Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 27, 6 July 1922 — He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana [ARTICLE]

He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

'E hoomanawanui iki iho oe pela, a mahope no au e hoakaka aku ai i ke kumu. Ua lohe nui au i ke kamailioia ma ke kulanakauhale o Nu loka o oe kekahi o na kanaka waiwai loa, 0 ka nui aome ka uuku o kela waiwai, aole i maopopo ia'u. Mamuli nae o ka maopopo ana ia'u o kou moolelo, ke makemake nei au e ninau aku ia be, pehea la, aole anei mai kela lua waiwai mai na waiwai au e ai hookano nei i keia la." "Ke ae aku nei au i ka pololei o kena manao ou, aka heaha iho la ka manao o kou noke loa ana mai i ka niele ia'u no keia mea ?" "Pela iki iho e hoea aku ana au i kahi e ike mai ai oe, i ka manao o ka'u mea e niele aku nei ia oe. Ina ua pololei na mea 1 hoikeia mai ia'u, ua kuai hoolilo aku oe i kela lua waiwai no ka huina o hapalua miliona dala," alaila hoomaha iho la ka Nikola kamailio ana aku, no ke kakali ana, o ka lohe i na hoakaka mai ia Mr. Makuaia mai, aka i kona noho hamau loa ana ua hoomau hou aku la no oia i ke kamailio ana: "O ka ukupanee no kela mau dala he hapalua miliona, no keia mau makahiki he umi-kumamalima, ma ka eono pakeneka no ka makahiki, a ke hui pu me ke kumupaa, he keu akii a ka nui maoli oke dala. Pehea e ae mai ana anei oe i ka pololei o keia mea." "Ae, ke hooia aku nei au, he huina dala mahuahua i'o ke loaa ana ia'u, nolaila heaha hou aku ?" "E ae mai ana anei oe, o na dala nui hewahewa i loaa aku ia oe, aole ia nau ponoi, aka na Beni Kamerona, ka ona nona ka lua waiwai au i kaili ai ma ke ano limanui mai iaia mai?" "Ea, ke hele loa aku nei kaua i ka naele e Nikola, Heaha iho la kou manao maoli, ma ke kamailio ana no kekahi kanaka i make?" "Alaila e ae mai ana anei oe o Mr. Kamerona ka mea kuleana i kau mau dala apau?" "Heaha auanei ka waiwai o ko'u hoole ana aku, no ka mea ua maopopo na mea apau ia oe i hanaia aku maluna o kela kanaka." "E olelo ae kaua i keia manawa, o Beni Kamerona ka ona nona ka lua waiwai, aole hoi nou a no Haka Kenede paha, a ina ke ola nei kekahi ohana o Beni Kamerona, aole anei he kuleana nui ko kela ohana e koi mai ai i na waiwai o ka mea i make?" "Alaila ua maopopo anei ia oe ka ohana o kela kanaka e ola nei?" wahi a Mr. Makuaia me kona pupue wale ana iho no i ka paa ana ma kona noho. 'Ae, ua maopopo ia'u, he kaikamahine hookahi kana e ola nei, ua ike no oe iaia, oia ke kaikamahine hanauna a kou wahine malama hale." "Au.w« «lo ka hoi e! Ua ike au i kela kaikamahine, aole nae au i moeuhane mua, oia ke kaikamahine a Beni Kamerona," wahi a Mr. Makuaia me ka hele o kona helehelena a kunahihi. "Ae, o Beni Kamerona kona makuakane, a o ka mea ano hou a ? u e hoike aku nei imua ou, oia no kona lilo aku he wahine mare na'u." "Pehea i maopopo ai ia oe, kela ke kaikamahine a Beni Kamerona?" i ninau mai ai o Mr. Makuaia me ka aneane hiki ole iho iaia ke uumi i kona manao pihoihoi. "Aole anei, ua kuhihewa oe ma kekahi ano, oiai he nui na kanaka i kapaia ma kela inoa o Kamerona?" me ka hoao ana mai o ua o Mr. Makuaia e minoaka. "Aole loa au i kuhihewa iki ma kekahi ano, a ke paa nei kuu manao, ua hiki loa ke laweia mai na hooiaio ana, no ka lilo o Beka Kamerona, i hoilina'no kona makuakane, oia hoi o Beni Kamerona, me ko'u kauka'i aku i kau mau kokua ana mai, aka nae, i haawi ole mai oe i na kokua ana, alaila ua hiki no ia'u ke waiho aku i na mea oiaio apau, no ko Miss Beka Kamerona, lilo ana i kaikamahine oiaio loa na Beni Kamerona." Haka pono loa mai Ia ka nana ana a Nikola maluna o na maka o kona haku, no ke ano o kana pane, a o ia ka Mr. Makuaia o ka i ana mai: -'Heaha na mea oiaio i loaa ia oe, no ke kuleana o Miss Kamerona ma ke ano he kaikamahine na Beni Kamerona ?" "Aia a hoea mai i ka manawa kupono, ia wa auanei au e waiho aku ai i na mea oiaio apau, no ke kuleana o ke keiki i kona makuakane; a aole no o'u wahi kanalua iki, he hana pohihihi ka hooiaio ana, i ka mea i make, ma ke ano o ka makuakane ponoi ia o Beka Kamerona, ke kanaka hoi i pepehiia a make, a nona ka lua waiwai a olua o Haka Kenede i kaili mai ai mai iaia mai ma ke ano kolohe. "He elua a ekolu manawa a Beni Kamerona, i kakau aku ai i kona ohana, no kona wahi i noho ai, ame ke ano o kana mau hana; a ua paa loa kuu manao, aole ia he hana pohihihi, o ka hooiaio ana, no kahi o kona ohana i nolio ai. ō ka mea mua loa a'u e makemake nei e ike, o ia no kau hana i manao ai, no kela kaikamahine a Beni Kamerona, i ka wa e hiki ai ke hooiaioia, oia ke kaikamahine ponoi, a ka ona nona ka lua waiwai au i kuai hoolilo aku ai ma ke ano kuleana ole?" "Ina e hiki ana ke waihoia mai na hooiaio apau, alaila e hana no au i ka mea pono oi no kela kaikamahine." "O ua hana pono la au i manao ai e Mr. Makuaia, heaha ia?" "O ia no ka haawi aha aku iaia i kekahi huina dala, e ike ole ai oia i ka nele ame ka hoaa ma keia mua aku." v "Ina o kena iho la ka mea au i manao a,i e hana aku no kela kaikamahine, alaila aole loa au e ae ana, aka e loaa aku iaia kona kuleana oiaio loa, o ka hookahi miliona dala." "Ea, ua pulepule ia paha oe, i kamailio mai ai i kena mau olelo imua o'u?" wahi a Mr. Makuaia, me kona hele a piha hoonaukiuki loa ia Nikola. "Aole.au i opulepule, aka eia no au me ko'u mau manao maikai apau, a o ia ka'u e*koi aku nei, e loaa aku i kela kaikamahine ka huina o hookahi miliona dala.". 4 |Pehea auanei e loaa ai iaia kela huina, oiai owau ka mea nana i hoopukapuka aku, ahiki i ka nui loa ana o ka waiwai?" Pela i o no, aka nae o Miss Kamerona ke kuleana i ka lua waiwai o kona makuakane, au o ke kuai hoolilo ana aku ma ke ano kolohe." Huli aku la ka Mr. Makuaia nana ana no kahi o ka puka aniani e hamama mai ana, a o ia kana o ka pane ana aku: "Ina au e hoole aku ana i ka haawi ana i kela huina dala, ia Miss Kamerona, alaila heaha iho la kau mea e hana mai ai?" "Ua paa loa kuu manao, aole oe e hoole mai ana, i ka hana ana i ka mea pono," wahi a Nikola me ka haka pono ana aku o kana nana ana ma na maka o Mr. Makuaia, oiai no h6i ua kanaka nei e nana mai ana iaia, me he mea la, aia ka noonoo iloko o Mr. Makuaia, aole e hiki ia Nikola ke hookikina aku iaia ma kekahi ano, v e haawi mai ai oia i kekahi huina dala mahuahua. "Pehea e hiki ana anei ia oe e Mr. Makuaia, ke kokua mai ia T u, ma ka hooko ana aku i kekahi hana oke kaulike? O keiJ wale no ka hana kupono loa ma kou aoao e hooko ai. Aole anei ou ike mai i ka pololei o keia mau mea a'u e kamailio aku -vei?" \ /

I ka pau ana iho o ka Nikola kamailio ana aku, holoholo iho la o Mr. Makuaia no kekahi mau manawa, a i kona ku ana ae mamua pono mai o Nikola, pane mai la i ka i ana mai*. "E loaa ia'u he manawa e noonoo ai no keia kumuhana e Nikola, no ka mea he huina dala nui loa keia au i koi mal nei ika manawa a'u i moeuhane mua ole ai. I kou kamailio ana mai nei no ka miliona dala, me he wahi mea uuku loa la ia, e loaa wale ae ai no i ka hopuia maluna o ke kumulaau. A mahea iho la la o Haka Kenede e komo mai ai no kona mahele iloko o kela mau dala ?" "Ke ku nei ke koi a Miss Kamerona, mamua o kana koi, a. o ka olua mau koi no a elua," wahi a'Nikola me ke kuoo. "Me ka nana ole i ka hopena e kau mai ana maluna o kekahi 0 olua, a maluna no paha o olua a elua, aole no Miss Kamerona ia hewa, aka no olua no." Aole kela he mau olelo hooweliweli i kamailioia aku e Nikola, aka o kana mea no ia i noonoo ai, eia nae, ua like pu kela mau olelo o ka pa pono ana aku ma na pepeiao o Mr. Makuaia, me he poka pa-hu la, i kiolaia mai imua o kona alo, o ka haule ino iho la no ia o ua kanaka nei maluna o kona noho, kulou iho la kona po6, me ka paa ana ae o kona mau lima ma na maka. "E hana no au i kau mau mea apau e kauoha mai ai ia'u e Nikola," wahi a ua o Makuaia o ka pane ana mai me ka leo o ke kanaka i piha loa ika maka'u. O ka'u wale no i makemake ai, o ia kou hoao ana ma na ano apau, i wahi no'u e hoopilikia ole ia mai ai e hooikaika oe e kaa mai kela pepa e paaia mai la e Haka Kenede malalo o kou malu." No kela ike mai o Nikola, i ka hele o kona haku a piha maoli 1 ka haalulu me ka pihoihoi, kii okoa aku la oia i kekahi omole wiseke, a ninini iho la iloko o ke kiaha, a haawi mai la i kona haku, me ke kauoha ana mai iaia e inu, aole no hoi he hoole akii o Mr. Makuaia, aka lawe mai la oia i ke kiaha wisake a inu ae la ahiki i ka pau ana, alaila kamailio hou aku la o Nikola iaia: f 'Aole loa he wahi kanalua iki iloko o'u no ka hiki loa ia kaua ke hoohoka aku ia Haka Kenede, ke haawi mai nae oe i kau mau kokua ana ia'u." 'Ke lana nei ko'u manao, e hoea i'o mai ka manawa e hoohokaia aku ai o Haka Kenede." "Pehea e ae mai ana anei oe, e hana kaua i kekahi aelike, no ka kaua mau mea e hana aku ai?" "Heaha ke ano o ka aelike au i noonoo ai?" 'Eia no ia; e hoolohe mai oe. Ina e hoike mai ana o liaka Kenede ia'u, i na mea i hanaia.aku maluna o Beni Kamerona, a i ole, haawi mai paha oia i ka palapala aelike i kakauinoaia e olua; ua lawa ia no 'kou hoihoi ana ae i na dala he hookahi miliona ia Miss Kamerona?" "Pehea e noho hamau loa anei oe, me ka hoike ole ae i keia meahuna i na kanaka kakau nupepa." "E manaoio mai oe ia'u e Mr. Makuaia, aole loa he poe mawaho ae o kaua ame Haka Kenede e ike i keia mea." 'Ina o kena ka mea oiaio loa, alaila o ka hana pono wale no ma ko'u aoao, o ka uku aku ia Miss Kamerona, i na dala i kuleana ai kona makuakane. He huina mahuahua maoli ka miliona dala, e hiki ole ai ke hoakoakoaia ae i ka manawa pokole, aka he hana hiki no ia e hanaia. He nui i'o ka huina o hookahi miliona dala, aka aole o'u noonoo nui no ia mau dala 0 ka'u wale no e iini nei, o ia ke auhee aku o keia haawe kaumaha mai ko'u lunaikehala ae." "Ke hauoli loa nei aii i ka lohe ana aku la i kena pane ma kou aoao e Mr. Makuaia." Huli pono mai la o Mr. Makuaia imua o Nikola, a kamailio hou mai la: "Mamua o ko'u hoko ana i ka'u mau mea o ke kamailio mua ana aku nei ia oe, he mea pono, e ike mua au 1 na hooiaio, no ka pili i'o o Miss Kamerona ia Beni Kamerona." "Ke apono aku nei au i kena manao ou, a ina e hooko i'o ana oe, elike me na huaolelo i puka ae mai kou waha mai, alaila e kokua mai oe ia'u, ma ka hooia ana mai i na olelo ike apau e waihoia aku ana imua ou." "Ae, e hoao no au elike me ka hiki ia'u, e kokua aku i wahi e hoauheeia ae ai na pohihihi apau ma keia ninau." "Ina pela, e hiki ana anei ia oe ke hoakaka mai imua o'u, i na ano apau o Beni Kamerona, elike me kau i ike ai nona?" 'Aole he mau mea hou ae a'u e hoike aku ai no kela kanaka imua ou, mawaho ae o na mea mua au i lohe ai nona mai ia'u aku." "'E pane mai oe e Mr. Makuaia i keia ninau: Pehea ua muumuu anei ka manamanalima liilii o Beni Kamerona, o kona lima hema?" Ke pinapina'i la ka hanu ana o Mr. Makuaia, ke auku wale la no hoi oia iluna a ilalo, a no kona pane koke ole mai nae, ua hoomau aku la no o Nikola i ke kamailio ana: "Ua hoohiki mai nei oe imua o'u, e kokua mai ana oe ia'u, ma ka mawehe ana ae i kekahi ninau paakiki loa; a i wahi no'u e noke ole aku ai i ka niele ia oe, e pane mai i ka mea oiaio wale no, aole i ka mea hoopunipuni." "Ae, o Beni Kamerona i'o kela, no ka mea ua ike au, ua muumuu ka manamanalima liilii o kona lima hema," me ka paa ana ae o Mr. Makuaia i na lima, ma kona poo. "Me ka mahalo a nui ia oe e Mr. Makuaia, aole a'u niele hou ana aku ia oe no kela kanaka, a i makemal e oe i na nooiaio no ka lilo ana o Miss Beka Kamerona i kaikamahine ponoi, na kela kanaka, alaila na Mrs. Gekena, e hoolako mai ia oe me na hooiaio apau e hiki hou ole hoi ai ia oe ke kanalua," Ma kela wahi o na kamailio ana mawaena o ka haku ame ke kauwa, lalau aku la o Mr. Makuaia i kona papale, a hoomaka aku la e hele no kahi o ka puka, me he mea la, he kanaka ia i lilo he pio malalo o Nikola, a mamua nae o kona hoea ana aku lio ka puka, huli mai la oia ihope, a pane mai la: 'Ke manaoio nei au, ua pololei na mea apau, aole he mau kanalua ana i koe. Ke ae aku nei au i na hooiaio apau 'no ko Miss Kamerona lilo i'o ana he kaikamahine na Beni Kamerona, a he nui no na hooiaio hou ae e kakoo mai.ana, i na mea mua i hoomaopopoia e kaua, aka nae ke makemake nei au e noho hamau loa kaua no kekahi manawa, me ka hoala hou ole mai i keia kumuhana, koe wale no kou hooko i kau mahele hana, a pela no hoi au e hooko aku ai i ka'u mahele hana." 'Ke maikai la kena mau mea apau au e hoakaka mai nei e Mr. Makuaia, a ua hiki ia oe ke hilinai mai no ko'u hooko pono i ka'u mau hana apau no ka pono o keia kumuhana a kaua e hoopaa nei. Ina eia no kela palapala ke waiho nei malalo 0 ka malu o Haka Kenede, e loaa aku ana ia palapala ia oe mai ia'u aku, aka ina ua nalowale, a ua haehaeia, malaila paha kahi o ka pohihihi." "Ina ua nalowale i'o kela palapala, a ua haehaeia paha, alaila he mea pono no oe e hoihoi mai i na hooiaio no ia mea." "E waiho ana anei oe i na mea apau iloko o ka poho o ko'u mau lima." . 1 Kunokunou mai la ke poo o Mr. Makuaia, e haawi mai ana 1 kona apono, o ka hopu mai la no ia i ka lima o Nikola no ke aloha ana, o ka oili aku la no ia iwaho, a huli hoi pololei aku la no kahi e ku mai ana kona home. Mai kinohi mai o ka maopopo ana ia Nikola o na mea e pili ana ia Beni Kamerona, aole he kanalua iki iloko o kona noonoo, o kela maoli no ka makuakane o Beka, ua hooiaioia mai hoi ia noonoo ona, mamuli o ka ae okoa ana mai o Mr. Makuaia, ua muumuu ka manamanalima liilii o Beni Kameroria, ua kulike me na hoakaka a Mrs. Bekena; ua hoopau pu ia ae ; no hoi kona pohihihi, no na kanaka na laua i pepehi aku ia Beni Kamerona a make, ma o kela hoike okoa ana mai o Mr. Makuaia, i ka mea oiaio loa. 1 (Aole i pau)