Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 25, 22 June 1922 — AKAHI AHIKI I NA WAHINE KE PAA OIHANA [ARTICLE]

AKAHI AHIKI I NA WAHINE KE PAA OIHANA

Ma ka hoike i hoea mai i Hawaii nei, mai Wakinekona mai, ua hooholo mai la ka hale o na lunamakaainana o ka ahaolelo lahui, i ka bila i hookomoia aku e ka Elele Baldwin, e haawi ana i ka pono i na makaainana wahine o keia Teritore, e paa, i na kulana oihana maloko o ko kakou mau aupuni "kuloko, ame j ke aupuni federala. | He bila keia e hoololi ana i ke Kanawai Kumu o Hawaiij nei, ma kahi e pili ana i ke kuleana paa oihana o na makaai-j nana kane; a ma kekahi olelo ana ae hoi, e hookaulike ana i ke kuleana i haawiia ia lakou, maluna o na makaainana wahine; I nolaila ina no ka lilo mai o kela bila i kanawai, e hiki ana i ko kakou poe wahine, ke holo moho, noloko o ka ahaolelo kuloko, a no ke kulana elele lahui paha i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona; a e hiki pu ana hoi ia lakou ke lilo i mau hoa no na kiure, ame kekahi mau kulana oihana e ae, i loaa ole ke kuleana ia lakou e paa mamua aku nei. He nuhou hoohauoli keia i ka manao o na wahine ma Hawaii nei, akahi a loaa i'o ia lakou ke kuleana e holo moho ai no na kulana oihana, i kaa aku ke kuleana i ka lehulehu, e koho ai ia lakou, aole hoi elike me ia mamua aku nei, ke kupaka o ko kakou poe wahine e holo moho, me ka ike maopopo no, ua hoonele mai ko kakou kanawai kumu, ia lakou i ke kuleana c paa i na oihana kohoia e ka lehulehu. O keia hoololi i ke Kanawai Kumu o Hawaii nei, kekahi o na hana a na Repubalika o Hawaii nei, i hookau aku ai maluna o ka Elele Baldwin, mawaho ae o na hooponopono ahaolelo lehulehu i makemakeia aku ai oia e hana aku no Hawaii nei, a he elua mau anuu i koe e nanaia aku nei, mamua o kona lilo ana i kanawai, o ia ka aha senate ame ka Peresidena Harding; aka nae i ka nana aku, aole he kanalua no ka lilo mai o ka bila i kanawai, mamuli o ka hoomopopo o na hoa o ka ahaolelo lahui, he pono pilipaa, ke kuleana paa oihana, e ukali aku ana mahope o ke kuleana koho i loaa i na makaainana wahine. Ua hoike mai ko kakou mau makaainana wahine, ma ke koho haloka kuikawa aku nei i hala, i ko lakou makee maoli no i na hana koho baloka kuloko, i oi aku imua o na kane, he hoomaka wale ana no nae ia, no ko lakou k'omo ana iloko o na hana kalaiaina. akahi a hookahua pono ia ko lakou kulana oiaio, ua waihoia aku ke noi imua o ka ahaolelo lahui, 110 ke kuleana paa oihana o na wahine, nolaila e ike aku ana kakou, ma keia mua aku, i ke ku mai o ko kakou mau wahine naauao, a makaukau loa. no ke koi ana, i na kulana oihana e paaia nei e na kane, a i ikeia hoi, ko lakou hooko ole i na hana o ka lehulehu. Me kela bila a ka Elele Baldwin i hooholoia mai la e ka hale o na lunamakaainana, heaha ana la ka na wahine o Hawaii nei, ka poe i noke ae i ka hoinoino iaia, iloko o ka hakoko kalaiaina kuikawa aku la i hala, e kamailio ae ai, no keia pono ana i na'i aku la no lakou? Ma kekahi olelo ana ae nae, he panai keia mea a ka Elele Baldwin i hana aku la, no na mea a na wahine o Hawaii nei i hana aku ai nona, ma ka haawi ana i kekahi lanakila kiekie loa i loaa iaia,' i ike mua ole ia ma ke koho haloka, 110 na moho elele lahui mai Hawaii aku nei. Pehea no la hoi ko kakou poe wahine, o Hawaii nei, i hiki ole ai ke maliu mai i na a'o naauao e waihoia aku ana imua o lakoii, no ke kuleana ole e holo moho ai, eia nae mau no ka paakiki: a ina no i puka kekahi o lakou, aole no ia he mea no lakou e noho ai i hoa noloko o ka ahaolelo kuloko, a ahaolelo lahui paha, a i ole, i mau luna oihana paha no ko kakou mau aupuni kalana. E ukali aku ana mahope o keia bila, hoololi i ke Kanawai Kumu. no ka hiki i na makaainana wahine, ke paa i na kulana oihana kohoia e ka lehulehu, ua hooholo pu ia mai la ka bila, e haawi mai ana i na hale o ke aupuni federala ma ke kahua ma'i ma Molokai, no ke Teritore; o keia kekahi -o na nuhou hoohauoli i na makaainana o Hawaii nei, no ka mea he hana ia a ko kakou ahaolelo kuioko, i ake aku ai, e kaa mai ka hoohana ana o kela mau hale. malalo o ko kakou aupuni Teritore; akahi nae a hoea mai i ka hnoWoia ana o ia iini. ua lilo ka

Elele Baldwin, i mea hooikaika iloko o ka hale o na lunamakaainana. • Me keia mau hoike maopopo o na hana a ka Elele Bald\vin maloko o ka ahaolelo lahui, h(fc mea minamina no, ka hiki ole iaia ke ike, i ka nui makee o na makaainana o Hawaii nei, e hoomau aku oia i ka paa ana i ke kulana elele lahui, no keia kau ae e hoea mai ana, a ina ua paa loa kona manao, e hookau aku i ke koena o kana mau hana i koe, maluna o na poohiwi, o kekahi Repubalika, i oi ae'kona kupono me ka makaukau, aole no he kanalua iki o keia pepa ma ka olelo ana ae, e hookoia aku ana ia iini ona, ma.ka wae ana ae o ka aoao Repubalika maanei nei i kanaka, i like aku ke ano me ko ka Elele Baldwin, a oi aku paha mamua ona, no ka paa ana i ka hanohano, a na Repubalika i haaheo mau ai, no na makahiki he iwakalua ae nei i hala.