Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 34, 24 ʻAukake 1922 — Loaa Pono ka Lawe Koloheia Ana o na Tausani Dala He Nui MA KAHI O KA $750,000 I LAWE AIHUEIA O KA HUI O ALEXANDER &. BALDWIN E KE KAKAUOLELO JOHN GUILD OLOKO O KELA HUI. [ARTICLE]
Loaa Pono ka Lawe Koloheia Ana o na Tausani Dala He Nui
MA KAHI O KA $750,000 I LAWE AIHUEIA O KA HUI O ALEXANDER &. BALDWIN E KE KAKAUOLELO JOHN GUILD OLOKO O KELA HUI.
Mahope iho o ka huliia ana o na buke moohelu waiwai, i kaa aku ka hooponopono ana malalo o Mr. John Guild, ke kakauolelo o ka hui o Alexander & Baldwin, a hoa hoi o ka papa hooko, no kekahi mau la kakaikahi wale ae nei no i hala, i ikeia ae ai, kona lawe ana ma ke ano kolohe, 1 ka huina o $750,000; a no ia kumu ua ku a ma'i maoli kela haole, me kona hoihoi okoa ia ana no kona home, ma ka Poalua, 0 ka pule aku nei i hala. Ua hunakeleia kela lawe aihue ana a Mr. Guild, i na dala 0 ka hui, mai ka lehulehu aku, ahiki i ka Poakahi nei, akahi no a hoikeia ae i ke akea, a ua lilo ka nuhou, no ka pokole ana 0 kela mau dala mahuahua e kekahi 0 na haole i hilinai nui ia, ma keia kulanakauhale, i kumu hookahaha aku i ka manao o kona mau hoaloha ame ka lehulehu 'pu. Mahope iho o ka ikeia ana, o ka pokole o kela liuina dala piahuahua, ua koiia aku 0 Mr. Guild e waiho mai i kona kulana kakauolelo no ka hui, a iloko no lioi o ia manawa hookahi, i kauohaia aku ai oia, e hoolilo mai i kona mau waiwai āpau i ka hui 0 Alexander &. Baldwin. Me ke akamai ame ka maalea loa, ke ano 0 ka lawelaweia ana o kela hana aihue i na dala 0 ka hui. Ma kona ano he kakauolelo, a hē mea uku dala no hoi, ua kaa aku iloko 0 kona lima, ka hoolilo ame ka hoohana ana i na dala 0 ka hui; 0 ka mea apikijxae, aole i ike iki ia kela ikiki i ka puīe wale aku nei uo i hala, akahi no a loaa aku ka mea oiaio loa, i lawelawe mau ia, e Mr. Guild, no na makahiki āe nei ho umi i hala. Ma ka huli pono ia ana 0 kahi i pokole ai o na tiala 0 ka hui, aole ia mai iia drfl<i kumuwaiwai mai, aole no hoi mai na daia mai i hookomoia aku maloko 0 na banako, aka mailoko mai 0 na dala puka, i manaoia e holo aku i ka poe paa mahele, i kela ame keia makahiki. Ma kahi o ka holo pololei aku o kela mau dala. i ka poe paa mahele, ua hoolilo aku oia, no kana mau hana ponoi, a ua lawe ae ma ke ano: kolohe; a 1 wahi nae e ike ole ia ai kela koiohe, e kakau ana oia rtialoko 0 kana n\au buke, ua ukuia 1 ka poe paa mahele, ma ke ano he mau da!a puka, ma kela ano iho la i hiki ai iaia, ke uhi i kana hana aihue, me ka ike ole ia, 0 kekahi kumu paha hoi ,no ka nui o kona hilinaiia aku, e ka poe i kuleana iloko o kela hui. Ke Ano 1 liOaa ai ko Kolohe He hookahi nae kumu o ka loaa pono ana 0 ke kololie, o kela haole i hilinai nui ia, mamuli no ia o ka ikeia ana, i ka wa i huliia ai ke keena lala 0 kela hui ma Nu loka, iloko 0 kekahi manawa ae nei i hala, ua loaa aku la ka lilo ana o ka huina o $535,000, i ka lunanui o kela keena ame kekahi mau luna oihana i hilinaiia, no keia ikeia ana 0 ka epa, i hoomakaia ai e huli pono, i ke kulana oiaio o ka hui ma Honolulu ne.i Ua hoomaka ke kuekaaia ana 0 na buke moohelu waiwai, e kekahi poe i kohoia no ka hooiaio ana, a no na la lie umi 0 ka hana ana a kela poe, i ikeia ai kekahi mau huina dala pokole, i manaoia nae i kinohi, he mau pokole wale no kela, mamuli o kekahi mau hana hemahema; i ka nee ana aku nae o kela hana imua, Jakahi no a maopopo maoli, ao)« ia he hana hemaf>ema maoli, ak* ua lawelaweia, ma ke ano kolohe, 0 ke ano akamai loa.
I ka manawa i ikeia ai o kela pokole ana o na dala, ua ninauia aku o Mr. Guild e hoakaka mai, o kona manawa ia i maule maoli ai, ahiki i kona hoihoi okoa ia ana aku no kona home, iloko o ke kulana kupilikii, no kela maule ana, i hooiia ae fti na manao hoohuoi iloko o na ona 0 kela hui, a hoomaka hou ia aku la ka huli ana iloko o na buke, ahiki 1 ka loaa ana aku o na huina dala mahuahua maoli, e hoike ana i ke apukaia ana o ka hui, e kekahi o na kanaka i hilinai nui ia aku ai no komau ano hoopono. Ua ikeia ke akamai maoli o ke alahele i hoohanaia e Mr. Guild, i wahi e ike ole ia ai kana hana ailiue i na dala o ka hui; aka nae he hoohana i lawelaweia eia, mamua o kona hele hoomaha ana no na aina mamao, he elna ae «ei makahiki i hala, i ninauia aku ai oia, me ka hiki pono ole ke pane mai, a o kela ke kumu o ka huliia ana aku o na buke, ahiki i ka ike pono ia ana, he mau makahiki kana o ka lawe
mau ana i na dala o ka hui, ma ke ano kolohe. Komo ma *na Hana Hoopukapuka Ma ka oleloia, mawaho ae o ka lawe aua o kela haole, i na dal* puka, a ka poe paa mahele, i manaoia « ukuia aku ia lakou, o hoo* , komo ana nae oia maloko o kon» t man pakeke. ua hoohana pu aku oiā i na dala kumuwaiwai o ka hui, m* ka hookomo ana iloko o kekahi 1 mau hana hopukapuka waiwai, me i ka loaa nui mai o na pomaikai iaia, i a ina e ikeia ana kekahi mau pokole, e pani koke ana oia i kela i pokole, nolailn, e nee mau ana no , na hana o ka hui imua, me ka pilikia i ole. i He nui na moolelo, no ka huina i oiaio i pokole, mai ka hui aku, i ]»• . weia e Mr. Ouild, aka nae, i ka nana . nku, e hala okoa ana kekahi mau l& [ lehulehu, mamua o ka ikeia ana a« , o ka mea oiaio loa. [ Ua hoea mua mai o John Guild no Hawaii nei, i ka 187$, a noho ha&a , ma ke auo he kupakako no ka mahiko ma Makaweli, Eaaai, a maila- , ila niai hoi ae a noho hana noloko , o ka hui o A3exander & Baldwin, [ ma ke ano he mea malama buke. Ua pii liilii mai oia ma na kula- , ua like ōle iloko o kela hui, ahikl i kona komo okoa ana oia kekahl mea kuleana iloko o kela hui, a kohoia oia i kakauolelo he umi maka* hiki ae nei i hala; a mai kela manawa mai kona hoomaka ana e ko- , loho i na dala o ka hui, eia nae, . 6 huli pono ia aku ana na buke, mal , kona manawa mai o ka noho mu* ana, he mea uku dala no ka hui. s lanakauhale.' Mawaho ae o kona lilo ana lit kakauolelo, a he hoa uo ka papa I hooko <r ka hui o Alexander 1. Baldwin, ame kekalii mau mahiko , lehulehu, i 1110 ni ka hui Aletander & Baldwin i akena, he lala pu oia no ka papa hooko o ka Oihana Kalepa o Honolulu nei, he lala no na kalapu leliulehpu ma keia kulanakauhale, he pereaidena no ka papa kahuwaixrai o ka Halema'i Moiwahine; a no kekahi mau makaMki loihi, ho puuku oia, a he lala no ka papft hooko o ke St Andrew'f o*. thedral. Mai ka manawa mai o ka ikeia ana o ka pokole o na dala im Mr. Guild, ke kumu o kona maule ana, me ka ma'i kupilikii, aole i hik! i kela haole, ke hoakaka ae i k« ano o kana mau mea i hana ai; he hookahi nae mea maopopo loa aola o hiki iaia ke ola loihi, mamuli o ka huaiia ana ae o kana mau hana kolohe i ke akea, I mamuli no hoi o ka lilo ana o ia hana, i kumu nona e ma'i ai. »+♦