Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 52, 28 December 1922 — Page 3

EKOLU

NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T . H., POAHA, DEKEMABA 28. 1922.


	HOOKAEIA NA KANAKA HA- WAII. Malalo iho nei, ka unuhina o ke---kn. i hoounaia mai i keia . . no ka hoike ana ae i ka P koknbi o na lunaleka, no ., n^anno no na Hawaii, a o ke -a i-o: o kona makemake ole, e -kohu aku i kekahi o lakou e '.--" hana mai maloko o ka hale-;.-,. i noho poo ai oia: Wailuku, Maui, Hawaii, Dekemaba 12, 1922. Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono. Nupepa Kuokoa, Honolulu Hawaii. E kuu Mr. Hanohano aloha: — E -:'. 'u mai oe e unuhi ae i na mea --^"- ae nei, a hoopuka mai ma--. -' n kau nupepa waiwai nui, i -: ;,: i na Hawaii hou ame na ---^-n-.-i kahiko ke ike mai i keia - -i hoohaahaa. Mamua o ka lilo ana mai o ka -,.-:.- Ka o Wailuku, Maui, i halele -, no ka papa elua, ua ikeia he - pono i ka Lunaleka Antone F. -'n e loaa he kokua kakauolelo .'-lila hoakaka aku la au imua ona kii i kekahi opio Hawaii o Henry ihalehuawehe ka inoa, i kokoke a e puka mai ke Kula Saint An--.u-.- mai, no keia kulana, a e ike ak:: ia Brother Robert, ke kumu ke kanaka opio, no ka hoike ana - -:-! iaia i ke ano o kela opio. Penei iho ka ka Lunaleka Mr. Antone F. Costa, i hoike ae ai i 7-.3 manao no ke kumu o kona apo-- ole ana mai i ke kanaka opio no --"a kulana: "Aole o'u makemake kekahi Kanaka Maloko o keia Keena." Ahiki mai i keia la, ua hoopoho na oia i ka manaolana o na Ha-waii noi hana malalo o ka hoikeia '. ke kulana kakauolelo maloko keia haleleka. Ke manao nei au he hana hoohaa- -m keia, no ka mea maiwaena mai na Hawaii ka poe na lakou i ka--;(-"-' no kona hookohuia no ke kulana -: naheka malalo o ka hookele aupuni ka nei. E oluolu e waiho aku i keia mea maluna ae imua o kekahi ahahui makaainana Hawaii. Kou oiaio, JOSEPH F. XAVIES, Kakauolelo mua o ka Haleleka o Wailuku, Maui. HE HOOMAIKAI NUI. No ka manawa mua loa i malama-^i ka hoike Kula Sabati me ka "n C . E.. i ka wa hookahi, ma Kihapai o Waianae, Oahu, i ka --. o Dekemaba 1922. :-.! o ka la hoike hapaha ia o ke ". .'-. Sabati o Waianae, a ua hoo--i mai ka hoike o na C. E., -. : ia wa hookahi, oiai ua oluolu komiie hoeueu o na C. E., o - Mokupuni o Oahu nei, ka Rev. James Akimo, ke kahea ana i na ' " . o na Kona, e hui ae ma Wai-: . a e kokua i ke C. E., o na -P -: , nolaila he heluna nui o na ;-.:- C. E., mai Ewa ahiki i Kawai--.:-.-.- ka i akoakoa ae ma ia kaka-^ka. Ke haawi aku nei au i na hoo---.;.-, i kiekie loa i na komite ma-., ola o ke Kula Sabati, Mr. K. Kupihea, S. K. Pule, me S 'ui. na lima kokua, Mr. Kaai- -.-Mi. Mr. Nakea, Mr. lopa Ka-; . Mr. D. K. Nuuanu, Mrs. Kau-Kupihea, Mrs. Maleka Hoola-: - Mrs. Minamina Kila, Mrs. Meaai K .. Mrs. Abbie Harper, ame Mrs '.' . u Alina, no na kokua ahonui -:(-.'.! i laulima ai no ka la maka-----Ka o kakou, ame Mr. Howard ^5on ka Chief Engineer o ka "' - -.-ae Company, no kana maka-'"O paona hau, no ke kokua ana niea e hoohuihui ia ai ka wai- '.' o ke C. E., la o Waianae, ke - i pu aku nei no au i na hoomai-.e nui i na C. E., o Ewa, ma ' . Kaponookalani la, ke C . E., ' o Kawaiahao, me ko lakou : hoike i alakaiia e Mr. Moses " - i o ke Kula Kahunapule, me '.?= Lydia Kawainui, ke alakai hi--'::. ke C. E., Makua o Kawaia-ke C . E., o Kaumakapili me - Peresidena, Mrs. Julia Smthe, - ke C. E., o Kalihi me Moana-- -no Mrs. Mawae la ke komite : mai, me ka C. E., Makua o Waianae. Nolaila i ka hooki ana, ke haawi -i : na hoomaikai ana i ke Kahu .-'.a Sabati Nui Mr. Samuel Kauka, ame Rev. James Akimo, ke Komite Hoeueu o na C. E., no ko olua hiki kino ana mai, a ike i na hana i hoomakaukauia, a hoohanaia. Ke noi ae nei au na ka Makua Lani e hoonee aku i keia hana imua, a Nana no e hoopiha mai i ko ka-kou mau waihona apau me na po-maikai he nui a Nana auanei e kiai aloha mai ia kakou a komo aku ka-kou iloko o ka makahiki hou me na manaolana i hoomahuahuaia ae no ka pono o ke aupuni o ko kakou Haku Iesu Kristo. Owau iho no me ka haahaa, LOWELL K. KUPAU, Kahu Kula Sabati, ame Kokua Makai o ka C. E., Pokii o Waianae. Ua pau na aina kanu halakahiki no o na Komisina i ka palauia, ua wali maikai ka lepo. E kali -i A ana no o ka loaa aku o na ulapaa, a o ka hoomaka no ia !-' kanu. He mea ano nui ka -—ipopo ana ina paha e hiki "^ e oi aku ka ulu ame ka hua	o ka halakahiki, ina e kanuia ana i keia mau malama o ka makahiki, a i ole o ka hoopanee ana aku paha a kanu iloko o na malama o Ma- raki, a i ole Mei paha. He mau aina ano hou keia e makemakeia nei e kanu i ka halakahiki, a no ia kumu ua ku i ka pololei ka hoao mua ana mamua o ke komo nui ana aku e lawelawe i keia hana o ke kanu halakahiki maluna o keia mau aina. No ka momona o ka lepo o ka aina. aole i kanaluaia, o kahi wale no o ke kanalua, o ka manawa oi aku o ka maikai no ke kanu ana. Ma- muli o ka pupuahulu o ke kanuia ana o kekahi mau aina mauka aku i Kalae, Molokai, pela no e ikeia aku nei na pilikia no ia poe i kanu me ka hoao mua ole. Ua ikeia ka ulu pono ole ana o na halakahiki, ame ka uuku loa ana o na hua e loaa mai ana. Mamuli o keia pili- kia, ua lawe ae ke Komisina i keia keehina o ka hoao mua ka pono. WEHEIA KA FEA A KA AHA- HUI PHOENIX "Eiwa, lawe ehiku, ehia i koe." "Elua," wahi a ka lio ukulii i hoike mai ai a ka lehulehu ma Aala Paka, ma ka fea a ka Ahahui Phoenix. Ma ke ahiahi Poaono nei, a oiai e kani hono ana ka leo o ka bana ma Aala Paka ma ka hora 7, ua hemo malie ae la na panipuka o ke kahua o Aala Paka, ke kahua e malamaia nei na hana hoikeike a ka Ahahui Malu Phoenix, me ka hele o ia kahua a uluwehi i na kukui uwila o na waihooluu like ole. E kani kupinai ana na leo o na ole a na kamaiki; e kani hono ana ka leo o na pila, oiai, ke aluka o na kanaka e komo mai ana iloko o ua kahua nei, me na helehelena lamalama, he hoailona hoi no ko lakou piha me ka hauoli, me he ake pu e ike i na mea hoopihoihoi noonoo i laweia mai ka aina makua mai. He ku i ka nani na hoikeike, he mau mea hoi o ke ano hou loa i ike mua ole ia e ka hapanui o ko Hawaii nei poe. O kekahi o na hoikeike nani, o ia no ka hoikeike keaka lio, a Polopeka Robinson. He heluna nui o na lio liilii Arabia i a'oia a ua hele maoli no a laeula ma ka hana pai kau ame kekahi mau hana e ae i kupono loa na ke kanaka e hana Aia iwaena o keia pu-a lio, kekahi wahi lio ukulii loa nona ka noonoo i like aku me ko ke kanaka. Ua hiki iaia ke ike a hoomaopopo i kela ame keia ano waihooluu like ole iluna o ka lole. Ua hiki iaia ke helu i ka nui o na la hana, aole wale o ia, aka, ua hiki iaia ke houluulu, hoolawe a pela wale aku. Aia iwaena o keia mau mea hoikeike kekahi wahi kanaka ukulii i hanau kupaianaha ia mai, he wahi kanaka ukulii nona kekahi ike ku paianaha loa. Wahi a kekahi poe o ka hoike ana ae mahope iho o ko lakou haa-lele ana mai i kela kahua ma kela po, o keia kekahi o na hoikeike helu ekahi a lakou i ike ai. Ma ke kakahiaka Poakahi mai, ka La Karisimaka, ua pihaku'i ae kela kahua i na kamalii ma ke Kumulaau Karisimaka Malihini, nona ka heluna i hoea aku ma kahi 5000 a oi aku, me ka hoolawaia ana o na mea apau me na makana like ole, a ma ka hoike nui, ua holomua maoli na hana e pili ana i keia kumulaau, a ua kaa aku ia malalo o ka hookele ana a E. S. Boyd, Sam Manu ame ka Lunakanawai Desha, ke komite maluna o ia hana. Eia ke hoomauia mai nei keia mau hana hoikeike i na po apau, a hoea loa aku i ka po o keia Poakahi ae, ka po hope Ioa, ma ia po e haawi makanaia aku ai kekahi home nona ka waiwaiio o $5000 ame kekahi kaa otomobile i na mea i loaa ai ia laua na helu laki. UA HOOKOMOIA AE KA PALAPALA HOOHUI ME KE AUPUNI. Ma ka Poalima o ka pule i hala ka hookomoia ana ae o ka palapala hoohui a ka hui Ulupalakua Ranch Co., i ke keena o ka Puuku Teritore, Henry C. Hapai, he hui hou i kukuluia ae no ka lawelawe ana i na hana o ka Raymond Ranch o Maui mamua, a maloko o ia palapala hoohui me ke aupuni na inoa o na luna nui, o Frank F. Baldwin, ka peresidena, John Waterhouse, hope-peresidena, Charles R. Hemenway, puuku, J. Platt Cooke, kakauolelo, ame R. E. Mist lunahooia. O na luna apau o ka hui o lakou no ka papa alakai. O ka waiwaiio o na mahele $100, a o ka huina o ke kumupaa mua i hoopukaia he $280,000 a $1,000,000 ka palena kiekie. O ka haua a ia hui o ia no ka lawelawe ana i ka hana hanai holoholona, ke kuai ana aku i na io holoholona ame ka hana waibata ana. O ka lua o na hui hou i noi ae no ka hoohui ana me ke aupuni a i waiho ae i kana palapala hoohui a i kapaia Ka Inter National Trust Co., o Wade Warren Thayer ka hope peresidena, he $200,000 kona kumu waiwai, ma ka $100 no ka mahele o ka huina o kona kumuwaiwai kiekie loa $1000,000. O na luna nui, G. Nakayama, pere- sidena, Baron K. Sumitomo o Osaka, ka mea alakai hana, Frank C . Atherton, kakauolelo, na hoa o ka papa alakai, Motoichi Siuyama, J. Water house, R. A. Cooke, a o ka Hawaii Audit Co. ka lunahooia.


	Ea, auhea hou mai oe, aia ke au ke-ko nei ilalo he maleiia hoonee, ua olelo ae ke kahu opio, he nui na misini hoohana i koe, ahiki mai, koe aku koloko o na Hui C. E.,	malia o hue pau ia mai, eia mau kiai loko no. O ke aloha Hapenuia, a Karisimaka no ko kakou apau loa. JOEL K. APUAKEHAU,

KUU WAHINE ALOHA MRS. HAT-
TIE MALUO UA HALA.

I ka Lunahooponopono o ka Nu-pepa Kuokoa, Aloha oe:—E oluolu mai oe e hookipa aku i ka'u puolo waimaka, maloko o na kolamu, o ka hiwahiwa a ka lahui, i ike mai ai na ohana, na makamaka ame na hoaloha o kuu wahine aloha, e noho mai la mai ka pukana a ka la i Kumukahi, a ka welona a ka la i Lehua; i ka pauaho ana mai o kuu Hattie i keia ola ana, a haalele iho la ia'u ame na keiki a maua, e kanikau kumakena aku nona, mahope nei.

Ua hanauia kuu wahine aloha ma Hana Maui, ma ka la 5 o ka mahina o Aperila, 1893, mai ka puhaka mai o Nakoolani kona makuahine ame Jim Neill kona makuakane, a iaia i pauaho mai ai i keia ola ana, ua piha iaia na makahiki he 29, 8 mahina ame 11 la, o ka hanu ana i na ea mea o keia ola honua ana.

Ua hoohuiia maua ma ka berita maemae o ka mare, i ka makahiki 1918, a iloko o ia noho mare ana, i loaa mai ai ho hookahi hua mai ko maua mau puhaka mai, he keikikane; ka mea ana i haalele iho ai mahope nei, e hoomanao mau aku ana i kona makuahine.

He mau keiki hou ae no kekahi a maua, he mau keiki, hanai, nolaila ekolu a mau mau keiki, i hooneleia i ka makuahine, e noho makua olo nei, iloko o ke kaumaha ame ka luuluu.

He ma'i kona, he eha iloko o ka opu, no ia ma'i i hoihoiia ai oia maloko o ka Halema'i Moiwahine, no ke kalia ana a na kauka, me ka manao, he mea ia e loaa mai ai o ka oluolu, eia ka, e hoopokoleia ae ana kona mau la o ke ola ana.

He elua manawa i kahaia ai oia; o ka manawa mua loa, ma ka Poaono, ka la 2 o keia mahina, a o ke kaha hope ia ana, ma ka Poalima, ka la 15, a ma ka Poaono ao no, i haalele mai ai oia i keia ola ana.

Ua hoihoiia kona kino wailua maloko o ka hale waiho kupapau o Bothwick, a ma ka hora 6 o ke ahiahi Sabati, i hemo ai kona kino, no ka ike ana iho o ka ohana, na hoaloha ame na makamaka, a ma ka hora ekolu, o ka auwina la o ka Poakahi mai, i hoihoiia aku ai kona kino wailua no ka hoomoe ana ma ka ilina o Pauoa.

Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai ame na mahalo ana, i na ohana, na makamaka ame na ho-

aloha, i ko lakou komo pu ana mai me a'u, iloko o ko'u mau hora o ke kaumaha ame ka luuluu. pela hoi na makana pua, a oukou i hoohiwahiwa iho ai, maluna o ke kino wailua o kuu mea aloha he wahine, a i ka'i pu aku ma kana huakai hope loa; e oluolu mai oukou apau

e lawe aku ia mau hoomaikai, a ke nonoi ae nei au i ko kakou Makua ma ka lani, Nana no e hoomama mai

i ko kakou mau manao kaumaha apau, a Nana no hoi e haawi mai i na hoomaikai oi ae mailuna mai.

Owau iho no, he kane iloko o na manao luuluu a kaumaha no kuu wahine heleloa.

DICK KALA MALUO,

Honolulu, Dec. 20, 1922.

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

Mamuli o ka hookohu pono ia ana mai o ka mea nona ka inoa malalo iho noi i kahu no ka poe paa aio ame ka poe paa mahele o ka The Kaneohe Rice Milli Company, Limited, he hui Hawaii, i hoopauia ma ke kauoha a ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, nu, ka la 20 o Novemaba, 1922, ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi iaia, ke Kahu i oleloia, ma kona wahi lawelawe oihana ma ka Helu 120 Alanui Moi Hema, Honolulu, iloko o kanaiwa (90) la mai ka la aku o ka hoopuka mua ia ana o keia hoolaha o hoole mau loa ia aku ia mau koi,

Hanaia, Dekemaba 28, 1922. HAWAIIAN TRUST COMPANY,

LIMITED.

Kahu no ka poo paa aie ame ka poe

paa mahele o ka The Kaneohe

Rice Mill Company, Limited.

Frear, Prosser, Anderson & Marx,

na Loio no ke Kahu i oleloia,

507 Hale Stangenwald, Honolulu

T. H.

6536— Dec. 28, 1922; Jan. 4. 11. 18,
25. 1923.

KUEHUEHU AE LA O KAHUKU I

KONA MAU EKEKEU.

Mr. Lunahooponopono, Aloha oe a nui:—Nani o Kahuku aina i kona lewa ana ma ke kula Sabati o Nov. 26, ko Hauula Huiia, me Waialee hoohuiia me Kahuku nei, na hana ano nui i kuluma apuni na Kula Sabati.

Ua holomua keia mahele ma na hana kula Sabati. He kahu opiopio mama na hana ano hou, o ia hoi ke komo ana mai o na Pukiki ma ka mahele kula Baibala ma ka olelo Beritania a olelo Hawaii, me ka nana ole ia owai kou hoomana. Ua alakaiia mai na Pukiki a ua nui ko lakou hauoli a makemake i keia hoomana, a hoomaka lakou e uwehe mailoko mai o ko lakou hoomana kumu mai o ka lakou mau wahine pu, ame na keiki ke hoomau pu nei me na Hawaii i ka i'o puaa o ke Kula Sabati, aole kanana a oiai, o Kahuku hana nui keia,

Ma keia Sabati 3, o Dec. nei, ua kaheaia aku na Ahahui C . E., o ke komohana ame ko ka Hikina hema, e hoohui hou ia ma Kahuku nei. Ua hoomakaukau hou ia no, na kalua puaa me ka pipi laulau ame na aholehole momona o ke ehukai mai, ame na linu limukala o Ukoa, i mea nana e kaomi aku i ka momona o na i'o puaa lawalu, e oni ana i ka makani Laeokahipa i Nawaiuolewa.. A ma keia wahi aole no i lihi launa aku ka mea kakau i keia hoohui, aia no hoi nu i na hana kumau o ko'u hoomana, aka, ma ka ike i loaa i ka mea ike a ka haiolelo, aohe he mea a nalonalo aku, amo kela aniani o Kupelina, pela i huki pau poo apau hui ia mai ai kela moho haole kaulana o ke ao nei i ka himeni a make a lilo ana ia Kahuku nei, ma kekahi mahele, pupu hooleiloa, a noho ana ia Kahuku a ke kupaianaha lua ole.

Aole keia he pai e noonoo iho no hoi, a olelo ae penei, o ko kulanakauhale poo hoi keia o Hawaii nei, a noho iho hoi m ana luakini poo o Kawaiahaao ame Kaumakapili, o kela kuaaina haalele loa hoi ilaila ka hoi e hoau mua loa ia ai keia haole kaulana. Ina pela, a au hea mai oe he manao kuhihewa a kuhipono kela.