Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 26, 29 June 1922 — KO MEAD MANAO MALUNA O KA NINAU HOOPULAPULA. [ARTICLE]

KO MEAD MANAO MALUNA O KA NINAU HOOPULAPULA.

Ua hofea maijta hāōle kaulana o Eiwoōd Mead, māi Kālēsōni mai, uā helē aku nēi ē mākaikai i tta aina ma MolŌkai, i hōŌkāaWalēia lio kā hoopulāpUiā ādā i kā l&Hul Hawaii, a eia iho kona mau ihā&ao maluna 0 ia nlhau: Ua hiki iā'u he hooiā āku i keiā ihanāWa, ē iāhākilā ānā keiā kutnuhatta. Kē hoōmaikāi nei au i kē Kōmiēina no kā nāāuao o ka lakou māu hōōlālā ānā, a inā kē āhO o kā lepō āmē kā &Ui o kā Wai i loāa, ainē rta hāāā i mānāoiā ē kē KoAiiaiha, āole kō£ōhōpō ana nō ka hiki ōlē ē hōlōihUā kēiā hihāU. īlokō o keia hiāU lā ē noiilā nei keia ninau, ka nUi ame na mea ē kanuia ai ē kē kahakā ua lilo ka, ninau, heaha la ka nui o hā ēka ē haawiia aku āi i ka ōhahā hōōkahi, 1 meā anō hui. Mā keia nihau hoi o na aina hiā Mōlokāi, ua haauaō kā mea nanā i hōokumu keia bila, i konā hāāwi ānā ihāi i 20 wale fto ēkā nlahi i kēla ahlē kēia ōhānāi Auā oi āku hōi Mā kā hoōaiia, nia ka Wa e loaā āi i ua kaiiaka ka aina. O keia nināu huki palapala kekahi mea hana i hoōpiiikiā iiiai i kā hōōkuōhōono aiAa āha. tfā lōāa āku ka aina ina kahakā kupoiio olē. Akā, ffiā kēlā hoi, ua haaWiia mai ka ihāna i kē Komiaiha ē waē i nā kanaka kupōno, no kā hōi ārtā āku maluhā o keia mau āihā. Ō ka hāauāo, o kā pōhō keiā. A iha k&'u hana aku ē loaa I ana īlō nā mēa i upuia e na kanaka Hawaii na lākōu i hookuihu keia manao hoopulapulā hou i ko lākou lahUi. Ma kā'u hooniāopopo anā, aōlē e hiki kuponō i kēkahi ōhana ke mahi .1 oi aku mamua o na eka he umi, ina hē āina hōōkahekahē wāi ka aina e haawiia aku ana i na kanaka. O kā mēa i rtiaā iā'u ma kō'u hakiio āna, niāi ka 3 ahiki i ka 10 ka nui o na ēka 6 hiki kupōnō ē hōohahāiā e kekāhi ohanā, ēiikē ihē ka nui o iā ōhana. ina Uā hui na kēiki pēla rto ē pii āē ai nā eka. Aolē nae ē ōi aku mamua o 10 ēka ke kiekiē lōa. Akā ua kuhikuhl māi ke kanawai*hē 20 kē ana kiekie loā, a aoie e eriii hiai nialalo o keia, na ekā hookahekahē wai. Ua hiki no kēia, riō ka hiēa, ua ōi aku ka pono o ka nUi o na ēka mamuā o ka uuku loa o na ēka, nō ka mea o kn ike ana ō kē kanaka ua īāWa kupono oia, ke kumu e loaa ai i keia kānaka ka manao hooikaika hana. Ina hoi ē HHahaō ōiā ua uuku lōa, e lilo ana kēia uuku i mea maikai olē o kortā mahaō, a lilo kona manao haua i mēa iiiakē iloko ona. Nani na aina i waēia no keia ninau. Aōle aiilli a'u i iko i likē mai me kēia. t/a hiki e hoōuluia na meakanu ma keia mau aina i ka makahiki hōlōokoa, ho mea hoi i hiki ōle hiā kō mākou mau aina. Ma ko makōu mau aiuā, o ka hana mua loa, o ia no kē kanu arta o ka ōhana i ai riā lakou. O ka mēā oi lōa āku keia. Ina no ua lōāa olē kē dāla a kēkahi ohaua, aka, uā nul ka ai, ua waiwai kela ohahā. A ē pōno nō kē Komiaina ē aiākai nui āku i ka manao ō na kaiinka Hawāii e hōi āku ana riialuna o keia mau aina, e hooikaika e kanu mua lākou i mau meaai na lakou, a mahope aku na - mea imi dalā.

Eia kēkahi, e hoomakaukau mua ke Komōiiiiā i kēkahi mau eka nō keiā ame keia ohanā. Ua ike aku nei au i ka manōānoa maōii o kā uiu āna o kē kiawe, a e hiki olē aiia paha i ka ōhana hookāhi e hoomaemae i kona apana aina iho me ka loaa ana he magāwa e kaiiu ai i na meaāi. O ka pono loa e hoomaemaē kē Komiaina i kekahi mau eka o S a i ōle 4 ō kēla ame kela ōhana, mamua o ka hoihoi ana aku ia lāleou maluna o ka aina. Iha aole ē hanaia ana pela, e lōhi loa ana ka makaukau ana o kekahl māu eka no ka hana kanu meaai. Aolē kē Komiaina e hoopau i ka lakou imi ana i alahui e loaa ai ke dāla, no ke kii ana i ka wai e kahe walē la no ma kela aoao o Mōlōkai, a e lawe māi ma kēia aoao, no ke kumu, he mau tau?ani o na eka lepo momona, ē leali i&ai la o ka loaa o ka wai, a e hooulu mai ia mau lepo he lehulehu o na mea e hiki ai e hoolawa i na kanaka o keia aina i na mea ē kuaiia nei mai na aina e mai. Aole mau aina i oi aku ka niaikai ma nā -wahi apau a'u i hele āi. A ua kaaheleia e a'u na aina he lehulehu, ahiki loa aku i Nukilani āme Auietulia» Eia ma Molokai ka pookelē ona aioa. Aole wale ho ma ka waiho ana, aka, ma ka oi aku o ka momona. Ma na aina e aku, aole e e ulu na meakanu apuni ka makāhiki, aka, ma kēia māu aina 0 oukou, ua hiki e ulu na meakanu apuni ka makahiki, a ma kēia mea hookāhi wale no, ua hiki e loaa ke ola ame ka pomāikai i ke kanakā e mākemake ana e hana. Ua pomaikai ka lahui Hawaii i ka loaa ana o kakahi kanawai elike niē keia. Ua lawa kupono na dāla 1 hookaawaleia ho lakōu; a ua lāwa kupono no hoi ka nui o ka aina, no ka mea, o 20 eka aina, ua lawa loa kela no ka imi pomaikāi ana o ke

kanaka nōna ihō. Aōlē 4uguni ma ka honua nei i hāā#i «āi i kōflā pōē kāhaka i kēkāhi kāttāWftt, €11kē m« kēiā i hāawiia mai nēi nō na kāhākā HāWaii. Uā ōukōu i kā lōāa anā ō kēMāhi hiāii kanaka alakai,' ē hiki ahā i kēiā ihāu mēa hd ko lākōu lahhi. Hookāhi wālē rto mea i koē, ō ka wā4 āftā āku i toaU kāhāka kupdno no kēia mau aina. Ina e lōaā na kāhākā mlkialā hāāāy uā pāu kā hoōhoō iiul āHā i kēia &idau. A kē manao nei au ē loāa ana ho na kahftkā 6 ia āhō maiwāēhā āē 6 ka lahui HāWāii."