Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 37, 14 September 1922 — LAHUI KANAKA AI LAAU. [ARTICLE]

LAHUI KANAKA AI LAAU.

Ma kekahi mahele o ko kakou mau moolelo o Hawaii nei, ua ikei.i kekahi mau hoakaka ana i ka halawai ana ma io kekahi lahui kanaka ai laau me na Hawaii, a ua hele aku no hoi na Hawaii ma ia aina o ka lahui ai laau, a he ai laau i'o no i ikemaka ia. Ma ka noii ana me ke akahele ma na moolelo o ke ola ana o kela ame keia lahui kanaka, ma ka honua apuni, aole loa i loaa ia ano lahui kanaka i ola he laau ka ai; aka nae, ina kakou e hoomaopopo i ko kakou ano o na Hawaii, ma ka mahele ike kahea inoa ,clike me ko lakou kapa ana aku i ke kao mua loa a na kupuna o ka ike ana he "Kunana," mamuli o ke ku mai o keia holoholona a nana mai me ka lele ole ae o ka maka, mai ke kanaka ae, pela no paha kela kapaia ana o keia lahui e na kupuna o kakou, he lahui ai laau. Ina ma ia ano keia kapaia ana aku o ka inoa ,alaila e hala ole ana ka kakou ike i ua lahui la, a na kupuna i kapa aku ai, he lahui ai laau. O ua lahui ai Laau la, a na kupuna i hoakaka ai, eia no me kakou iloko 0 keia aina, o ia ka lahui Pake e Kina ma Hawaii nei. Me he mea la, ma ka wa paha e paina nui ana o ua lahui la, Va ikeia nna aku o kekahi mea pahaohao a ke kanaka Hawaii i ike mua ole ai, o ia ka pii o ka ai ma na laau, a komo pu o ka ai ame na laau i k; waha, i kapaia aku ai he lahui a laau; a pela no paha ka ike mai a na lahui e ia kakou, a kapa mai he lahui ai kanaka, i ka pokeokeo o ka miki poi a napoo aku o ka ai ame na manamana lima iloko o ka waha. Manao iho la paha' lakou, ma ke ano o ka kakou ai o ia ka poi ka ai, a o na manamanalima ka i'a, a pela no paha ka ike a Hawaii i ka lahui ilikea a kapa aku, he lahui lio 1 ka nakeke 0 ka hao i ka waha, o ia ka pahi ame ke o.

He inoa -hou ae no kekahi o n? Hawaii i kapaia mai ai e na ilikea, 0 ia he lahui moa, no ke kopo a kihele mai i ka ai 'o ka umeko a komo 1 ka Waha, me ka waiho iho o na moali o na manamanalima ma ka a' o ka umeke. He kupanaha no kein mau hoomaopopo ana i na moolelo o Hawaii nei i keia mau la.

Ina pela ibo la ka aanehune o kr leakou mau moolelo, pehea ana e loaa ae ai keia mau kiina pohihihi i na loea imi i ko kakou wahi o ka hoea ana maif Ee loaa ka oiaio ia lakou o ka kakou wahi o ka hiki ana nv ea, ka loaa no ia o ka im o ke Alii Kamehameha e waiho mai nei. O kekahi mea ano-e no paha, o ia ka hoomau no'o keia lahui kanaka i ka ai laau ,aole lakou i haalele ia ai. 0 kakou hoi, mai ka ai kanaka mai a ka hao i ka waha. Kupanaha no ka hooponopono a ke Akua i na. lahui kanaka o ka honua! Me he mea la ma ke ano o ka i'a ame ke ano o ke pa kupono no ia i'«, e ono ibo ai o ka ai ana, pela no paha i ono ai ka laiki ma o na laau la; a o ka ono hoi o ka poi ma 0 na manamanalima la. He oiaio no ia, aole ono o ka poi i ka ai ao me ke puna, a ano e ae paha, aia wale no a me' ka manamanalima alaila ono. Oi loa aku hoi kahi i'a maka~ he ono loa aku ia i ka penu ae me na ka muka. Aloha fao paha o «awaii i hala. Eia ae o Hawaii hou me ia mau pono o ka aina 1 nalowale aku. Ilaila ana kakou iho hou me aa lima, a pii no komo i ka waha, na mea momona o ka aina hoopulapula .e waiho mai nei no kakou e na kanaka Hawaii.

Aia ke ko 'iko 'i o na hana hoo pulapula maluna o ka p&pa komisina, aole maluna o na ohana e hoi i ka aina. 0 ka hoi aku"ka kanaka a noho me ka moe lealea ana i ka po; aka no na komisma e lele mau ana ko lakou oili nou, o kou hoopalaleha mai i kau hana, haule hoi ko lakou mau manaolana, a no ka mea na lakou oukou i wae ae ma o kou noi ana; a no ia kumu, ua moe ole ko lakou po. Ho wahi ao pokole a kupanaha keia o ke ola aua o na kanaka apau 0 ke ao nei, mai ka naauao a ka naaupo. O ke kupanaha i ikeia, a e ikeia nei'no i keia la, o ia no keia: Ma kahi o na hana ku i ka pono, malaila ka ikaika o ke paku'iku'i a ma na ku-e paha ma kekahi olelo ana; a ma kahi o na hana e loaa ole ae ai o ka pono ,aole loa e ikeia ana na hana paku'iku'i a ku-e aku ia mea ino, elike me ka ikaika paku 'ikui na hana pono. Pehea la e kaawale ae' ai keia mea ino maiwaena akn o ka noho 1 ana o na kanaka o ka honua nei > Aole n opaha e hiki ana ke pau ae keia ino a kaawale ka makua, o ia hana ino, oia no ko aiaholo, i hoomaopopoia ma ka inoa o Satana, Legeoua, Baelekepupa, ka moi o ka nalo a he.lehulehu aku i hoakakaia ma ka Palapala Hemolele. 0 keia moo ka mea hokai nui iwaena o na kanaka e pioloke mau nei o ka nohona ma ke ao nei. He ninau: Heaha ka hewa nui nana e hoopilikia a hoopioloke i ko |ka lani ame ko ka honua? Haioa: IKa hewa hookiekie.