Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 38, 21 September 1922 — PEHEA NA HAWAII MA KA NINAU HOONAAUAO? [ARTICLE]

PEHEA NA HAWAII MA KA NINAU HOONAAUAO?

Ma ke komo hou ana iho nei o na kula aupuni o kakou, ma keia mahina, i hoike mai ai ka heluna haumana i ka pii mahuahua loa ae o na keiki kula, mamua o ka manawa aku nei i hala: a ma ka hoomaopopo ana i keia mahuahua loa o na keiki hele kula, aia no ia iwaena o na Kepani ame na Pake, a o na keiki Hawaii, he o ia mau no ko lakou heluna haahaa. Xo ke emi mai anei o na keiki Hawaii, i uuku ai ko lakou heluna e hele nei ma na kula aupuni o kakou? Ma ka mea r iaio. ua nui no na keiki Hawaii ma na wahi apuni keia Teriti>rc, o ka pilikia nui, o ia no ko lakou hoomau ole i ka hele ana i ke kula. i ko lakou nunui kupono ana no, e hiki ai ke hele i ka hana. o ka pau aku la no ia o ka hele ana i ke kula, a komo rku la i ka hana. O kekahi poe keiki Hawaii no hoi, i ka hui pu ana aku me ka puulu o na keiki hele ole i ke kula, aka e huikau pu ana iloko o kekahi mau hana hakihaki kanawai, a mau hana lealea paha, he hookahi ka huikau pu ana. Aole o kela wale ae la no ka pilikia nana i kaohi mai i na keiki līawaii i ko lakou hoomau ana i ka hele i ke kula, aka t> kekahi poe keiki mai na keikikane a na kaikamahine, ua hiki 4 < : ' " ' 1 - makua ke hoolako i na hemahema o ko 1 ' «<a naauao; ua loaa mai na mea oiaio i keia k<c \.. iH-ln iin.i la i hiki ole ai i kekahi mahele nui o na keiki Hawaii ke hoomau i 1 1 uia i na kula; o ka hopena, ua noho aku ma na home. . . iku e hana, i hiki ai e loaa mai na kokua, no ko lakou noliu ana. Ma ka nana ana i ke kumu nui maoli o keia pilikia iwaena o na keiki Hawaii, ua pili aku no ia i na makua, i ko lakou hooikaika ole, e hoomau na keiki i ka huli ana i ka naauao, ahiki : ko lakou hookuu pono ia ana mai. Ma ka o kekahi mau niakua Hawaii, na lakou na keiki i kaa ae malalo o ka malu o ka makai nana i na keiki kolohe, ua ikeia ka malama maikai ole ia o na keiki; ua hoohemahema maoli ia ko lakou pono; ua lilo aku na makua i ka inu rania. a i ka noho uhauha ana; ua ukali mai ka nele ame ka ] ilikia iloko o ka noho ohana ana o na makua ame na keiki. \hca kakou na Hawaii a hoomaopopo mai i keia pono nui !io ka kakou poe keiki, e hoohemahema wale ia nei e ka hapan:ii ona makua Hawaii? Ona makua, ka i ike ina mea pono nu na keiki, iko lakou wa e kanaka makua ae ai, Oka na keiki no paha o ka hele i ka paani. i ka lealea, ame na hana rpau. i kupono i ko kamalii ano, aka nae iloko o ia m?inawa lH.mkahi. e lilo na makua i poe hooikaika, ma ke kaohi ana ia lakou mai ka lilo ana i poe keiki naaupo ,aka e hooikaika ana huli nui i ka naauao, ka mea a kakou e olelo mau nei iloko o keīa mau la, o ka makua ia o keia mua aku. I*. nnna aku kakou i na keiki a na Kepani ame na Pake, Aol« no i o: aku ka lako ame ke kuonoono o na Kepani ame na Pake imua o ka hapanui o na Hawaii, eia nac f he makee kela mau lahni i ka naauao, e hoouna ana i ka lakou poe keik] maleke e na kula haahaa ahiki i r»a kula kiekie. Heaha nae ka kakou t ike nei i nr. keiki o kela mau lahu-, e m&t nei mailaUo mai o na kula kiekie? O lakou kc!:ahj po£ keikj naauao lea, a ke paa mai nei kekahi poe o lakou, be mau kulana kiekie ioa/

maloko o na hale oihana nunui o keia kulanakauhale, ke lawela%vc mai nei kekahi poe o lakou i mau oihana na lakou ponoi iho. Aole no paha i nele ka loaa anā o ka ike iloko o na Hawaii apau, he mea nui ka loaa ana 'o ka naauao i na keiki a lakou, o ka mea wale no nana i ake'ake'a mai, i ka hoouna ana i kela poe keiki ma na kula kiekie, mamuli mai no ia o ka uuku o kahi loaa, ahe kulana nele no hoi ko kekahi mau makua. He mea oiaio no ia, aka nae, ina aia ka manao ikaika maoli ilokō o na makua, no ka pono o ka lakou poe keiki, e hiki ana no ia lakou ke. hoonaauao i kela poe keiki, ahiki i ka hookuuia ana mai me ka maikai, mamuli o ka hoao ana e houluulu i ka lakou mau loaa liilii. E hoao lakou, e hookaawale ae mai hoomau ana i ka inu rama, i ka piliwaiwai ame na hana apau e lu nui ia aku ai ka lakou dala. Ua oleloia, he awaawa ke hoomanawanui, he momona nae kona hua; pela no na makua e hōomanawanui ana, e hoonaauao i ka lakou poe keiki, mahope aku auanei e ike no lakou i ka hua o ia hoomanawanui ana, o ia no ka oly i na pomaikai.