| | He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine— He Moolelo i
Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi
Noonoo o ke Au o ka Manawa ''No ka hoopuhili ana aku i na makaikiu, ua hoano-e au ia'u
iho a kaokoa loa mai ko'u ano ae i kamaaina i ko'u mau hoa-
'i -ha. a kau mai la au maluna o Husa Kakela no Bueno Area,
ma ka inoa o Keoni Hapa; a eia au ma ke alahele e hoea aku
ai imua o kuu makuakane, me na palapala mai kona mau
hoaloha e noho la ma Ladana.
"Ke hooko nei au i kekahi hana ano nui loa, a ke keiki i
kona makuakane, aole nae malalo o kekahi kumu okoa ae,
aka no kuu ike, ua hiki ia'u ke haalele aku i ka'u mau mea
aloha, malalo o kou malu, ahiki i ko'u huli hoi hou ana aku
imua o ko laua alo.
"Ma kela manawa a'u i haalele aku ai ia oe, ua holo aku
la au no Biere no ka hui pu ana he alo a he alo me Miss Ka-
lani: aka nae ua lilo ka nuhou i hoopukaia ae maloko o na
nupepa, e pili ana i ka mea a kuu makuakane i hana ai, i kumu
hookaumaha loa mai i kuu noonoo, ahiki i ko'u huli hoi awiwi
ana mai no Ladana a no ka mea e ukali mau ana kekahi ma-
kaikiu mahope o'u. O ka'u wale no e hooia aku nei imua ou,
he wahine ino loa o Miss Kalani ; o ke a'o ia oe e kuu hoaloha,
o ia no kou hui pu ana aku me kou loio, a lawe mai i kana
mau a'o ana, no na mea pono e hana aku ai, no kou mau wai-
wai.
"Me ke aloha nui ia oe, a i kuu makuahine hoi ame kuu
kaikuahine, ke lana nei kuu manao, na ke Akua no e kiai, a e
hoopakele ia kakou apau, ahiki i ko kakou hui hou ana, ma-
muli o Kona lokomaikai."
"Aia hoi paha la, ua pololei ka'u mea i kamailio mua aku
ai ia oe," i pane mai ai o Kauka Mudoka, me ka huli ana ae
imua o Mr. Ropa, a hoomau hou aku la:
"Eia o Kapena Leonada ma ka'e o kekahi pilikia hou, no-
laila e loaa he hooluolu maikai ana i ka lolo o kona poo. E
hoi koke oia e hiamoe maloko o kona rumi. Ua hoike mai
nei oia i na mea apau ia'u, a maluna iho o kaua a elua ke ko'i-
ko'i o ka lawelawe ana i kekahi mau hana e pono ai oia, i
kona wa e hiamoe ana, me ka hoonioni ole ia o kona noonoo."
"Ae, ua pono kena mau hoakaka au e Kauka Mudoka, aka
nae o ka mea mua loa a kaua e hana ai, o ia no ka hookomo
koke ia aku o na hoolaha maloko o na nupepa, no kahi e noho
nei o Ela Mebure."
"E hoopanee iki ka hookomo ana i ka hoolaha maloko o na
nupepa, ahiki i ko'u hui kino ana aku me ka Loio Maro, oia
ka mea i ike, i ka hana pono loa e lawelaweia aku ai iloko o
keia wa."'
Mahope iho o ka haawi ana aku i ka laau hoohiamoe ia
Kapena Leonada, i huli hoi aku ai o Kauka Mudoka no kona
home me ka hoolalau wale ana mai no nae, i kekahi mau
kumu no ka hoopaneenee ana, i ka lawe ana ae i na keehina
e hiki ai ke loaa kahi i noho ai o Mrs. Mebure ame kana kai-
kamahine.
He elua manawa a Kauka Mudoka, e hele mau mai ai e
nana ia Kapena Leonada, a iloko o kela mau manawa apau,
e haawi ana oia he laau hoohiamoe, a i ka piha ana o na hora
] e kanaha-kumamawalu, ua haawi aku la oia i kekahi laau
hoohiamoe oi loa ae o ka ikaika, a no kela hana a Kauka Mu-
doka. i pane okoa mai ai o Mr. Ropa iaia:
"Ea, aia anei kekahi pilikia, e hopohopo ai ka manao no
ka hopena e kau aku ana maluna o Kapena Leonada?"
"Aole loa he pilikia o Kapena Leonada, ke hana nei au, elike
me ka'u i manaoio ai, pela wale no e hoi hou mai ai kona noo-
noo maikai, aka nae ina he manao kanalua kekahi iloko ou,
alaila e kii aku oe i kekahi kauka okoa no ka hele ana mai, e
nana i keia pilikia. Ma ka'u ike, iloko o na la ekolu e kaawale
loa aku ai na hoopoluluhi ana o ka pilikia maluna o kona noo-
noo a e lilo aku ana bia i kanaka ikaika, me he mea la aole loa i
loaa iaia kekahi pilikia iloko o kona ola ana."
"O ka mea kupanaha, aole he mau hana i lawelaweia aku
maluna ona, e maopopo ai, ke kaawale o ka pilikia mai iaia
ae" i kamailio mai ai o Mr. Ropa, me kona piha i ka huhu,
no na hana a Kauka Mudoka, maluna o kona hoaloha.
"Ma ia wahi ua lalau loa oe e Mr. Ropa, a o keia ka mea
oiaio: Ma ka la mamua aku o ka hoea kino ana ae o Kapena
Leonada imua o'u, ua loaa iho la ka ike ia'u, ma ke ano ulia
pomaikai, no ka mare ana o Miss Mebure me kekahi ipo kahiko
ana. O ka hana a ko haku, i hoikeike aku ai imua o Miss
Mebure, ma kela la, i halawai ai laua maloko o ka paka, o ka
mea ia nana, i kiola aku i ke aloha o Kapena Leonada mailoko
ae o ka puuwai o ka wahine opio ; nolaila e noonoo iho oe.
aole he kumu e ae o ko'u makemake ana e hiamoe oia no ke-
kahi manawa loihi, i ole ai oia e lohe no keia mareia ana o
kana aloha, o lilo auanei ia i kumu e hooi loa ia aku ai kona
pilikia.
"Aole loa he mea maikai ka loaa ana iaia o ka ike, no keia
mareia ana o Mrs. Mebure, e oi loa aku ka pilikia o kona noo-
noo: aka ina e ikaika maikai kona kino, a auhee loa aku hoi
ke kupouli o kona noonoo, aole ana e lilo ka nuhou no ka
mareia ana o Miss Mebure i ke kane, i kumu nona e opulepule
ui. Ua mareia ka wahine opio me kana aloha kahiko, ma ke
ano malu ioa," alaila lalau aku la o Kauka Mudoka i kona pa-
pale, o kona oii aku la no ia iwaho, me ka haalele awiwi ana
ino ia Mr. Ropa, oiai ua ike no oia, he mau olelo hoopunipuni
wale no kela ana i kamailio aku ai imua o ka hoaloha o Ka-
pena Leonada.
Hakalia no a kaawale loa aku ua o Kauka Mudoka, mai ka
hale hoolimalima mai i noho ai o Kapena Leonada, puana
ae ia oia i keia mau olelo, i ke kamailio ana ae :
"Heaha la ka hopena o keia aloha kupouli o'u ia Miss Me-
bure, o ka iini wale no o kuu puuwai, o ia kona lilo mai i wa-
hine mare na'u aole hoi na kela kanaka, i kupono ole loa e
"KO i kane na kekahi wahine maemae loa. Eia au ke ku nei
mawaena o ka lani ame ka honua, o ka hookoia ka hoi o kuu
iini la, o ko'u kiei ana aku ia iloko o ka ipuka, o ka paredaiso."
"He mau la mahope mai, na kakau iho la oia he leka na
Eia me kona ike no ua hoohemahema loa oia i ka makaala
; na aku i ka pono o kana ma'i, aka aia nae iloko ona ka ike,
i ka wa e ola mai ai o Kapena Leonada, oia kekahi kanaka
e hiki ole ai ke pulapula aku, a he kanaka hoi e kau aku ai ka
weli o ka poe apau i hoopilikia aku iaia. O keia iho kana
leka o ke kakau ana na Ela:
"E Eia kuu ipo aloha: Ua makemake loa au i kau pane, no
ka'u ninau, ma ke kakahiaka o ka la apopo, aole hoi ma na
hora o ke ahiahi, a o ua pane la, o ia no kou ae ana mai e lilo
mai i wahine na'u, ina no ia ma ka inoa wale no. E hoea aku
ana au no ko olua hokele ma ka hora eiwa o ke kakahiaka
me kekahi laikini mare no ko kana hoohuiia iloko o ka berita
mare e kekahi kahunapule, a mahope aku o kela manawa e
haalele koke iho ai kakou ia Enelani nei.
"E hoomanao i kou makuakane ame kou kaikunane, a ke
ae nei au, mahope iho o ko kaua mareia ana. aole au e hoo-
pilikia wale aku ia oe ma kekahi ano, ahiki i kou hoike ana
: .ai, ua aloha oe ia'u, ia wa au e koi aku ai i ke kuleana o ke
kane mare maluna ou | "E waiho ana au i ka lawelawe ana i ka'u oihana kauka iloko o ka lima, o kekahi o ko'u mau hoa kauka, ahiki i ko'u huli hoi hou ana mai no Enelani nei, a no Jene, ua ae mai kona makuahine, e hele pu me oe; aole loa o'u kanalua, no ka lilo o kekahi huakai au moana, i mea hoopomaikai nui aku i ke ola ana o kela kaikamahine opio. "O e Ela kuu ipo aloha, owau wale no ame ke Akua ka i ike, i ka nui ame ka hohonu o kuu aloha ia oe, aole ia he aloha ma ka lehelehe wale no, aka he aloha ia o ke ano kupouli, e lilo ai au i kanaka hana karaima, ke hooko ole ia ka iini o kuu puuwai. Nolaila e ke aloha, e hoomanao ma ke kakahiaka o ka la apopo, a o kau pane e haawi mai ai ia'u, o ia no kou ae ana mai, e lilo oe i wahine mare na ke kanaka, i makaukau loa, e molia aku iaia iho, no kou mau hauoli." I ka paa ana o kela leka i ke kakau, hele kino okoa aku la oia e hookomo maloko o ka pahu leka kokoke, no kona hilinai ole i kana kauwa, pela oia i hele kino aku ai e hookomo i kela leka, i hoea koke aku ai ia imua o Ela, a i makaukau ai hoi kela wahine opio no kana pane, ma kona manawa e hoea aku ai ma ke kakahiaka o kekahi la mai. Iaia i hoi hou aku ai no kona hale, hoomaka iho la oia e hoomakaukau i kona mau ukana kupono, no kana huakai kaahele, me ka hele pu ana aku e hui me kekahi kauka, ame kona mau kokua elua, no ka hoolala ana e pili ana no kana oihana e waiho mai ana na lakou e makaala aku. Mamua o kona hoi ana e hiamoe, kahea aku la oia i kana kauwa e hele mai imua ona, a o ia kana o ka i ana aku iaia: "Ina e hoea mai kekahi poe, a ninau mai ia oe no ko'u wahi i hele ai, e hoike aku ia lakou, aole i maopopo ia oe. O ka mea oiaio nae, e holo ana au no Palani, no ka nana ana i kekahi mea i loohia i ka ma'i ko'iko'i loa, aole he maopopo ia'u o ko'u manawa e noho ai malaila, he hookahi pule paha, a i ole he mau mahina paha, nolaila o oe hookahi wale no ka'u e hoike nei no ka'u wahi e hele aku ai." Ma ke kakahiaka nui o kekahi la ae, ua ala awiwi mai la o Kauka Mudoka, mai kona hiamoe ana, a komo awiwi iho la i kona mau lole, a mamua o ke ala ana mai o ka poe e ae oloko o ka hale, aia ua kauka nei ke holo la maluna o ke kaa no ka hale hoolulu kaaahi, me kona mau ukana ; aole ona noonoo ae i ka ai, he hookahi mea nui iloko o kona noonoo, o ia no ka hoea aku imua o Ela. Aole no i loihi kona kakali ana ma ka hale hoolulu kaaahi, ua komo mai la ke kaaahi, a kau aku la oia, me ka maha o kona noonoo, a o ia ka ua kanaka opio nei, i hooho ae ai me ka manaolana hauoli : "I keia la, owau ke kanaka hauoli hookahi ma ka honua nei, no ka lilo mai o ka wahine huapala hookahi a kuu puuwai i aloha ai. Ke mare ka hoi au me Ela Mebure, aohe a'u nana, i ka mea a na kanaka e kamailio mai ai no'u." MOKUNA XLII. Ua haalele aku kaua e kuu makamaka heluhelu ia Miss Bela
Kalani, mawaho o ka home o Kakalina; mahope iho o kela
papa leo ana o na wahine elua maloko o ka hale o Kakalina.
Ke hoomanao pu nei no hoi oe e kuu makamaka heluhelu,
i kela halawai ana aku o ua o Bela Kalani me ka Haku Fana-
dale mawaho o ka hale, nolaila e hoihoi hou aku ana ka mea
kakau moolelo ia oe ma kela wahi a kaua i ike hope ai i ua
wahine ino nei, a nee mai ka hele ana o ka moolelo imua.
"Ea, e aha ana oe e Bela ma keia wahi?" i pane mai ai ka
Haku Fanadale me ka piha i ke kahaha, i kona ike ana mai
i kana wahine hoopalau, ma kahi kokoke i ka home o Kaka-
lina, ka wahine opio ana i aloha aku ai.'
Ke alaalawa la ka nana ana a ua hakii opio nei, a i kona
ike ana aku ua pouliuli oloko o ka hale o Kakalina, akahi no
a maha kona noonoo, mamuli o kona ike ana iho, ua pau ku
poe maloko o ka hale i ka hiamoe.
Aia o Bela Kalani ke ku mai la imua o ke kanaka ana i alo-
ha ai, me ka manao koa a wiwo ole, a o ia ka ua wahine nei i
pane mai ai:
''Pehea la oe e Hale, i aa ai e. waiho. mai i kena ninau imua
o'u? Pehea la oe e Hale, i hoopunipuni mau mai ai ia'u, me
ko ike no, ua hilina'i piha aku au maluna ou. Ua ike no au
aole oe i hala aku i Ladana, pela au i hele kino mai ai no keia
wahi, no ka huli ana ia oe, no ka mea ua hele maoli au a piha
me na manao kaumaha nou."
"Alaila o keia iho la anei kahi au i manao ai, e loaa au ia oe,
ma kahi i ku ai o ka hale p Miss Kakalina." .
"Aole pela ka pololei, a e hoolohe mai oe : No Fanadale
Hale, ka'u huakai i hele mai nei i keia po no ka hui pu ana
me oe, aka loaa e mai nei nae ia'u kekahi o kou poe kanaka
hana, a nana i hoike mai nei, ua hala mai oe no keia wahi,
pela au i hoea ole aku nei no kou home ; a pololei loa mai nei
ka'u hele ana ahiki i ko'u loaa ana mai la ia oe," wahi a Bela
Kalani me ka hoopunipuni.
"E ike ana kela kanaka nana i hoike mai ia oe no ko'u wahi
e loaa ai ia oe, e uumiia aku ana kona kania-i e a'u, ahiki i ka
nui ana o kona waha i ka hamama."
"No kena mau olelo howeliweli au e Hale, aole loa au e
hoike aku ana i kela kauwa. Aole he kumu e ae o kela ka-
naka i kuhikuhi mai ai i kou wahi e loaa ai ia'u, aka no ka
maopopo mua ole iaia, owau kau wahine hoopalau; ina no
kona maopopo mua, e hoao ana no oia e huna i ka hana a
kona haku."
"He nani ia, ua loaa iho la au ia oe maanei, heaha kau i ma-
kemake ai? I hoike aku au ia oe i ka mea oiaio loa, i Ladana
au kahi i hoohala ai he elua mau la holookoa, a o ko'u huli
hoi koke ana mai nei no ia, he elua ae nei hora i hala. No
ke kumu o ko'u hele ana mai nei no keia wahi, aole he mao-
popo iki ia'u, malia paha, mamuli no ia o ke alakai ana a ko
kaua mau hoku."
"I ehia no hoi kau o na olelo hoopunipuni au e hoike mai ai
ia'u e Hale. Ua ike no oe i ke kumu oiaio loa, o kou hele
ana mai nei no keia wahi. Aia ma ka lehelehe o na kanaka
apau e noho ana ma keia mau wahi, ka inoa o Kakalina ame
oe nolaila, no kou makemake e hui pu me ko ipo, pela wale
no oe i manao ai e hele mai no kona hale, loaa e nae au ia oe,
a ahuwale kau no'ahuna e hiipoi mau nei iloko o kou puuwai
eleele."
"Mai noke mai oe i ke kualehelehe imua o'u, aole o'u hoi-
hoi iki i ka nuku o na wahine elike me oe e nuku mai nei ia'u."
"O e Hale, heaha la kou mea malama mau i ka hoopuni-
puni? Heaha no hoi ka mea kamailio ole i na mea oiaio a
pololei? Ua pomaikai maoli au i keia hoea ana mai nei, aole
o Kakalina maloko o kona home, nolaila e hoi pu kaua no
Kanale Hale, nau e kalaiwa i kuu kaa, aia ke malamaia mai
la e kuu wahine lawelawe, a e hiamoe kaua maloko o ko'u
hale, ahiki i ke kakahiaka o ka la apopo."
Ua lilo kela koi ana aku a Bela Kalani i kumu e hooluoluia
ai ko ka Haku Fanadale manao, nolaila hopu mai la oia i ka
lima o Bela, a kuikuilima pu aku la, me ka hele ana ma ke ala-
nui ololi iloko o ka ululaau, e hoea aku ai no kahi i waiho ai
o ke kaalio o Bela malalo o ke kiai ana a kona makuahine.
"Ke manao nei au, aole keia o ka manawa mua loa, o kou
hoea ana mai no keia wahi," i kamailio aku ai ka Haku Fana- dale ia Bel aKalani.
"O keia ka manawa mua loa o ko'u hele ana mai nei no
keia wahi, a me he mea la o ka hope loa no keia, ahiki i kuu
ike ana, ua hookaawale loa ia aku o Kakalina ame kona ma-
kuakane mai ka ka hale aku a laua e noho nei ; ua hele maoli
au a hilahila, i na mea e kamailioia nei e na kanaka no kela
wahine opio ame oe e Hale."
(Aole i pau) | He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino— Kau i ke Aki i ka Manawa Hope I kekahi manawa ua lilo kona kaumaha i mea hoouluhua iaia, i kekahi manawa i kona noonoo iho ua lilo ke ola mehameha ana me he haawe kaumaha la e kau iho ana maluna o kona mau poohiwi aneane hiki ole iaia ke hoomanawanui. I kela ame keia la e kaniuhu mau ana oia no kona noho mehameha, aole kana kane kona kokoolua, ka mea nana e hoomama mai i kona mau manao pilihua, i kela ame keia po e pulu mau ana kona uluna i na waimaka, no ka mea, i kekahi manawa, no kekahi mau hora, e moe hoololo ana oia me ka hookahe aku i na waimaka no ke aloha i ke kane i kaawale mai iaia aku, ana i noonoo mau iho ai aole paha e hoi hou mai ana me ia. Ma keia manawa ua ike iho oia i ka emi mai o kona kino ame kona ikaika no ka noonoo mau i ka pilikia, ke aloha i ke kane ame na mea hoouluhua lehulehu e ae i kona noonoo a i hookaawaleia ae ai keia mau noonoo hoopilikia mai iaia e pono e loaa iaia kekahi hana nana e hana ai no kekahi manawa, a, ina no ka loaa o ia hana, e haawi ana oia i kona noonoo apau maluna o ia hana ina aole oia e hana ana pela e pilikia ana oia. Mahope iho o kona hoopilikia nui ia ana ma ka noonoo ma kekahi la lalau aku la i ka nupepa puka ahiahi a hoomaka iho la ka nana ka holo ana maluna o kekahi mau manao e kau ana maluna o kekahi mau kolamu, a oiai oia e nana ana ua kau iho la ka ike a kona mau maka maluna o kekahi hoolaha. Ua hoakakaia ma ia hoolaha he ekolu haneri dala ka makana a kekahi halepa'i nupepa i ka me nana e hana i kekahi kii maikai loa no ka hoikeike ana ma ke Kalikimaka. E hoakaka ana maloko o ka hoolaha i na ano apau o ka mea i makemakeia e hana ame ke ano e aponoia ai a pela hoi me ka manawa a ka poe apau e hookuku ana e lawe aku ai ia mea i kahi i hoakakaia no ka hoahu ana me ka inoa o kela ame keia mea i kauia maluna o ka mea i hoomakaukauia. I kona ike ana i keia hoolaha ua piha kona naau i ka hauoli. "No ke aha e hiki ole ai ia'u ke hana i kahi mea o kela ano?" wahi ana o ka hooho ana ae. "E kamailio mau ana o Papa i ko'u akamai a noeau ma ka hana i na mea hoikeike o kela ano, oia hoi ke kahaku ana me ka inika ame ka peni, a no ke aha e haawi ole ai au i ko'u noonoo a e hoohana ole ai hoi i ke kalena a ke Akua i haawi mai ai ia'u? "Ina no ka holopono nei o ka'u hana ana, aole o ka loaa wale mai no o kekahi uku makana ia'u, aka, o ka hoolilo pu ia kekahi o ko'u manawa i mea waiwai, a malia e lilo ana ia hana i mea kokua nui mai ia'u no ke ola ana me ka hauoli ma nei mua aku. "Aole e loihi loa ana ka manawa o ka'u mau dala me a'u i nei manawa a pau loa aku i ka lilo, no ka mea he nui na wahi e kahe aku ai ia mau dala a o ka hopena e pau ana, a ina aole e loaa ana kekahi hana ia'u e kokua mai ia ia'u o ka nele ka hope a e ukali mai ana ka pilikia, koe paha keia o ko Chi Lu kokua mau mai me kona pakiko loa i na hoolilo." Ua piha hauoli loa oia me keia manao, nolaila, ua hoomaka iho la oia me ke kali ole e hana i ka mea i koiia ma ka hoolaha. Iloko o na mahina hou aku ekolu ua haawi mau oia i kona noonoo ame kona manawa ma keia hana o ke kahakii, a elike me ka loihi o kona manawa o ka haawi ana ma ia hana, pela ka nui mau aku o kona hoihoi. Oiai oia e hooikaika ana ma keia hana kahakii ua ike iho la oia nona iho ma kekahi la i ka maikai o kona ola kino, ono kana ai a o na noonoo kupouli i kekahi mana-wa no ke aloha kane aneane e palaka loa iaia. Lamalama kona mau maka, o na mea akeakea mai mamua no ka holopono o kana hana ua aneane e poina loaia, o kela ano hoihoi a eleu me ka ikaika o kona kino ua ike iho oia i ka hoi hou mai me ia ia manawa. Aohe oia i hoopoho wale i kona manawa ma ka noonoo ana i na mea hookaumaha i kona noonoo o ka manawa i hala aku; ua emi loa mai kona uwe a hookahe ana aku i kona mau waimaka maluna o kahi moe i ka po; no ka maluhiluhi i na hana o ka la hakalia no a kau ke poo i ka uluna ua poina ae la oia i na mea e ae a pau a lilo aku la i ka aina moeuhane. I ka hoea ana mai o ka manawa no ka poe hookuku e lawe aku ai i ka lakou mau kii o ka hoomakaukau ana, lawe ponoi aku la no o Vekinia i kana mau kii i hoomakaukau ai me keia manao kanalua no nae iloko ona e nemaia mai ana paha kana mau kii. Ekolu ana mau kii like ole o ka hana ana i ku kaawale loa kekahi mai kekahi ae, aka nae he ku no i ka nani e nele ole ai ka ume nui ia o ka noonoo o ka mea e nana mai ana, a no ka nani loa o ia mau kii i kana nana iho ua manaoio loa oia e aponoia mai ana no a e loaa ana no he panai maikai. oia hoi ka makana no ia mau kii, ina no aole e loaa mai kekahi makana o ka mahaloia a ua lawa no ia. Mawaho ae o keia, hooikaika oia i ka hana mamuli o kekahi manao ponoi i loaa iaia ana i manao ai e hoike aku i ka mea nana ka hoolaha, me ka manaolana e lilo oia i mea makemakeia mai eia mea nana ka hoolaha, a e lilo hoi ia mea nana ka hoolaha i mea kokua iaia no ka hoike ana aku imua o ka lehulehu he wahine akamai oia i ke kaha ame ke penakii, i mea e loaa mau ai iaia ka hana. Mahope o kona kom olele ana me na lole kumukuai haahaa he maemae no nae, kamoe pololei aku la kana hele ana me na waiwai e paa ana i kona lima ma kekahi kakahiaka, a hoike aku la iaia ame kana hana o ka hoea ana aku imua o ka haku o ka halepa'i nupepa. Na kekahi kakauolelo oloko o ia hale i alakai aku iaia iloko o ka rumi e noho ana o ka haku, he keonimana aoo oluolu e ka helehelena, a iaia e nana mai ana iaia nei i ke komo ana aku ua hookahahaia kona noonoo no ko Vekinia u'i a opiopio a oluolu no hoi na olelo me ka helehelena, a ninau mai la no ka ia nei hana o ia hiki ana aku. Aohe o Vekinia i hoohakalia i kana pane ana aku, a i ole hoike aku paha i kona ano hilahila a wiwo iho, aka ua pane koke aku la i ka haina no ka ninau a ke keonimana i ka i ana aku : "Ma kekahi manawa i hala aku nei ua ike iho la au maloko o kau nupepa i kekahi hoolaha e haawi ana i kekahi makana kiekie na ka mea e hana ana i kekahi mau kii maikai loa no ke Kalikimaka, a oiai o ka la keia i hoikeia ma ia hoolaha e hoihoiia mai ai o na mea i hanaia, pela au i hoea mai la imua ou no kau nana ana iho i ka'u mau kii i hana ai." Kunou mai la ke keonimana, eia nae mamua o kona kamailio ana mai ua hoohakalia iki oia no kekahi manawa, no ke kumu, ua lilo ko Vekinia kulana lede ame ke ano o kana kamailio ana i mau mea hoike aku i ke keonimana, he wahine opio o Vekinia i hoonaauao maikai ia, nolaila aole pono iaia e kamailio i kekahi e hoehaia ai ka lede; aka nae ua hoakaka maopopoia maloko o ka hoolaha, aole e pono i ka poe e hookuku ana ke manao iho e halawai kino ana lakou me ka mea nana ka hoolaha. | E hoounaia aku ka lakou mau kii i hoomakaukau ai ma ka
ekeleka a i ole lawe mai no a maloko o ke keenahana o ka :,
o ka halepa'i a waiho, ahiki i ka manawa no ka nana ia ana e
ka haku o ka halepa'i, a nana e hooholo nona iho i ka mea e
lilo ai ka makana, me ka hui a kamailio pu ole o kekahi mea
e hookuku ana me ia. , . . ,
"A ke ike aku nei au a hoomaopopo hoi i kou manao he
makemake oe e waiho mai i kau mau mea i hana ai me .,,; Oia paha, ea?"
Pii ae la ka ula ma ko Vekinia mau papalina, no ka mea he
ano oolea kana olelo ana mai iaia. Eia nae, aohe no he hopo-
hopo iho o Vekinia ia ano oolea ona, a ma kahi o kona hoike
aku i kona maka'u haawi aku la i kana minoaka oluolu
a i lilo ai hoi ia helehelena oluolu a minoaka ona me he ,,.;
la i houia aku i ka puuwai o ke keonimana.
"Ae;" i pane aku ai o Vekinia me ka waiho ana iho i kana
waiwai o ka lawe ana aku iluna o ke pakaukau.
"Ua maopopo no ia'u kou manao elike me ia i hoakakaia
maloko o kau hoolaha aole aeia o kekahi o ka poe e hookuku
ana ke hui a kamailio me oe, aole no hoi e komo mai iloko
o keia keena no kau nana mua ana iho ma ke ano ma-lu i na
mea i hoomakaukauia. Aohe o'u manao e hele mai a e hoo-
uluhua aku ia oe me ia hana, no ka mea, elike me ia e hanaia
aku ai i kekahi poe e ae pela no oe e hana mai ai ia'u.
"He hana e ae no kekahi a'u i makemake ai e hui a e kuka
pu me oe ina nae hoi e ae mai ana oe i kekahi o kou mau -- .
nuke kaawale e kamailio pu me a'u." Alaila huki ae la oia i
kekahi puolo mailoko ae o kana eke ia manawa.
"He mau mea kakau anei kau i manao ai ia'u e nana aku
no ka'u apono a apono ole aku paha?" a ke nana pono loa mai
la ke keonimana aoo maluna o ka puolo a Vekinia o ka wehe
ana ae la.
"Aole, aole he mau lako a i ole he mau mea i kakauia. elike
me kau e noonoo la, aka nae, ma ka mea oiaio he mea no i
aneane aku e like me ia.
"Aohe anei e hiki ia oe ke waiho mai i kena puolo me a'u?
Aia hoi a loaa ia'u kekahi manawa kaawale mahope aku ala-
ila nana aku," aole i lilo ka leo o ke keonimana i mea hoohina
ae i ko Vekinia manao.
"Ke manao nei au aohe kupono ia oe wehe a nana no ka mea
aohe nui o ka manawa i koe mai keia la aku a ke Kalikimaka.
a ina aole oe e apono ana i nei mau mea, ke makemake nei
au e lawe aku i keia mau mea i kekahi wahi okoa," walu a
Vekinia, me ka wehe ana ae i ka lipine i hoopaaia ai ka puolo
a i kona wehewehe ana ae i ka wa-hi, lalau iho la oia a waiho
aku la mamua ona i kekahi wahi buke uuku nona na aoao
o iwakalua a kanakolu paha.
Mawaho o ka wa-hi e kau ana he kii o ke kuahiwi i kaha-
kaha maiau loa ia a malalo iho e kau ana na huapalapala
"Kahaia mai na kiekiena mai."
I ka ike ana mai o ke keonimana ua wahi buke la hooho ae
la oia i ka leo o ka hauoli, no ka mea, o ka makamua loa keia
o kona ike ana i kekahi buke liilii me ke kii o ke kuahiwi i
kaha a i penaia me ka noiau loa.
O kela ano kukona a hookuoo ona mamua aku ua auhee
aku la ia, o ke ano oluolu a hoihoi oia kana e hoike mai ana
ia manawa. MOKUNA XXIII.— He Malihini Pahaohao "Nau ponoi no i hana i keia?" i ninau mai ai o Naita ka
mea hoolaha iaia i nana mai ai mahope o kona nana ana iho
i ka buke a Vekinia i haawi aku ai.
"Ae, na'u ponoi," i pane aku ai o Vekinia, me ka minoaka
ana iho, a i kona ike ana ua hookoia kona makemake, o ia
hoi aole e waiho ana o Mr. Naita i kana nana ana ahiki i kona
nana like ana i na kii a pau me ka kekahi poe e aku, noho iho
la oia ma ka aoao o Mr. Naita me ke kali aku no kana olelo
hooholo.
Ua huli ae la ke keonimana he mau aoao o ua wahi buke la.
a maluna o kela ame keia aoao na ano pua like ole o ke kuahiwi,
pela hoi me na lau laau ame na lau nahele uliuli. he nani wale
no lakou apau ke nana iho he mau kii nani i kaha a i pena
noeauia e na lima mikioi o Vekinia i kona manawa e noho ana
me ka makuakane ma Nevada, "ka aina i puni i na kuahiwi",
wahi a ka olelo.
Ua kakauia e Vekinia ka inoa o kela ame keia pua malalo
pono iho me ka inoa o kela ame keia lalani mele a kekahi
poe haku mele kahiko i haku ai no ia pua a pela hoi me na
launahele, me kekahi mau lalani mele e hoakaka ana no ko
Vekinia mau haawina ehaeha ana i haku ponoi ai.
O keia ka hana nui a Vekinia i hoohala ai i kekahi mau ma-
kahiki lehulehu o kona ola ana oiai oia e noho pu ana me
kona makuakane ma ka mokuaina o Nevada, o ke kaha amo
ke pena kii mailuna mai o na wahi kiekie. elike me ia i hoa-
kakaia ma kekahi mokuna i hala no ka hoolilo ana i kona
ola i ola waiwai, a ma keia wahi e ikeia ai ka waiwai o kana
hooikaika ana ia kalena i loaa iaia.
He hana nana mahope o ka ohi ana mai i na pua ame na
launahele nani ana e ike aku ana, ka hoonohonoho ana me ke
kupono loa a kaha i kii no ia mau mea ana i hoonohonoho
maikai ai alaila pena ia mau mea maluna o ka apana pepa.
Ua lilo keia hana i mea noonoo nui a i mea hoohauoli pu
i ko Vekinia noonoo e hoohalaia ae ai kekahi mau hora hoo- uluhua noonoo, a he buke nui kana i piha me keia mau kii
pena o na pua ame na launahele makanahele o ia wahi a laua
o ka noho ana he mau mea waiwai nui ana i noonoo ai e hoo-
pomaikai mai ai iaia no ia mua mai, elike me ia a kaua e ka
makamaka heluhelu i ike nei ma keia wahi o ka moolelo.
Mea kau i ka hoolaha mua ana o Mr. Naita la aole e nana
mua ia na kii pena a kekahi aia no a hookahi manawa e nana
like ia ai a hoopau iho i kana nana ana, aole ; hoomau loa
aku la no i kana nana ana no kekahi manawa me ka lani., .
ma mau o kona helehelena no keia hana akamai a maiau a
Vekinia o ka hana ana, a no keia hoomau loa o Mr. Naita i
ka nana ana i na kii pena me ka huli malie ana i kela -
keia aoao o ka buke, ua lilo ia i hana hoouluhua i ko Ve-
kinia noonoo me kona makemake loa ia manawa e hoi koke
i ka hale no kona noonoo nui no kana kamaiki.
Aka nae, i ka hala ana o kekahi manawa mahope iho. w-
ane he hapalua hora paha, alaila hina pono aku la ke keoni
mana ihope o kona noho wehe ae la i na makaaniani, a hu''
pono mai la e nana ia Vekinia me ka helehelena kuoo, a '
mai la. "E ka lede maikai," wahi ana o ka hoomaka ana mai e
kamailio, "he hana maa mau ole na'u ke kamailio ana ma ke
ano pai maluna o kekahi kumuhana; aka nae ma keia mau
mea a'u i ikemaka iho nei ua koiia mai ko'u lunamanao e hoike
aku o keia ka mea maikai loa o ka mea i makemakeia a i
koiia ma ka hoolaha a'u i nana iho la."
Ue mau olelo hoolana loa mai keia i ko Vekinia noonoo,
a no kona ike ua mahaloia kana mau mea i hoomakaukau
ai, lamalama ae la kona helehelena no ka hauoli; owai no
hoi ia mea hauoli ole ke loaa mai na huaolelo mahaloia mai
kekahi mai no kau mea i hana ai a ku i ka makemake o ka
mea nana ka hana.
Alaila haawi aku la oia i kana hoomaikai ma o kona kunoni
ana aku ma ke ano hoohaahaa, me na huaolelo maikai loa
ana i ike ai, e ike mai ai ke keonimana he wahine opio oia i pa-
kaia ma na loina naauao apau a he kulana lede oiaio hoi ma
na ano apau. (Aole i pau.) | |
