Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 28, 13 July 1922 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hopuia ekolu Mau Keiki Opio No Ka Lawelawe i ka Hana Powa.

Ma ka Ulia laki i Loaa ai na Hoohuoi Ana i ka Makaikiu McDuffie no Kela Mau Keiki me ka ae Okoa ana i Ko Lakou Hewa.              Mahope iho o ka hookolo ana o ka oihana makaikiu, ma ka meheu o ka poe na lakou i ki ia Benjamin Irvine, me ka manao powa mauka ae nei o Manoa, ma ka po Sabati, he elua ae nei pule i hala, i paa ae ** he ekolu mau keiki opio Hawaii i ka hopuia, ma ka Poaba aku nei, a noho nui ana i Kuapapanui.

            O ka inoa o keia mau opio, oia o Harry Palama, George Kahikiwawe ame Peter Kamai, a ma ka olelo a na makai, o lakou nei no na keiki, na lakou i paa ia Wayson Williams ma kekahi manawa ae nei i hala, a pela hoi me kekahi wahine mawaho ae nei o ke alanui Kapiolani.

            Ma ka ulia laki wale no nae, i paa mai ai kela poe keiki ekolu i ka hopuia. Ma ka hora ekolu me ka hapa o ka wanaao o ka po Poakolu a ao ae ka Poaha, ua loaa aku la i ka Makaikiu Mcduffie, he kahea ma ka kelepona, no ka aihueia ana o ka pahuhao o ka hui california Feed company, nolaila me ka hoohakalia ole iho, holo mai la oia no ka nana ana i ka pahuhao, i loaa ai iaia ka ike, aole he aihue a ma kana nana ana iho i hanaia, aka ua waihola no keia pahuhao me ka hamana, mamuli o ka poina.

            Oiai nae ka Makaikiu McDuffie e huli hoi ana a hoea no ke alanui Alapai, ua ike oia i kekahi keiki Hawaii, e hoao ana i wahi e hiki ai i kona kaa otomobile ke holo, nolaila hookokoke aku la ka makaikiu iaia, a ike aku la he hookahi keiki iluna  o ke kaa, a o ko laua mau inoa, i hoikeia mai ai iaia, o Peter Kamai ame Harry Palama.

            Aohe mea a ka Makaikiu i hana aku ai no kela mau keiki, aka nae ninau aku la oia, i ko laua mau wahi e noho hana ana, a hoike mai la laua, i ka inoa o ka hui nana i hoolimalima ia aua. Ma ka laua, hoike, iwaho laua o Koko Head i ka lawaia a o ko laua huli hoi ana mai no ia ma kela manawa o ka po. Paa i ka Hopuia.

            Aia ka manao hoohuoi iloko o ka Makaikiu McDuffie, no kela mau keiki, aka i wahi nae e kuhihewa ole ai oia, ua hele okoa aku oi e ninau, i ke ao ana ae, i na haku o ka hui i noho hana ai o kela mau keiki, a o ka mea i hoikeia mai iaia, ua noho hana io no kela mau opio me kela hui mamua, aka ua hoopauia mailaila aku.

            No keia hoakaka, i hoouna okoa aku ai ka Makaikiu Mcduffie, i kona mau makai, mahope o ka meheu o kela mau keiki, ma ia la, a iloko e ka manawa pokole, ua paa mai la laua i ka hopuia, a laweia ae no ka halewai.

            Ma ka ninaninauia ana o kela mau kanaka opio, i ae okoa ae ai laua, no ka pili i ka hewa powa, a mai ia laua mai, i hoikeia mai ai kahi i noho ai o ko laua hoa, o George Kahikiwawe ka inoa, o ke kiiia no ia o kela keiki e ke kanaka o ke aupuni, a he hookahi ko lakou noho like ana iloko o ka halewai.

            Ua ae ae kela mau keiki, no ko laua powa ana ia Williams, a ma kela manawa ka, o kahikiwawe no kekahi, ua holo nae oia, no ka piha i ka makau.ma ka po mai o ke Sabati, i kiia ai o Irvine i ka pu, o lakou no a ekolu ka i hele e powa i kela haole , a o harry Palama ka mea nana i ki i ka pu panapana.

            O ke kaa otomobile a kela poe keiki e kau ana, he kaa ia o ka aihueia ana mai ia T. Fukumaya aku, o ke alanui Beritania, a i hoike mua ia aku ai hoi ka lohe i ka oihana makai, no kela aihueia ana.

            Ua weheia nae ka helu o kela kaa otomobile, a kauia aku he helu okoa, no kekahi kaa otomobile no a lakou o ka aihue ana. Loaa ka Pu Panapana.

            Ma ka huliia ana o kela mau keiki, i loaa aku ai ka pu panapana, i kiia ai o Irvine mauka ae nei o Manoa, malalo o ka malu o Kahikiwawe, ua wahiia, me ka uhimaka, a lakou o ka huna ana i ka helehelena, ma kela po Sabati i hanaia ai ka powa maluna o Mr. Irvine.

            He keiki opiopio loa o George Kahikiwawe, nona na makahiki he 17, a no kona mau hon, he 20 ame 21 ko laua mau makahiki pakahi.

            Ua noho mua o Palama ame Kamai maloko o ke kula hoopololei o na keikikane ma Waialae, a no Kahikiwawe hoi, he keiki oia i komo mai iloko o na hana powa, ma ka po o ka la Sabati.

            Wahi a Palama ame kamai, ma o ka laua mau olelo hoohiki, o ka waiho ana ae imua o ka makaikiu McDufie, na lakou ekolu, i powa i kekahi poe, ma ke alanui Kapiolani, ma Puowaina, pel hoi ke ki ana ia Irvine me ka pu ma Manoa.

            Ua huaipau maoli o Palama ame Kamai, i ka lakou mau mea i hana ai, mamuli o ko laua mau manao ponoi, me ka hookikina ole ia ak, a ua kakau hoi i ko laua mau inoa, malalo o ka laua mau palapala hoohiki pakahi, me ka manao kuokoa.

            Ua kulike loa, na hoakaka a kela mau kanaka opio ma na ano apau, no ke ano o na hana powa a limanui i lawelaweia, o kahi wale no o ka like ole, o ia ke kapa aku o kekahi na kekahi i lawelawe na hana limanui, e hoopilikia aku ana, i ka poe i powaia. HOIHOIIA AKU KA $1000 I HAULE AI A HAWAII MAI KA MAHALO

            I ka manawa a Harvey Raymond, ke keikikane a Dr. and Mrs. James H. Raymond o Maui i Honolulu nei i kekahi o na pule aku la i hala mamua o kona holo ana aku no Amerika ua loaa iaia kekahi ekedala maloko o ka halelua o kekahi o na hokele o Honolulu nei me $11,100 iloko ma na bila dala e lawe pu ia ni e ka poe kaahele honua ame $100 dala ma ke kuike.

            Ua loaa pu iaia maloko o ia ekedala kekahi tikiki e hiki ai i kekahi ke holo i Kikakane, a e kau ana maluna o ia tkiki ukumoku ka inoa o ka on a nana ia tikiki he kanaka e noho ana maloko o kekahi o na hokele ma waikiki ia manawa. I ka loaa ana o kei a waiwai ia raymond aole oia i manao elike me ka hana a kekahi poe kolohe e huna ia mau dala a me ia mau dala nui e loaaa ai iaia ka pomaikai, aole; i kona ike ana i ka inoa o ka mea nana ia waiwai e kau ana maluna o ke tikiki ua hoike koke aku la oia i ka on a a i ka loaa ana hoihoi aku la ia mau dala iaia me ka manao maikai a hoopono oiaio, a no ia hana maikai kiekie ana ua haawiia mai ka mahalo iaia.

            Aole na Harvey Raymond i hoike ae i keia mea i ke akea, na kekahi poe okoa i ikemaka i ka loaa ana o kela ekedala ia raymond opio; he mau leka no ka ** Raymond opio o ka hoouna ana ae i kona ohana aohe nue ana hoakaka maloko o ia mau leka no ka lona ana o ia mau dala iaia, Ina i ka poe manao kolohe ka loaa ana o kela ekedala aole e hoihoi hou ia ae ana i ka on a nana ia waiwai. He lono keia i hoikeia ae i ka Advertiser mai Maui mai.

HE 37 MAKAHIKI KE KALI ANA O KA HOI AKU O KA WAHINE

            Mahope o ke kali ana no na makahiki he 37 o ka hoi aku o ka wahine a i ka hala an o ia mawa me ka hiki ole ke hoomanawanui hou aku ua hookomo ae la o Colburn H. Maemae he hoopii okimare ma ka Poakahi nei i ka aha kaapuni no ka hookaawale ana aku ia Mrs. Emily Kuilohi mai iaia aku.

            Ma Ewa ae nei no o keia mokupuni ko laua wahi o ka mareia ana i ka makahiki 1884, ka makahiki mahope iho o ka poniia ana o ka Moi Kalakaua. Eha mahina mahope iho o, ko laua mare aua ua haalele aku ia o Mrs. Kuilohi ia Maemae, a mai ia manawa mai ana o ka wehe ana i ka pili ahiki i kahookomoia ana ae la o ka hoopiii oki aole oia i hoi hou aku me Maemae, i kulike me ka mr. Maemae Hoakaka maloko o kana palapala okimare o ka hookomo ana ae.

            Ma na aina hookuonoono o Papaaloa, Laupahoehoe, Hawaii ko Mr. Maemae wahi o ka noho ana i na makahiki i hala, ma ke ano oia kekahi i koho i na aina hookuonoono malaila, a ma kapule wale no i hala aku la kona holo ana mai i Honolulu nei no ka hookmo o keia mokupuni ko laua noho a mareia ana.

            Mamua o ko laua mareia ana he wahine o Kuilohi i maa  i ka lawaia a maluna o no mokupuni hapapapa ma ka nuku o ke awa o kalihi kona wahi ka noho ana ae noho mai nei i nei manawa.

Huli Hoi Mai Nei ka elele H.A. Baldwin.

E hala ana iaia he mau mahina maanei mamua o ka hoi hou ana no wakinekona.

UKALI PU MAI NEI O MRS. BALDWIN ME IA

Hoike hou oia i Kona Manao Aole e holo moho no ke kulana elele no hawaii nei. 

            Ma ka mokuahi Wilhelmina o ke ku ana mai ma ka Poalua aku la i hala, i huli hoi mai ai ka Elele Baldwin mai Wakinekona mai, i ukali pu ia mai e Mrs. Baldwin, a ua apoia aku laua e na hoaloha lehulehu, ma ka uwapo, iloko o na manao ohohia, no ka halawai houana, mahope iho o ke kaawale ana no kekahi mau mahina.

            Ma ka wa i ninauia aku ai, in a paha e holo hou ana ke Elele Baldwin i moho no keia kau, ua hoole loa ae oia, elike no me kana i hoole mua ai, ma na hoike i loaa mai i Hawaii nei, mai Wakinekona mai, nolaila ua hoopau loa ia ae ua phihihi o koonei poe, no ke kulana oiaio o ka Elele Baldwin no ka ninau Elele Baldwin no ka ninau elele lahui.

            Ua hoakaka hou ae no hoi oia i kona manao, o ia kona komo ole mai ma kekahi ano, e hooikaika i kekahi moho, ma keia kau koho wae ae, aka nae i ka wa e waeia ae ai ka moho a ka aoao Repubalika, o kona nanawa ia e hawwi ai i kana mau hooikaika ana, no ke kohoia o ka moho Repubalika, a ua manaoio loa oia. e kaa ana no ka lanakila i ka moho a ka aoao Repubalika,ma keia kau.

            Ua hauoli loa ka Elele Baldwin, mo keia hoea hou ana mai la no Hawaii nei a e hoohala ana oia maenei no kekahi mau mahina, ahiki i ka pau ana o ke koho baloka laula iloko ae nei o Novemaba, a ma ka mahina aku o Dekemaba, e hoi hou ai oia no Wakinekona.

            No na mea e pili ana i ka bila e haawi ana i ke kuleana paa oihana o na wahine, ua hooholo ka hale o na lunamakaainana i ka bila, a koe aku ka aha senate. aka aole no nae on a kanalua, no ka holo o kela bila iloko o ka hale oluna.

            No kekahi mau hooponocponoahaolelo e ae, i manaoia no Hawaii nei, a laa ka hookomo pu ia aku o Hawaii, iloko o ka bila haawina, no na kula, na alanui ame kekahi mau hana ano nui e ae, ua hookahaha loa ia kona noonoo, no ka mea aohe maliuia mai o kana mau hooikaika ana no ka pono o Hawaii nei, oiai aia ka ahaolelo ma ka kulana e hoemi mai ana i na hoolilo, a ma kekahi olelo ana ae hoi, aia ma ke kulana homakaulii.

            No na mea hoi e pili ana i ka bila hoopae limahana, ua nui na kue i hoalaia mai e na ahahui uniona, eia nae aia ka bila ma ke kulana ana i manao ai, e holopono ana no. O ke kumu kue ikaikia, i hoalaia mai no keia bila, in a no ka aeia e hookomo mai i na Pake i Hawaii nei, alaila e maalahi ana ke alahele no lakou e komo aku ai i Amerka, oiai nae aole i ikeia mamua, ka hoao aua o na Pake, c holo aku no Amerika mai Hawaii aku nei.

            Ua hoohalaia kekahi manawa e ka Elele Baldwin, ma ke kamailio pu ana me ka peresidena Harding, mamua o kona haalele ana aku ia Wahinekona, a me he mea la, ma ka manwa e noho mai ai ka ahaelele hana kahuahana Repubalika, ma keia pule ae, e lilo ana ka Elele Baldwin, i mea kokua nui, ma ka hoakaka ana ae, i kekahi mau hana kupono loa, e hoko moia iloko o ke kahuahana kalaiaina, no keia nee ana aku.

HAKI KEKAHI EPAEPA O KA MOKUAHI MANUKAI

            Ma ka auwina la o ka Poakahi nei i hukiia ae ai ka mokuahi Manukai a kau iluna o ke ala hukimoku me ka awiwi no ka hookuku ana i ka epaepa o ka huila a i ka paa ana ma ia po iho ka hemo hou ana mai ke awa aku no ka holo ana i kahului maui.

            Ma ka i anaia ana o ka huila o ia moku i ka manawa o ka hoea ana mai ianei mai Kapalakiko mai i ikeia ai hookai epaepa o kona huila ua haki, a no ia poino i makemake koke ia ai e ka Hui Mokuahi Matson e hoawiwi loa ia ka hana ana i aepaepa a paa i ole ai e haule hope ka manawa holo o ia moku, a ua hookoia aku ia makemake o ia hui e ka hui mokuahi holo piliaina.

            Ma ka Poalua o keia pule ae, ka la o 18 o keia mahina, e noho mai ai ka ahaelele hana kahuahana Repubalika ma keia kulanakauhale.

Pokole na Dala Ma ka lawelawe Hemahema Ana.

Paa he kepani kakauolelo o ka Banako o Waimea, Kauai, i ka Hopuia no ke Kolohe.

LAWE OIA I NA DALA NA KA MAKUAKANE

Ae Okoa kela kepani i kona hewa me ka waihoia o kona hihia i ke kiure kiekie.

            E hoakaka ana kekahi meahou mai lihue, Kauai mai, o ka la 7 iho nei o keia mahina, no ka hopuia ana o kekahi kepani opio, nona ka inoa o Shige Akahane, he kakauolelo noloko o ka hal ebanako o Bihopa ma, ma Waiamea, kauai, me kona ae okoa ana ae i kona hewa, o ia ka lawe kolohe ana i na dala o ka banako.

            O ka hoopii e kue ana i kela Kepani, o ia no kona lawe ana ma ke ano kolohe, i ka huina o $520, i hoahuia mai e kekahi mea iloko o ka banako, a i wahi nae e nalo ai kona kolohe, e hoopaa hewa ana oia i na moohelu maloko o kana mau buke.

            Ma ka olelo nae a na lunanui o ka banako, aia ma ka hookahi kaukani me wiwa haneri dala, ka pokole, ma o na lawelawe ana a kela Kepani; o keia mau pokole nae apau i ikeia, iloko no ia o na mahina eono ae nei i hala.

            Ma ka moolelo e pili ana, i na hana i lawelaweia e kela kepani kakauolelo, ma kekahi manawa ae nei ka i hala, ua makamae kona makuakane on a, ua kikoo aku la oia i na dala i hoahuia e kekahi mau mea elua maloko o ka banako, me kona manao, pani hou i ka huina dala ana i lawe mai ai, mailoko ae o kona ukuhana, o ka mea apiki nae, aole i lawa kona ukuhana no ke pani ana aku i huina dala ana o ka lawe ana na kona makuakane.

            I wahi nae e hoihoi hou ia ai kela mau dala, ua kii aku la oia i na dala oloko o ka banaka, a paui ae la, me ka uhi ana i kana hana kolohe, me ke kakau pololei ole ana i kana mau b*ke oihana. Aole i ikeia kela pilikia, ahiki i ka wa o kekahi mea i hoahu dala maloko o ka banako, i hoea aku ai, a waiho aku la i kana hoike, no ka nui o kana mau dala i koe maloko olaila, a i ka wa i hookaulikeia ai, ua ikeia iho la ka like ole, a ia wa, akahi no kela kepani a hoike okoa ae i ka mea oiaio, o ia *o ka pau ana o ka huina dala, i ikeia ai ka like ole iaia.

            Ua waiho la ia aku la ka hihia o kela Kepani i ke ki*re k*ekie, e noho mai na iloko ae nei o ka mahina o Sapatemaba.

HAULE HE KUHOE ILOKO O KE KAI A EHA LOA

            Oiai ka mokuahi Niagara e liuliu ana no ka haalele ana iho i ka uwapo ma ka Poaono nei, no ka hoomau ana aku ma kona alahele, i halawai ae ai he kuhoe nona ka inoa o John Mudock, me ka ulia, ma o kona haule ana mailuna mai o ka moku, iloko o ke kai, me kona eha loa. eia nae he eha e poino ole ai kona ola.

            E hoopaa ana kela kuhoe i ke alapii ma ka aoao o ka moku, a iloko o kona nanea, ua moku ae la ke kaula, o kona haule no ia mailuna aku o ka moku, a pa kona poo me ka umauma iluna o ka uwapo, a mai ka uwapo mai, i haule loa aku ai oia noloko o ke kai.

            Aia hei ma kela wahi i haule aku ai kela kuhoe, he nui na kanaka poola, e kuku ana, na lakou i hoopakele ae i ka mea poino mailoko mai o ke kai.

            Ua hoihoi loa ia kela haole noloko o ka halemai Moiwahine no kona lapaauia mai, mahalo o na kauoha a ka hui o Theo. H. Davies & Co.

            ELUA MAU AHAMELE I HAAWIA E McKENZIE MA MAUI

            I kulike me ka lono o ka loaa ana ae mai Wailuku mai he elua mau ahamele i haawiia e Trandy McKenzie ma maui ma na ahiahi Poaono ame ka Poakahi; ka mua maloko o ka halekeaka ma Kahului, a ma ke ahiahi Poakahi ma ka halekeaka Hippodrome ma Wailuku.

            O Mrs. A. A. Green ka mea hookani piano ma ko Mckenzie manawai haawi ai ia mau ahamele a elua. ma ka auwina la poaono maloko o ka hale o Mrs. Rose Kepoikai i hookipaia aku ai ka opio Hawaii kaulana me ka poloaiia ana aku o ka lehulehu no ka hele an ae e ike a e hooohe i kona himeni ana. Pomaikai o Hawaii i na kanaka opio o keia ano.

            Hookuiia he Poto Rko e ka Oto a Make Loa.

Haawipio Okoa ke Kepani Nona ke Kaa i Hookui Aj Iaia Iho i ka Oihana Makai.

LOAA AKU KE KINO MAKE I NA MAKAI

hookahi hora a oi ka hoolau ana o kela kepani mamua o ka hoike ana ae.

            Ma kahi kokoke i ke alanui Hale Pupule ame ke alanui Kula akau, i halawai ae ai he Poto Riko elemakule, nona ka inoa o Enrique Santiago me ka make. mamuli o kona hookuiia ana mai e ke kaa otomobile e hookeleia ana e T. Inamumura ma ka hora eiwa, o ka po o ka Poaono iho nei.

            I kulike ai me ka moolelo o kela ulia, elike me ia i hoikeia ae e na makai, ma ka hora umi me umikumamalua minuke o kela po, i hoea aku ai o T. Imamura no ka halewai a kamailio aku la no ka hookui ana o kona kaa, me kekahi mea, me ke ano ulia, ma ke alanui Kula.

            Mamuli o kela mau hoakaka, ua holo aku la na makai no ke Alanui Kula, a loaa ua make loa, ua naha pu kona poo ma ka hono.

            Ma ka hoomaopopoia ana, ua ikaika maoli kela hookui ana aku o ka otomobile i ka Poto Riko poino, no ka mea ua nahaha ke aniani o kekahi ipukukui, me ka mokakai an iluna o ke alanui, ua ohiia mai nae na aniani nahaha e na makai, i hoike ma ka aoao o ke aupuni, no ke ano o kela ulia poino.

            Wahi a na makai, ma kela manawa ka a T. Inamura i hoea ae ai no ka hoike ana i ke ano o ka ulia i halawai mai me kona kaa, ma ia po, ua kuhihewa oia, ua loaa ka Poto Riko i ka mai, a i ole ua ona paha, i ka hikaka o kana hele ana. mahope iho o kela hookuiia ana, aole i hoopaa iho o T. Imamura i ka holo o kona kaa, no ka nana ana i ka nui o ka poino i kau aku maluna o ke Poto Riko, a he hora a oi mahope mai, akahi no oia a hoea ae no ka halewai, a hoakaka aku la no kela poino. ua paa o T. Imamrua i ka hopuia no ke kakali ana aku, i ka olelo hooholo a na kiure koronelo.

            HULI PONO IA KE KUMU O KA HIOLO ANA O KA PALE OLUNA O KA HALEKEAKA STAR MA KALIHI

            Ma ka auina la o ka Poaono aku la i hala ua hiolo iho la ka pale oluna o kauapaku o ka hale keaka Star ma kalihi, a he 20 ka nui o ka poe i eha oiai, ua piha oloko o ia hale kii onioni i na kanaka ma kona manawa i hiolo iho ai kaupaku, a no ke kumu o ia hiolo ana i uli pono aku ai ka Hopeilamuku kinaiahi E. P. Forgarty, a ua lehulehu ka poe ana o ka launa a ninaninau ana, oia ka poe e noho ana maloko o kela hale ma ka manawa i hiolo ai kaupaku a ua loaa iaia na ike waiwai he nui.

            Ma ka hoakaka a kekahi kanaka lawe aelike kukulu hale akamai i lawe pu ia e ka hope ilamuku forgarty ma ka po Poaono i kahi o kela ulia, ua lawa pono ole ka ikaika o na kui i hoopaaia ai na uwea kahi i kapiliia aku ai ka puna. ua oi loa aku ke kaumaha o ka puna i kapiliia aku ai mammua o ka ikaika o na kui umii, a ma kona manao ua hoomaka ke ano hemo mai o ia mau kui i hoopaaia aku ai na uwea ame na aaho mahope iho o ka haule ikaika ana mai o ka ua, a ua kulu kaupaku o ua maluna o kaupaku, a i ka hui ana o ke kaumaha o ka wai a ka ua i kulu iho ai me ke kaumaha o ka punai kapiliia aku ai, ua hiki ole i na kui i hoopaaia aku ai na uwea ame na aaho ke paa i ke kaumaha a o ka hopena ua helelei mai la ka pula.

            O kekahi pilikia i ikeia ma kela hale kii onioni he elua puka i paniia a i hoopaaia aku maloko me ke kualaau ma ka manawa o keia ulia i keia ai, oiai nae o ke pani ana i na puka ame ka hoopaa ana aku me na laka a i ole na kualaau paha maloko ua hookapu loa ia e kanawai. Ua hiki no na puka ke paniia aole nae e laka a i ole e hoopaa me kekahi kualaau maloko aku.

             O kekahi hemahema nui i keia aole kii o kela hale kii oni oni i hoomakaukauia a waihoia ae ma ke keena o ka Lunanana hale, ina he kii kekahi i waihoia, alaila ua lalau paha kahi o ka waihoia ana, no ka mea ua buliia aohe nae he loaa. I kulike me ka moolelo i paa maloko o ke keena o ka Lunanana hale ua hoopukaia ka palapala laikini kukulu hale ma ka la 27 Sepatemaba 1917, e Henry freitas, ka Lunanana hale ia manawa.

Pakele ke ola kekahi Pake aoo ma ka apua.

Hookuiia aku oia e ke kaa kalaka o ka oihana kinaiahi me ka loaa nae o ka eha.

NO KA HOOKUNANA KE KUMU O KA PILIKIA

Loaa nae ka Poino i ke kaa Kalaka no ka Hoao Ana e Alo Ae Mai ka Hokui Ana.

            Ma ka ulia pomaikai ka pakele ana o ke ola o kekahi pake nona ka inoa o Ah Chin, ma ka auwina la o ka Poaono nei, ina paha he moeuhana ino k oka po, ina o kona la no kela, e ike hope ai i ka malamalama o ka la, aole nae pela, ua pakele mai kona ola, me ka loaa nae o kekahi eha ma kona kino.

            He kaa pahulima ka kela pake e pahu ana ma ke alanui i ka manawa o ke kaa kalaka o ka oihana kinaiahi, e holo ana no ka hale kiionioni Star mauka ae nei o Kalihi, no ka hooko ana i ke kahea pauahi, o ka hookaniia ann ae mai kela wahi mai.

             E holo aku ana ke kaa kalaka oto o ka oihana ki*aiahi me ka puahia, me ka nui no nae o ka manawa a kale Pake, e pahu ai i kona kaa, a hoea no kekahi aoao o ke alanui, a i ole, kakali malie iho no hoi i ahi hookahi, ahiki i ke kaa ana o ke kaa kalaka ma kekahi aoao; aole nae pea, me kona ike aku no i ka holo mai o ke kaa kalaka ua hoomau aku la no oia i ke pahu ana i kona kaa imua, a i ka hiki ana iwaena o ke alanui, ku iho la oia, me ka huki hou ana mai i ke kaa ihope o ka mea apiki nae, i ka wa i kokoke loa aku ai o ke kaa kalaka, o kona manawa ia, i pahu ino aku ai i ke kaa imua.

            Ua ike ke kiakaa o ke kaa kalaka i ka poino nolaila hoohuli ae l aoia i kona kaa ma kekahi aoao, no ka hoopakele ana i ke ola o ka pake maia hana ana nae, ua pili aku la kekahi huila o ke kaa kalaka, noluna o ke alanui kau aoao, me ka lona lihi ana aku nae o kela Pake, a hina ana ilalo, me ka loaa o ka pala pu iaia, me ka nui hoi o ka poino i kau aku maluna o ke kaa kalaka.

            Ma ka hoakaka a ka Luna Knaiahi Thurston, ina aole o mr. W. Kamai, ke kiakaa nana e hookele ana  i kela kaa kalaka, o ka mea maopopo loa, ua make ka Pake, me ka nui pu o na poino, e kau aku maluna o kekahi poe helewawae, aka no mr. Kamai, ua ikeia kona makaukau, me ka akahele, ma ka hookele ana i ke kaa.

KOHOLA O RAWLINS I PERESIDENA NO KA AHAHUI LOIO HAWAII

            Ma ka halawai makahiki a ka Ahahui loio Hawaii o ka noho ana ma ka auwina la o ka Poaono aku la i hala ma Mokuleia ma ka home kuaaina o McInerny ( Makanani) i kohoia ai o W. T. Rawlines i peresidena no ia ahahui. O na luna e ae o ia ahahui i kohoia oia o Charles F. Clemons ma ke ano he hope peresidena; A. M. Cristy, Kakauolelo a e E. W. Sutton ka puuku.

            Ma ia halawai i hookumuia ai ke koho ana i peresidena hoohanohano, a oiai he peresidena ka Lunakakai Sanford B. Do,e no ia ahahui no na makahiki lehulehu i hala ua kohoia oia no ke hoopiha ana ia kulana. ma kahi o ke 70 ka nui o na lala o ia ahahui i akoakoa ae ma ia halawai.

             Ua kamailioia kekahi mau mea pili kanawai ma ia halawai a mahope o ka pau ana o na hoakaka manao ana an na hoa ua hookuuia ia halawai, a ua hoohalaia ia auwina la ma na lealea like ole, o ia hoi ke knipopo, ka auau ame ke kukini ana.

LAWE HE KOA I KONA OLA ME KA PU PANAPANA

            ma ka hora umi, o ke kakahiaka o ka Poalima aku nie i hala, i lawe okoa ae ai he kaiana koa, nona ka inoa o Friend Duff, i kona ola iho, ma ke ki ana no iaia me kana pu panapana, ma Leilehu, a make loa.

            Aohe he mau kumu maopopo loa, i ikeia, no ka lawe ana ae o kela koa, i kona ola iho, aka e huli pono ia aku ana nae, e na aliikoa.

            He haole koa opio wale no kela o kanakolu makahiki, aia a ku mai kekahi moku lawekoa, alaila e hoihoi loa ia aku ana kona kino wailua no ke kanu ana ma Amerika.

Nui ka Poe i Eha Maloko o Ka Hale Kiionioni ma Kalihi

Haule na Papaa Puna Mailuna Mai o ke kilina e Eha he Umi-kumamaiwa Poe me ka Pakele ana Nae o ka Hapanui o na Kanaka

            Oiai e nanaea ana i ka nana i na kiionioni, maloko o ka Hale Kiionioni Star, mauka ae nei o Kalihi, ma ka hapalua o ka hora elua, o ka auwina la Poaono i hala, i haule mai ai ka papaa puna, i hamoia aku ai ialuna o ke kilina o kela hale kiiomnoi, a eha kekahi poe he umikumamaiwa ka nui, e noho ana maloko o kela hale.

            Ma ke koho wale ia, ua hiki aku ka nui o na tona papaa puna, i haule iho maloko o kela hale kiionioni, ma kahi o ka eono tona, o kahi nae o ka laki o ia no ka uuku o ka poe i eha, ua pakele aku ka hapanui o na kanaka me ka loaa ole he mau pilikia ia lakou ma kekahi ano.

            O kahi i haule mai ai o na papaa puna o kela hale kiionioni, ma ka hapa-waena no ia o kela hale, he kakaikahi loa ka poe e noho ana ma na hoho mawaena, o ka nui o na kanaka, ma na laina noho o na aoao ko lakou wahi i noho ai, pela i uuku ai ka poino i ikeia, a in a no ka loaa o kela ulia i ka po, he mea maopopo loa, ua nui maoli ka poe i eha.

            I kulike ai me na hoike ma o ka nui o na tikiki i hooliloia, ai ma kahi o ka hookahi haneri me kauaiwa-kumamahiku, ka nui o ka poe i hele ae e nana i ka hoikeike kiionioni ao, maloko o kela hale kiionioni, ua pakele nae ka hapanui o kela poe, no ko lakou noho ana, ma na wahi, i haule ole mai na papaa puna oluna o ke kilina o ka hale.

            He elua mau manao i koho wale ia aku, no ke kumu, i haule mai ai o kela papaa puna oluna o ke kilina, o ka mua, mamuli no ia o ke kapulu o ka hanaia ana, a o ka lua, mamuli o ka houia ana iho nei, he mau puka iluna o ke kiliua, i loaa ai na ea noloko o ka hale kiionioni; eia nae aole he mea i maopopo loa, ahiki i ka huli pono in ana aku o ke kumu o kela pilikia.

            Oiai nae, e hooponoponoia ana na wahi i pilikia, o kela hale kiiononi, malokok ana o ka hale kiionioni Vietory, ma ka aoao ma Waikiki mai, o kela hale kiionioni, e malama mau ia aku ai na kiionioni i ke ao ame ka po, ahiki i ka paa ana o ke kilina o ka hale kiionioni Star.

            Ua hoike koke ia mai ka lohe ka halewai no kela ulia poino, ia manawa i hoounania aku ai ke kaa makai me ka hikiwawe loa, a hoihoi mai la i ka poe poino no ka laemai o no poino ulia, a he umi-kumamaono poe i lapaaulia malaila, a he ekolu hoi mauka ae nei o Pulama Settlement.

            I ka wa i pahola ae ai ka nuhou, no ka loaa ana o ka ulia poino kekahi poe maloko o kela hale kiionioni, ua holo koke ae kekahi poe malama mai no ka halemai o na poino ulia. no ka haawi ana aku in a kokoua i ka poe poino, oiai he poe wahine, ame na kamalii, ka hapanui o kela poe.

            Mahope iho o ka nauaia ana o na pono no kekahi poe maloko o ka halemai o na poino ulia, ua hoouna loa ia aku lakou, noloko o ka Halemai moiwahie, a o ka poe no hoi i lahilahi mai na poino ua hoihoiia aku no ko lakou mau home.

            O Mr. Manuel Calbau, ka on a nona kela hale kiionioni, a o ka on a hookahi @@ @@@; o ka @@@@ @@@@@@@@ Aloha, ma Kakaako, ame ka hale kiionioni o Kaimuki.

E NANAIA ANA NA HALEKUAI MEAAI E KA PAPA OLA

            No ka makauia o puka mai ka mai fiva taifoida mamuli o ka malama ole ia o ka maemae maloko o kekahi o na halekuai meaai a na lahui asia, a mea e hoomaemaeia ai na wahi e ikeia aku ana ke kapulu a e loaa ae ai hoi ke kulana maemae i hele ae ai ke Kauka J. T. Wayson e nana maloko o na halekuai o ke kulanakauhale ma ka Poakahi nei.

            Me ka hoike ole aku i na on a o na kalekuai no ke kumu o kona hoea ana aku i wehe aku ai oia a nana ialoko o na pahu e waihoia ai na meaai, na wahi ana i manao ai aia malila na mea kupono ole e loaa ai kekahi mau ea inoino a e puka mai ai hoi na mai like ole, e laa ka fiva taifoila.

            Ua lilo kona hoea ana aku iloko o na halekuai i mea hoopahaohao i ka manao o ka poe no lakou na halekuai ana i ike aku ai i ka maemae o na mae apau ame ke maemae ole, o kona manao no nae ma ia hele ana aku e nana, o ia no ka ike aku ua malamaia ka maemae o na wahi e waihoia ai na meaai a pela hoi ka maemae o na wahi e hoopuni ana i ka halekuai mawaho a maloko.

            O na pahu e waihoia ai ka hau, kahi e waihoia aku ai na pika waiu, na io bipi, ka ia, na huaai, o ia na mea ano nui iloko o ka noonoo o kea kauka Wayson nana i koi iaia e hele aku maloko o na halekuai meaai e nana ai, a wahi ana o ka hoike ana ae, he lehulehu na halekuai ana i ke ai ua malamaia ka maemae elike me ka mea i makamakeia, a he lehulehu no hoi ua halekuai ana i ike ai aohe i malamaia ka maemae elike me ka mea i makamakeia. Maloko o na halesipa na wahi piha mau ia e na kanaka, a he mea pono e malama mau ia ka maemae o na pahu hau kahi e waihoia aku si na meaai o kele ame keia ano, i ka manawa e kapuluia al ka malama ana ia mau pahu hau ame na meaai i waihoia aku maloko olaila e lilo ana ia i mea hooweliweli mai i ke ola o ka lehulehu.

            Ma ka hoike a kauka wayson aole hookahi o na haleaina ame na halekuai meaai ana o ka hele ana ae e nana he mau hale e lilo ai i wahi hoohua mai i na mai fiva taifoida, aka nae; aole e lilo ka ikeia ana o ka maikai o ka malamaia ana o na halekuai ame na haleaina i nei manawa i mea e hoopalaleha aku ai i ka makaala ana a e loaa aku ai paha k manao iloko o na on a no lakou ia mau halekuai a haleaina aohe mea hoopoino i ke ola o ka lehulehu e puka ae ana mai ko lakou mau hale ae.

            LEHULEHU KA POE I HOLO HOMAHA AKU NO MAUI

            i kulike me ka hoakaka a ku lono i loaa ae mai maui mai lehulehu ka poe hoomaha mai na hana aku i hoea aku i maui no ka hoohala ana i ko lakou manawa hoomaha ana ka pii ana e makaikai i ka luapele o haleakala, ke Awawa o Ino, kekahi o na wahi kaulana loa i ke au kahiko, a pela hoi ka hele ana e makaikai i ka auwai e lawe mai la i ka wai mai Honomanu mai a ke kula Ka@@omae, ka wai nana e hoomau mai la i na mala koo iaia, puunene ame Kibei.

            Iloko ka o na mahina ekolu i hala ua nui a lehulehu na malihini i kipa aku i na hokele a e hoea mau aku ana na malihini i maui i kela ame keia mahina, a ua piha mau na hokele i na malihini, he mea i ike ole ia ke lua elike me ia i na manawa mamua aku.

            O ka hale hookipa ma ka piko e ka mauna o Haleakala ua hoomaemae hou ia ae ka ma @e ano maikai i kupono no ka poe malihini e makemake ana e pili makaikai i ka luapele o Haleakala. Aia ka malama ana o ia hale malalo o ka oihana kalepa o Maui, ua hoolakoia ia hale ma n aano apau ame na mea apau i kupono no na malihini e makemakeana e pii ilaila, a he kanaka no hoi ka ka oihana kalepa o Maui o ka hoolimalima ana a nana e malama mau i ka maikai ame ka palekana o ia hale.

            Hookahi mea hookupana i ka halihali ana i na malihini noluna o ka piko o Haleakala, elike me ka hoakaka a ka moolelo, o ia hoi ka lawa pono ole o na holoholona no na malihini, aka nae, ua hoopauia ia pilikia mamuli o ka hoolako anu o Lorrin K. Smith i kekahi halelio ma kahi kokoke i Puunianiau, a ua hoolakoia ia halelio me na iio kau laka maikai no ka lawe ana aku i na malihini, a ua lawa no hoi na lio e hiki ai e hooliko mai i kekahi heluna nui o na malihini e hiki aku ana no a pii ana e makaikai i ka luapele o Haleakala, kekahi o na luapele nani ma Hawaii nei.

            Aia maloko o kela hale a mr. Smith i kukulu ai na lako kupono no na malihini, o ia hoi na kuka ua, na huiuhulu manoanoa ame na lako kuke, o ka poe e hoea aku ana ilaila a hoolakoia mai me na lio a mr. Smith, e hoolako pu ia mai ana lakou nia keia mau mea ae la i hoakakaia, o kahi i nani loa ai, he mau lako ia e haawiia mai ana me ka uku ole Aia pu ma kekahi wahi kokoke malaila kekahi wahi hale uuku i kukuluia, kahi a ka poe e wehewehe a e komo ai i ko lakou mau aahu mamua a mahope i ho o ka pii ame ka hoi ana mai ka luapele mai o Haleakala.