Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 36, 7 Kepakemapa 1922 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Makalei, ka Laau Pii On a a ka I'a o Moa-ula0Nui-Akea i Kaulana
He moolelo kahiko no ka huli koolau o kailua ame waimanalo, ka nanea o ke au o ka manwa
I ka wa i pau ai no olelo a Haipu, kekahi o na hoa o Kahinihiniula, o ka manawa no ia i iho like ai no wawae o ua mau eepa nei iloko o kai, me ka lou pupuu ana mai, ia wa hookahi no, i kaha iho ai na papa o lakou nei, me ka huli ana no-uka o ka aina a holo aku la a pae i ke kauwahi kuono halulu, e pili kokoke ana i Hanauma.
Ia lakou nei i pae aku ai, ike aku la o kahinihiniula i ka wahine, o ke ala anuenue e noho mai ana, me ko=na kulana hiehie, peahi mai la kona lima me ke kahea ana mai:
"E Kahikiula- o ka punohu e-, hele mai a maanei, waiho aku i ko heeholua na ou mau hoahele o ke ala apuupuu e kaikai mai!"
I ka lohe ana o Kahinihiniula i ka leo kahea o Haumea, haalele iho la oia i kona papa, hele aku la oia a noho hoope iho la me ke pelu e kona mau kuli.
Iaia i noho iho ai, olelo mai la e Haumea: "Auhea oe e ka pula-pula, a ka Niauula, i ka maka o ke ahi, ano, ua hiki mai la oe imua o'u e poni aku au ia oe, mamua o ko hele ana e ike i ka pe'a kapu@o Ku-kulu o Kahiki, ka aina huna i ka maka o ke kanaka, o ko ike aku i ke ku mai la, ua nui ia ike ou.
"I poni au ia oe, i ole e hoohe-wahewaia mai e kini o ka po, i mao-popo mai ia lakou, mai kuu alo aku oe, a lilo no hoi oe i meo nui i na kamaaina o ke ala, kahi au e hele aku ai.
"E kukulu o Halaauiani e- ilalo i Mulihana.
O pekeu o makanuu-nui,
O hoopilipili i ka uahi alaweo,
O Halae'a o kukuna o ka la,
O Hikimaialoha o Molulole'a,
O Kamakalei au o La'ila'ikalani,
Mapumapu kolokolo hopuepue,
Hoopupuu hoolei loa a lele la-."
A pau keia mau olelo i ka hoopu-kaia, olelo hou mai la oia ia Kahi-nihi@iula.
"Ua poni iho la au ia oe, a o ka ailolo hoi, e hiki ai oe i kahi a'u e kuhikuhi aku ai i ko alanui.
"I keia ahiahi, e hoi aku ai oe imua o ko kupunawahine, a hai aku oe i ka olelo no kou makaukau e hele i kau huakai, olelo aku oe iaia, e hoomaemae ia oe i keia po, i eli-ma kai a i hookahi anahulu po ana e hoomaemae ai ia oe; apau ia mau po. a ike au ua maemae oe, alaila hiki aku au no ko kaua hoomakau-kau ana ia oe no ko huakai hele.
"Mai poina nae oe i kou hele ana, e hui me kou mau hoa paani, ua ike oe i ko ala huna a ka a-aia i ke alopoli, malaila no oe e hele ai, a hui me ou mau hoa.
"Nolaila neenee ae a noho ma aoao akau nei, huli aku ko alo i ke kai lu lehua o Kaiwa, i ike oe i ke pookapu a Hina-kukuaimoku, aia ilaila ko le'ale'a i koe. E hele ana oe ahiki ilaila i keia wa no, a hoi mai no hoi oe, ahiki, ua malu na pali Koolau o kaua, kamau aku ka houpo lewalewa i ke alo o ke ku-puna. hoomaha aku ka luhi a ke kai i ka uka waiahulu."
Neenee aku la o Kahinihiniula a noho ma ka aoao akau o Haumea, me ka huli ana o ke alo i ke kai, olelo hou mai la o Haumea:
"O kela aina e ku mai la @a, o Molokai ia, aia ilaila kau huakai o keia manawa.
"Ua awakea ka la, aka aole oe e li'u a@u a hoea mai no oe ianei, a loaa mai no au ia oe me ko mau hoa puhenehene, a manei aku ko mau hoa puhenehene, a manei aku ko mau hoa e hoihoi aku ai ia oe no ke alo o ke kupuna.
"E Haipu e ka lau kapalili o ke kalo ieie, hapai aku hoi i ka uma-uma o ko pulapula iluna i mama ka au ana, he kaina loa, a o oe no hoi e Keoahi-maka-o-kekua ma ke-kahi aoao.
"Ahiki oukou i ka lae o ka Ilio, huluii. e moe mai la i ke kula la, ala-ila oukou hoohana kahea ae olua i ka opuu nalu o Kahaloa, o ko ou-kou nalu ka hoi ia e hoi mai ai, a pae i ka honua nei."
A pau na olelo a Haumea i na hoa-hele o Kahinihiniula, kena mai la oia ia lakou: "O u haele nui o i mahana ke ala." o ka wa no ia o Keoahimakaakaua i lalau iho ai i na p@pe ekolu, a kaikai ae la iluna, hapai aku la oia a waiho ma ke alo o kekahi pohaku nui e ku ana, waiho iho la, a hoi hou mai la oia ma kahi a Haipu e noho nei, me ke kahea ana mai:
"E Kahinihiniula, o ka punohu i ke alo o Laumiho e, in a kakou he loa ke ala."
Ku ae la o Kahinihiniula iluna me ke kunana, me kona i ana iho iloko ona: "I aha iho la la ka hoi ka hoolana, e au aku ai o keia loa@"
I ka ike ana o kona mau hoa i ke kunana, kahea mai la o Haipu: "E aha ana oe e kunana nei@ Aia ka hoi naua kukulu o Kahiki ia oe, o kou mea iho la ke hoi ia e kunana ai. Hele mai," na ia la ka hua-olelo hele mai, o ka hele aku la no ia o Kahinihiniula, a hui me kona mau hoa.
Ia lakou i kaawale aku ai, mai ka aina aku, ia wa o Keoahimaka-akaua i olelo mai ai ia Kahinihini-ula.
"Eia kakou ke hele nei i keia ku-lana nalu, a ua ike oe ia mau hoa paani ou, e hee ana i ka nalu aohe papa, o ia keia a kakou e au nei, o ke kuhi no hoi ka keia luahine ia kakou i ka lae o kela ilio nahu ma-ka; nolaila peneia kakaou e hiki-wawe ai.
"E moe ou mau maka, a mai hou-iuiki oe, a kaakaa paha ko maka, aia maua a kahea aku ia oe, a laila kaakaa ae ko maka, i hikiwawe ka-kou i ke kulana nalu o Kanaua-puaa."
O Kanauapuaa he ko'a lawai'a mo-ana keia aia i ka lae o ka @lio, o na maka o keia ko'a lawai'a eia i Oahu nei, o ka ihu e ka waa o keia ko'a, o ke kuahiwi o Kaala a kau mai mauka o Leahi, o ka aoao o ka waa, ka pali o Konahuanui, a kau pono iluna o Makapuu ka hope o ka waa, ka lae hala o Kahuku.
Ua kapa aku na lawai'a o Ka-luakoi, i ka inoa o keia ko'a. Ka-nauapuaa, mamuli o ka i'a o keia ko'a, o ka hapuupuu, ka i'a nui, a no ka eleele o ia i'a, elike me ka humuhumu, pela i kapaia ai ka inoa o ia ko'a.
"Heaha iho la hoi ka mea e moe ai ko'@ maka@" wahi a Kahinihini-ula,
"Heaha ia pihi@" wahi a Kahi-nihiniula.
"I ole oe e maka'u i ka pihi nui o ke kai."
"Heaha ia pihi@" wahi a Kahi-nihiniula.
"He ma-no nui huluhulu,
Pakele au mai moku,
Ka hana a ke aloha ole,
He niuhi moe lawa,
He ahí ale no ka papaku o ka hohonu."
"Aole au e maka'u iaia, in a aole ia e nahu ia'u." wahi a Kahinihini-ula.
"Aole oia e kii mai ia kakou, in a e kaakaa ko kakou mau maka, ina e moe na maka o kakou, o kona wa no ia e hiki koke mai ai."
"Auwe ua kuhi ka au, o ko'u maka wale no la ke moe, a koe ko olua, eia ka o kakou no apau," i kaakaa ae ka hana ua nalo ka aina.
"Mai nana oe ia," wahi a ke-kahi o kona mau hoa, "he m@e iho ko ka maka kakali aku o ka mea nana e hapai ia kakou."
Ia pili ana no o na lihilihi o Ka-hinihiniula, o ka wa no ia i luu iho ai o Keohimakaakaua, a pili ae la ma ka umauma o ko laua hoa, me ka hoolanaia ana ae o Kahini-hiniula, a waiho wale iluna o ka ili o ke kai, o ka wa no ia o ua me@ hoolana nei ona, i holo aku ai kahania ka lae i ka makani Moae.
Oiai keia mea holo ana e kuhihe-wa nei o mano Leleiaka, a ua li'u-li'u no ia hoonanea ana iho a ia nei, o ka wa ia i anuu iho ai o kona kino, a pa-hu ana iluna o ka ilikai a lohe pu aku la no hoi oia i ka leo kahea o kona mau hoa:
" E ala ae ua hiki kakou i ke ku-lana a kakou e hee aku 'ai."
Kaakaa ae la kona maka, a ike, eia lakou i ka lae a ka wahine i olelo mai ai iaia.
"Makaukau oe e ko maua hoahe-le, e kahea ae au i nalu no kakou,"
"He mea lohe no ka ka nalu i ke kahea aku?" wahi a Kahinihiniula.
"Ae," wahi a Haipu, "he lohe ka nalu kapakapa-ku, ai kookoona, hele mai no ka mea kaheaia aku, a o ka mea kahea ole ia aku, noho no ia."
"I na-na," wahi a Kahinihiniula, o ka wa no ia o Haipu i pahapaha ae ai i keia mau hopunaolelo, i ka-paia e ko kakou mau kupuna, he pule:
O hookuku, o hoonana,
O kupukupu o ka a'koa'ko,
Kukupu ke kai, onu ka moku,
Ku mai, ku mai ka nalu nui,
Nalu iki mai Kahiki mai,
A popo'i kaiuli kai apo,
O kookoo lani o kookoo hiwa,
O hakookoo o puukiuki,
Ka opuu i ka piko o Kahiki e la,
He alanui no Kukapunohu,
I ka lae o Lonokaeho la,
A moe Kahi-ki.
I ka pau ana o keia mau olelo a Haipu, huli mai la oia me ka olelo ana mai ia Keoahimakaakaua:
"Hoomakaukau oe, âme ka hoa o kaua, i ku auanei ka nalu mua a i hoomaka kakou e pae, ia wa oe @ hehi mai ai i ka umauma e ka hoa o kaua a make ia nalu ia oe, owau hoi ame ia mahope aku ou, e hele nae oe mamua o ke ala me ko makaala loa ia maua, i ka ale no oe kau e maua i ka honua, aole hoi kaua e hele pu me ka kaua hauma-na i ka aina o kakou.
"Aohe o'u makemake e hele kela wahi aka-koha i ka'u huakai, no ka mea ua ike no oe i kana mau hana he poupou noho ni'o no ka maka-lae."
In Haipu e kamailio nei i keia mau olelo i kona hoa, ke hoomaopo-po nei o Kahinihiniula, eia nae i ka wa no i pau ai na olelo kuhikuhi a Haipu, o ka wa no ia i lohe like aku ai i keia mea ha@u@u.
"Hoomakaukau," wahi a Haipu, "ina aku ka mea nana e hoihoi ia kaua a kau i ka poohiwi o ke ku-puna," ia manawa pokole i ooloku aw ai ke kai, me ke kawahawaha o ka ale, a ike like aku la lakou apau, i ka ea ana mai o kekahi ale nui kohu kuahiwi.
Ia lakou nei e kau ana i ka welau o ka ale ke-na mai la o Haipu i kona mau hoa; "pa-e, pa-e, a kakou i ka nalu kaili kapa o Puna imua," ia wa hookahi no i hopu mai ai kekahi lima e Keoahimaka-o-ke-kua is Kahinihiniula, me ka olelo ana mai, "pae kaua he nalu hale-hale," o ke kupopou iho la no ia o laua i ke kaulu pali, (ale) wahi a ko Kauai olelo.
Ia laua e holo nei iloko o ka waha o ka ale i hele a kaokao, hookuu mai la o Keopahi i kona paa ana ia Kahinihiniula, ia wa no oia i hoo-huli ae ai i kona kino, me ka holo kunihi ana me ka mama nui, i oi aku mamua o ka Mahimahi, ka i'a halakika i ka ilikai, wahi a na la-lani mele a ko kakou poe loea i ka haku mele, a puka aku la oia ma-mua o Kahinihiniula, is wa hookahi no ola, i koo mai ai i kona mau kapuai wawae a elua, a pa mai la i ka umauma o Kahinihiniula, oi-ai no hoi oia e iho paukiki aku ana.
Iaia i hooku'i aku ai me na wa-wae o keia kalohe nui, na ia mea i hookipupu iaia, a pau iho la kona pae ana me kona kowiliwiliia ana iloko o ka ale.
Iaia i ea ae ai iluna, ike aku la oia ia Haipu e lana mai ana ma-hope ona. Kahea mai la o Haipu.
"Pehea hoi ka hoanuuia o ka mea ua kau iluna@"
"Ka," wahi a Kahinihiniula, "he wahi keiki kalohe ino ka hoi kela ia'u, ua pae aku nei hoi maua, o ka ia la holok@e ae nei no ia ma-mua o'u a hehi mai nei i kuu uma-uma, owiliia au e ka puukai o ka pau no ia o ko'u pae ana."
Pane mai la o Haipu, "o ia nalu au i paulehia aku la, aole ia o ka nalu e kau ai kaua iuka o ka aina, he ale kualoloa ia no ka moana, hahai no ia ale i ka moana lewa."
Ahiki o Haipu ma kahi a Kahini-hiniula e lana nei, olelo mai la.
"Eia no ko kaua nalu e kau ai i ka aina, e kahea ae au:
"Kaha i kaha- loa kai alialia, nalu nui nalu iki e hai mai ana, Iwaho o Mamala.
I ka lau Limukala i ka pueone la pa-e."
(Aole i pau.)
HOOLA KE KAKAUOLELO O KA AHA KAAPUNI EHA I NA HIHIA O SENATOA LU-KELA O HAWAII.
Mr. Solomon Hanohano, Lunahoo-ponopono Nupepa Kuokoa, Aloha:- Mamuli o na mea e hauwalaauia nei e pili ana no Senatoa Lukela no kona apuka ana i na dala i hoahuia ma ka Banako o ka Lehulehu (Peoples Bank), ua kupono ole oia e alualu hou i ke kulana Senatoa. Nolaila ke noi haahaa aku nei keia, no'u hoi kekahi wahi o kau leimoni, i ike mai ka lehulehu mai ka pu-ka'na a ka la i Kumukahi, a i ka welo ana i ka mol@ o Lehua, i na kumu hoopili i kau iho maluna o Senatoa Lukela (James W. Russell). Mamuli o ka berita hoaloha i ulu ae a mohala mawaena o Senatoa Lukela ame a'u, he mea hiki ole ia'u ke nanamaka aku i keia hoalo-ha, i na mea e pehiia nei maluna ona, he ino, he lapuwale, he apuka i ke dala o ka lehulehu, ke kupale nei au ma kona aoao, aole oia i ku i ka hewa.
Me ke kulana a'u e paa nei, ka-kauolelo o ka Aha Kaapuni Eha o Hilo, Kalana o Hawaii, ua maopo-po ia'u na kumu hoopii i kau iho maluna o Senatoa Lukela, a aia ma ko'u keena na kumu hoopii ame ka moolelo o ka Aha Kiure kiekie, e pili ana no keia apuka dala o Senatoa Lukela ame Mr. Truslow, @u-nahoohana nui o keia banako.
I ka noho ana o ka Aha, no ka imi pono ana aku i ka poe i komo iloko o keia hana apuka, i ke dala a ka lehulehu, i hoahu ai ma keia banako, ua kau mai @a ka olelo hoo-holo a hoahewa maluna o Senatoa Lukela ame Mr. Truslow, a mamuli o keia hewa, i kau iho maluna on a, ua komo koke aku la na manao hoo-wahawaha, a kapae ana aku iaia he hoaloha, mamuli o keia pilikia i ili iho maluna ona.
Na rula maamau o na Aha Kaa-puni o keia Teritore, i ka wa e hoo-holo ai ke kiure kiekie, ua ku ke-kahi kanaka i ka hewa, ma ka lakou nieniele ana, e waiho koke mai ana lakou i ka lakou hoike imua o ka Aha, a na ka Lunakanawai e kau aku i ka la no kona hoea ana mai imua o ka Aha, no kona ae ana mai ua ku oia i ka hewa, a no kona hoole ana, aole oia i ku i ka hewa, a mahope koke aku o ia ma-nawa, e waiho ai oia i kana noi e hoaoia kona hihia imua o ke kiure liilii, a kau hou ka lunakanawai i ka la e hoaoia ai kona hihia imua o ke kiure.
Ma ka la 11 o Mei, 1922, he mau kumu hoopii i kau iho maluna o ke Senatoa Lukela, a ma ka la 13 o Mei 1922, us ku aku oia imua o ka Aha Kaapuni Eha, a hoike aku i ka Lunakanawai Ross, aole oia i ku i ka hewa, a ma ia la hookahi i noi aku ai ke Senatoa Lukela, e hoao koke ia kona hihia, me ka hoohakalia ole, a ia wa koke no, ua kau mai la ka Lunakanawai i ka la 20 o Mei e hoaoia ai kona hihia imua o ke kiure.
Ua pinepine kona hele ana mai e noi i ka Lunakanawai e hoao koke ia kona hihia, ahiki mai i ka la 20, ua loaa mai la ia'u (A. K. Aona) he palapala mai ka Loio Kuhina Irwin, e kauoha mai ana ia'u, e hookomo aku maloko o ka buke o ka Aha i kana palapala (Nolle prose-qui), o ia hoi, he palapala keia e hoopau ana i na hihia apau i kau iho maluna o ke Senatoa Lukela, a malalo o keia kauoha a ka Loio Ku-hina Irwin, ua hookomo au i keia mau palapala ma ka buke o ka aha.
O ka manao nui o keia palapala, i hookomoia mai e ka Loio Kuhina, o ia no kona ike ana, aole i lawa pono na oleloike e hoike ai no koa hoopa'iia e ke kiure.
Nolaila ma keia hoopau wale ana o ka Loio Kuhina i keia mau hihia i kau iho maluna o Senatoa Lukela, e hoomau ana anei kakou no ke kipehi ana, a hoino ana aku iaia, aole oia kupono e holo hou i waha-olelo no kakou, ma ke ano Senatoa Ke manao nei au, aole ia he hana naauao na kakou, o ke kipehi aku iaia mamuli o keia mau hoopii i kau iho maluna on a, a i hoopau wale ia keia mau hihia e ka @oio Kuhina no ka loaa ola ma kona aoao na kumu maikai e paio ai imua o ka Aha, a e hoopaiia oia.
He hana kaulike auanei keia a kakou e hoike aku ai iaia, a i ka lehulehu, mamuli o keia mau hihia i kau iho maluna ona ua ku oia i ka lapuwale, kanaka kolohe a pe-la wale aku@
A ina kakou e hoahewa ana iaia, mamuli o keia mau hihia a ke Teri-tore i hoopii ai iaia, he mea maikai ia kakou apau e hapai mai i kekahi hihia i kulike loa me ko Senatoa Lukela. Aia maloko o na buke o keia Aha, he 2 hihia i kulike, a o na hiohiona apau, ua like loa me ko Senatoa Lukela hihia, i hoopau wale ia iho la, a o keia mau hihia, ua kau aku maluna o kekahi puna-hele a kakou, kekahi mea hanohano o ka Hale Kaukanawai,, no na ma-kahiki loihi i aui ae la, a ke alualu nei no kekahi kulana o keia kau holo baloka e kokoke mai nei.
Ua hoahewa ke kiure nui, ua ku oia i ka hewa, a ua komo mai kona hihia iloko o ka Aha, a mamuli o ka naauao o ka loio i pale ai iaia, ame ua ninau kanawai i waihoia aku imua o ka lunakanawai, ua hoo-holo mai la ka lunakanawai, aole oia i ku i ka hewa.
He hana maikai anei na kakou, ka hoomau aku no i na hoino, oiai ua hoopau wale ia kona hihia, ma-muli o ka lawa kupono ole o na ike, e hooia aku ai i ke kiure e kau ka hoopa'i maluna o Senatoa Lukela@
Mamuli o na enemi o Senatoa Lu-kela ame keia hoaloha o kakou, e alualu nei i kekahi kulana, ua komo aku na ohi'uhi'u, ohumu, e hoopili-kia ia laua, a imua o ka aha kiure kiekie, a ma ka lakou nieniele ana, ua hooholo lakou, ua ku keia mau kanaka i ka hewa, aole hana i koe, loaa aku i na nupepa, hoolahaia ma o maanei, a lilo iho la ka inoa mai-kai o keia mau kanaka, he mea la-puwale, mamuli o ka olelo hooholo a ka aha kiure.
O ke ano o ke Grand Jury, Aha Kiure Kiekie penei no ia. Ua haa-wi ke kanawai i ka mana piha i keia Aha Kiure, no ka nieniele ana i na karaima apau, e ku aku ana imua o lakou, a he mana hoahewa, a mana hookuu, ka i loaa ma ko lakou lima, aole i loaa ka mana hoo-pa'i ia lakou, elike me ka aha apa-na ame ka aha kaapuni. A ma-loko o keia Aha Kiure Kiekie, aole i loaa i ka mea i hoopii@a, ka mana e ku aku ai imua o keia kiure e pale nona iho, ame ke ku ana aku paha o ka loi@ e pale nona.
Aia no i ka ke Kiure Kiekie e hooholo ai, ina hooholo lakou, ua ku oe i ka hewa, ua hewa iho la oe, a oia iho la ke kumu i pilikia hewa ai o Senatoa Lukela, ua hooleia oia ma na ano apau, no kona ku ana aku imua o ka Aha Kiure Kiekie, e pale nōna iho, a i ka puka ana mai o ka lakou olelo hooholo, ua apuka o Senatoa Lukela i ke dala o ka lehulehu, ua kaulana hewa aku la kona inoa "Senatoa apuka dala". Ina aole hiki i kekahi kanaka, e ku aku imua o ka Aha Kiure e pale nona iho, he mea maikai, e hoopo-nopono hou ia keia kanawai, a i ole e hoopau loa ia ka Aha Kiure Kie-kie.
A. Kalei Aona,
NA MEA HOU MA PAIA MAUI.
Solomon Hanohano; Aloha nui kaua:- E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho i na mea hou o keia mau la e nee nei iloko o keia kiha-pai.
Ma ke Sabati o ka la 13, o Aug. A. D. 1922, i malamaia ae ai ka papa ahaaina a ka Haku e ke Kahu Moses Kahiapo, ma kona ekalesia ma Paia; poniia o Mi@ Alice Kaho-kuoluna, i lunakahiko, a bapetizoia he elua bebe.
Ma ka ahamele i malamaia o ka ekalesia o Paia, ma ka M. A. Co. Theater, he nani na mea apau, a pela pu me na himeni. Huina nui o na loaa o ka ahamele, $188.00.
Na loaa lulu o ka Ekalesia o Paia i ke Sabati 13, o Aug. 1922, he $94.00.
Na ke Glee Club o Kamehameha i alakaiia e Geo. Awai ka himeni ana i ka Awai o ka Ekalesia o Paia, ma kela Sabati, me ka hoomai-kai aku i na mea maikai i meleia mai.
Ma keia Sabati iho la o Augate 27, 1922, i malama ae ai o Rev. Moses M. Kahiapo, i ka papaaha aina a ka Haku ma Honolua, ma ka halehalawai o ka ekalesia o Ho-nokohau. Hookomoia he 3 hoaha-nau komo hou i ka ekalesia ame 1 bebe i bapetizoia. Maikai ke anaina haipule, na ke Kahu Moses M. Ka-hiapo i malama me James Daves.
Nani ka Hoike Hui o na Kula Sabati o Maui Komohana, i ala-kaiia e W. E. Saffery, Kahu Kula Sabati Nui. Ua hoike mai na hoai-lona, o ka holomua o na Kula Sa-bati ame na C. E.
Na manao pa@pai ke komite ho-eueu nui, Moses M. Kahiapo, a hoo-kuuia na hana.
Ke haawi nei keia makapeni i ka hoomaikai i ka haiolelo Jno Ku-kahiko, na luna Ekalesia, ke Kahu kula Sabati ame ka peresidena C. E. o Honolulu, i ka oukou mau hookipa ana, na kokua aloha ame na mea e oluolu ai ke kino. Na ke Akua e kokua mai ia oukou apau loa. Me ka haahaa.
James Kahaawinui, K. K. O. o na hana Misiona Ka-ahele o ka Ekalesia.
E KUI@A ANA A LAWA PONO NA WAHI PANA LEI KAU A-I NO KAHUKU LEWA
He iki wale no o Kahuku lewa, Aole e puni i ke Anahulu po, O Ka lae o Kahipa kau mailuna, E huli pono ana i ka hikina. Na Waiuolewa kau maluna, Alewa iluna a lewa ilalo,
O ka luahuna ae ia a Maui,
O Kaalae nui Huapi.
O Kaauhelemoa a he moa ia,
O ka how paio o Kamapuaa!
O Kaniakamoa a he haka moa ia,
Na ke alii Olopana Oahu nei
A polou au, louia a paa,
I ole e oni o Kahuku lewa,
O ka lua o ka lou hukaia a p@a,
I ole e panee ka holo ohope,
A punamano au ike i ka u'i.
Na pou olelo me ka uwila,
O ke amio aku ia a ka mano,
A na mi@ini e hoohana nei,
A punahoolopa he naele aku ia,
I ka lua o ke kaau hoi ae oe,
O ke ai@a aku ia o kanana,
O ke kupaianaha a olalo aku,
O kapukaulua a he loko ia,
Ilaila ka ulua pii a Kane
E inu i ka wai o Kapukaulua,
Ilaila o Kane i hooaumoe pu iho ai.
I ike i ka kiu holu o Kaunala,
I na u'i kaulana oi Kahuku lewa,
I ke ala o ka hala e pohai ana,
I ka wai kaulana wai a Kane,
Aole a he lua elike ai,
E kii ko awa i Hakipuu,
I ka awa ililena ka uka o Hena,
O ka ulua pii o ka pukaulua.
O ka pupu ia o ko awa,
E hoka ko awa i ka wai pii.
O ka wai a Kane, wai pii mau,
I ka moe oni ole Ahewahewa,
I ke ana kipapa o paumalu,
Wakinekona ku i ka pali,
A ke kenelala nui o na kaha,
E--o mai oe i ko inoa,
I lei hooheno no Kahuku lewa,
Hakuia no ka nani lua ole o na Kahuku Moi, wai-ti-poha e paea-lo-nei.
Kahuku Plantation.
O KA NOONOO AKAHELE UA OI AKU IA MAMUA O KA ULIA LAKI O KE "KAMAA WAWAE LIO".
He mau haneri makahiki i kaahope aku nei, i ke au o na hana hoomanamana, ua paanaau mau ia, o ka loaa ana o kekahi kamaa wawae lio, he hoailona ia o ka ulia pomai-kai.
Ua hala aku ia mau mea o ke au kahiko, aka, aia no nae he poe e manaoio nei aia a loaa ka ulia laki, alaila loaa nui ka "POMAIKAI."
Aka, o ka poe naauao a akahele, eia lakou ke kukulu nei maluna o kekahi kahua onipaa mamua o ke kaukai ana aku i ka laki. Eia lakou ke hoohana nei i ka NOO-NOO AKAHELE, me ka hookaawale ana i kekahi o ka lakou mau loaa liilii.
O OE ANEI KEKAHI?
UA MAKEMAKE MAKOU E KOI IKAIKA AKU IA OE E LAWE I KEIA KEEHINA HANA, A E HOAHU LIILII ME KEIA BANAKO.
Eia makou ke uku nei he .4% ukupanee o ka makahiki maluna o ke dala hookahi.
CHINESE-AMERICAN BANK
KIHI O NA ALANUI MOI AME NUUANU.
P.O. Box 2000. Honolulu, Hawaii. Kelepona 6119.
The Liberty Bank of Honolulu,
LIMITED.
Ko Honolulu Banako o Keia Au Holomua
E IKEIA NEI KONA HOLOMUA
E ku nei iwaena o ke Kulanakauhale o Honolulu, kahi a ka lehulehu e hele mau nei e kuai i ka lakou mau mea-kuai.
No ka pomaikai o kona poe hoahu, e hoomaka ana mai ka ka la 2 aku o Sepatemaba, e hamama ana kona mau ipu-ka i na ahiahi Poaono apau, mai ka hora 6:30 ahiki i ka hora 8. Hele mai e kii i kekahi o ka makou banako hoahu liilii.
Eia keia Banako ke hoohanaia a ke noho ona ia nei e na kanaka i hanauia maanei.
O ko lakou nee ana iho nei no ia ma ko lakou keena hou ma ke kihi o na
ALANUI MOI AME MAUNAKEA
UA MAKEMAKEIA NA HOAHU LIILII O KELA AME KEIA. E HELE MAI E HOOKAMAAINA.
Ua hiki ia oe ke hoahu mai ka Dala Hookahi aku.
The Liberty Bank of Honolulu,
LIMITED
Kihi o na Alanui Moi me Maunakea. Kelepona 1014
O NA HAWAII
i makemake i ka pomaikai o ka Kana-wai Hoopulapula o Molokai, e hoolako
ia lako iho no ka holomua ua ka loaa ana ia lakou o na Lako Mahiai me Ha-nai Holoholona ma keia hui kamaaina.
Ke malama nei makou i na Lako Hana Maikai Loa, pela hoi me ke PENA SHERWIN-WILLIAMS, ka mikini Umi Waiu DE LEVAL ame na lako pili i ka home o na ano apau.
Maloko o ko makou Keena o na Lako Paani e loaa no he ahua o na pu liilii ame na raifela maikai.
E. O. Hall & Son, Ltd.
EIA KA
BORTHWICK UNDERTAKING CO.
i keia wa ma na Alanui Nuuanu me Kula
Kelepona 1325 Home 7883
1m.
Norman Kalanilehua Lyman
i Elele na Kakou i ka Ahaolelo Lahui ma-Wakinekona.
He opio i ikemaka mau ia i ke kakoo mahope o ka pono o ka lehulehu, i na manawa apau ana o ka noho ana ma loko o ka Hale o na Lunamakaainana ma ke ano he Lu-namakaainana.
E NANA I KONA MOOLELO,
a e loaa no auanei ka ike ia oe.
O kana mau hana maikai apau no keia lahui maanei
e hooi hou ia ae ana ia ke hoea aku oia ma Wakinekona.
E Hoolilo Iaia i Kauwa na Kakou.
Ke hookokoke mai ei na ia e komo ai ke kula a kau mau keiki e pono ai e hoomaopopoia ko lakou mau hemahema
Ina he Kamaa Aulii Oluolu ka Lakou
i Iini Nui ai e Lawe mai ia Lakou i-o
Makou nei, Kahi Emi Loa.
KIM CHOW SHOE STORE
Helo 1018-1022 Alanui Nuuanu, mauka iki iho o ke Alanui Moi.
Perfection Home Bakery
Alanui Beritania ma ka aoao Waikiki o ke Alanui ea.
Maanei e loaa ai ia oe na Meaono ono loa no ke ku-mukuai haahaa loa. Na Pai hua, Apala a pela wa-le aku.
Ua hiki ke hoolawaia na kauoha mai na kuaaina mai.
Na Ahahui Manawalea, he emi loa ke kuai ia la-kou
I MANA NUI NO NA KALAKA NUNUI
Ina i makemake oe e pilikia ole kou kalaka e hanai iaia i ka "RED CROWN" aole me ke-kahi mea e ae.
He o ia mau ke ano o ka "RED CROWN, ma na wahi apau au e kuai ai. . He hiki-wawe loa kona hoowela ana, me ka pahola like maloko o ka ipu aila.. Maloko wale no ia o na keena i hookaawaleia e hana ai, e hoohuihui ana i kona wela apau iloko o ka mana ma na huila.. O kona ano he nui na mile e loaa a he olu ka hoo-hana ana i ka enekini.
E hoopiha ma ka hoailona RED CROWN-- ma na wahi Hoopiha Aila, na halekaa, a ma na wahi kuai aila e ae.
STANDARD OIL COMPANY
(California)