| He Moolelo no KA MEAHUNA POHIHIHI A I OLE Ka hoohokaia Ana o ka Manao Puuwai o ka Mea Lili— He Moolelo i Piha me na Wiliau o ke Aloha No ke ake e ike pono i ke kumu o kela nakeke, nana i hoo- puiwa mai iaia kulou aku la ua kanaka nei imua, me ka pa- -'-'" ^-'-. ae i ka nahelehele, aia hoi ike aku la oia e noho mai ana iloko o kahi pouliuli, he wahi keiki uuku, a huki mai la -' k'7-2. lima. Hookukulu ae la oia i ke keiki uuku imua o kona alo, me ka ninau ana aku: "Heaha kau hana maanei nei e keia keiki?" "Aole i maopopo ia'u," i pane ae ai no hoi ke keiki uuku, me ka leo o ka mea i piha me ka maka'u. Me he mea la, ma ke ano o kau pane, aole he maopopo iki ;.-; .-e o ka-: hana o ka hoea ana mai nei no keia wahi," i pane -/-:-: 7-.-. ' Keoni. me ka minoaka ma kona mau papalina. "Au- hea oe e hoi pololei oe no ka hale, a mai hele hou mai oe - :-:?-:?. wahi, e hoomakakiu ai ia'u,! Ua lohe aku la anei oe?" "Ae." wahi a ka opio me kela ano nunuha no ona. "E hele koke hoi ha oe i keia manawa!" me ka hopu okoa ana aku o Keoni Naika i ka poohiwi o ke keiki opio, a kula'i aku la iaia, o ka hoi pololei aku la no ia o ua kanaka nei no " ----i ^ ".e. aole no he mamao mai ka halepule aku. "O e ka'u e kauoha aku, e hookaawale loa oe ia oe iho mai ia Welaiiga aku, o ike auanei oe e kena kepolo eleele i kou -. hilahilaia e a'u." I wahi e maopopo pono ai, ia kaua e ka makamaka helu- helu ka nee pololei ana o keia moolelo, e hoihoi aku ana ka mea kakau moolelo ia oe ihope. Maloko o ka rumi aina o ka home o kekahi kahunapule no- na ka inoa o Kale Edimona, e noho ana oia, me kona ma- kuahine, no ka ai ana i ko laua aina kakahiaka, ma ka la hope o ka makahiki. Iloko o na kamailio mawaena o ke keiki ame ka makuahine, i kamailio aku ai ke kahunapule Kale Edimona: "E kuu makuahine, he leka mai nei ka'u na Mr. Garipa o Ladana. Ua kakau mai nei oia ia'u, e noi mai ana e hoakaka aku i na mea e pili ana i ke Kula Lovela no na kaikamahine : .. ^ -ia ninau pu mai nei no hoi oia ia'u, i ka mea pono, - II: ana no ka hoonaauao ana i kekahi keiki opio. Wahi .-.. "-e hoaloha nona, he kanaka ua make kahiko kana wahine, . -m'-io mai nei oia ma Aukekelalia, a ua waiho aku i ka malama ana i kana mau keiki elua, he mau mahoe malalo ona, ----.;-;! keiki keia o umi-kumamaiwa makahiki pakahi he kai- kamahine me kona kaikunane, he uuku loa ka hoonaauao i -i a Ia7ia. Ma ka'u noonoo aku, ua hoopilikia loa ia ka -.'.., ,-, Mr. Garipa no kela mau keiki, pela oia i makemake '- k.'i-,: aku maluna o kekahi poe okoa, ka hoomaopopo ana, '-::: mea e pono ai na keiki a kona hoaloha." '.-.: . ka mea oiaio kena ea, alaila ua oi aku ka pono, e kaa '---. malama ana i kela mau keiki, i ka poe okoa, aole hoi . . o ka malu o Mr. Garipa," i hoakaka aku ai ka makua- - : kona manao. ".--. ike no au, aole no ou hoihoi ia Mr. Garipa mai kinohi ' --.aina. o ke kumu paha ia o kou manao ana na ka poe - ie malama i kela mau keiki, aka nae ua makee loa o Mr. Garipa no ka pono o kela mau opio. Wahi ana, he nui na hoo- - 'm hoonaauao ana i na keiki, maloko o na kula ma Lada- na :-. --. !-.-..-!& loa kela mau opio i ka noho ana ma na aina ku- -.:.:-.;.. nolaila. ma kona manaoio, ua oi aku ko laua noho ana --.--. :-.-'. kula o na kuaaina, mamua o na kula o ke kulanakau- hale " Pehea i manao ai o Mr. Garipa, o oe iho la ka mea nana - - -.'-" -.—^.p--'po aku no ka hoonaauao ana i kela mau opio?" - -.'"ii -; ka makuahine. E hoakaka aku no au ia oe i ka mea oiaio e mama. Ua : -i'^p,':: loa ka manao o keia mau keiki, kekahi i kekahi, aole '-i-ia makemake iki e kaawale mai kekahi mai, pela iho la ".a:!', - ai o Mr. Garipa, e hookomo ia Miss Josepine Wakona " '--'-"'"-: ' o ke Kula Lovela o na wahine opio, me kona noi pu mai e noho ke keikikane me a'u o kona inoa o Gai Wakona, -ii h^ halike ^iai oia i ke ano o kela opio, ua like me kekahi k' "ki ahiu, i hoolakalaka ole ia. "Pehea nae kou manao e mama? E ku-e ana anei oe, i ka --:-.-.'-. ana mai i kekahi kanaka opio maloko o ko kaua home Manao au aole a'u mau ku-e ana aku, e lilo ana kela keiki ' "-. i keiki hoolohe. a kokua mai i na hana o ka hale nei." Ina pela ua pono ae la keia manao, a e kakau aku ana au - . M-. '.-aHpa. me ka hoakaka aku, ua apono au i kela manao ^""'' ' -''"' hoihoi mai ia Miss Josepine Wakona maloko o ke Kula Lovela, a e hoihoi mai i kona kaikunane me a'u e noho ai me kop'u lilo i kumu na kela keiki, no ka manawa o hookahi -.kahiki." He ekolu la mahope mai, aia hoi, ua hoopiolokeia ka manao -.:; kaikamahine opio oloko o ke Kula Lovela, mamuli o ka 'a ana mai o kekahi kaikamahine hou, i haumana maloko '--'n kula. Oia kekahi o na kaikamahine u'i, me ka hiehie kona kulana, e komo ai no na manao lili iloko o kekahi mau kaikamahine nona. Iloko no hoi o ia manawa hookahi, i hoea mai ai ka malihini a ke kahunapule Kale Edimona, o ia ke keikikane, a kaiku- - ."e .. ke kaikamahine, i noho aku la maloko o ke kula o na wahine opio. Ua apoia aku kela keiki malihini me na manao pulama e ke kahunapule ame kona makuahine, oiai hoi kela keiki malihini, i nana mai ai i kona mau makua hou, ma ke ano kanalua, no ko laua lilo i mau makua kupono a oluolu, e maikai ai kona noho ana ma keia home hou. Ma ka manawa mua loa a ka Rev. Edimona i hele aku ai e hui pu me na kumu o ke Kula Lovela, ua hoikeia mai la iaia, aole he rumi kaawale i koe maloko o kela kula, ua hele a piha i na kaikamahine, aka nae, mamuli o kona hoakaka piha ana aku i ka moolelo, o ka haumana hou e hoea mai ana, a ma- muli o ka oluolu o kekahi kaikamahine makua ole, elike me ko Miss Josepine Wakona kulana, pela iho la i loaa ai ka mmi o keia kaikamahine. O keia kaikamahine makua ole, i ae mai la i kona rumi, ma- loko olaila o Josepine Wakona e noho ai, o Teodora Lanada kona inoa, he kaikamahine waiwai oia, a no na makahiki le- hulehu kona noho ana maloko o kela kula. Iloko o kona wahi wa uuku loa, i make ai kona makuahine, a mamuli o ke kaumaha o ka manao o kona makuakane, no kela make ana o ka wahine, ua waihoia mai la ka malama ana ia Teodora malalo o na Miss Lovela, he mau hoaloha no na makua o kela kaikamahine. Ua hoohala nui o Mr. Lanada i kona manawa ma ke kaa- hele ana, me ka manao o ke kumu ia e hoomamaia ae ai kona mau manao kaumaha no kana wahine, a he ekolu makahiki | mahope mai, ua make aku la oia, a koe iho la kana kaikamahi- ne, malalo o ka malu o kona mau kahu hanai, a mamuli o ka waiwai o keia kaikamahine, ua lilo oia i punahele i kona mau kahu, a e hooko mau ia ana no hoi kana mau mea apau e makemake ai. O kekahi o na mea ano nui loa iloko o ka noho ana o kela kaikamahine maloko o ke kula, o ia no kona ae ole, e moe aku kekahi kaikamahine me ia maloko o kona rumi, a o kona no hoi kekahi o na rumi nani loa, maloko o kela kula, me ka lili o kekahi poe kaikamahine i na mea hoonani o kona mmi. O ua kaikamahine nei kekahi maloko o ka mmi hookipa, i ka wa a ka Rev. Edimona, i hoea aku ai e noi no ka aeia mai o Josepine Wakona, e noho maloko o kela kula, ua lohe oia i ka hoole ana mai o na Miss Lovela, i ka hoi aku o kela kaikamahine ilalo, mamuli o ka piha loa o na rumi. Ua hookahaha loa ia ka manao o ke kahunapule no kela hooleia ana mai o kana noi, nolaila hoomaka aku la oia e hoa- kaka i ka moolelo o ke kaikuahine me kona kaikunane, a i ka hooki ana iho o ka haha'i ana a ke kahunapule i ka moolelo o kela mau keiki, ia wa i ku koke ae ai o Miss Tiodora Lanada iluna, a pane mai la : "Auhea olua e kuu mau kahu, ua hiki ia'u ame Miss Wakona ke moe pu maloko o ko'u rumi, ina olua e ae ana e hoi mai kela kaikamahine e noho ma keia kula." Oiai he punahele o Miss Tiodora Lanada maloko o kela kula, ua apono koke ia mai la kona manao, aole nae no ka makemake maoli o na Miss Lovela, aka aole o laua make- make, e hoehaeha mai i ka manao o ka laua kaikamahine ha- nai; nolaila, pela iho la i hiki ai ia Josepine Wakona, ke ko- mo iloko o ke Kula Lovela. MOKUNA II. Ma kela noho ana aku o Josepine Wakona me Tiodora Lanada, ua lilo koke laua i mau hoaloha maikai loa, oiai nae he kaokoa loa ko laua mau ano, ma ko laua kulana, a ma ke ano o ko laua mau kino. He kaikamahine ili haula o Josepine, eia nae he hoihoi mau kona ano, me ka ikaika o kona kino, a o Tiodora hoi he onawaliwali kona kino, a he ano kamalii kona mau noonoo, ame kana mau hana. Ma kekahi la, ia laua e noho ana maloko o ka rumi, kamai- lio aku la o Tiodora i kona hoa, i ka i ana aku : "He mea ka'u i makemake ai e hoike aku ia oe e Josepine," wahi a Tiodora, me ka paa ana ae i kekahi leka iloko o kona lima. "Heaha auanei, ua makaukau au i na wa apau e hoolohe aku ia mea e Tiodora," wahi a Josepine me ka piha hoihoi. "Ua lohe no anei oe, ua hoopalauia au i ke kane?" wahi ana me ka pupuku ana iho nae o kona mau ku'emaka. "Heaha kau e pulapu mai nei ia'u e Tiodora?" i pane aku ai no hoi o Josepine, me kona noke okoa ana ae i ka akaaka, mamuli o kona manao, he mau olelo paani wale no ka kona hoaloha iaia. "O ka oiaio loa keia a'u e kamailio aku nei ia oe e Jose- pine, ua hoopalauia au i ke kane. I ko'u wahi wa he elima wale no makahiki, mai ia manawa mai ko'u hoopalauia ana, aole keia he mau olelo pulapu a'u ia oe e kuu hoa." No keia hooia ana aku a Tiodora, ua hoopalauia oia, ua noke okoa ae la o Josepine i ka akaaka, e hoopiha ana ialoko o ka rumi me kona leo nui, a ninau mai la: "Ina aole au mau ku-e ana mai ea, alaila e ninau aku ana au ia oe, e oluolu hoi oe e hoike mai i ka inoa o ke keiki, i kaa ai iaia ka hanohano o ka lilo ana i kane hoopalau na kaua," me ka hopu okoa ana aku ia Tiodora ma ka puhaka, a hoonoho mai la iluna o kona u-ha. "O ka inoa o kuu kane hoopalau, oia o Habaki Naika, he kanaka kino loihi oia, i aneane elike me kou kaikunane, a penei i hoea mai ai i ko maua hoopalauia ana. "He hoaloha pilipaa loa ko'u papa no kona mama, iloko o ko laua mau la opio, a elike me ka rula ma Ladana, i ka hoopalau o na makua i noho hoaloha i ka lakou mau keiki, pela iho la au i hoopalauia ai me Habaki. "Mamua o ka make ana o kuu papa, ua kauoha mai la oia ia Mr. Naika, e hoea aku imua ona, a ia wa i hoopaa ai laua e lilo ka laua mau keiki, i hookahi iloko o ka berita o ka mare, i ko maua wa e kanaka makua ai. Ua ae aku o Mr. Naika, e hooko oia i ka laua olelo hoopaa, eia nae ua make e oia, he hookahi makahiki, mahope mai o ka make ana aku o kuu makuakane, nolaila ua ili mai maluna o kana wahine, ame ko'u mau kahu hanai, ka hooko ana i kela aelike i hanaia." "Alaila o ko olua mau makua wale no anei ka i hana i ka aelike, me ka waiho ole mai i kekahi kuleana ia olua pakahi, e hana elike me ko olua makemake?" i ninau mai ai o Josepine. "Aole i maopopo mua keia mea ia'u, ahiki i ko olelo ana mai la e Josepine, o ka mea oiaio no, o ia ka hanaia ana o ka aelike hoopalau mawaena o ko maua mau makua, me ka ui ole ia mai i ko maua manao, nolaila i ko maua kanaka makua ana ae, aohe a maua mea e hana aku ai, o ka hooko wale aku no i ka makemake o ko maua mau makua." "Ua oi aku no ka pono e hoomareia olua e ko olua mau ma- kua i ka wa bebe," wahi a Josepine me kona hoike okoa ana mai i kona piha hoonaukiuki, no ke ano o ka mea a na makua o kela mau keiki i hana naaupo ai. "Ma ko'u manao maoli, o ko kakou hoopaaia ana ma keia ano iho la, me ko kakou apono ole, aole loa ia he hana pololei. I ka wa hea e hookoia ai keia mare mawaena o olua e Tiodora?" "He hookahi makahiki mailoko ae nei o ka mahina o Mei aku, o ia hoi, i ka piha ana o na makahiki he iwakalua-kuma- makahi ia Habati Naika, a o ka manawa hookahi no hoi ia, e kaa mai ai ka hooponopono ana i kona waiwai iloko o kona mau lima. He leka kana i kakau mai nei," me ka hoikeike ana aku i ka apana pepa e paa ana iloko o kona lima," a wahi ana, ma keia Poaono iho oia e hele mai ai e ike ia maua." "Owai ia mea mawaho ae ou, i kuleana iaia?" "He makuakane hanauna kona e noho nei maanei, o Keoni Naika kona inoa, oia ka makou kumu himeni, a o ke alakai no hoi o ka papa himeni o ka halepule, he makuakane hanauna oia no Habati, a oia no hoi kona kahu malama waiwai. Ua pipili loa ka noonoo o ke keiki no kona makuakane hanauna." "Ma ke ano o kau mau hoakaka e Tiodora, ua hiki ia'u ke koho aku, aole i maopopo ia oe ke kumu pipili o ka noonoo o ke keiki no kona makuakane hanauna, a iloko no hoi o ia ma- nawa hookahi, ua hiki loa ia'u ke hoomaopopo aku, aole ou hoihoi i kela makuakane hanauna o ko kane hoopalau ia Keoni Naika." "Aole i'o o'u hoihoi iki i kela kanaka, a ua piha au me ka hoowahawaha iaia," me ke keehi ino ana iho o Tiodora i kona mau wawae iluna o ka papahele. "Heaha iho la hoi ke kumu o kou hoowahawaha ana i kela kanaka?" wahi a Josepine ma ke ano hoomaoe. "Aole i maopopo ia'u ke kumu oiaio maoli, aka mai kinohi loa mai no ko'u hoihoi ole i kela kanaka; a mahope mai nei, e hoao mau ana oia e hoohulihuli i ko'u noonoo, me kona hoao ana ma na ano apau, e lilo au i mea makemake a hoohihi aku iaia. I hoike aku no au ia oe e Josepine ea, aia iloko o kela kanaka kekahi mana ume, ua hiki loa iaia ke hoolilo mai ia'u i kauwa nana, me ka nana wale mai no o kona mau maka, no | kela mau ano ona, i komo mai ai ka manao hopohopo iloko o'u, aole e loaa ka palekana ia'u, imua o kona alo. "O ka hauoli hookahi iloko o'u e noho aku nei, o ia no ko'u halawai mua ole ana me kela kanaka, a ua paa kuu manao, aole loa au e ae ana, e a'o hou mai oia i ka himeni ia'u, no ka mea ua hele maoli au a maka'u iaia." "Heaha iho la kou kumu e maka'u honua wale ai no i kela kanaka? Aole e hiki iaia ke hoopilikia mai ia oe ma kekahi ano. No'u iho aole o'u hoikeike wale i ko'u ano, e ikeia mai au, he maka'u iki iloko o'u, no kekahi mea." "Aia he like ole a nui mawaena ou ame a'u. He ikaika kou kino, a he koa no hoi kou mau ano, aka no'u nei he nawali- wali ko'u kino ame ka noonoo, a ua ike maoli iho no au i ka hiki ole ia'u ke ku-e aku i ka mana ume o kela kanaka ino la- puwale." "Ke hopohopo nei au, malia paha ua loaa oe i ka ma'i e Tio- dora ; malia he mau mea koho wale aku no keia na'u no ke ano o kela kanaka." "Aole pela, o ka oiaio maoli no keia, he mau kaukani ma- nawa a Keoni Naika i hoikeike mai ai mamuli o ke ano o kana mau hana, aole nae me na huaolelo mai kona waha mai, ua komohia ke aloha iloko ona no'u, a ua makemake oia, oia hoo- kahi wale no ka mea kuleana maluna o'u. Ua hiki no hoi ia'u ke ike aku, i kona iini o ia ko'u hoolilo i ka'u mau mea i ike aku ai nona, i meahuna iloko o'u, me ka hua'i ole ae i ke akea; nolaila ua lohe aku la no oe o Josepine i ka mea oiaio, o ka'u papa ikaika loa ia oe, mai kumakaia oe ia'u. "Aole he wahi kanalua iki iloko o'u, ina no ka loaa aku o ka hoomaopopo ana i kela kanaka, ua ikeia kana meahuna, e ke- kahi mea okoa aku, e hoopilikia mai ana oia ia'u. Auhea nae oe e Josepine, aole anei o oe pu kekahi e loaa ka manao ma- ka'u, ina o oe ma ko'u wahi, a pela iho la ke ano o ka hana a keia kanaka maluna ou?" "Aole loa a'u mea e maka'u ai iaia. Ina owau oe, ua hoike kahiko ia e a'u kana mau hana, a imua o kona mau maka ponoi, e ku aku ai au, a ku-e iaia ina no ia he kumu e hooliloia ai kela kanaka i enemi ino loa no'u." "E hoomanao hoi paha oe e Josepine, mai ka manawa ka- malii loa mai ko'u kaa ana malalo o ke a'o ana mai a keia ka- naka ahiki wale no i keia manawa, pela paha i hiki ole ai ia'u ke ku-e aku iaia. I kela ame keia makahiki, e hoomau ana oia i ke a'o ana ia'u i ka himeni, a iloko o kela manawa hoo- kahi, e hoohihia ana oia ia'u me kona mana, ahiki i ko'u like ana me kekahi nalo, i paa iloko o ka punawelewele a ka nana- nana. "Ua ala ae no ka manao iloko o'u i kekahi manawa, e ka- mailio aku i na Misses Lovela, no ke ano o na hana a kela kahaka uumi wale iho la no nae au, no kuu ike no hoi, aole e manaoio mai ana kela mau wahine, o ka laua e kamailio mai ana ia'u, ua pupuleia au, a he hana hiki ole loa na kela kanaka ka hoao ana mai e hooipoipo me a'u. "I kekahi manawa no hoi, ua manao au, e hoopau i ka noho ana aku he haumana malalo ona, e holopono ole ana no kela manao o'u, e kapaia mai ana au i ka hookiekie, oiai, ua loihi ka noho alakai ana o Keoni Naika, no na makahiki he umi, me kona mahaloia e na mea apau. "Ina hoi no ko'u uwalo aku imua o ko'u kahu malama wai- wai, he kanaka i ike ole ia mea he aloha, aole no paha oia e maliu mai ana, e kapa mai ana oia, ua olalauia ko'u noonoo, a e hoouna ana oia ia'u noloko o kahi hoopaa o na pupule ma- laila au e hoohala ai i ke koena o ko'u mau la." "He nani ia, ua hoike mai la oe i ka meahuna o kou ola ana, ke manao nei au aia kekahi mau ano me oe e Tiodora e hiki ai ke hoohoka aku i kela kanaka, a e ike iho ai oia, aole oe he bebe malalo o kona mana." "O ka iini nui ia iloko o'u e noho nei, o ke kaawale aku o na hana pahele noonoo a kela kanaka, a ke kanalua loa nei au, no ka hiki ia'u ke hoao aku e hoohoka iaia. Ina paha he like ko'u ano me ko'u ke koa me ka maka'u ole, ina aole a'u hopo- hopo ana, aka no ko'u ike no hoi, he nawaliwali ko'u noonoo, pela au e kanalua loa nei." "Aole no hoi e hiki ia oe ke hoike aku i keia mea imua o Habati Naika, no na hana a ka makuakane hanauna ona, ia oe?" "Aole e hiki ia'u ke hoike iaia i keia meahuna e Josepine," wahi a Tiodora me ka haikea o kona helehelena. "Elike me ka'u i hoike mua aku nei ia oe, ua pipilipaa loa ka noonoo o ka makuakane no kana keiki, a ua aloha aku kekahi i kekahi me ke kui'o loa, nolaila o ka ikeia ana ae o keia hana a ka makua- kane maluna o'u, ua like ia me ka hoolilo ana ia laua he mau enemi ino loa, a owau mai auanei paha ka ilina o na manao inaina o Keoni Naika. "E waiho malie no kaua i keia meahuna pela, ke hookoia ka hoi ka mare maluna o'u ame Habati, o ka pau ana ia o na hana hoopilikia a keia kanaka ia'u ; no keia manawa nae, me he mea la, ua hele au a piha loa i ka maka'u iaia, e hiki ole ai ia'u ke ae aku iaia e komo hou mai maloko nei o keia hale." "Mai hookaumahaia kou noonoo e kuu hoaloha, aole e hiki iaia ke hoomau mai i kona hoopilikia ana ia oe," i hoolana aku ai o Josepine, i ka manao o kona hoaloha. "Aia he mau alahele lehulehu, e hiki ai e hoohokaia aku kela kanaka ma kana mau hana; no kekahi manawa okoa aku kaua e kamailio ai no keia kumuhana, ei ae kuu kaikunane ke hele mai nei e ike ia'u, nolaila e hookuu kaua," o ka haalele mai la no ia o Josepine ia Tiodora, a hele aku la nomua o ka hale, no ka ha- lawai ana me kona kaikunane. Ua hiki loa ia kaua e ka makamaka heluhelu ke ike aku i ke kulana mawaena o Josepine Wakona ame Tiodora Lanada, o ia no ko laua lilo ana he mau hoaloha oiaio loa, iloko o kela la, i nipuu maoli ia ai ia ano hoaloha o laua, mamuli o ka hua'i pau ana ae o Tiodora i kana meahuna, ka mea ana i kamailio ole aku ai i kekahi kino kanaka mawaho ae ona; o ia na hana a Keoni Naika iaia, a pela hoi kona hoopalauia ana me Habati Naika. O keia kanaka opio o Habati Naika, oia kekahi o na kanaka waiwai, aia nae a oo oia ma ke kanawai, o ia hoi he hookahi makahiki a oi i koe, alaila kaa aku ka hooponopono ana i ka waiwai iaia, iloko o keia manawa, aia no ia Keoni Naika, kona makuakane hanauna, ka hooponopono ana i kela mau waiwai ona. I kulike ai no hoi, me na mea i hoopaaia e na makua, i ka wa e oo ai o Habati Naika, o kona manawa ia e mare mai ai me Tiodora Lanada, a mamua ae o ka hookoia ana o kela ae- like, e noho aku o Tiodora Lanada he kaikamahine malalo o ka hoomalu ana a kona kahu malama waiwai o Hamona Kele- kolio ka inoa, he hoaloha kahiko no Mr. Lanada, a o kona loio no hoi ia, i kona manawa e ola ana. O Keoni Naika hookahi wale no hoi ka ohana i koe o Ha- baki Naika e ola ana, ua kaa aku malalo o kana mau hoopono- pono ana na waiwai o Habati Naika, me kona hooko mau i na makemake o kela kanaka opio, a mamuli o kona piha lokomai- kai, me ka hana i na mea apau e hoohauoliia ai ka manao o ke kanaka opio, ua nana aku ka lehulehu ma ke ano, me he mea la, ua kukuni paa ia ke aloha o ka makuakane no kana keiki. He kanaka opio oluolu o Habati Naika, nona na makahiki he iwakalua, no kona mau ano oluolu, pela iho la i nui ai kona mau hoaloha, a i makemakeia ai no hoi oia e kona mau hoa kula. Ma kela haalele ana aku o Josepine Wakona ia Tiodora kona hoaloha, hele pololei aku la oia no ka hui ana me kona kai- kunane. | Ua kulike loa ka helehelena o ke kaikunane me kona kuahine, o ka like ole wale no mawaena o laua, o ia k. me ka ikaika o na lala o ke kaikunane, me ke kilakila o oiwi kino, aia hoi ma kona mau maka, na hoailona apa;: kanaka koa. Iaia i ike mai ai i ka hoea ana aku o kona kaikuahi ^ ae la oia iluna, pahola ae la hoi ka minoaka ma kona i-o --. palina, me ka nohoalii ana iho o ka hoihoi ma kona mau alaila hopu mai la oia ia Josepine a hoopili aku la iloko o i umauma, me ka honi pu ana mai iaia. Aia nae ka helehelena kaumaha maluna o Josepine i manawa, ua ike koke mai la kona kaikunane i kela ano kaikuahine, a o ia kana i ninau koke mai ai: "Ua loohia oe i kekahi pilikia?" "Aole he pilikia i loaa ia'u ma kekahi ano e Gai," u Josepine. "He maikai ko'u noho ana ma keia wahi, a ki ' .. maaina aku nei ia'u na hana maloko nei, a ke holomua m. . ; ma ka'u mau haawina apau, me ka noho hoaloha me k,, apau." "He mea hoolana mai kena i ko'u manao, a pehea ua ...-. anei ia oe ka hauoli, ma ka noho ana maloko nei o keia u;. me ka hakilo loa ana mai o ke kaikunane i ka heleheii-.- . kona kaikuahine. "Ae, ua loaa ia'u ka noho hauoli ana, no ka mea he ..' -. maoli ka poe apau o keia wahi ia'u, a ua hoomama loa - . .,- ko'u mau manao kaumaha, mamuli o ka ike ana iho, ua ; kokoke loa kaua kekahi i kekahi. Nou e Gai kuu kaikun -..o, pehea oe e noho mai nei ma kou wahi hou?" "No'u iho ua hoopiha loa ia mai au i ka hauoli, me he ; ; ,.. la, aole au i ike mua i ka manao o ka huaolelo home, ahiki i , . noho ana aku me na mea no laua ka hale a'u e noho nuu : -. .-. Ua ike no oe e Josepine, owau kekahi o na keiki paakiki a kiekie; aka ua paa loa ko'u manao, e lilo aku ana au i ka: n maikai, malalo o na a'o ame na alakai ana a Mr. Edimona. . komo maoli iho no na manao kaniuhu iloko o'u no ke an. i ko kaua makuakane, a ina paha o Edimona ko kaua n^.-ik -.:.-:. aole no hoi kaua e lilo i mau keiki hoopiliwale o ka noho ana" "E hoomanawanui oe e Gai," i pane mai ai o Josepine. / . i ike mai ai i ka helehelena hooku'eku'emaka nui maluna o ko- na kaikunane, me ka hoomau hou ana mai : "Aole kaua i ike i ke ano o ia mea he makuakane. O kela kanaka i imi a loaa kaua, a i a'oia mai ai hoi kaua e kapa aku iaia he makuakane, aole loa he wahi lihi makuakane iki iloko ona; a ua komo no ka manao kaniuhu iloko o'u, i ke kumu i mare aku ai ko kaua makuahine me kela kanaka. He mea makehewa wale no a aole no hoi he pomaikai e loaa mai ana ia kaua, ma ke kamailio ana no ko kaua makuakane, he mau mea wale no ia e hoomahuahua mai ana i ko kaua manao kau- maha, nolaila e hoopoina loa kaua i ka noonoo ana nona a e nana aku kaua iamua me na manaolana hauoli, no na pono ame na pomaikai, e halawai mai ana me ko kaua ola ana. "E noi aku ana au i kou oluolu e Gai," me ka halo'ilo'i ana mai o na waimaka mai na lihilihi maka mai o Josepine, ";:- 'lo e kamailio hou no kou mau ano maikai ole. E hoopoina i. a kaua i na mea o ka wa i hala, ina he mea hiki ia ia kaua ke hana; no ka mea ua paa kuu manao, o oe kekahi kanaka mai- kai a koa loa ma keia mua aku, elike me ka makemake ame ka iini o ka makuahine o kaua ia oe, a malia o ka iini hookahi no ia o ko kaua makuakane." "Akahi no au a hoike aku ia oe e Josepine kuu kaikuahine; ua paa kuu hoohiki, e lilo au i kanaka maikai, a i mea ma- haloia mai e ka lehulehu, ina aia kekahi mana, nana e kokua mau ia'u, i ka hoea ana aku i ka hookoia ana o ia makemake iloko o kuu uhane. Ua hoomaopopo no oe e Josepine, aole he manawa i noho kuikahi ai au me ka makuakane o kaua, ua like pu maua me ke kila ame na paea, i ka wa e hooku'i ai o kekahi me kekahi, e lapalapa ana ke ahi, aka no Mr. Edimona. he keonimana oia ma na ano apau, a he oluolu me ka maikai kana mau mea apau i hana mai ai no'u, o ke ano ia o ka ma- kuakane i makee i kana keiki." "Ke hauoli nei kuu uhane e Gai, no ka loaa ana he makui. kupono ia oe," wahi a Josepine me ka honi ana mai i kona kaikunane, oiai hoi na kulu waimaka e halo'ilo'i ana ma kona mau maka, alaila kamailio hou mai la: "Ua hauoli no ko'u noho ana maanei nei, no ka mea he ho- aloha ko'u e noho pu nei maloko o ko maua rumi, oia kekahi o na kaikamahine oluolu a maikai loa ia'u, pehea ua makemake anei oe, e hoolauna aku au ia oe me ia?" "Ae, ke makemake nei au e ike i kou hoaloha. O kekahi mea i hoike mai i kona mau ano oluolu ia oe e kuu kaikuahine ua makaukau loa au e haawi aku i na hoomaikai ana iaia." "Ina pela, e noho iho oe maloko nei e kakali ai, ahiki i kuu hoea hou ana mai, e hele ae au e noi i na Misses Lovela aia a loaa mai ka aeia, alaila hiki ia'u ke hoolauna ia olua, oiai ua kauia kekahi rula paakiki loa, maloko nei, aia wale no a ae mai na kumu o keia kula, hiki i kekahi mea malihini, ke hoolaunaia me kekahi o na haumana o ke kula. I hoike aku no nae au ia oe e Oai, e ike aku ana oe i kekahi kaikamahine huapala, au paha i ike ole ai i ka lua elike me ia, o ka a;;' ' '- ka hoa e kohu ai." Hele pololei aku la o Josepine a loaa kekahi o na kumu o ke kula, a i ka lohe ana aku o kela kumu, i ko Josepine ma: M . ua haawi koke mai la oia i ka ae, e hoolauna ia Gai Wak--M me kona hoaloha, me na kaina wawae mama, ame ka helehele- na hoi i hoopihaia me ka hoihoi, i huli hoi mai ai ua o .i' '- pine a hoike i kona kaikunane, no ka holopono b kana mau ? ^ - apau i makemake ai. Ua hookahaha i'o ia ke kanaka opio, i ka u'i ame ka ]-.;";- pala maoli o ka hoaloha o kona kaikuahine, i ka mana^-' Josepine, i hoea mai ai me Tiodora, a hoolauna ae la ia ' -- a no ka hora hookahi o ko lakou nanea ana i ke kamailio. : '- nana aku, me he mea la, he poe lakou apau i kamaaina kekahi i kekahi no ka manawa loihi. Iloko o ka noonoo o Gai Wakona, me he mea la, o kei - mua loa o na kaikamahine u'i loa ana i ike ai; he u'i no ! ' ' - kaikuahine, he kulana okoa no nae kona, aka no Tiodora ' u'i kona, o ke ano o na anela, a o ia kana i hooiaio iho ai ' olelo a kona kaikuahine, no kona hoaloha. Ua nanea maoli o Gai Wakona me kona kaikuahine Ala- laua hoaloha, ma ke kamailio ana, ma kela ame keia IIK^ - ua lilo no hoi i mea hauoli nona, ka noho aku imuao Tiodora e hoonuu ana i ka helehelena u'i nohea o kela kaikamahine a o ka mea wale no nana i hoopokole mai i kona noho ana ni - ko o ke keena hookipa, o ke kani ana mai o ka bele hoai; ^ . e hoike mai ana, ua pau ka manawa i aeia no na malihi; ' kona ku ae la no ia iluna, a haalele aku la i kona mau ' "'- me ka minamina loa nae, no ka hiki ole iaia ke hoomau i ka noho ana, ahiki i ka po ana o kela la. Ia Oai Wakona e hoi la no kona wahi, me he mea la, no manawa mua loa, i hoomaopopo iho ai oia, i kekahi mea ; e iloko o kona puuwai, o ia no ka hoohihi ame ka makemake ia Tiodora, ka mea i loaa mua ole iaia i na manawa e ae. Aole nae oia hookahi wale no ka mea i loaa kela haawina aka o Tiodora no kekahi, no ka mea i kela hala ana mai o Gai Wakona, a koe kokoolua aku la na kaikamahine opio, huli :.'- '- la o Tiodora imua o Josepine, ua hele hoi kona papalina a nii ohelohelo, o ia no oe o kekahi mau pua rose, a i aku ia: "Nawai no e ole kou haaheo no kou kaikunane, he keu ma- oli aku no a ke kilakila o kona ano; a ina no'u kela kaikum' aole ana e nele ko'u hoomana okoa iaia." (Aole i pau.) | |