Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 46, 16 November 1922 — Page 3
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POAHA. NOVEMABA 16. 1922 EKOLU
Kekahi Mau Hiona o ke Kaihuakai ma ka Poaono i Hala ma Honolulu Nei
Na AI KOʻIKOʻI A MAMA A NA KANAKA O KE AO NEI.
E ike no me ka lehulehu o na la-@@@ kanaka o ke ao nei. pela no ka ike ole o ka lakou mau ai makua @ oia ai ka lahui. He mama ka ai @ kekahi lahui, a he ko'iko'i hoi ka ai a kekahi. Aole loa i like ka ai @na iho. in a nae ua like ma ke ano. H nana i kekahi mau aina o ka Hema aku nei o kakou, aia no he taro e loaa ai e ka poi, eia nae aole @ lakou hana a ai poi; eia nae aole @ lakou hana a ai poi; he ai paa @o ke taro, oiai nae o ia ano hookahi @o ma Hawaii nei, ua kuiia a wali a kapaia iho he poi--a kaulana aku @ in mea i ke ao ma na kii onioni @ooleleia ma na hale hoikeike ma a oihana.
Eia iho no keia ai o ka palaoa @ @@a lahui ai palaoa. he like ole no @@@@kou hana @@@ @@ kela- ame keia ahui, a pela p™™™™™™™ kela- ame keia ahui, a pela p@@@@@@@i palaoa i ma--nukau no ka ai iho, e ikeia ana no @ e koikoi o ka poi mamua o ka alooa ; A pela kakou e kaupaona ele ae ai i na ai a na lahui kana--a apau o ke ao nei, e ikeia ana @@ me ka hoohewahewa ole, ka oi o @@ ko'iko'i o ka ai a Hawaii kuauli. Aole e loaa ke kaulike ma ke ko'i- ko'i ana o ka ai, aole no ma ka mama ana. Aia he hookahi wale no: no ai i kaulike ai kakou me na ui e ae apau. malalo o ka lani maluna o ka honua. He ai i maopopo ole kona ko'iko'i i ka mea ai ana a maona, a pela pu no me a mea e ai ole ana ma kana nana ku. O keia no hoi kekahi ai ano e i hooulu a wa-hiia iloko o na ope. hooliloia aku no ke dala noua ka a waiio i kela ame keia aupuni a kauwahi o na miliona, miliona @na daia, a ma kauwahi o na biliona, a biliona o na dala ka loaa ma na aupuni o ke ao nei ke hoohuiia. He ai i ai like ia e na lahui kanaka pau, mai ka poe waiwai ame ka @e nawaliwali. He ai punahele i nalumaia iloko o na wahi gula, @@@. aniani a pela aku.
E kuu mea heluhelu, e pahaohao in a paha oe i keia wahi ai punahele @@@i ka hoi i na lahui kanaka apau ao nei. Mai pahaohao oe a no @@@a. in a no oe aole i ai i ua wahi @@@@@@ ua hoomakaukau nae na kou @@@ aloha a ohana paha.
I ka pololi ai makua koikoi no ka opu, ua hiki ke haaleleia, aka, no keia ai, a i ole ia o kona kino ma ke kaawale no ka ai, ua hiki ole ke hoohalaia kona wa e ai ai. E kupaka ana ke kane a wahine ahiki i ka houhele ana mao a maanei i kahi e loaa aku ai, o ia o "Paka puhi", ma ka uwahi ka ai ana e maona ai paha, e kena 'ai paha, pehea la ka olelo pololei ana ae.
Ma key ai la, like a like na lahui kanaka apau, aloe lahui i koe. Ke nana ae i ka ikaika huki dala o keia ai. ma kono kino ma ke kaupaona ana, mai ke kenikeni aku a ke elima dala a oi aku o ka paona. Ma kona aiia ana iho, e kekahi kanaka i hele a pololi ino no ia mea, a i kona maona ana, aole loa e lele ae ka lima o ka paona i hookahi hapa miliona o ka auneki, ke kaupaona oia. He mea no keia ua maopopo ia kakou apau, aole loa e lele ka paona i ka popo uwahi. O ka mea apiki nae, he ai punahele i na lahui apau. Memuli o ia punahele, ua kauia ae na hoolaha nunui hewahewa ma na pipa alanui, na kuono i noho kanaka ole ia, a ma na wahi e ae no apau ,e hoike ana i ke ano, e haanui ana i ka ono, ka momona, ka mikomiko a pela aku o na ono.
He ai hiki wale i kela ame keia ke ai me ke kali ole a pololi. O ka maona, aole ia he ninau me keia ai o ka uwahi o ka paka. O ka ninau wale no, o ia ka pu-a o ka uwahi, in a no ka hapanui, ua maalahi kela' a, in a no ka hapaha a hapalua a pii aku, ka--koikoi no ka uwahi e lele ai o ka paona.
He hoomanao wale ae no i ke kaulana o ko Kailua, Kona, uwahi paka i kaulana apuni na paemoku o Hawaii nei; aole loa he anoe ma ke koikoi o ka uwahi, in a e paonaia, ke hoolohe aku nae i ka olelo a ka poe ai e loheia aku ana keia wahi olelo, "Koikoi ka hoi kona ai ana!"
He like ole no kona ai ia ana, me ka pepa kekahi i wa hiia, o kekahi iloko o na ipu-paka a o kekahi, o ka paka no i owiliia iho. O ka hopena nae o keia ai mai kinohi a hoikeana, he hookahi mea i maopopo, i ka mea ai i ai a maona, aole loa e hiki i ka paona ke hoike mai i kona koikoi; o ka mea e loaa aku, o ia no ka pau ma na pukaihu, na niho a pela aku.
Hoike ae la na kauka, he mea maikai ole ke puhi i ka paka; hoolaha mai nei hoi keia haole ola loihi, hookahi haneri a keu o na makahiki, i makemake e ola loihi e puhi mau i ka paka. Ke ninau aku i ka poe puhi paka, pane mai no lakou he mea maikai ka paka, a, i ka poe puhi ole hoi, he mea inoino ia. He hookahi no mea i maopopo, elike no me kona mama ana pela no i kupono ole ai ia mea.
KA POLOLEI ANA O KE KEKEE I HANAIA
Ina no hoi he ulu i'o ke kenikeni (10 keneta) ke kanuia, elike me na a'o kalohe a na makua i na keiki liilii o na wa i hala, elike me ka mea e palapala nei i keia; in a ua hauoli ka ohi ana i na dala mai na lala laau mai i ulu ae mai ke kenikeni mai.
Ma ko'u wa kamalii, a ma kekahi manawa ua haawi mai na makua, a i ole ka hoaloha o ko'u mau makua ia'u i ke kenikeni; a ma ka hele ana ma-o a maanei iloko o na hana a kamalii, a hoi mai, ninau mai la na makua i ke kenikeni, me ka menao o na makua e maopopo ka'u mea o ka hana ana me ia kenikeni. Ua iho koke iho la ko'u mau lima iloko o na ki-eke apau, mai ke ki-eke a'u no i hahao iho ai i ua wahi kenikeni nei, a me na ki-eke e ae apau o ka ili alualu me ka mae iho o ka helehelena e nalowale ole mai ai i na makua. Hoka wale iho la no au, a ninau na makua: Aia ihea ko kenikeni, e ke keiki. Pane aku la au me ka nawaliwali o kahi leo: "Ua haule ia." Eia ka olelo a na makua, i poina ole ia'u ahiki i keia la: "E ulu ana!" Moe a kakahiaka, ala ae a hele aku e hooma'u wai i kahi i haule ai, i ulu koke ae."
Ua hana naaupo aku au i keia mea, elike no me ka ano o na kamalii, malalo o na a'o kolohe a na makua; a aole au i ike i ka ulu ana ahiki wale i keia la a'u e palapala nei. No keia mea, ala wale ae la no kahi noonoo i ka waiho mai o na aina hoopulapula, a manao iho la, in a i'o i ulu na kenikeni o ka nalowale ana ma kuu mau la kamalii, in a owau ka mea mua e lulu i keia anoano maikai he kenikeni, a e makaala no au i ka'u mala i ke ao ame ka po ahiki i ko'u ohi ana i na dala mai kona mau lala mai, ma na aina o Molokai. Ke kuko keia a Keonihoomanawanui.
Ke noonoo pono iho no hoi kaua, e kuu mea heluhelu, aia i'o no he mau dala nunui e loaa ana, mai na hua mai o na laau au i kanu aku ai me keia kumukuai he kenikeni. Aia na opeope anoano liilii o na hua meaai ma na halekuai hua ai, elike me Davis & Co., California Feed Co. a pela aku, a e loaa no ma keia kumukuai he kenikeni.
A nolaila, i hakalia wale no ia oe e ka mea noho aina i ke kuai aku ia mau anoano a onou aku iloko o ka lepo. I lohi ale no i ke kali aku o ke oo mai, o ka ohi no ia i na dala nunui mai na hua mai e kau ana ma na lala. He lapai-e-loa k lawelawe ana o na hana hooulu laau ma Molokai, i oi aku i ka'u a ko'u wa kamalii no kahi kenikeni i nalowale ai. Me ka pakeke wai ia o ka'u ohikihiki ana. O keia ana o Molokai, he mau auwaha wai nunui i hanaia e moe ana ma ka loa o ka aina, a mai ia auwaha mai, moe ku na auwaha liilii iloko o kela ame keia mahele aina. He wai e holo ana nona ka ikaika o 2,500,000 galani i kela ame keia 24 hora.
He luhi ole na hana a na kini o keia mau aina o keia mua koke iho. He mau mea no e ahuoli ai ka naau o na makua e hoi aku ana iaila. He oiaio no e ohi ana no oukou e na noho aina i ka momona o ka aina ma keia mua iho, a na oukou auanei e hoolawa mai i ke kulunakauhale nei me na meaai; mai ka moa ame kona hua; ka i'o pipi ame kona waiu; ka i'o puaa ame kona aila puaa, a he lehulehu wale aku. O keia ke ola hou ana o ka aina ame ka lahui.
HE WAHIE DALA NUI.
He nui hewahewa maoli ke kiawe o na aina hoopulapula e loaa ai no na puu dala, mauahua i na on a aina. Ma kela mau la aku la i hoea mai ai ka lohe ianei, mai kekahi noho aina mai, e i ana, aia ma kauwahi o ke tausani a oi aku na kuaka wahie e loaa i kela ame keia noho aina ma Kalamaula, ke lawe wale ae no ma na kua nunui; A in a e lawe pau ma na lala nunui a liilii, e loaa ana ma kauwahi o elua tausanit kuaka. O ke kumukuai o ke kuaka wahie ma Honolulu nei ma ke kuai nui ana, he $16.00 o ke kuaka; a ma ke kuai liilii hou ana aku, e loaa ana ke kumukuai o $22.00 no ke kuaka.
E olelo wale ae no, aia no hoolilo o ke kua ana, ka halihali ana, ame ka ukumoku huiia ma kahi o $12.00 ua kiekie loa keia o na hoolilo alaila e koe ana he $4.00, o ia ka loaa i ka on a aina no ka wahie.
Hoonui aku ia $4.00 me ke tausani kuaka e loaa ana he $4,000.00 ka loaa, in a no he 12 malama o ka huki ana i keia wahie mai ka aina mai a i Honolulu nei, aole ola a lohe mai i ke a'o. Heaha ae ia hana a ke kanaka Hawaii e noho mai nei, a pau pu me ka mea e palapala nei, i loaa aku na loaa mai no ka makahiki, elike me keia huahelu o $4000, o ka makahiki? He kakaikahi loa iwaena o na ohana limahaua e noho nei apuni keia paeaina o Hawaii nei. Eia io no ke ola o na limahana ikaika i ka hana ma na aina hoopulapula i haawi wale ia mai.
HE HOOMAIKAI
I Ko'u Mau Hoaloha, na Keonimana ame na Lede Koho Baloka o ka Apana Elima; He mau la kakaikahi wale no i hala ae nei, ua hoea aku au imua o oukou, a noi aku i ka oukou mau kakoo ana, e lilo au i kauwa na oukou no ka Hale o na Lunamakaainana, he noi hoi a oukou i ae mai ai, ma o ko oukou hooko ana mai ia noi a'u ma ka la 7 o Novemaba iho la, a no ia hana aloha a oukou i hana mai ai maluna o'u, e ae oluolu mai oukou e lawe aku i ka'u mau hoomaikai palena ole ame ke aloha pu.
He mea oiaio ua loaa no ka manao hauoli iloko o'u no ko oukou koho ana mai ia'u, a o ka oi loa aku mamuli no ia o ko oukou koho pu ana mai he elima o ko oukou koho pu ana mai he elima o ko'u mau hoa Repubalika, a nolaila, ma ia hana ana a oukou, he manaolana ko'u e huki like ana makou ma ka hana, i ka hana o ka lehulehu, oiai makou ma kela Hale, e makaala mau ana hoi no ko oukou pono ame keia lahui kanaka holookoa.
Owau iho no ka oukou kauwa haahaa.
HARRY J. AULD,
HE HOOMAIKAI
Mr. Lunahooponopono, o ka Nupepa Kuokoa; Aloha kaua:---E oluolu oe e pahola ae maloko o ke kino lahilahi o kau hiwahiwa i ka'u mau olelo hoomaikai i kuu mau hoa makaainana o na Kalana o Maui Molokai ame Kalawao, no na helu baloka kiekie i loaa ia'u mai ia lakou mai ma ka la koho baloka i hala.
O ka oukou hoolei ana mai i ka lei o ka lanakila maluna o'u, ua lilo ia i mea nui loa na'u e hoomanao ai, a e panai aku ai ma ko'u aoao i ka'u mau hoomaikai ana, me ko'u aloha pu no oukou, a na ke Akua e hoopomaikai ia kakou apau.
A oiai ua hooko mai oukou i ko'u makemake, nolaila ma ko'u aoao, ke hoike nei au, ua makaukau au e hana aku i na hana apau i makemakeia, i ku-e ole i ke kahuahana o ka Aoao Repubalika, no ka pomaikai o ka lehulehu, maloko o ka Hale Kau Kanawai o ke Aupuni.
He kauwa au na oukou i keia la, a o na hana i makemakeia e ka lehulehu o ia ka'u e hana ai a e hooko ai.
Me ka Mahalo,
JOHN FERREIRA,
Lunamakaainana o ka Apana Ekolu.
Wailuku, Maui, Nov. 13, 1922.
Lauu Hooikaika, Hooikaika i ka Manao, Hookoe i ka Mana ka B.B.C.
He laau no ka opu, ke akepaa, na puupaa ame ke koko, ka lepopaa ame ka Kumatika. $1.00 6 omole no $3.00.
O ka B.B.C. He Laau no ka H@mo no ka Nae, ke Kunu Kalea. Ka Naeoaiku, ka eha o ka Puu, ka Ha o ka leo ame na ma'i ae o ka puu. 50c.
KA LAAU HAMO B.B.C.
No ka Rumatika, ka hu'i ame laki. 50c.
KA LAAU B.B.C. NO KE ANU MA KE POO
Ka hanupaa, ka Ma'i piwa (Hay Fever). 50c.
O KA B.B.C. HE LAAU HOOLA I KA MOKU
No na wahi i eha, na puupuu. na wahi i pepe ame na ma@hehe, 25c.
Ke kuaiia mainei e na halekuai laau ame na halekuai mahiko apau.
Na makou e ukui na lilo o na puolo ma ka haleleka maluna o na kauoha o $5.00 kuike apau.
E hoouna mai i na kikoo dala ame na kuhikuhi no kahi e hoounala aku ai ia
Benson, Smith & Co., Ltd. Honolulu.
T. J. HOOD
He Kauka Lomilomi no na Aakoko Hu'i, na I'o Hu'i, a pela wale aku, Ua hiki ke hoolaia na ma'i hu'i i ikeia ke ola ole. Elike me ka oluolu e loaa ana ia oe iloko o na minuke 5 a 60, pela no ke kaki e kauia ai ia oe.
Keena Hana, 510 Alanui Magellan me Alanui Frear.
He ekolu alanui maluna aku o ka Haukapila Moiwahine.
6530---Nov. 16, 23.
LIBERTY THEATER
E hoomaka Ana i Keia Po no Ekolu Po :
"TOP OF NEW YORK," "TWO OF A KIND."
He Mau Kii Hoomakeaka Kekahi.
Hoikeike Ao ma na Auwina La Apau.
Ukukomo: 25, 40 Keneka; Noho 1 hookaawaleia, 60c.
EMPIRE THEATER
Ke Paani Nei:
WILLIAM RUSSELL ILOKO O "THE LADY FROM LONGACRE."
O keia kekahi o na Kii Ohohia Nui ia i keia mau po.
Ukukomo: 15, 25, 40 Keneka; Ukuia ka auhau kaua.
STRAND THEATER
E Hoomaka Ana i Keia Po no Ekolu Po:
HOOT GIBSON ILOKO O "STEP ON IT."
ART ACORD ILOKO O "WINNERS OF THE WEST"
Mutt and Jeff, He Kii Hoomakeaka
Ukukomo: 15, 25, 40 Keneka; ukuia ka auhau kaua.
NEW PALAMA THEATER
Ma keila hale hoikeike e ikeia ai na kii maikai me lilo mau o ka papakuhikuhi i kela ame keia po
Hele mai i pau kuhihewa.
Hoikeike ao: 5, 10, 20 Keneka: Po. 10, 15, 20, 30 Keneka