Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 38, 21 September 1922 — KA HOOLOLI I MANAOIA NO KE KANAWAI KOHO BALOKA MUA. [ARTICLE]

KA HOOLOLI I MANAOIA NO KE KANAWAI KOHO BALOKA MUA.

O ke kahuahana i mannoia i hoikei» maluna'e, ke kamailio nui ia nei iwaena o ka poe kalaiaina lehulehu ma na nupepa a iwaena o ka lehulehu. He nui ka poe e kapa nei ia lakou iho he po« "Repubalika" maikai, ke kamailio nei no nae, e ku-e ana i keia kahuahana, he mea pono no boi e hoomanaoia, o ka hapanui iloko 0 kekahi aoao kalaiaina, he mea pono, o ka lakou mau hooholo ana e maaa aku ia maluna o ka hapauuko; a ina aole pela, alaila, he mea makehewa ke kukulu, a malama ana 1 na aoao kalaiaina. O ka hapanui o na elele o ka aoao Repubalika, ma ko lakou aha hana kumuhana. ua koho iho lakou ma ka aoao. e kokua ana i keia kumuhana; a he mea pono no Koi, o na wea i makemakeia e ka hapanui, o ia ke hookoia, a ina aole pela, he mea makehewa wale no ke koho ana i na elele i ka Aha hana kumuhana; ma ka ahaelele hope loa iho nei 0 ka aoao Repubalika; ua kaheaia aku ia Aha no ka hana e hoomakaukau i na kumuhana maluna olaila. e loaa ai fca mana i ka aoao kaiaiaina, e noi aku i na mana koho r haawi mai i ko lakou mau baloka 1 na moho o ka aoao. 0 kekahi o keia poe, ke a'o aku uni i ka poe koho; no ka mea, o keia kanawai koho mua, ua hooholoia he 1» makahikī i hala iiku noi, nolajla, hc mea maikai no 'e ku hou aku na kanawai nei no 19 makahiki hou aku. Aole lakou i hoomanao iho, ke kaheaia nei ka Ahaolelo malalo o na r',elo o ke Kanawai Kumu, i kela hana o ka hoololi ana i na knnawai, a kau ana paha i mau kanawai hou, i mea e kupono ai i na kulana o keia wa ano, ame ka wa omua aku iloko o ka aina; o ke kulana o keia wa ano, ame ka wa omua aku :!oko o ka aina; o ke kulana o ka aina, ame ke koho ana o ka poe koho he 19 makahiki i hala aku nei; he ano e ae no ia mai ke kulana o keia manawa, ame na hana ana hoi a ka poe koho o keia la. 1 mea, e loaa ai i Ahaolelo maikai a i ole ia, i Aupuni kalana kupono, he mea pono i kela ame keia aoao kalaiaina, e wae ae i kona mau moho kupono; he mea akaka loa o na 44 Repubalika", e holo ana ma na koho mua me ka manao ana e loaa ia lakou ka lanakila, mamuli pu o na kokua ana mai o na Demōkarata, aole o lakou na moho kupono loa, isa o ka manao, e nanaia me ka makaala na pono o ka aoao Repubalika. Oia poe ka poe e hoala mai ana i sa hoohakaka ana iloko o ka Ahaolelo, a i ole ia, iloko paha o na hooponopono aupuni kalana ana, no ka mea. oia poe, e hoao ana e hoohauoli aku i da alakai o na aoao a t?ua. O ke kalaiaina, ua like no ia me na hana e ae; a ina o ia iho la ke kalana. alaila o na Repubalika oiaio, uole no lakou e hoao ana e komo aku iloko o ka Ahaolelo, inamuli o ke kokua ana mai a na Demokarata. Aole no e ae ana na ona Mflhele mahiko a mau hui e ae paha iloko o na hui lawelawe oihana, i ka poe mawaho aku, e koho mai i na Luna Nui o ko lakou mnu hui; pela no hoi. aole no e ae ana na Repubalika oiai©, na na Demokarata e wae mai ka lakou mau moho, aka nae, malalo 0 na kanawai koho mua e ku nei i keia la, ua hiki loa ke hanaia pela. O kekahi poe e kapa nei ia lakou iho he poe " Repubalika f \ ke ole'o nei lakou, ina e hololiia ke kanawai e kn nei i keia la, alaila, e Hlo ana ka mana o ka wae ana i na moho i ka poe waiwai: o ia mau ano kamailio, ke hana wale ia nei no 1 mea e loaa ai ua baloka o ka poe m«nao nawaliwali; aole no. he mau k;«hua kupono no ia mau kamailio ana. īna ma na hoololi o ke kanawai Koho mua, e hookomoia i mau pauku o keia ano. 1. K pa'iia na baloka i ekolu fca!oka, i hookahi iloko olaila, na i«oa o na moho o ka aoao Rebupalika. i hookahi iloko olaila na inoa r na n?oho o ka aoao Den»okarata, a o ke kolu iloko olaila na moho e holo kuokoa ana; o ia mau baloka ekolu, elike loa ko lakou nunui a elike loa no na waihooluu. 2. I ka manawa e hele mai ai kn mea koho, e koho i kāna mau moho i makemake ai. e haawi aku no na lunanana koho bal6ka i ua n:ra koho nei i ekolu baloka o ia hoi i hookahi o ke ano hookahi; e he!e aku ua mea koho nei ma kalii o na baloka, a malailn, e maka »hu no oia i kana mau inoa i makemske ai. a ma ka aoao hoi nna e «.akemake ana e koho aku elike no me ia e hanaia nei i keia manawa, n'eila, e haawi aku oia i na lunafcana koho i ka baloka ana i makemake ai e heluia; a o na baloka e ae, e kauoha aku oia e hooleiia iloko o kekahi pahu e aku aole nae e heluia ia mau baloka; a e malama wale ia no hoi ia pahu, a c wehe wale ia no i ka manawa e ulu mai ai na hoopaapaa kanawai ana. Ina pela iho la e hanaia ai na

hāloka, ame ke ano o ke koho ana, | aole au i ike iki mahea iho Ia la e noho mana mai ai ka poe waiwai i ka wa o ke koho mua ana i na moho o na aoao kalaiakia like ole; o ia mau ano kamailio, he mau olelo kalakalai olelo wale no; aole i hookumuia malalo o na noonoo maikai ana. Ke ike nei au ke ku-e nei no na Demokarata i keia kumuhana kalaiaina a na Hepuhalika. Ke manaoio nei anei na Demokarata, ina na na Repubalika e wae aku ka lakou mau moho, e wae aku ana na Repubalika i mau moho maikai na lakoul Aole loa! aka o ia ke kulana e hiki e hanaia elike me na kanawai eku nei i keia la. 9 0 ka poe apau e noho nei i iloko 0 ka aina i keia la, ke makemake | nei kela ame keia e loaa ia kakou 1 na noho oluolu ana ma keia aina na(ni; ahe mea pono e hoololiia na I kanawai o ka aina, ma ke ano i loaa aku ia mau noho oluolu ana. 1 keia wa ke ikeia aku nei he nui a lehulehu ka poe papa oihana aupuni, e holo mai nei i mau moho no ka Ahaolelo; no ka pomaikai anei ia o ka aina ke koho kakou i na moho o ia ano? O na uku o na Luna Aupuni ke pii mau mai nei i na kau apau; a ke pii mau mai nei no hoi na auhau ma ia ano hookahi; o kekahi kumu o ia pii ana o ka uku o na luna aupuni, o ia no ke koho ana aku o ka lehulehu i na luna aupuni i poe kau kanawai. . E huii a nana aku ihope. e ike ana kakou i keia mau inea; iloko o na kau ahaolelo mai ka makahiki 1880 ahiki i 1886, oiai ka wa o ke Aupuni Moi ma Hawaii nei; ua noho mana ia na Ahaolelo o ia mau makahiki e na Lunakanawai Apana, na Hope Makai Nui, na Luna Ohi Auhau, na Ilamuku; a o ka hopena o ia mau hana ana. ua hoopauia ka noho ana Aupuni Moi ma Hawaii nei. Nolaila, he niea pono no e hoololiia ke Kanawai Koho mua, ma ke ano maikai, i mea e lilo ai na na Eepuhalika wale no e koho i ka lakou mau moho; a pela no hoi na Demokarata, na lakou wale no hoi e wae ae i ka lakou mau moho. O ka hopena o ia kanawai, e loaa ana he poe moho kupono mailoko mai o ka aoao Repubalika, a pela no hoi me ka aoao Demokarata, iloko o ka Ahaolelo, a pela no iloko o na hooponopono aupuni kalana a kulanakauhale ana. Aia no he mau ano e ae e hooi aku i ka maikai o ke kanawai kolio mua. a o ke kumuhana e pili ana ia mea iloko o na kumuhana kalaiaina o ka aoao Eepubalika, he mea ia i manaoia, e hooi aku ana i ka maikai o ke kanawai, a aole hoi me ka manao ana i loaa aku i ka poe waiwai ka noho mana ana mai malalo o ke kanawai koho baloka mua, elike me ia e kamailioia nei e kekahi poe Repubalika, anie na Demokarata. Owau no, W. C. ACHI, Honolulu, T. H., Sept. 12, 1922.