Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 30, 27 July 1922 — He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He Moolelo no NA PUUWAI ELUA A I OLE Ka Hewa o ka Wahine-He Moolelo i Owiliia me na Haawina Hoopihoihoi Noonoo o ke Au o ka Manawa

"E heie au e hui pu me Kakalina, a e ninau aku iaia, no kana mau mea e hoolalā mai nei, i wahi e hooko ole ia ai keia mare." wahi a ka Haku FanadaTe,'i kamailio wale ae ai no ma kekahi po. "Aole e ldaa ka māha i kuu noonoo, ahiki i ka maopopo ana ia'u, ina paha aole au e mare aku ana me keia wahine a'u hoowahawaha loa ai." Me kela mau olelo i hoōpukaia ae e ka Haku Fanadale, haalele ihp )a oia i kona home, a hele aku la no kahi i ku ai o ka hale o Kakalina. laia nae e hookokoke aku ana i ka hale, ike aku la oia i kekahi kino wahine i ke ku mai iloko o ka malapua, ma o ka malamalama ia o ka mahina. No ka manao kuhihet\Vo ua haku' opio nei, o Kakalina paha kela kana pio aloha, holo aku 'la oia' ihi(rā, ? 'a puliki aku la iaia, o ka mea nae nana i hoopuiwa mai iaia, a i hookahaha mai hoi i kona noonoo, aole ka kela o Kakalina, aka o Bela Kalani. MOKUNA XXXI. Pela iki mai kaua e kuu heluhelu,.ke poina loa la paha oe no Ela Mebure, kela aikamahine e hooikaika kino wahine mai la, i wahi e pono ai oia ame kona makuahine. Pehea hoi e nele ai ka poina, i kau a mea o ke ko a ke au o ka moilelo o Kankle Ha3ē ame fca Haku Fanadale; e kiei iki aku nae kāua i ua nei, pehea la oia e noho mai la ma kona home hou, me kona : :" ' © ka mea oiaio na£, uāTdH loa ke ano o ua kaikamahihe opio nei, aole kela ano hoihoi mau ona, aka he kulana haka-nu maoli kona, me ka uuku loa o kona manawa e kamailio mai ai, aia wale no a kamailioia aku e kona makuahine. ma kekahi la, iaia e noho ana me kona makuahine maloko.o eiwni, pane makuahine, me ka U&*fta'ithar'u "Ile k§u aku mAo)i,a ka haawina pakalaki, mamuli o ka halawai ana o kuu kane, me na haawina holomua ole ma kana inau oihana. Ua like loa keia noho nele ana, me kekahi hana karaīma. O ka mea nana i hooi loa mai i ko'u kaumaha, o ia no ka maopopo ole o kahi i nalowale ai o kuu keiki. "He oluolu maikai ko kakou noho āna i na la aole i kipa mai o Sr. Leonada ma ko kakou home, a ua paa kuu manao, aole he kumu e ae o ka nalowale ana o Keaka, mamuli no ia o na hana a keia kanaka; a ua hele au a piha i ka hoonaukiuki loa iaia, no kona hoohilahila ana ia oe." Aole keia o ka manawa mua loa a ka makuahine i kamailio mai ai ia Ela no ko iakou kulana kaumaha, aka ua nui a lehuJehu, me- ka hele a paku-a i kona mau pepeiao, ka lohe ana i kpla mau olelo; ua kaumaha i'o no o Ela, aka nae/ mamuli o na olelo hoolana a Emma, ke kaikamahine lawelawe, pela wale no i hiki ai ia Ela ke uumi i kona mau manao kaumaha. Iloko o kela kulana pohihihi o ko lakou noho ana, ua lilo o fina, i mca~nana~e-fawe i na pepa hoolaha i pa'iia, īiō ka hoikeike ana aku i ka poe e noho kokoke mai aria~i ko lakou home, no ka makaukau o Mjss Kolakona, e a'o i kekahi mau haumana i ka ike himeni ma kona home, a ma kela hooikaika ana a' Ema, i loaa mai ai he ekolu mau haumana a Ela e a'o ai. Nolaila i ka manawa a Ela i hoomaka aku ai i kana hana ma ka home o Kauka Mudoka, ua hoolana loa ia mai kona manao, mamuli o kona ike ana, i kona wa i huli hoi mai ai no kona home, e loaa ana he hana hou nana, ma na hora o ke ahiahi, ma ke a'o ana i kela mau haumana ekolu. "Ua hiki ia'u ke hoolako i na mea apau e pono ai ko makou noho ana aku, ahiki i ka huli hoi ana mai o Keaka," i namunamu wale iho ai no o Ela iaia iho ma kekahi la. I ka hoea ana mai i ka la mua loa ana e hele aku ai e a'o i ke kaikamahine uuku a Kauka Mudoka, haalele iho la oia i ka hale, a hele aku la no kahi o ka hale hoolulu kaaahi, no ka holo ana aku i kahi i ku ai o ka hale o kela kauka. Ua hele ka hale hoolulu kaaahi a piha i na kanaka, i kahikoia me na lole maikai, he hoike mai ana kela ano, he poe wale no kela o ke kulana kiekie me ka. nui o ko lakou waiwai, ma ko lakou helehelena hoi, aia ka hauoli ame ka hoihoi, me he mea la, aole loa he kaumaha iki iloko o ko lakou ola ana, oiai hoi ua o Ela e nana aku la i kela poe, ua hele oia a piha me na a kauhaaha. J[a[a iiojiiae e ku ana ka|cali, o ka hoea mai o ke kaaahi, lolie {ke kamailio anā ae o kekahi kanaka, i kona kokoolua e ku pu ana. • • Alāila ua aha'i aku anei 'ka pupuhi ia Mr. Mebure ea?" "Ae, ua loaa aku paha ka lohe i kela kanaka, aia nalnakaikiu, 0 ke aupuni mahope o kona meheu kahi i hahai aku ai, nolaila ua hoopok-ole oifL, i kot\a. ola • ana me ka poka o kana pu panapana," i pane mai ai ka lua o kē kafiaka." • , Ke- [phe. pono-lpa aku o pla i.na huaolelo apau e kamailioia mii 'anā; a i kāii'a 'nanā iho, ua aneane hiki ole maoli iaia ke lioomanawanui ma kela wahi, o ka mea wale no nae nana i hoauhee aku i kela mau manao maikai ole iloko ona, o ka hoea koke ana mai o ke kaaahi i kela manawa. Hakalia no i ke kaa a ku iho, o ka pii aku la no ia o na ohua iluna, aia ka pono o ka loaa he wahi e noho ai, a e anehe aku ana ua o Ela e hele e kau iluna o ke kaa, lohe mai la oia i ke kamailio ana aku o kekahi mea iaia: "Ke hopohopo loa nei au, aole paha i loaa ka ikaika maikai ia oe e Miss Kolakona, e hiki ai ge ke hoomaka i k£u hana 1 keia la." Alawa ino ae la ka Ela nana ana ihope, aia hoi e ku aku ana o Kauka' 4ne. ka nana pono arta mai iaia nei, ua hoopilikia lōVia mirKona noonoo, no ke ano o ka nana ana mai a ke kauka iaia, a o ia kana o ka pane ana mai: hiki ia'u ke kamailio loihi me oe, o halile auāiiei aū'i s kē kāaāhi," o kona hele aku la no ia no kahi e ku ana o ke kaaahi, me ka nana hou ole mai ia Kauka Mudoka. Hakalia no nae i o. Ela a ku iluna o ke anuu hope loa o ke alapii, ua lalaii okoā' māi la ka lima o ke kanaka lawelawe o ke kaaahi iaia, a huki aku la noloko o ke kaa, a iibko o ka imo ana-a ka maka, o ka lilo aku la no ia o ke kaaahi, aohe no he wa a haule ua e Ela mahope. I ua o Ela e noho la ma kona walii iluna o ke kaaahi, he hookahi no noonoo nui o ia no ka lawe okoa ana ae ōla iho, a ke hopohopo loa la oia, no kona makuakane, ina no ka lohe aku i kela nuhou. He liookahi mea a Ela e.hoomaopopo la, i ka lawe okoa ana ae o kōna 'makuakane-r kona ola. ihp, ua hoike mai kela hana, no kbfia pllhi'o i ka:llfeWa, ēlikie me na»moolelo i kamailio rtui ia rtōna. • •♦' " ' Me kela mau manao kaumalia no iloko ona, i lele aku ai o Ela, i ka wa i ku ai ke kaaahi, ma ka hale hoolulu mua loa, kahi hoi ana e hele aku nei, no ke a'o ana i ke kaikamahine uuku a Kauka 'Muelokā. "He rriau helehelena malihini wale ho kana e ike la, a mahope o kona ku iki ana ma ka.liale hoolulu, e nana ana i ka hi-o o na ohua, hele aH.u la oia ke alanui akea, me ka ninau ana i'kekahi poe i kahi i~k~u ai o ka hale o Kauka Mudoka,

kuhikuhi mai la no hoi kela poe iaia nei, a iloko o na minuke o ; na minuke he umj, ku ana keia- mawaho o kekahi hale nui, me ; ka hookani ana aku i ka bele kahea mawaho o ka puka mamua. Aole i li'uli'u iho, ku 2ha no kekahi kauwa, a nana i lawe aku iaia nei imua o Mrs. Mudoka, he lede aoo keia nona pa»ha na makahiki ma kahi, o ke kanaha a oi." "K'e hauoli loa nei au no keia hoea ana mai la cru e Miss Kolakona," i pane'mai ai o Mrs. Mudoka, i na olelo hikimua 0 ka hookipa ana aku i ka wahine opio. "Ua hoohemahema maoli ia no kuu Jene aloha, a no kona pono, ke lana nei kuu manao, e kokua nui aku ana oe iaia ma ke a'o ana aku ma kau mau mea apau i ike ai, he mea ia nona e pomaikai ai. "Aole e hiki ia'u ke ku ae iluna, he 1010 ko'u mau wawae, o ko'u ma'i nui keia e noho nei, nolaila e kaomi aku oe i ka bele kahea e Miss Kolakona. Ina aole o'u ma'i, ; ina aole e huli ke kauka i kekahi mea nana e a'o ia Jene." Ku ae la o Ela iluna, me ke kaomi ana aku i kekahi pihi e kau ana ma ka paia, a iloko o na minuke-helu wale no, komo mai la kekahi wahine lawelawe, me ke alakai ana i kekahi kaikamahine uuku, ma ka lima. Ua haawi mua ia ke kauoha i kela wahine lawelawe, e hookomo mua i ka lole p-Jene, a i ka wa e kani aku ai o ka bele, alaila e lawe mai oia i kela kaikamahine no ka hale malalo, pela iho la i hoea mai ai o Jene, me ka makaukau mua. I ka nalo ana aku o ka wahine lawelawe, a koe-iho la o Ela me Mrs. Mudoka ame ke kaikamahine uuku, ia wa i hoakaka pono ihai ai o Mrs. Mudoka: "O leeia kau kumukula e Jene, no ke a'o ana mai ia oe i ka himeni, ame k-a olelo Palani. E lilo kau kumukula i hoaloha nou, nolaila o kou hoa aku ana ia, no kekahi mau hora, a.e hookuu mai oe ia'u, hookahi wale no, me ka hoouluhua ole mai." liele inai la o Jene imua o Ela, alaila kulou mai la no hoi o Ela imua, a honi mai la i ke oiai hoi o Mrs. Mudoka, i noho pono aku ai ihope, me'he mea la, ua hele oia a ui-ha loa no ka noho iluna. Oiai aole he. hana hou aku i koe, kamailio mai la o Ela i 1 ka haumana, e lawe aku iaia no ka rumi i hookaawaleia no laua e kula ai, o ka pii aku la no ia o Jene no ka hale maluna, no kekahi rumi nui akea, a maloko o kela rumi, i hoikeike mai 'ai o Jene i kana mau makana like ole, me ka olelo ana mai, he mau makana wale no kela i kuaiia e ke kauka nana. Ke hookahaha loa ia la ko Ela manao, no ke kamailio ana mai o Mrs. Mudoka iaia, 110 ka makemakē o ke kauka e loaa he kumukula na Ela, aole hoi he kamailio mai, o kana kane ia, a pela hoi o Jene i kamailio pu ae 'ai, na ke kauka kela mau makana apau i kuai nana, me ke kahea ole ana iaia, kona makuakane. O kekahi mea nana i hookahaha aku i ko Ela manao, o ia no ka x nui o na makahiki o Mrs. Mudoka, a he opiopio loa hoi kela kauka, ina nei no ko laua mareia, alaila ua mare laua i ka wa opiopio loa. I ka pau ana o ka manawa kula ma kela la, huli hoi aku la o Ela no kona home maluna 110 o ke kaaahi, aka nae ua lilo kana mau mea i lohe ai no kona makuakane i mau mea hooi loa mai i ke kaumaha iloko ona. Aole o Ela he mea kuai mau i na nupepa i na manawa aku i hala, no kona makemake ole no e heluhelu, i na moolelo o na hana pauaka a kona makuahine aloha. ' Aia ke kaumaha ame ka hopohopo iloko o Ela no leona makuahine, ina e lohe aku ana, i ka hana naaupo a kana kane i hooko ai; nolaila iaia i hoea aku ai no ko laua home, ua hoomania loa ia, ae kona nianao, oiai ua loaa mua aku ka.ike i kona makuahine, no ka meahou hookaumaha Ua hele ka makuahine ma kela kakahiaka, maloko o na halekuai, a ua lohe oia i ke kamailio o na kanaka, no ka lawe ana o Mebure i kona ola, a ua kuai okoa oia i kekahi nupepa, me ka heluhelu ana i ka moolelo piha o kela hana ki pu.. Ma kela hoea ana aku o ua o Ela no ka hale maluna, e noke ana kona makuahine i ka uwe, a he hookahi ko laua komo like ana aku e auamo i kela haawina ehaeha i kau mai maluna o laua, a aole loa o Ela, i hoopoina iki, no kela la, mahope mai. . No ka pule holookoa mahope mai, aole ua o Ela i ike hou ia Kauka Mudoka, aka o kela paa mau o kona manawa ma ke a'o ana ia Jene i na la apau, ka mea nana i hoopoina ae i kona mau noonoo maikai ole. Aole no he launa wale aku o Ela me Mrs. Mudoka, no ka mea ua nana mai kela wahine iaia nes ma'ke ano, he wahine i kupono ole e huikau pu aku me ka poe elike me kona kulana. Ma kekahi kakahiaka nae, i ka manawa a Ela i komo aku ai maloko o ka home o Kauka Mudoka, a iaia i maalo ae āi mawaho o ka puka o ka rumi heluhelu buke, oili koke mai la o Kauka Mudoka a ku ana imua ona me ka pane ana mai: "O ke aloha kakahiaka no ko.u e Miss Kolakona. Ua makemake au e kamailio pu me oe no kekahi mau minuke helu wale no, e oluolu ana anei oe e komo mai maloko nei o ke keena'waiho^;!buke?" Aia na maka o ua kauka nei, ke nana mai la i ka lole eleele o Ela e komo ana, i ua lilo hoi ia i mea hookahaha aku i kona noonoo, me ka hoomau hou ana mai nae i kana kamailio ana: "Ua manao kahiko no au e kamailio ia oe, ua paa loa nae au i ka hana iloko o ka pule holookoa aku la i hala, pela i loaa ole ai ia'u he manawa kaawale ahiki i keia kakahiaka. Ma ka'n mau mea f lohe mai ai, he maikai maoli ko olua noho ana me Jene, a ua hele au a piha loa i ka hauoli." Me ko Ela pane ole aku, komo aku la oia mahope o Kauka Mudoka noloko o ka rumi waiho buke, a i ko laua noho ana iho i!alo, akahi no o Ela a kamailio aku: "Ke hauoli loa nei au, no ke kupono o ka'u mea i hana aku ai no Jene, i kou manao." "Ae, ua pomaikai maoli au i kou loaa ana ia'u, no ka mea he hana pohihihi loa paha na'u ka huli ana aku i kekahi mea kupono elike me oe, no ke a'o ana ia Jene. Hookahi nae mea nana i hookaumaha mai i ko'u noonoo, o ia no kou ae ole ana ē kaU maluna o ko'u kaa, a i hoike aku no au ia oe ea, ua makemake maoli no au, e loaa he manawa e hoohanaia ai o ko'u mau lio, aole hoi e paa mau iloko oka hale. No'u Uio, ua nui maoli ka'u hana iloko o keia pule holokoa, ma ka lapaau ana i kekahi ma'i kupilikii loa ma Biere, eia nae, ua' hoihpiia mai nei kela ma'i no ke kulanakauhale nei, nolaila ua h'oomaalahiia mai ka'u hana, aole hoi e hele mau ma kahi mamao." I ka lohe ana aku o Ela no kela mau hoakaka a Kauka Mudoka, no kona lapaau ana i kekahi ma'i kupilikii loa, haupu wale mai la iio oia, malia paha o kekahi o kana mau mea aloha, me ka nalu nui ana iloko ona, ina paha ua maopopo ia Kāuka Kludoka o Kapena Leonada, a i ole ia o Keaka Mebure palia "Me he mea la ma ka'u nana aku, ma kou helehelena, aia na noonoo maikai ole iloko ou no'u nei e Miss Kolakona. I hoike aleu au i ka mea oiaio loa ea, ma kela manawa mua loa o kou loaa ana ia'u maloko o ka paka, a ike aku hoi i-kou kulana pilikia, o ka noonoo nui wale no iloko o'u, o ia ka haawi aku i na kokua ana i mea e palekana ai oe mai ka ma'i māi." "Heaha iho la ke kumu o kou hoao ana e hoohoaloha mai ia'u?" wahi a Ela me ka manao hoohuoi iloko ona, no ke kumu oiiaio loa a kela kauka i makemake mai ai iaia; nei, e tioho aku i kumukula na Jene. "Eia no ke kumu nui, aia iloko o'u ka manao makee no kou pono," wahi a Ka'uka Mudoka, me ka haikea nae o kona helehelena. . , "He mea malihini loa oe ia'u, no ia kumu, aole au i niākemake e hana mai oe i kekahi mea e pono ai au, malalo o kau mea e olelo mai nei he makee oe no ko'u pono," wahi a Ela me ka piha huhu, me kona ku okoa'ana ae :c (Aole i pau. )