Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 36, 7 Kepakemapa 1922 — O KA KE AKUA ALAKAI KEIA [ARTICLE]

O KA KE AKUA ALAKAI KEIA

Ua hoikēia mai me ka maopopō loa ka ōiāio o keia Atāu olēlō, "Aolē mau mēā hou, he māU mēa kahiko walē hō, % " na mea apāu e hōopuni āhā i ko ke kāhākā 61ā ā&ā, m&i kiftohi mai ahiki Walē i kēiā holkēāfta. Ma ka noii akahele Wālē ānā ākU no a kā naau ,e ake ana e ike i ka oiaio o kēia mau olelo» me ko kōkuāia mai ē na olelo i pāa ma na buke, i palāpalaia o nā mākua, ā āho ē āē, ē hiki ai kē ikē āku i kēiā ālakai lēo oiē ā ke Akuā alohā i kanaka. Ke hana nei na kanaka me ka hoomaopopo ole i keiā meā; o ka man&o o kanakā, 6o lakou iho no kēia pono o ke olā anā ma kā aina, ilpko o na pōmaikai ho nui i haawi wale ia mai, elike me keia mau aina hoōpulapula i hemō āe nei &ou ē Hawaii kuauli. £ alakai aku āni au ia oe e kuu mea heluhelu iloko o ka Baibala Hemolelo i o Mataio la, mokunā 13, pauku 44, hē olelonano hoi na ka Haku, penei: "Uā like ke aupuni o ka lani me ka waiwai i hunaia iloko o kahi ki* hapai; a loaa ia i ke kanaka, huna hou iho nō ol&, a hēle aku me ka olioli, a kuai lilo aku no i kana mau mea apau, a kuai lilo mai ia ki' hapai nona." TJa nalo no ka mānae o ka Haku i ka ka&aka ike, no kē kukuluia māi 0 kā olelo pili A kimaaina i ka poe kalepa, a hOOpUkapuka waiwai. No ia mēā holl wawe ae la no ka noonoo amo ka ike o kanaka, raa ia mahēle. O ka 1 mea mua ka huaololo "kuai"; ka* omi koke o iho la ne 6 "dali" » pepe ka uhane o ka olēlo, hē kamau wale mai no ko ka huaolnlo "waiwai" ka pakii Joa iho la no ia o ka manao, a kupouli ki ike, i oi aku i ko ka wa mamua aku o ka lohe ana i ka olelo. Ma keia olelonane, hele aku la he kuauli ma kekahi kihapai, ikē aku la oia i ka waiwai ,e waiho ana, huna iho la oia ia mea, a no ka mea, aole nona ia aina me ka waiwal o kana ike ana. Ike no oiā, ina e lawe ae ana oia i ua waiwai nei, e hoahewaia ana oia e ke kaaawai, ke loaa mai ia. Nolaila, hoi mai la oia ā koaa ponoi iho, kuai hoolilo loa aku i kona mau pono, no ke ake e lilo mai k«la waiwai nui ma ke kihapai ana i ike, a i huna ai. A lilo kona mau pono holo koke aku oia i ka haku o ke kihapai ,a kuāi lilo mai i ua kihapai waiwai nui la. I ka loaa ana, 0 ka ike ana, ame keāha la e lilo hauoli iho oia, no ka waiwai i loaa mai iaia, mamul o kona hookele naauao ana, i kulikē me ka ke kanawai kuhikuhi. Heaha la keia waiwai a ke kuauli ai ma ke kuai ana? A eia hou, heaha la kana m%u waiwai nona ponoi 1 kuai hoolilo aku ai iaf A eia no ka mua, i kinohi ahiki mai i hoikeana, aohe mau mea a ke kaoaka.

Pēla ka I6bi ikē, o ka&i olelo a&a aē: "Uā hēle kōhāAi mii ati, a ē hoi kohaua aku ao pēli." Ho oiaio, ft6lē oia i hēlē ftii i kē A6 &ēi ffiē kona lako 1 kē kaiapa, aoiē &o hē wahi naau olofii hakii i kona piko. ī ki nēlē ftn4 o kē kdauli i kēia WiiWii kAH ē lilo ai 0 koM ffIAU WilWai pōhdl iā, ē lāā ki aiūa, Balē, iiā hoioholoaa a peia iku, ua maopopo loi, o k6hi wahi waiwal «-ilē rt6, 0 ii kahi hāliu i kā pukāihu; a ō ia wale no kana mea e kuai fliii ii, ā 6 Hoolilo &ku ai &d kēia Waiwai ō kftna ikē &tii tfta ke kihipai— adl<v-rtie kē dāla a ā&& ē fte. Nft kē Akua ki miwai iihē kē kihapai a kē kūauli o ka ikē iiia, ā ē lild iilii Ao ia W&U tvalWai Mē kē kihdj)āi pu i kē kuāuli, mē kā ikāikd, 6 ui kihu la ftia kā pukaihii o kē kuauli; ō ia wale iho rio. Aohē olēlō ho na kinakā liiha 1010. Hōokukū Ae i kēiā ttiē kē kulana ō 6a āini ānlē na HāWāil nia keia kahiwai hōopulapuli. Aia kē kihapni ma Mōiōkii ē wāihō mai la, me kā WaiWai i huilāia, au i ikē ai; i hākālia iā 6ē, ē ke kiiauli i kē kuai īilo mai—āole me ke dalā, me kou kiflO; 6 iā jfōu hoi aku ā āoho ilailā, ā mahi me ka pāēli āna ma kahi 0 liā wai#āi li, i huilaia i kahlko loa ē kē Akiiā, frtai kihohi niai, ēlikē me kāu ike i keiā lā, Hē aina naiii! Hē oiaio, ho kakou no keia ōlēlo e Hawaii. tJa huna fuai kō Akūa i keia wai#fii ma keiā kiliapai ma Moloknl, noiē mālaila waio no, aka, ua puni keiā paemoku o Hiawāii; a eia ka wa no ke kuai lilo mai, aoie thē kē dalā, wahi a kē kanawai, ākā me kou kino. O ko ikaika la, a Olēis ae oe, Ua hiki ia oe ke hoi a hana nou iho ilāila, me ka paa o kōū m&u manaō 0 ka lilo mai no ia hOU. PJia na waiwni i hunāia i māopOpō leā 1 kēiā wa: akahi, he kihāpai 20 eka. Eluā, hē halō noho nou ame kou ohāna. Akolu, he mau holōholona —pipi Wāiu, moa, kāo amē $3000. 17a loaa #ālē mai keia ia oe, a o ka hua o kēia WaiWāi i hunaia trta kē kihāpāi, i Wihi hōi e nioakaka lea iē ai ia kakou, o ia no ka momohā o ka āina e waiho ana mā kē kihapāi. Mē keia mau mēi apiu kōēna ole, kē ku Hei kākou hē pOe iiē i kē alohā o ke Akua mā o kana maU ālakāi la i hoomanāWanui i kēia hāfti hOOlaupa'i.