu i ka makani maloko o ia apana a i hoopoinoia e ka ino. Mahope o. ka hoopoinoia ana o ko laua hale ua holo aku o Mr. ame Mrs. Klein i ka hale aku o na ho- aloha e pili kokoke mai ana. Ina no ka poino nei o ka bebe a i ole kekahi o na Klein i na alua mau ola e poino i keia ino. HOOKU'IIA KEKAHI KAIKAMA- HINE KOREA E KAA OTO. He kaikamahine Korea nona ka inoa o Kum Soon Kim, a noua hoi na makahiki he elima ke pio a ke- kahi kaa otomobile noonoo ole o ka holo ana aku a hooku'i ma ke kihi o na alanui Papu ame ke ala- nui Ololi Smith, ma ka hora 4:40 o ka auwina la o ka Poakahi nei, a loaa kekahi mau eha mauwale kukonukonu loa. I kulike me ka hoike a ka makai nana i ninaninau pono i nei ulia poino o ka hoihoi ana ae o Miss Mabel Lee, o ke ala- nui 8, Kaimuki, ka mea nana e kalaiwa ana i ke kaa i hooku'i ai. Ua lawe mua ia ae ke kamaiki i eha ai ka halema'i o na poino ulia a malaila i nanaia ai e ke kauka Ayer, a ma ia nanaia ana i ikeia ai ua naha ka iwipoo a ua haki hoi ke ami o ka wawae. Ua hoihoi- ia aku oia no ka halema'i o na keiki ma Kauikeolani Hale, ma ka lono i loaa ae mai na kauka mai o ia halema'i, e ola ae ana no ka ia kaikamahine. Ma ka po Poakahi nei o Henry Foster ka mea i hooku'iia e ke kaa olo ma ka hora. 8 ma ke kihi o na alanui Nuuanu amo Kuakini. Na Utsumi, he Kepani, e kalaiwa ana ke kaa. Ua laweia ae o Foster no ka halema'i Moiwahine no kona lapaauia ana mai no kekahi eha ma ke poo a ma ke kino. Ua hopuia ke Kepani kalaiwa Utisumi e ka Makai Meyers a hoopiiia ae no ke kalaiwa ana me ka loaa ole o kona laikini. Ma na wahi apau o keia kulana- kauhale, ua ulu-pa wale ia no na kumulaau nunui a pau i ka mokaki ilalo, e ka makani, a he kulana one- anea ke nana aku ma kekahi mau wahi, i kau a mea o ka ikaika o ka makani o ke Sabati ame ka Poakahi nei. Mahope iho o ke kaama'i ana no kekahi manawa pokole ae nei i hala i pauaho mai ai o J. W. Keiki i keia ola ana, mawaho ae nei o Wai- kiki, i ke 57 o kona mau makahiki, a hoomoeia aku kona kino lepo ma ka ilina o Kawaiahao, ma ka auwina la o ka Poalua nei.


	Pau He Hale i ke Ahi Mawaho o Kamoiliili Hiki Ole ke Hoopakeleia na Pono Hale o ka Poe e Noho Ana Maloko Olaila HOOPAKELEIA NAE NA HALE KOKOKE MAI Maopopo Ole ke Kumu o ka Pauahi Nana i Hoolilo i Kela Hale i Puulehu Ma ka po o ka Poakolu, o ka pule aku la i hala i hamu ae ai na alelo ana ole o ke ahi, i kekahi hale hooli- malima mawaho ae nei o Kamoiliili a lilo i puulehu, me ka hoopakele- ia ana nae, o na hale e ae e kokoke ana malaila, mamuli o na hookaika ana, a na kanaka o ka oihana ki- naiahi. He hale hoolimalima kela o eono rumi, a aole i maopopo ke kumu mai o ka a ana o ke ahi, aka nae na kekahi Kepani i ike i ka a o ke ahi, maloko o kekahi rumi, mahope o ka hale, ia manawa i holo mai ai oia no kahi o ke kelepona, eia nae aole he hiki ke loheia kela kele- pona, nolaila ua kau okoa oia ma- luna o kekahi kaa otomobile, a holo mai la no ka hoike ana i ka oiha- na kinaiahi. Ua lohi loa nae kona hoea ana aku no ka mea ua hoea mua na kaa wai i kahi o ka hale pauahi, a ini aole e kala kahiko i hoomaka ai ka a aua a ke ahi, ua hiki ole n.-i kanaka kinaiahi ke hoopakeia ae i kela hale, o ka lakou hana wale no, o ia ka hoopakele ana i ua hale e ae e ku kokoke mai ana ma- laila. He poe Kepani koloko o kela ha- le hoolimalima, ua pau lakou i ka pakele, me ka uuku loa nae o ko lakou mau ukana i hoopakeleia, ua pau aku ka nui i ke ahi. He hookahi wahine Kepani i mau- na i kona ola ma ke komo ana aku noloko o ka rumi, e moe ana kana mau keiki liilii, a lawe mai la ia laua iwaho, oiai ke ahi e a ana i kela hale. Ua paa kela hale i ka inusuaia, ma kahi o ka elua kaukani dala nolaila aole i nui na poho, i kau aku maluna o ka ona nona kela hale, mamuli o kela pauahi. NUI NA MA'I ULALII E LAHA MAI NEI. No na ma'i lele 834 apuni na mokupuni i hoikeia ae i ka Papa Ola, no ka mahina o Dekemaba i hala aku la, 528, he mau ma'i ulalii a 136 ma'i flu, elike me ka hoike a ke kakauolelo o ka Papa Ola Miss Mae R. Weir. O ka ma'i akepau ke kolu he 59. He 280 mau ma'i ulalii i hoikeia ae mai ka mokupuni mai o Kauai uo ia mahina, 229 mai ka apana ae o Waimea, a he 50 mai ka apana ae o Kawaihau, a hookahi mai ka apana ae o Koloa. No ka mokupu- ni o Oahu 199 mau ma'i ulalii i hoikeia ae, 112 mai na palena ae o ke kulanakauhale, 42 mai ka apana ae o Waialua, he 33 mai ka apana ae o Koolaupoko a he 7 mai Aiea ae. Mai na mokupuni mai mawaho he 32 ma Hawaii, he 17 ma Maui, a 1 ma Molokai. No ka ma'i flu 136, 113 i hoikeia ao mui Maui mai, 102 mai ka apana mai o Hana a he 11 mai na apana mai o Puunene ame Kihei. Na ma'i hano a akepau hou i hoikeia ne no ka mahina o Deke- maba oia keia: Oahu he 38; o keia huina he 20 maloko o Honolulu a he 10 no Wai- anae ame Ewa; Hawaii he 12, Kau- ai, 6, Maui, 3. O ka ma'i eha o ka puu kekahi i laha ae ma ka mokupuni o Oahu, elike me ka hoike i Ioaa ae i ka Papa Ola, he 21 ka nui; he 18 ma- loko o Honolulu, 2 ma Hawaii a 1 ma Kauai. Ma ka noho ana o ke kiure kie- kie ma ka Poalua iho nei, i hoihoi ae ai kela kiule i kana hoike, no ka loaa ana he hoopii hoahewa ia Stanley C. Kennedy, no ka pili o ka hewa lawe ola ma ke degere ekolu iaia, o ia ka hooku'iia ana e kona kaa a make ai o Miss Cather- line A. Hall, he kumukula, he elua hora mahope o kela hooku'iia ana. Ma ka noho ana o ka halawai a ka papa o na lunakiai o ke Kulana- kauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka po o ka Poalua aku la i hala, i aponoia ae ai ka haawi ana aku i ka hana ana i na paipu lawe mea- ino o Waikiki, i ka Hawaiian Con- tracting Company, ka hui haahaa loa o kana koho i hookomo. ae no kela hana.	Powaia Kekahi Haole Koa ma Kahala ae Nei Ekolu Haneri Dala i Aihueia Mai Iaia Aku e Kekahi Poe Powa Eha ka Nui HOPUIA NAE KEKAHI POE I HOOHUOIIA I Hoowalewale Maoli ia Kela Haole Koa Pela i Lilo Ai Kana Mau Haneri Dala Ma kahi kokoke i Kahala, ma ka auwina la o ke Sabati aku la i hala. i powaia ae ai kekahi kakiana koa, e kekahi poe eha, a lilo aku he ekolu haneri dala mai iaia mai, mo kona noke pu ia i ka popehi, a haaleleia i kela wahi iloko o ke kulana kupi- likii. O James J. Meskill ka inoa o kela kakina koa, o ka poo nao na lakou oia i powa, aole he maopopo o ka inoa iaia. Maloko o kekahi hale aina e ko- koko ana i Aala Paka, i halawai mua loa ai kela kakiana koa, me kekahi poo eha. a koi aku la na kanaka eha, e hele Iakou i ka holokaa, no ka ma- nao nei he koi pono kela, ua ae aku la ke kakiana koa, o ko lakou kau no ia maluna o ke kaa otomobile, a holo aku la nowaho o Kahala. Oiai ka ke kaa e hookokoke aku ana i Kahala, o ka wa ia i hahauia mai ai ua kakiana koa nei o kekahi o kela poe kauaka eha, a ia wa i ala ae ai he hoopaapaa mawaena o laua. Ua hoopaaia ka holo ana o ke kaa otomobile, me ka lele ana aku he ekolu poe ilalo, a koe hookahi iho la ke kakiana koa, me kona mea nana i pepehi, ua hoomaka ko laua hakaka ana, ahiki i ke ku a pilikia maoli ana o ke koa, alaila komo mai la ua kanaka aku i koe ekolu e huli ialoko o ka pakeke o kona lole, a lilo aku la kana mau haneri dala ekolu, me kona kiolaia ana mailuna aku o ke kaa. Mahope o kela haalele ana aku i ke koa, ua hoomaka mai la ua kanaka eha e holo ma ko Iakou kaa otomobile, a me ka hooikaika ke koa i helo mai ai ma ke alanui, no kekahi wahi e loaa ai iaia he kele- pona, ua halawai mai la nae oia me A. H. Matthew o Kahala, a na- na i hoolako mai i kela koa me ke kaa, no ka halihali ana mai iaia ahiki i kahi o ko kaa uwila. Imua o ka Makaikiu McDuffie, i hoakaka ae ai kela koa, i na ano apau o ka poe na lakou i pepehi iaia, a i lawe hoi i kana mau haneri dala, nolaila elike me na hoakaka a ke koa i powaia, pela iho la A-I Makaikiu McDuffie, i hookolo aku ai, ahiki i ka hopuia ana he hoo- kahi haole eia, a ma ka po Poakahi nei i paa hou ne ai he elua mu haole i ka hopuia, malalo o na kumu hoohuoi. E KAUOHAIA AKU ANA O KA- HANAMOKU E HOLO MAI O Duke Kahanamoku, ka moho heihei au a ka oihana koa i make- make ai ma ka heihei au e mala- maia ana iloko o Feberuari, elike me kekahi lono luahea, ina nei no kona ae i ke noi a na kanaka o ka oihana kaua o ko kono ana aku nei iaia e hoi mai. O ka Lukanela Konela Landers ka i kelekalapa aku nei iaia o noi aku ana no kona hoi mai e kokua i ka heihei a'u e malamaia ana ilo- ko o Feberuari me ka hoike pu aku no ka uku ia aku o kona amu hoolilo o ka hoi ana mai ame ka hoi hou ana aku i Amerika. Aohe mau heihei hookuku nu lehu- lehu i hanaia e Kahanamoku ma Amerika mai kona mauawa i haa- lele iho ni, eia nae he lehulehu ka kana mau manawa o ka hoea ana aku ma na wahi hoikeike a na kala- pu ma ka hana hema o Kaleponi. Aneane he makahiki i hala ko Kahanamoku haalele ana iho ia Hawaii nei me ka paa o kona ma- nao e hui aku a hana pu me na hui hana kiionioni. Ma ka olelo a ke- kahi poe ina no kona hoi i'o mai iloko o Feberuari, aole hiki iaia ke noho iho , oiai he aelike kana i ha- na ai me kekahi hui ma Amerika. O na kii e ikeia aku ai o Kahana- moku aole i hoikeia ae maanei i nei manawa. EIA NO KA OIHANA MAKAKIU KE HULI NEI I NA POWA. Ke hoomau mai nei no ka oihana makaikiu i ka huli ana ame ka ni- naninau ana no na kanaka powa i hoohuoiia o laua ka i hoao e powa i ka pahuhao a ka Puuku Teritore ma ka po o ka Poalima i hala, aohe nae he mau mea hou e pili ana ia Ilihia i hoikeia ae mamuli o ka ha- loku a ka ino o keia mau la iho nei. Ke haawi pau mai nei ke Kapena Makaikiu McDuffie ame kona mau kanaka i ko lakou manawa ma ka houluulu ana i na ike apau no keia hihia koikoi, elike nie na ike i Ioaa ae ia lakou i nei manawa. Ua haa- wi ae ke kapena o na makaikiu i kekahi o kona mau kanaka i ka oihana makai i hiki ke hoomaluia ke kulanakauhale me ia nui o na kahea mai na apana lehulehu mai o ke kulanakauhale. Aole o ka oi- hana makai wale no ke hana mai nei maluna o kela hihia, o na oi- hana e ae kekahi.

O ke kii malalo iho nei, o na meapaahana ia a na kanaka powa o ka hoao ana e aihue i na (iala o ka waihona puuku

o ke Teritore, ma ka po o ka Poalima aku nei i hala. O ke kii mai ka hema aku o ke ano ia i kahikoia ai na kanaka powa,

i ko laua wa i hoea aku ai imua o ke kiai po George Beka. Ma ka lima hema o kekahi o na powa e paa ana he pu pana-
pana a he iliwai i hoopihaia me ke kepau. Ma ka akau ae o kela kii, na kula aila ea me ka lamalama hoohehee hao ame
ka hamare, a na powa i manao ai, me ia mau makaukau e hiki ai ke wehe i ka pahu hao i waihoia ai na haneri kaukani
dala o ke aupuni.

Hanaio ka Ino ma ka Mokupuni
o Oahu Nei me ka Nui o Na Poino

Hookahi Wahine i Make Mamuli o ka Hina
Ana o ke Kumulaau Kiawe—Pouli ke
Kulanakauhale no ke Nele

i ka Uwila

Hoaoia na Dala o ke Aupuni e
Aihue e Elua Mau Kanaka Powa

Pahu'a Nae ko Laua Manao Kolohe Mamuli o

ka Hakaka Ana o ke Kiaipo George

Beka a Mama na Wawae o

na Kolohe i ka Holo


	No ka manawa mua Ioa ma ka moolelo o ke ku ana o ke aupuni o Hawaii nei, i hoaoia ne ai na dala oloko o ke keena o ka puuku o ke Teritore, e aihue e kekahi mau ka- uaka elua, ma ko aumoe, o ka po o ka Poalima uku la i hala, eia nae ua hoohokaia aku ka manao aihue o kela mau kanaka, mamuli o ka ha- kaka lima ana aku o Mr. George Beka me ua mau kanaka nei, ahiki i ko laua holo ana, a kau maluna o ke kaa otomobile, a holo loa aku la, mamua ae o ka hiki ana ia Mr. Beka ke kelepona aku i ka halewai, no ka uhai ana aku o na kanaka o ke aupuni mahope o laua. He kiaipo o Mr. George Beka no ka halialii, a ma ka manawa a na kanaka powa i hoea aku ai, oia ka mea e kiai ana, ua huli aku ka uwa- ki a kona kokoolua, a ua hoi no kona home, aka nae iloko o kona hookahi, imua o na kanaka powa elua, ua kaa ka lanakila ma kona aoao, ma o ka hiki ole ana i kela mau kanaka ke hooko i ko laua ma- nao aihue, a mama ana na wawae o na kolohe i ka holo. i pakele ai laua, mai ka paa ana aku i ka hopuia. Ma ka po nae o ka Poaono mai, i paa ae ai he elua mau haole i ka hopuia e na makai, ma ke ano hoo- huoi, he mau haole i kulike loa na ano, amo na hoakaka a Mr. Beka, a ua kaa uku laua malalo o ka malu o ka oihana makai, me ka hoike ole ia ae o ko laua mau inoa. Maloko o ka pahuhao, o ke keena o ka puuku, ma kela po Poalima, he $750,000.00, me na bona i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o na mili- ona, ina no ka holopono o ka aihue a kela mau kanaka powa i manao ai, ua nui maoli na poho e kau aku maluna o ke aupuni; a e pokeokeo ana hoi kela mau mea, me na waiwai a laua e aihue ai. Ua loaa aku nae ka hoonaauao ana i na poo o ke aupuni, mamuli mai o kela hana a na kanaka powa, nolaila ma ka po mai o ka Poaono nei, i hoonoho okoa ia ai kekahi makai, no ke kiai ana i ka waiwai o ke aupuni, no ka mea ua loaa aku kekahi ike, aole e hiki i ke kanaka hookahi ke kiai i ka hale holookoa, ke manao mai ka poe ko-	lohe e lawelawe i ka hana aihue, elike ae Ia me kela. Uhi na Powa i ko Laua Mau Maka Ua uhiia ke kino holookoa o kela muu kanaka me ka lole loihi, a ma ka puhaka, ua nikiiia me kekahi kaei ulaula. Maluna hoi o ko laua mau poo, he mau pulo'ulo'u keokeo, i uhiia a hala ilalo o ka a-i, me ka hanaia ana. o kekahi mau puka, ma na maka, a ma ka ihu, no ka nana ana, ame ka hanu ana , a ua nikiiia hoi kela pulo 'ulo'u, me ke kaula ulaula, ke ano i ikeia iwaena o na koa. Ua hoolako kela mau kanaka po- wa ia laua iho, me na makaukau apau no ka laua hana aihue i ka pahuhao, a ua hoolako pu no hoi me kekahi mau mea paahana no ka hoopoino ana aku i ke ola o ke kiaipo, o ka mea apiki nae, aole i hoonaia kela mau meahana, a ua poho wale hoi ko laua mau ma- naolana, o ka hoolala ana, no kekahi mauawa loihi paha, mamuli o ke koa ame ka maka'u olo o Mr. Beka, o kana wale no i minamina ai, o ia ka paa olo ana o kekahi o kela mau kanaka iaia. Ka Hoea Ana Aku o na Powa Ma ku hora umi-kumamakahi o ka po Poalima, ka manawa o ke ku ana aku o Mr. Beka i kaua uwaki, a he iwakalua minuke i koe, kani ae ka hora ekahi, o ka mana- wa ia i hoea aku ai na kanaka, no ka powa ana i ka pahuhao o ke keena o ka Puuku Hapai. Ua hele aku o Mr. Beka e nana i na keena like ole oloko o ka halealii, elike no me kana hana mau, i na po apau, o kona hoi aua aku no ia a noho maluna o ka noho mawaho pono mai o ke keena o ka aha se- nate, e huli pono mai la i ke alapii, mamua o ka halealii. Ua wehe aku o Beka i kona mau kamaa, a komo mai la he mau ka- maa palewawae, a iaia e nanea la i ka noho, ua ike aku la oia i ka pii malie ana mai o kela mau kanaka i kahiko ia laua iho iloko o na lole loloa, me na pulo'ulo'u ma na poo, me kona haalele ole aku nae i kona wahi e noho ana, aka kakali mai la, o ka ike i ka laua hana. I ko kau pono ana o ua mau ka- (E nana ma ka aoao 4.)


	Mahope o ka hoomalolo anu no keku, mau makahiki ae nei i hala, i hoa mai ai i ka ike hou ana a ko Honolulu nei poe, i ka ikaika o ka makani, ame ka ua, ma ke Sa- bati ku la i hala, ke hele la a ha- lana lii ia na nina haahaa e ka wai; me kh lukuia ana o na kumulaau nuiiui'ii mokaki iho ilalo, a make hoi h'lhooKnhi wahine Kepani, oiai oia eiiu ana maluna o ke kaa oto- mobilimamuli o ka hina ana o ke- kahi elmulaau iluna o ke kaa; a pakeh lmahunehune mai ke ola o kekahi wahine o Mr. Peter Klein ame Wia bebe, mamuli o ka hoo- neeia iia o kona home mai ke ka- hua au, no na kapuai he umi. Mai Oi loa aku paha ka nui o na piW^ ame na poino, e loaa i kekahiieluna nui o na makaaina- na, iu:! hele pu mai ka ua me ku makan ina ka po o ka Poaono nei, a ao u] ka la Sabati; eia walo no ka hoouika ana mai o ka makani e pa me A ikaika, a i ke Sabati nei, me k.a lule pu ana iho no hoi o ka ua ilolwo ia manawa hookahi. Ma Hlho^ o ke kakahiaka, ahi- ki i kaaoi-a umi-kumamalua o kela la, aol'lno i nui loa na poino i ikeia, oBiau ana no ka holo ana o no kaawiia, pela hoi ka a o na kukui wila, ame ka hiki ke ka- mailio 1A ke kelepona, aka i ka hoea "an-^nae i na hora o ka auwi- na la, uloi loa mai la ka ikaika o ka pa aa H ka makani, i hooma- opopoia ma kahi o ke kanaalima- kumamiinia milo i ka hora, o keia ikaika ka makani, ka mea nana i kula'i ku i na kumulaau nunui e ku anaiia ha'i o na alanui, a mo- kaki ili ilalo, me ka hoopoino ana i na u^a uwila, na uwea kelepona ame na n^a o na kaa uwila. Pouli k Kulanakauhale Mamii^o ka nui o na kumulaau hina o i- alanui, ma na wahi like ole, me "e kula 'iia ana o na pou o na uwe.^uwila ilalo, ua hoopaaia ka uwil.^'ina ke ahiahi o kela la, a ma iaino hookahi no hoi, i hoo- pauia ai -^ holo ana o na kaa uwila. Ua Himela nele ana i ka uwila, i kumu Popilikia aku i kekahi mau ohana leulebu, aka o k.i poe i pa- laina mn i na kukui aila mahu, ua laki lak'i^ -'i nie nu kukui ihoiho kekahi i-e, i ai ai 4 ko lakou aina ahiahi.	O ka poe keia o na wahi mawaho aku nei o ke kulanakauhale, pela me na kamalii kula, aole e hiki ia lakou ke hele mai no ke kulauakau- hale nei, ma ke kakahiaka aua ae o ka Poakahi, koe wale no ke kau ana maluna o na kaa otomobile, a i ole noho no paha ma na home, no ka mea aole e hiki i na kaa uwila ke holo. Ua hoopauia nae kela pilikia, ma na hora o ka auwina la o ka Poa- kahi nei, mahope iho o ka hooikai- ka ana, o na kanaka o ka hui kele- pona, ka hui luina uwila ame ka hui kaa uwila, e okioki i na kumulaau hina, a e kukulu hou ae i na pou uwea iluna. Hookahi Make i Ikeia Mawaho ae o na kanaka o ka hui kelepona ame uwila, i hoounaiia ma na wahi like ole o ke kulanakau- hale nei, no ka nana ana i na wahi poino o na uwea, o na makai ke- kahi i hoouna pu ia, ma ia misiona hookahi, a ma ke ahiahi ana iho o kela Sabati, he hookahi wale no hoi- ke i loaa ae i ke oihana makai, no ka make ana o kekahi wahine Ke- pani, mamuli o ka hina ana mai o kekahi kumulaau kiawe, a pa pono i ke kaa otomobile ana e kau ana, a kupouli hoi ka noonoo o ke kia- kaa, me kona make ole nae. O Pakiki Murai ka inoa o kela wahine hana, na ko Kamaliiwahine Kawananakoa, iaia e kau ana malu- na o ke kaa otomobile, no ka huli hoi ana aku no kona home ma kela ahiahi Sabati, i hina mai ai he ku- mulaau kiawe nui, a kau pono iluna o ke kaa otomobile, me ka pakii ana o ka hale o kela kaa ilalo, a loaa pono oia i ke kaumaha o ke kumulaau, o kona make no ia, ma ka pakele mahunehune ana aku o ke ola o ke kiakaa, ma ka apua. Puhiia ka Hale e ka Makani Mauka ae nei o Puowaina, i hoo- neeia ai ka home o Mr. ame Mrs. Peter Klein mai ke kahua aku i ku ai, a puhiia aku la e ka makani ma kahi o ka umi kapuai mai ke kahua mua aku i ku ai, a pakele mai ke ola o Mrs. Klein me kana bebe uuku loa o hookahi wale no mahina. Maloko oia o ka rumi moe me kana bebe kahi i noho ai, oiai ka (E nana ma ka aoao 4.)