Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 29, 20 Iulai 1922 — MOOLELO O KA AHAHUI PAEAINA O NA EKALESIA AHAHUINA O KE TERITORE I NOHO MA KA LUAKINI O KAWAIAHAO KAU O 1922 [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

MOOLELO O KA AHAHUI PAEAINA O NA EKALESIA AHAHUINA O KE TERITORE I NOHO MA KA LUAKINI O KAWAIAHAO KAU O 1922

La Hana 1, lune 2, 1922. Xolio ka halawai hoojkabi haneri ka«Ahahui Paeaina, ma 3fa X>uai!ni o K.iwainhno, Honolulu, Oahu, Jna ka Poalua, lune 27, 1922, ma in hora 9 a. m. Hoomakaia na hana me ka hala*irai halpule hnpalua liora mo ka hiineni ana ma ka Leo Hoonani aoao 47, me ka pule .pualu a tui lala apau i ka pule a ka Ilaku. 'Na ke Kahtt Akaiko Akana i malama i ka hala•wai wehe maluna o ka olelō a lesu xna loane 3ō: o ka manao alakai "Ka ikaika o ka noho haipule aua" a hookuuia me ka pule mai a Wm. K. Poai mai. Kahe£ ka ifoho ia T. Richarda 6 laawi mai i leo pule Xoho ka aha e hoolohe i na olelo liookipa a Kahu Akana ma ka aoao o ka ekalesia o Kawaiahao ame sa ekaleaia o Oahu, na Eev. 6. L. Desha H pwe mai ma ka aoao o na hoa «iii' n& mokupuni mai. Iloomaopopoia na hoa o ka aha i Hkoakoa mai ma ke kaheaia ana o na inoa, a o keia malalo nei na hoaiana i hiki mai: Haili—S. L. Desha,\ kahu; Abra* Mm Kaleihoa, elele; Hilo Kepani— KwirarsigTiThi kahu; Hilo Pake— Him Wong, kahu; Laupahoehoe, Wm? Laeha, elele; Hamakua JKomobana —Sam Kaaekuahiwi, ele|e; Kohala Hema, Huiia, Wm. H. Kalaiwaa, kahu; Kailapa Kanekake, elele; Kohala Akau, T. C. Williamā, komite, Mra. Ne elele; Kohala Union T. C. Williama, kahu; Kohala Pake, Cho Ping, haiolelo; Mrs. Kaopua; «lele; Lanakila-Kea.lak.ekua, G. P. Kalokuokamaile, elele; Kona-Waena, S. L. Desha, komite; Hookena-Pu-kaana, John Keala, kahu,; Thomas 35". Haae, elele; Waiohinu, Jolm K. elele; Kapaliuka, Henry Elele; Kalapana/ John Kam, kahu; Bam Makua, elele; Opi--iikao, John Kama, komite, Mr. Kaulupali. elele; Olaa, John Kama, 'kosnit«, Wm. Mawela, elele; Papaikou, Pilipino, J. Alba kahu; Mrs. Aunelia iE,Tanice, elele; Mrs. W. P. McDougall, haiolelo; J. M. Keala, haiolelo; J. M. Mitchell, Elele. Mokupuni o Maui, Paia, Moses Kaliiapo, kahu; John Mokoana, elele; Haiku, L. A. Kanae, haiolelo; J. M. Mitchell, elele; Huelo, J. H. I. Kealoha, haiolelo; Keanae S. K. Kaai3ua, komite; Hana, D. K. Wailehua, elele; Honuaula, John S. Poepoe, lcomite; Keokea, Jhon S. Poepoe, kahu; Haehae Kukahiko, elele; Kil»ei, Jamea haiolelo, Mrs. |Ēj. n. Pake el£lē} PWlnfeiie" Kepani, Js. C. Kondo, Pilij4no, Pedro Royal, Wahu; Mr. Oastillo, elele; Kaahumanu, J. P. InaSlata, kahu; John W. Kalua, elele; Wailnku Kepani, K. Shirashi, kahu; "Waikapu, L. B. Kaumeheiwa, kahu; J. M. Brown, elele; Wainee, James Davis,- Jtahu; Lily Kalepa, Elele; Kaanapali, James Davis, komite; Vf. E. Saffrey, elele; Honokohau, Darid Kapaka, elele; Kahakuloa, E. E. Pleasant, komite; Waihee, Mrs. Milaina Inaina haiolelo; R. J. K. ICawahine, Elele. Molokai—Halawa, I. D. laea, komite, D. Hae, elele; Kaluaaha, J. Weloh, kahu; Mrs. N. Nakeleawe, elele; Kaupo, J. P. Kalohelani, kahu; J. W. Kawaakoa, elele; Lahaina, W. A. Tate, Mikanele; Mrs. Lum 110, haiolelo Mrs. Daisy Kalaaupa, haiolelo.. Kalana o Kalawao—Siloama, D, P. Ilnhihila, kahu; Mokupuni o Oahu— Akaiko Akana kahu; K. Nakila, elele; Kaumakapili, 11. K. Kihu; Benj. K. Mololani, elele; Kankeano, W. A. Palmer, kahu; Fort -Pnk<-, Yuen 'lo Tui, kahu V, T, Ohao-, elele;' Ekaleaia Pake elua, S C. Lee, kahu; Pukiki o Honolulu A. V. Roarcs, Kahu; F. Tranguada e!elp< \uuanu Kepani, T. Hori, kal>u; Makiki Kepani, T. Okumura ; ka hu; l'. Okumura elelej Bl#hop morial. E. T. Sherman kahu; Kallhi I'nion, A. S. Baker, kahu; Mrs. Therefl» BcJ*eknice Kalihi-Mo analua, "Wm/ Poai,"Ckāhu; Louisa Mawno, elele; Ewa, Wm. Kamau iahu: P. K. Kapanookalani, elele; Waian.ie, Wm. Poai, komiie, Mrs Kōse Kapela, elele; Makua, Wm. Kamau komite, Helenihi, elele; Wai alua. ,1. K. Kauwalu, haiolelo, Esthei Kaunalii, elele; Kahuktt,-Haunla, G M. Kauaulalena, kahu; Sam Kahele elele; Waikane, J. K. Paele, komite, Mrs. Kuahine, elele; Kaneohe, Ed wanl Kahale, kahu; Chaa. Oorney, elele: E\v;» Kepani, K. Maeda, kahu; Waialua, K e pani, J. Pukniia, k&hu; Ewa ilipino, Ē. Centino, elele; ma walio : e o na kahunapule, na hoa niau o ka nha, ame poe 3 laikiniia. Mokupuni o Kauai—Waioli D. K, Kaaeamoku, kahu; Eddie Gardner, • elele; Koolau, Jl) Punki, kahu; John Hano, elele; Kapaa, J. P. CumminSj elele; Lihue, Charles Keahi kahu; J. H. K. Kaiwj, Koloa, S. K. Kaulili kAhu, Mrg. Fanny Boba, elele; Waimea, S. K. Kaulili, komitdj

Mrff. Moeawa, elele; Hanalei Pake, Lo Yet Foo, kahu; Koloa Union, B. O. Hall; W. K. Bamuel, haiolelo. Mamuli o ke noi i aponoiA ua lilo 0 Smith >me Bailey a pela hoi me ntglala o ke Kula Sabati ame Kj. E., 1 mau hoa no ka ahs, koe ka mana koho. Na ke&ahu Akaiko Akana i waiho mai i ka papainoa o na komite kumau o ia keia malalo nei .. .Komito Imi Hana—H. P. Judd, 8. L. Desha, A. 6. Baker, A. V. Soares, •L. B. Kaumeheiwa, Tsui Mim Wing ame T. Hori. Komite palapala Hoopii:—J. P. Erdmdn, B. K. Kauliii, Wm. Kalaiwa'a, I. D. laea, K. C. KondOf L. Y. Foo, ame T. C. Williams. Komite o na hana Mokupuni:— Chaa. Keahi, Edward Kahale, Moses Kahiapo, Jno. Kama, Y. T. Char ame K. Maeda. ' Komite Hoalohalohai—M. K. Poe-, poe, T. Okumura, L. B. Kaumeheiwa ame J. Albrf. Kdmite Pa'i:—J. H. S. KaWo, J. Tf. Nakila ame S. L. Desha. Ma ke noi, ua koho ka Aha, ia Lowell K. Kupau, i maheleolelo no ka aha. Ma ke noi a H. K. Poepoe, ua aponeia ka Hoike a ke Komite Papa Kuhikuhi Manawa Hana. v I ka Aha, e hoolohe i ka hoike a ke Kakauleta H. P. Judd, a ma | ke noi a H. K. Poepoe, ua aponoia ka hoike a ke kakauleta. | Na H. P. Judd, i waiho mai, i ka hoike a ke Komite Imi Hana, he I hoike hapa no nae keia a ke Komite penei: 1. Na jfalapala Hoopii. 2. Hoike o na Mokupuni.' 3. Kokua no Dindigula. 4. Ke Kula Kahunapule. 5. Ke Ana Kiek\p o na Kahu. 6. Haieuanelio. 7. Kinai Waiona. 8. Kahi e noho ai keia Aha. 9. Na Luna Nui o keia makahiki ae, ma ke noi, ua aponoia ka Hoike a ke Komite. Hapai ka aha, i ke Kumuhana 2, Hoike o na Mokupuni, na Wm. K'alaiwaa, i ka hoike o na Kihapai o ka Mokupni o Hawaii, a na John Keala, i ka hoike a na hana o ka aha o ka Mokupuni o Hawaii, a waihoia aku keia mau hoike i ka lima o ke Komite, a na ke kakauolelo Wm. K. Poai, i ko ka hoike Kihapai ame ko ka hoike o na hana o'ka Aha o ka mokupuni o Oahu, komo x ka lima o ke Komite a ka aha no ia hana. Noho ka aha e hoolohe i ka Wehewehe Baibala a E. T. Sherman, ma Mataio. 5:5, maikai na mea i weheweheia mai, e ke Kahu, o na Kula o Kamehameha. Hookuuia na hand 6 ka aha, me ka himeni ma ka' Leo Hoonani aoao 104, me ka pule mai ke Kakauleka mai, H. I*. Judd. La Hana 2, lune 28, 1922 NoKo hou ka halawai Hookahi Haneri, a ka Ahahui Paeaina o na Ekalesia Ahahuina, ma kahi mau: Hoomakaia na hana me ka hapalua hora haipule; na ka Makua S. L. Desha, i malama i ka halawai, me ka himeni aoao 182-179, ma ka L. H., me ka pule mai a Moses Kahiapo mai. O ka Manao Alakai, "Ke Ola o Zakaio" me na manao elua. 1. E holo imua. 2. E pii iluna; a me na manaO* waiwai e ae he nui loa a ka Makua i hai mai ai, 0 ka poe i malama i ka olelo ua pomaikai lakou; hookuuia me ka pule a ka Makua S. L. Desha. Hapai ka Aha i ke kaheainoa o na lala o ka Aha, a ma ke kaheainoa ana, ua hiki aku ka huina o na lala 1 hiki mai i ke 90. Noho ka Aha e hoolohe i ka hoike a ke kakauleka o ka Papa Hawaii, H. P. Judd, ma ka Olelo Hawaii a ma ka Olelo Haole, eia ka Hoike Kihapai o na Ekaleaia, o keia Aha, maikai ka hoike a ke kakauleka ma ke noi a Jno. K. Kauwalu, ua apono loa ia ka hoike a ke kakauleka. Noho ka Aha e hoolohe i ka hoike a ka Puuku o ka Papa Hawaii, a keia Aha, e pili ana i na Loaa ame na Hoolilo, ka aie, me na waihona like ole, malalo o ka Papa Hawaii, a unuhiia k» hoike, e ka maheleolelo o ka Ahft, Lowell K. KupaU, ua hooiaia ka hoike, e ka lunahooia D. L. Crawford, a apono loaia ka hoike, ma ke noi a 8. L. Desha. Hapai ka Aha i ke Kumuhana 2, ma ka Papa Kuhikuhi hana, oia hoi, "Na Hoike o na Aha Mokupuni.' * Na Wm. E. Saffery, komite o na hana o* ka AhA, o ka Mokupuni o Maui; i heluhelu mai i kana hoike, . a waihoia i ke Is,omite o na Aha Mokupuni. Na L. B. Kaumeheiwa, i heluhelu mai i kana hoikē kihapai o na mokupuni o Maui, waihoia i ke komite o na Aha Mokupuni. * Noho krf Aha e hoolohe i ka haiolelo weheweha i ka Pauku 4, o Mataio. 5: mai ka Makua Rev. W. i A. Tate mai, a o ua pauku la oia keia: "Pomaikai ka poe e 'U' ana; 110 ka mea, e hooluoluia aku lakou #> , o keia Aha no kai ohi, i na Hua Ohaha o ka Euanelio, i Haiia mai me f ka "Mana." Hookuuia ka Aha, me ka himeni W» ka L. H. aoao 104, me. ka pule, mai ka Makua S. L. Desha. La Hana 3, lune 29, 1922. Noho hou ka halawai Hookahi Haneri a ka Ahahui Paeaina ma kahi maU: Hoomakaia na hana me ka hapalua hora haipule, me na himeni n\a ka L. H., aoao 08, a ma ka H. A. Nani aoao 05, me ka pnle a ka Hope Lunahoomalu Rev. H. K. Poepoe, na ka Makua Rer. "Wm. M. /Kalaiwaa, i alakai maluna o ka ole-

| lo a Paulo, i ka Ekalesia o' KoriOia keia '' E hahai mai oukou ia'u, eiilea me a'u ia Kristo" ma I Kor. 11:1, na manao, I. Na Ano o Paulo, e hahai aku ai kakou. I— Ke ano Haieuanelio. 2—Ke ano hoomanawanui. 3. —Ke ano hoopoina i mea-o ka wa i hala. 4.— Ee ano aloha. Hookuuia me ka himeni ame ka pule mai a Theo. Richard4 mai. Hapai ka Aha, i ke kaheainoa o n& iela o keia aha, he 86 ka nui o na lala i hiki mai ma keia lialawai. Noho ka Aha, e hoolohe i ka moolelo o keia Aha, oia ka moolelo 0 ka halawai o lune 27-28-, 1922, na ke Kakauolelo J. M. K. Kaiwi, 1 heluhelu mai i ka moolelo, a aponoia me na hooponopono. Noho ka Aha, e noonoo maluna 0 ke Kumuhana 3, ma ka Papa īmi Hana, 0 ia hoi "Kokna ia Dindigula," na ka Punku Theo. Richards, 1 hoakaka mai maluna o keia kumuhana, me kana hoike no na Loaa i ohiia no na mahele. hana penei: Huina nui o na Loaa $3.022.88, mai na Bkalesia Hawaii mai, $1.088.69 mai na Kepani mai, $213.00, mai na Pilipino mai, $100, mai na Pake mai, 188.32, mai na Uniona mai, 659.30, mai na Pukiki mai, he $129.94. Huinp, nui, $3.022.88, ma ke noi ua aponoia ka hoike a ka Puuku. Hapai hou ka Aha, i ka noonoo ana maluna o ka ninau no ka hoomau a hoomau hou ole aku i keia Haawina Kokua no Dindigula, me keia huina o $3.000.00 dala. Ma ke noi a ka Makua S. L. Desha, ua apono keia aha, e hoomau aku ka hapai ana i keialhaawina leokua no Dindigula i koia makahiki e nee aku -nei» Kula Kahunapule,'' na J. P. Erdman, i hoakaka mai no keia mahele hana. Noonoo ka Aha i ke Kumuhana 5, na ka Papa Imihana, o ia hoi, "Ke Ana Kiekie o na Kahu," Ma ke i noi a J. P. Erdman, ua waihoia keia hana ma ka lima o kekahi Komite Wae, he Komite o Ehiku Lala, a ma ka la apopo lune 30, e waihoia mai ka papainoa o keia komite. Noho ka Aha, e hoolohe i ka Haiolelo Wehewehe Baibala, ma Mataio. 5:3, mai ka Makua Rey. T. Williaras waiwai na olelo i haiia mai. Noho hou ka Aha e hoolohe i ka haiolelo, a na Kahu, Rev. J. P. Erdman ame Rev. Edward Kahale, maluna o ke Kumuhana "Ka Hoonaauao Haipule Ana," maikai a kui'o na olelo i a'oia mai e na Makua Kahu. Hookuuia na hana o ka Aha, me j ka pule mai ka Hope'Lunahoomalu mai ka Makua Rev. H. K. Poepoe mai. La Hana 4, lune 30, 1922. Noho hou ka halawai a ka Ahahui Paeaina, ma kahi mau, Poaha, lune 30, 1922. Hoomakaia na hana me ka hapalna hora haipule, me na himeni ma ka Leo Hoonani aoao 122-28, na ka Makua L. B. Kaumeheiwa, i alakai maluna o ka Olelo a Paulo i ko Galatia. 6:9, hookuuia me ka pule a ka Makua L. B. Kaumeheiwa. Hope Lunahoomalu H. K. Poepoe, ma ka noho: Ma ke noi a H. P. Judd, i kokuaia ua hoopauia ke kaheainoa ana no ka Hlo nui o ka manawa o 20 minuke no keia hana. Ma ke nol J. P. Erdman, ua kapaeia na rula, o ka aha, a nana i hoolaUna mai ia Rev.-Myasaki o na Kona, Hāwaii, a mai iaia mai na olelo hoomaikai no na kokua a I keia aha iaia, i ka wa i pau ai kona Hale Kahu i ke ahi. i Noho ka aha e hoolohe i ka moolelo o ka halawai o ka la 29, 1922, | a īna ke noi a S. L. Desha, ua aponoia ka moolelo elike me ia i helu-1 heluia. ' Na ka Makua S. L. De«ha, he hoakaka hoopau kuhihewa o kahi" mau lala o keia aha, maluna o ke Ana Kiekio o na Kahu. Na H. P. Judd, i waiho mai i ka papainoa o ke Komite o ke Āna Kiekie o na Eahu, penei: H. P. Judd, H. K. 3Poepoe, ko Oahu; Chas. Keāhi, R. W. Bayless ko Kauai; S. L. DeBha, T. C. Williams ko Ha waii; Jos. F. Weleh ko Molokai; L. B. Kaumeheiwa, E. E. Pleasant, ko Maui. Nee ka aha i ke Kumuhana 6. Haieuanelio," na H. 3*. Judd i hoakaka mai no keia mahele hana, a waihoia i ke komite wae, H. P. Judd, J. P. Erdman, ko Oahu; S. L. Desha, ko Hawaii; U. E. Pleasant, ko Maui; R. G. Hall, ko Kauai, hoamanaia aku ke komite, e wae aku i mau kokua nona ke makemakeia. Hapai ka aha, i ke Kumuhana 7, "Kinai Waiona," na Rev. Dekay, i heluhelu mai i kekahi olelo hooholo, joia hoi, e kakoo aku i ke Kumukanawai o Amerika a e haawi aku i na kokua no keia hana, ma ke noi a S. L. Desha, ua aponoia ka olelo hooholo. Lawe ka aha i ko'Kumuhana 8. Kahi e noho ai ka aha, ma ke noi a kē Kahu Akaiko Akana, ame ka Elele J. K. Nakila, ua hooholo'ka aha, e noho hou ma ka Ekaleaia o Kawaiahao, Honolulu, Oahu, lune lulai, 1923. Na H. P. Judd, no ka lua o ka manawa, o ka hoike hapa a '&e komite Imihana, o ia hoi, Kumuhana 10. aote e lilo ke Kahu o kahi e noho aku ai ka Aha i Lunahoomalu no keia aha. 11. E kokua ia Kawaiahao, no ka imi ana i waihona e hana hou ai i ka Luakini o Kawai-

ahao. Kumuhana 12. He Olelo Hooinaikai i na Ekal?sia Kepani no na hou, ma ko noi, ua aponoia ka lioike hapa a ke Komite. Ma ke noi a ka Makua S. L. Desha, ua apono loaia ke Kumuhana 10, no ke kokua- ia Kawaiahao, no ka imi ana i waihona dala, e hooponopono hou ai i ka Luakini Ma ke noi a ka Makua S. L. Desha ua waihoia ma ke pakaukau, ke Kumuhana 10, a hoopau loa ka aha i lea noonoo ana maluna o ia l^na. Na H. P. Judd, i heluhelu mai i ka Palapala hoomaikai i na Ekaleaia Kepani, ma ke Kumuhana 10. līapai ka aha i ke Kumuhana 9. Koho ana i na Lunanui o ka makahiki e hoea mai ana, ma kē noi a J. P. Erdman, ua kohoia na lunanui ma ke koho pakahi, ma ke noi a P. D. Kellett, ua kohoia na lunanui ma kii baloka, a na ke kakauolelo i huki a hookomo i hookahi baloka, i*> kela ame keia lunanui, a pela ka aha i koho pono ai ia Rev. Akaiko Akana i lunahoomalu; Bev. K. Poepoe hope lunahoomalu; P. D. Kellett, kakauolelo; Edward Kahale, hope kakauolelo. Ma ke noi a S. L. Desha, ua hooliolo ka aha, o ko koena dala, o ka Waihona Malama Ola, mahope iho 0 ka laweia ana o na hoolilo apau, e lilo aku a e holo aku ke koena dala apau loa, no ka Ekalesia o Kawaiahao, no ka hooponopono hou ana i ka luakini. Koho ka aha, i ke Komite Papa Kuhikuhi Manawa Hana, oia o Rev. H. P. Judd, H. K. Poepoe, J. P. Erdman, Akaiko Akana ame Wm. 11. Kiee. Ma ke noi ua koho -ka aha ia Kev. Akaiko- Akana, i Lunahoomalu no ke Komite Malama Ola, a i Puuku, no ia Komite; ma ke noi a P. D. Kellett, ua hoamana aku ka aha, ia Akaiko Akana, naoa no e wae aku na lala o keia Komite. Na Chas. Koahi, i ka hoiko o na 1 Kihapai ame na hana o ka Aha o ka mokupuni o Kauai. | Noho ka aha, e hoolohe ika haiolelo wehewehe Baibala a E. G„Hall ma Mataio. 5:8. Hapai ka aha , i ka lulu no na kakauolelo ame maheleolelo, a loaa ka huina o $23.05. Noho ka aha, e i ka hoike a ke Komite a ke Komite" Ola Itov. Akaiko Akana he hoike hapa keia a ke Komite. Loaa, $4095.45, Lilo 563.75, Koena $352.70. Ma ke noi a S. L. Desha, ua aponoia ka hoike hapa a ke Komite. Ma ke noi a H. P. Judd, ua kauoha ka aha, e haawi aku ke kakauolelo i ka lioomaikai a keia aha, i ka Ekalesia o Kawaiahao. Ma ke noi ua hoopanee loa ka Aha, a hookuuia me ka pule a ka Makua S. L. Desha. WM. K. POAI, Kakauolelo o ka Aha Paeaina.