Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 44, 2 November 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

"Ua hiki ia oe e Bela, ke hoopiha i na nupepa, me na moolelo | lehulehu, e pili ana no kou mare aku me ka Haku Fanadale; ua hiki pu ia oe ke kamailio hele, me ka akena ana, no ke kani 0 na bele, e hoike ana no ko olua mare; a e hoolilo ana oe i kekahi huina dala mahuahua, no ke kuai ana i na lole nani; o ka hoea ana mai nae i ka hookoia ana o ia mau mea, ke hoole aku nei au imua ou me ka hookamani ole. O ka mea oiaio ea, aole he wahi aloha iki o ka Haku Fanadale ia oe, a aole loa no oia e lilo aku ana he kane nau, no ka mea owau wale no kana 1 aloha mai ai, ke kaikamahine kuaaina ilihune. Nou, ua nana aku oia ia oe me na manao hoowahawaha, no ka mea ua kukuniia ka lokoino ame ka ma-ua ma kou helehelena, a ua oi aku ka eleele o kou puuwai mamua o ka eleele o ka lanahu." "Ua oi aku ke ino o kena mau olelo au e hoopuka mai nei e Kakalina. mamua, o ka mea hiki ia'u ke hoomanawanui, aka nae. aole no o'u nana ia mau olelo, a e hoolohe hou mai ko mau pepeiao: E ae aku ana au, ua haulehia i'o ka Haku Fanadale i ke aloha ia oe; a oia kekahi o na kanaka haahaa loa, e aa ai no oia e hookaawale iaia iho no kekahi wahi mamao. i hooko ole ia ai ka mare mawaena o maua. Ke ae pu nei au e hooia aku, oia kekahi o na kanaka hohewale, ma ka hoopunipuni ino ana mai i ka wahine i aloha aku iaia me kona kona puuwai apau; a i aneane e hoomana aku iaia; ka wahine i hoolilo aku i mau dala no kona pono wale no, me ka minamina ole; ua hiki i kela kanaka ke imi ma na ano apau i wahi nona e mare ole mai ai me a'u, aka nae, heaha aku mahope o kana hana?" alaila kulou mai la ua o Bela "imua, aia hoi kona mau maka ua hele a hulili i ka inaina, a ke puupuu la kona mau lima, o ia no oe o ka mea e hoomanawanui ana i kona huhu, a o ia ka Kakalina i pane mai ai: "Heaha aku mahope o kana hana?" wahi a Kakalina i pane mai ai elike no me na olelo o ka ninau a kona enemi. "Ae. e hoike aku no au ia oe, me ko'u nana ole, i ka hoohaahaaia iho o ko'u kulana, mamuli o ka ae ana aku i ke koi a kekahi kaikamahine haahaa elike me oe. Ale kuu nana ole ae i ka nui o ko'u aloha i ka Haku Fanadale; ua makaukau loa au e hoouna aku iaia e noho maloko o ka halepaahao, no ka hewa apuka; nolaila e ike mai oe, e kaawale aku ana oia mai ia oe mai, no kekahi mau makahiki, ma ke ano he kanaka hana karaima. "Ua maopopo iaia ka nui o ko'u mana; a ua ike oia, ua hiki ]oa ia'u ke hoolilo iaia iloko o ka imo ana a ka maka, i mea paheneheneia e ko ke ao holookoa. Manao anei oe e hoohakalia iho ana au i ka hookau i ka hoopa'i maluna ona, kela kanaka au e kaena mai nei imua o kuu e lilo aku ana oia he kane nau? E lilo ana i mea hoohauoli mai i kuu uhane, ke lilo owau ka mea nana e anai aku ia olua a elua, ahiki i ka pau o ka lohe hou ia ana o ko olua mau inoa." Ua ku maoli kela mau olelo a Bela, i ka hooweliweli, a ua kau i'o no hoi ka weli ia Kakalina, me ka hele o kona helehelena a haikea, aka aole no nae he hopo iloko ona, a o ia kana o ka pane ana maii "Ua pau anei kau mau olelo i makemake ai e hoike mai ia'u? Ua makemake anei oe e hoopau ko'u noonoo ana no ka Haku Fanadale? He hookahi no a'u pane no keia mau ninau, he hana hiki ole ia ia'u ke hooko aku. Mai na lehelehe ponoi mai 0 ka Haku Fanadale. i hoike mai ai oia i ka mea oiaio l!oa, me a'n waie no oia e mare ai, aole me oe, nolaila o kau mau olelo hooweliweli apau, no kau mea e hana aku ana maluna ona, aole loa o'u maka'u. "Ina he like kou noonoo m'e ko'u, alaila e hoopau koke oe i na hana hoomakaukau, i manaoia no ka la mare e hoea mai ana: no ka mea aole loa e hookoia kela mare o olua. A'ole ī lohi loa keia manawa, no ka hoopau ana i na mea i hoolalaia e oe no ka hookoia aku. No ko'u manao makee nou e Miss Kalani. pela wale no au e kapae nei i na ano maa ia kakou na wahine. a hoike aku i kekahi alahele pono au e hana mai ai, oiai no nae. ua ike no au he wahine oe i piha me ka lokoino o ke aloha ole. "O kau mau olelo hooweliweli ia'u, ua like lakou me ka makani puahiohio i pa mai nia kuu mau pepeiao; a o kou leo, me he mea la. he leo ia no kekahi mea mailuna mai o ka amana likanaka. Pehea la i aa ai oe e Miss Kalani e olelo mai, ua hiki i kou mana ke hookomo aku i kekahi mea, iloko o ka halepaahao?" "Heaha ke ano o kena mau olelo au e hoahewa wale mai nei no ia'u e Kakalina?" wahi a Bela, me ke kunahihi o kona heiehelena. "Heaha ka'u hew r a nui i hana ai?" "Aohe a'u mau olelo i hoopuka aku nei, e hoahewa ana ia oe; aka nae. ina na kou lunaikehala ponoi no i hoike ae la i ka maka'u iloko o kou uhane, no kau mau mea i hana ai, alaila e ku oe a hoi no kou wahi i hele mai ai, a e hookuu mai ia'u n-,e ka hoopilikia hou ole mai i ko'u noonoo. "Ua hoike mua aku nei au ia oe, he mau enemi kaua a elna maluna o ke kahua kaua: o kou pakele wale no e Miss Kalani. o ia kou haawipio mai malalo o'u; ma ka ae ana mai me ka maikai, owau ke kuleana i ka Haku Fanadale, ma ia ano wale no e hamau ai kuu waha, a nalo ka meahuna i pili ; kou ola ana, me ka lohe ole o kekahi kino ola ma ka honua nei. "Owau hookahi wale no ka mea i ike, me kuu mau maka ponoi. i kou alakai ana ia Kapena Sr. Leonada no ka Hale Kahiko. Ua komo aku olua a elua iloko o kefa hale, i ka wa pneleele. o oe hookahi wale no nae ka i oili hou mai iwaho, aole o kou kokoolua pu kekahi. "E ninau mai ana paha oe, i ke kuniu o ko'u hoea ana ma kahi e ike aku ai i kau hana ma kela po; o ka pane no ea, fte hana maamau na'u ka hele holoholo ana ma na po mahina, a na na uhane o ka malamalama, i kai ko'u mau kapuai wawae ma ke alahele e hiki ai ia'u ke ike i ka hanaia ana o kekahi karaima. O keia ka'u pepa hahau, e paa nei iloko o kuu lima, ahiki i kuu lohe ana aku i ke kani o na bele, o ka hauoli, no ko la mare, ia wa auanei e ike ai ko ke ao holookoa, he pio oe na'u; aka o ke aloha ia oe, e hoopakeleia ae oe -mai ke kau ana aku o na hana hoomaewaewa a ko ke ao nei maluna ou. pela wale no au i konoia mai ai e hoike ae i keia meahuna imua ou." Aole i pau pono aku na olelo a Kakalina, i makemake ai e kamailio mai, ua kani e mai la ka pu panapana a Bela Kalani, a ia wa i puliki ae ai o Kakalina, i kona mau lima, ma ka umauma. aia hoi ke koko ke kaheawai la, o kona hina aku la no ia ilalo. me ka waiho 1010 o kona kino, aohe wahi mea a onioni ae, me he mta la, ua lele loa ka hanu mailoko ae o kona kino. Aole i lilo kela ki ana 'aku a Bela Kalani i ka pu, i kona enemi. i kumu nona e mihi ai, no ka mea puana ae la oia i keia ir.au olelo: "Akola oe e kena wahine hookano, o ka hopena iho la ia o kou hoao ana Tnai, e pii ae maluna o ko'u poo, healia no la ka hoonana mai a kamalii! E hunaia e oe i kau mea 1 ike ai no'u ina ua hookoe au i kou ola'i keia po; nolaila ua kaa ka a..pHkknq\v,nkfilc cmfw shrd etao shrd cmfwohrdoao

ua anei ka lanakiīa o ka;tia. ias. oe? Aose- ®o tī ka la,nakila mai keia wa aku, ahiki i ka hopena o ko'u ola ana," alaila nana iho la oia i kana «waki, o ka hora eiwa ponoi kela o k?. po, me ke kamailio wale ana ibo no iaia: "Aole e hoi koke mai ana kona makuakane, ahiki i ka hora umi-kumamalua, nolaila e waiho malie ana kou kino e kuii enemi, ahiki ika loaa ana mai i kōu makuakane, ua laau." j I ka holopono ana o kana misiona o ka hele ana mai ma kela po, wili iho la oia i ke kukui a uuku, o ka haalele aku la no ia ialoko o ka rumi hookipa, me ke pani ana aku i ka puka a paa, aka nae i kona oili ana mai iwaho, aia hoi e ku aku ana ka Haku Fanaadle, ke kanaka hookahi ana i aloha makawelawela loa ai, a o ke kanaka no hoi ana i hoolilo ai iaia iho i wahine hana karaima, no ka pono o ua ipo aloha nei ana. MOKUNA XL. Pela iho kaua e kuu makamaka heluhelu, mai pulale koke mai oe, no ka mea ke poina loa nei paha oe no Kapena Leonada ame Ela Mebure; e hookolo aku kaua mahope o ko laua meheu. Ma kela haalele ana aku o Ela ame kona makuahine, i ko ilaua hale hoolimalima, elike me ka kaua i ike ai ma kekahi o |na mokuna i hala, ua holo pololei aku laua no kekahi hokele pili kahakai, ma kahi i kapaia o Dela. He wahi hele nui ia kela e na malihini makaikai, aole nae no ke ake ana i na hana hoohauoli, aka mamuli o kona maluhia, a kupono maoli no ka poe hoolanalana ma'i, a he wahi kupono pu no hoi no na kamalii e hoohala ai i ko lakou manawa, mamuli o kona aeone palahalaha. Maloko o kekahi mau rumi nunui elua, i hoi aku ai lakou nei e noho, me ka oluolu no hoi o ka uku hoolimalima, oiai he manawa nui ole ia o na malihini, nolaila hoopaa aku la lakou i kela mau rumi, no hookahi mahina, me ka aelike ana me ka ona hokele, o ka uku hookahi no ia, ina e manao ana lakou e noho hou no ka lua o ka mahina. Ma kela ahiahi, kakau iho la o Mrs. Mebure i kekahi lek& na Kauka Mudoka, e hoike aku ana i kona hauoli, no ka loaa ana he wahi kupono no lakou e noho ai, me ka hoike pu ana aku no hoi i ko Ela makemake loa, e hoihoi koke ia mai o Jene, i loaa ai kona kokoolua, o ka noho ana o kelā wahi. He hoihoi maoli ko Mrs. Mebure ano ma kela ahiahi, o kekahi kumu paha hoi o ka hoihoi, no ka ike ana o ua wahine nei, i na hoakaka maloko o na nupepa, no ka ike ana o ua wahine nei, i na hoakaka maloko o na nupepa, no ka holomua o na lua gula, a kana kane i hooikaika ai; aole no kela kumu wale no, aka no kona manaolana, e hoea mai ana ka la a Keaka Mebure, e hoea hou aku ai imua ona. No Ela nae, aole he wahi hoihoi iloko ona; ua aneane maoli e pau kona manaolana no ka hauoli o keia ola ana. Aole he hiki pono iaia ke noonoo no kona hopena; koe wale no kona hoomaopopo ana, ua haalele mai kana aloha iaia, a ua manaaio aku oi me ke kuhihewa naaupo, h& kanaka maikai la o Kapena Leonada, eia ka ua piha me ka epa. I ua o Ela i huli aku ai ihope, a hoomanao i kela mau la hikimua o kona hui ana me Kapena Leonada, aole loa e hiki iaia ke hoopoina ; i kona hooikaika ana e hoopakele e ia Kapena Leonada, mai ka hapala wale ia aku o kona inoa maikai, mamuli o ke kiko eleele, maluna o ka inoa o Mebure, aole nae he holoheia mai o kana u\valo ana aku imua o kana aloha, no kela kumu, i hoolele. pau aku ai oia i kona hilinai piha, no ka maemae ame ka hemolele maoli o na ano o kela kanaka; aka iaia e noho hookahi la, aole e hiki iaia ke kaohi mai i kona mau waimaka, mai ka hookahe ana aku ma kona mau lihilihi, i kona ike maoli iho no, i ka nui o ka ehaeha ame ke kaumaha ana e auamo la. Ma ka auwina la o kekahi la-mai, hoea aku la o Kauka Mudoka me Jene, a he hookahi ko lakou ai like ana ma ia ahiahi me ka hoohalaia o kekahi hora e ua kauka nei me Ela ma ka hele holoholo ana mawaho o ka hokele, a i ka haalele ana aku 0 Kauka Mudoka i kela wahi, a mamua hoi o kona kau ana ae maluna o kona kaa, hopu aku la oia i ka lima akau o Ela a pane aku la: "Ke makemake nei au, e hopoina loa oe e Miss Mebure i na mea o ka wa i hala, o ka iini nui iloko o'u, o ia no ka ike aku 1 ka ikaika o kou kino, ame ka maikai o kou mau ano apau." "Aole e hiki ia'u ke hoopoina i kau mau hana maikai no ko maua pono o mama, a ma ko'u aoao, ua nele au i kekahi mea kupono, e pana'i aku ai no ia lokomaikai ou, wahi a Ela ma ke ano hoopep'e. "Aole no he hana nui ka ana aku i kekahi hana kupono no kekahi hana maikai. Ma ko'u aoao, ua makaukau au i na manawa apau e hoopaa aku ia'u iho, no ka papahi ana aku maluna ou, i ke aloha oiaio, a kekahi wahine e haaheo ai," i mai ai o Kauka-Mudoka, aka i kona ike ana aku, i ka maikai ole o ka helehelena o ke kaikamahine opio, hoololi ae la oia i kana mea e kamailio mai ai, ma ka hooma.ii ana mai: "Ua hooponopono au me ka hui o Kapa & Kalima, no ka hoouna ana ae ia'u i na palapala apau e pili ana i ka oihana a kou kaikunane, ame kou makuakane. Ua hana au i keia mea, i ole ai oe e hoopilikiaia ma kekahi ano, nolaila e hoolohe oe i na a'o ana a- kou kauka. O ke. aloha no kou a hui hou aku kaua." Me kela mau olelo hope, i haalele aku ai o Kauka Mudoka :a Ela, a huli hoi aku la no ke kulanakauhale, me ka lohe hou ole ia nona, no kekahi mau la. Ma kela noho ana mai a Ela me kona makuahine, e hoohala nui ana laua i ko laua manawa, ma ka hele holoholo ana ma na kapakai, a ma na wahi hoonane-a kupono no hoi, a ua hoi pono mai ko Mrs. Mebure kulana maikai, a mohala o kona helehelena, me h'e mea la, ua auhee loa aku kela ano kaumaha mai iaia aku. Hoko o kela mau la a laua e noho kokoolua la, aoJe he la i nele, i ko Mrs. Mebure noke mau aku i ka pai ia Kauka Mudoka imua o kana kaikamahine e haanui ana no hoi i na ano maikai o kela kanaka. "Ke manao nei au 'e kuu kaikamahine, aia maluna ou ka manāo hoohihi o kela kauka, no ka mea ua hiki loa ia'u ke ike aku ma kona mau ano apau, mai kela la mua loa no ana i hoea ae ai no ko kaua hale. Iloko o ko kaua mau la o ka pilikia, ua hoike mai kona mau ano oluolu, kana mau kamailio ku i ke keonimana, ua oi kela aku oia mamua o Kapena Leonada. O kekahi a'u e mahalo loa nei i kela kauka opio, o ia no kona lawe ana aku iloko o kona lima, i na hooponopono ana no ka oihana a kou makuakane, me kona makaukau loa, e holo kino aku no Amenka, e huli ai malalo o kona mau hoolilo ponoi, i ke kulana oiaio o kela oihana. O e Ela kuu leialoha, he la kaumaha loa kela no ko kaua ola ana, ka la a Keaka i lawe mai ai ia Kapena Leonada no ko kakou home." "E oluolu'oe e m%ma, e hoopoina loa i keia mau mea, me ke kamailio ole mai ia'u," i pane mai ai o Ela me ka hoopinana ana ae i kona mau poohiwi iluna. Aole ehiki ia u ke noho mumule me ka hoakaka ole aku imua ou i ko'u manao e Ela. E noonoo mai oe, no ko kaua pono; malia paha aia kou makuakane maloko o ka halepaahao, a aia paha kou kaikunane maloko o kekahi halema'i, kahi i waiho ai, nolaila o ko kaua hoaloha hookahi wale no °ia. o Kauka Mudoka, me ka nana ole ae i ka nui o kona manawa i makaala mau mai ai ia kaua i na wa kaawle apau e loaa ana iaia," alaila hiolo okoa mai la na waimaka, mai k na lihilihi mai o Mrs. Mubere. Ke manaoio nei au, ua loaa aku kekahi mau nuhou maikai °le ia Kauka Mudoka, e pili ana no ke kumu o ko kaua lohe hou ole no Keaka." (Aole i pau.)