Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 35, 31 August 1922 — NA HUNAHUNA MEAHOU HALEPAAHAO O KE TERITORE. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

NA HUNAHUNA MEAHOU HALEPAAHAO O KE TERITORE.

Mai ka hoomaka ana o ka Makai Kiekie John C. Lane e noho mana, maluna o ke aupuni hooko kanawai ahiki i ka wa o keia mau wahi huhahuna meahou e oili aku nei, me na hoohialaai, he ohohia mau kona kulana me ka hoihoi, no kona mau hookele ame kana mau wahi ]ioewaa, o ia hoi, he ka-liu, he walii kela hoi, he huki kauka nomua. Aole oia iloko o na halukuluku ame ua ooloku, kupikipiki-o, elike me ka makani kualau, makani hooweliweli o ka moana, a na aliimoku hoi e maka'u nei, aka, aia mau no oia iloko o ke aheahe malie, iloko o kona au hookele aupuni ana, ka hooko ana i na kanawai kakauha o ka alna; e pili mau ai ke kanaka u'i me ia, hoa heihei o ka wahine u'i i hoopili pu ia me ka mahina, o ka hooheno hoi i na wahi hookele eepa, ia Hookelepuna ame Hookeleihilo, i pakele wale iho no i kahi hueu, kalohe ia Kaikipaana* hea, kahi lopaiki hele wale o Kauai. Auwe, nani hoi kau, kaomi malie! I iho la, ua wahi kalohe nei o Kauai. Nani a maemae ka noho lokahi pu ana o ka haku me kana mau kauwa, aole loa o lakou wa -e kaawale ai, no ka mea, ua piha ka honua i kona nani nui, aohe rumi I kaawale i \coe. Hoohenoia e ke kilokilo wahine o Poinikia. He ulumahiehie mau ke kulana o na makai apau, e lawelawe nei i ka hana, malalo o ka makai Kiekie John C. Lane, mai na wele iana ahiki loa aku i na wahi olofala, poo hoi i kahiko a kolopupu ma ta oihana. Hooheno ia hoi, e aloha au i ko maka. Ke hoolaumaniaia nei, na wahi apuupuu, nukee, kekee o ke kahua o ka halepaahao o ke Teritore nei, a iliwai like e na keiki hookama a kanawai, lioapili hoi o ka makaikiu Wela, akua lapu o ka poe ha'iha'i i na kanawai o ka aina;-malalo o na hoohana eleu mikioi ana a Kapena Robert Parker Waipa; kekahi hoi o na kapena koa kaulana loa, nana i hoole aku i ka mana o na koa kipi, imua o ka oi 0 ka pahikaua, ame ka walia pouliuli o ka pu raifela, iloko o Ke au hookahuli aupuni moi o Hawaii nei. He oiaio, ua lu'alu'a a kuli'uli'u no na la o ua kapena kaulana nei, 1 like aku no kona kiekie me ka emepcra Napoliona, ke ahikanana hoi nana i hoohaalulu aku i na kuli o na poo kalaunu apau o Europa, iloko o ko lakou mau kamaa buki loloa; eia nae, ina oe e hakilo pono aku maluna o ua kapena koa kahiko nei o ka pualikoa Kulesia, auwe! he o ia mau no ke konekonea, makalapua o ke kanaka, aia mau no na pua o Kukaniloko iluna i hoalii mau ai, o ke ku no a ke kanaka u'i, aohe puu, aohe kee. He eleu hikiwawe kana mau lawelawe hana ana apau, i hui pu ia | hoi me kona hope i piha me ka makaala, elike me ka hana a kona ma ka oihana Henry Espinder, I ka ilamuku Ne hoi, o na pualikoa kaulio kahiko 6 Farani; o keia hoi, ka Ne o Hawaii nei, a ke nana aku oe i na wahi i hoolaumaniaia e na pualikoa Kuleaia, malalo o na alakai ana a keia mau Aliikoa kaulana, e hewa ole ai kou meakakau ke olelo ae; o ka moena pawehe o Mokuleia, he hapa mai ia, no ka mea, ke apuupuu la no kekahi e waiho la, h«- oi ae no keia, o ka makou o Kama ka mea e kohu ai, nona na hoohialaai ana, Maui no e ka oi, a o ka moena Niihau ka mea e kohu ai, he pahee i ka ili o ka ipo ke pili mai. O keia nani a maemae e hanaia nei, ua like a like me ka iia nahunahu; na hoau'iu'i hoi, o wa noho hookele aupnni ana a Haalilio De-mo-Hemo, ame ka hookele aupuni ana hoi a Lane, Hep-Likealike, kuhina kaua o Ameriko. Kaomi malie iho hoi oe e kuu Sol. He Ua Noe no ka aina, a mao a'e no. Hoohenoia e ka wiwoole o na wiwoole. O na hana maamau no, i ke au hookele o na Demolcr.rata ma

lalo 0 Haalilio, 0 ia mau no īa ine ka ewaewa ole, e laa me na hana kinipopo hooikaika kino, elike me na manawa i kaupalena a haawiia ai no na keiki hookama a ke kanawai, a pela pu hoi me ko lakou mau ola kino, he kulana maikai ko lakou, a 0 kekahi no hoi 0 keia poe keiki, he ano hiena, 0 kela au kahiko loa no, ia Haumea ame Wakea, aole 110 nae' i na pua o Hawaii nei, aia no i na pua awiliwili 0 na aina e, he ano like me Kauahoa, ke kama hueu 0 Hanalei. Hoohenoia hoi e Hamohamo. He poe keiki apiki keia, na kuia hoi 0 ka manawa, ka hoao ana e hamare i ka lae, a e punuku i ka ihu 0 ke kanawai me he ekake hoounauna la no na Kona, eia nae, nuha ka ekake, owala ka piula, kiki hoi ka miula, peku ka hoki. Hoohenoia e kahi eepa 0 Waolanī, he u'i hoi kau, tomi tomi malie. He mea kamahao no, i ka noonoo 0 ka mea e noonoo iho ana, ua lilo maoli oloko 0 ka hale hooko kanawai nei i halekula kiekie nana e hoonaauao nei, a haawi aku i ka ike 1 na keiki hookama apau a ke kanawai, ma na hanalima ame kekahi mau ike e ae, oiai, ho hemahema lakou mawaho, aole i a'o mua i kekah'i mau hana o keia ano, eia nae, i ko lakou komo ana maloko nei, ua lilo lakou i poe makaukau loa, ma ka oihana kamana kumeka kamaa, kelalole, ame ka aiana lole, ame leekahi mau hanalima ike e ae he nui wale. 0 keia ike i loaa i ka poe maikai i a'oia iloko o keia halekula kiekie 0; hooko kanawai, a i ko lakou wa e lanakila ai mai na umiihao ae 0 ke kanawai e hoao ana laltou e hana, elike me ka lakou maikai i ike ai, 0 ka'u keia o ka Kaikipaananoa, a no ka poe eepa ea, 0 kela kuahiwipiena nui wale 0 ka lio, a'u lioi i poina iho la i ka inoa, i ke kakau no hoi, u o ka poina iho la no hoi ia. Auwe! o Halemano no ka hoi. Pololei hoi kela, aohe no he wa e maikai ai, e piena 0 peku owala mau aua keia poe eepa, kohu lio Halemano. E a'o wale no oe i ka lio o keia kuahiwi eepa nui wale, mai kona wa opiopio a elemakule, a kau aku 110 oe, A ka owala iho la no ia, aia no ka palena, he luiule no ka mea e kau ana iluna. Hooniia e kahi kalohe 0 Nuuauu Waipuna ake aloha. He ui hoi kau. He hu ka aka, i ko makou walii kalaiwa, kahi hueu o Makaha, kii aku nei kela i kahi lio wawae buki, e hookomo iloko 0 kahi kaa, ua holo ua wahi lio wawae buki nei mawaho 0 ka pa, a loaa hoi ua wahi lio nei, hookomo aku nei kela iloko 0 ke kaa, 0 ka nuha iho la ia 0 ua wahi lio nei. Nolaila, hookau ae nei oia 1 ua wahi lio nei maluni o ke kaa, 0 ka lioomaka iho la no ia o ke kaa e puiwa, a nahaha ka lio. Ea, kupanaha, a'u e ninau aku nei ia oe e Mr. ame Mrs. mea heluhelu. "He mea puiwa no ka ke kaa, a he mea nahaha no ka 110?''

Sua hoi kela, wahi a kalii Home Kula Kahiko loa no. Hoohenoia hoi penei: Otomobile. O ke kaa puiwa mau keia, a nahaha ka lio, 110 ka mea, o ka mama holo o keia ano kaa i keia manawa, he kanalima a' Haneri mile i ka hora hookahi, a ua Lookauia maluna o keia ano kaa, he kanaha, kanalima a oi aku, ka nui o na lio ikaika o kona enekinia. 0 ka'u iho la keia, o ka kahi keiki o Mahaulepu, o kau iho hoi koe e kuu mea heluhelu, i hooheno pu ia ai hoi kaua me Waikiki, honi kaua wikiwiki. Auwe! no hoi ka u'i e, he nani hoi kau, kaomi a nihi malie, mai hoopa. O ka mea noonoo no la, loaa no ke kaona o ka olelo, a he mea nani no nae hoi i na alii ke imi aku. Ina e loaa mau ana i kou mea kakau ke aloha ame ke ahonui ia, e hoopuka mau ia aku ana na hunahuna meahou, o ka hale hooko kanawai nei, ame na hoonanea o ka manawa, i kela ame keia mahina. Me ka Lunahooponopono opio mau ka'u mau hoohialaai ana, ame na keiki oniuhua metala hoi o kona p#papa'i ko'u welina pau ole. Owau iho 110 me ka haahaa. KOAKIAI PUKA HELU 6. Keena Oihana Pakaua o Kulina Eleele.