Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 24, 15 Iune 1922 — He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana [ARTICLE]

He Moolelo no PITA NIKOLA A I OLE Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaainana

MOKUNA XV. I He mea oiaio, aole i maopopo iki ia Beka Kamerona na duke o Rusia, o kana duke wale no i maopopo, o ia kana mea i heluhelu ai maloko o kekahi buke moolelo, o ka inoa nae 0 kela duke, oia no ke Duke Alegpna t he kanaka Pelekane, me ka haaheo, ka lokoino ame na ano maikai ole no, i ike mau ia iwaena o na kanaka, eia nae iloko o kona aoo, ua haulehia oia i ke aloha me ke kaikamahine opio a kekahi duke okoa aku. I ka manawa a ua o Beka Kamerona, i kamailio mai ai ia Nikola, no kpna hoomanao ana ae, i kana mea i heluhelu ai maloko o ka moolelo no ke Duke Alegona, ua kamailio wale mai no oia i ka mea oiaio, no ka mea he kulana duke ko Nikola ma na ano apau a ua kaikamahine nei i nana mai ai. He oiaio no hoi, aole he hele o Nikola e paani polo, hele paha i ka hahai holoholona elike me ka hana a na kanaka o ke kulana kiekie a hanohano, pela ka hoohala ana i kekahi manawa ma na hale kalapu, e kuhilani ai ke kauoha ana i kela ame keia mea, i ka poe malalo iho ona; eia nae o ke kumu wafe no paha i kaokoa ae ai o Nikola mai na duke mai, o ia no kona ilihune, a ke hooikaika kino nei oia, i wahi e pono ai kona noho ana. Aole he wahi lilo iki o Nikola, i ke Duke Alegona ma ka noonoo o Bekaf Kamerona, ua hiki loa iaia ke kauoha aku i na kaUwa, ma ka home o Mr. Makuaia, e hana mai i kona mau makemake, ke manao oia e hana pela. He kanaka u'i maoli o Nikola, he kulana keonimana no hoi kona elike me kela manawa o ko laua halawai mua loa ana ma ke alanui, oiai o Nikola, e hapai ana i kona paiki kaumaha; a kamilio aku ai 1 na olelo oluolu loa, i like ole mai, me ke ano o na kanaka e ae i kamailio aku ai iaia mamua. Ma kela po hoi, a ua o Beka i hoea aku āi no ka home o Mr. Makuaia, a lohe pono ai i ka hookani ana o Nikola i ka piano, ma kela wa, a ke kaikamahine a Mr. Makuaia ame kona mau hoaloha, i hoea mai ai mai Ladana mai, ua ku a hoohihi maole oia i ka Nikola paani ana, ka mea hoi nana i hooni i kona uhane, ahiki i kona hooholo ana iho, aole loa oia e hoi hou ana e noho maloko oka hale hana omolea akahi no hoi oia a manaoio iho, ua pololei na mea a Nikola i hoike aku ai, he makaukau ko keia keonimana ma ka hookani piano, ame ka ike leomele. O kela ka manawa mua loa a Beka, i lohe ai i ka nani maoli o ka paaniia ana o. ka piano, he mau wahi lehulehu no kana i hele ai, a ua ike no oia i ka hookani ana a kekahi poe, aole nae i lihi lauha mai ka lakou hookani ana me keia, ke helē la a kapalili maoli ka pana ana a kona puuwai, i kau a mea o ke kailipuuwai maoli no o ke kani ana o ka pila. Mamua aku o ka hoea ana mai o Nikola, ua makemake no o Beka ia Keka Wala, mamua o kekahi poe kanaka e ae ana i hookamaaina ai. Ua ike no oia i ko Keka Wala ano paa rula ole, a he okalakala mau kana mau olelo ke kamalio mai, eia nae iloko o ko Beka noonoo, ina no he mau ano maikai ko kekahi poe kanaka, aole ia he mea e maemae ai ko lakou naau, a pololei hoi ka lakou mau hana, nolaila aole ma ke ano o ka hana a kekahi kanaka e hiki ai ke ikeia, kona maikai.

Ma kela manawa miia loa a ua o Beka, i halawai pu ai me Nikola, ua ike maoli aku no oia i ka paa rula o keia kanaka, mamua o na kanaka e ae, nolaila hooholo iho la' oia, e hakilo pono aku 'iaia, ina paha ua kulike kela ano paa rula, me ka maemae o kona puuwai; eia nae, ua hiki ole aia ke ku mau iho ma kela kulana hakilo pono i ko Nikola ano, i kona manawa i hoohihi ai i ka Nikola paani ana i ka piano, a oki loa aku hoi, i ka wa i .lohe maoli aku ai i kona leo himeni. Ma kela manawa hoi, ana i ike pono ai i ka hakaka ana o Keka Wala me Nikola, niamuli mai o ka lili o kela kanaka, a kaa ai ka lanakila ma ko Nikola aoao, ua hookau ae ua o Beka ia Nikola, ma kekahi anuu kiekie loa, no na kalena kilakla loa i loaa i kela kanaka. Ma kela mau pule hoi a Nikola e haawi mai ana i kona ike himeni imua o Beka, ua hookomoia mai ke ano hou iloko o kela kaikamāhine opio, a iaia i hoakaka mai ai i na mea e pili ana i na wahine kaulana i ka himeni ma Europa, na hui himeni, me hookani pila, na īakou i hoopiha mau aku i na halekeaka nunui, o na wahi like ole o ka honua nei me he mea la ua hoopiha loa ia aku o Beka me na manao uilani no ka hoea mai i ka la ana e ike aku i ka oiaip o kela mau kahoaka a Nikola e kukulu mai la imua ona. Ua lawe mai ua o Beka i na a'o ana a Nikola, no kona hooikaika e loaa ka ike himeni me kona ike iho no nae i ka paakiki i kekahi manawa aole no nae ia he kumu, nona e haawipio ai, aka e ake mau ana oia, e lanakila maluna o kana mau haawina apau. Iloko nae o keia manawa ana e hoea mau aku ana imua o Nikola, no ke a'o ana mai o kela keonimana iaia, i ka ike himeni,; nalu mau la ;oia iloko iho ona, i ke kumu o ka makee ana mai o kela kanaka e hana no ko ia nei pono, a heaha aku ana la ka hopena, o keia pili mau ana o laua? Aole he kamailio iki mai o Nikola, no na mea omua aku o ko laua noho ana, koe wale no kona kamailio mau mai, no ka hoomahuahua ae i ka ike himeni o Beka, ma ka hele ana e a'oia mai e kekahi kumu oi ae o ka makaukau. He ku maoli no ko Nikola mau ano apau i ke pahele i ka noonoo o na kaikamahine opio, no ka mea ua ike maoli iho no o Beka nona iho, i kā hiki ole iaia ke kupaa. Ma na ano apau, e hana-mai ana o Nikola ia Beka, elike me kona kulana keonimana, lie mea kau la i kela hele o laua a kamaaina, a hoopa mai oia i ka lima o Beka, a kamailio hoopaani mai, a hoopapa mai paha ma kona puhaka, he oki lpa no ma na ano apau, o kela ano 0 Nikola, ka mea nana i hookomo mai i ka manao hoohuoi iloko o Beka, ua hoohalikeia paha oia me kekahi pua pepa nani, maloko o kekahi pahu aniani, i mea makaikai wale no. Ma na manawa apau a ua o Beka e himeni ana, me Nikola ma kona aoao, āia ka manao hoohihi iloko o kela kaikamahine, ina rto, e hoopaani iki ia aku e Nikola, o ka hua'i okoa mai no ia o Beka, i ka meahuna iloko o kona puuwai, aole nae, pela, e kuoo mau ana o Nikola i na manawa apau, a ua lilo ia kuoo 1 kumu e noonoo iho ai o Beka, aole ka paha he wahi lihi hoihoi iki o kela kanaka iaia. Me kela manao hoohihi no nae o Beka ia Nikola, i ka wa a ua kanaka nei i hopu mai ai iaia nei, i noke iho ai i ka honihoni, uā nana aku o Beka ia Nikola, ma ke ano oia kekahi o na kanaka mo loa, no-ka mea aole he wahi manawa a Beka, i hoomaopopo aku ai aia he aloha o Nikola no ia nei, nolaila o kela lua'i ana mai 3 Nikola i kona aloha, iloko o ka manawa a Beka, i moeuhane mua ole ai, aole loa ia he mea na ke kaikamahine opio e manaoio ai. He oiaio, ma kekahi ahiahi ana ae, ua hoea aku la o Beka

noloko o ka hale o Nikola, elike me ka kela kanaka opio i kono » mai ai. * Aia o Beka maluna o kekalii noho nui, kahi i noho ai, manuia pono aku o ke alo o Nikola, a hoomaka mai la ua kanaka nei i ke kamailio, e pili ana i ka make ana o Beni Kamerona, ka makuakane o Beka, pela hoi ke komo'pu ana o Mr. Makuaia iloko o ka hana, pakaha i ka waiwai o Kamerona. I kinohi, aole e hiki ia Beka ke manaoio mai i kela moolelo, me kona manao, he moolelo hakuepa wale no kela na Nikola, aka nae, i ka wa i hoikeia aku ai imua ona, o Haka Kcnedc ponoi ka mea nana i hoike aku iaia, a mai ia Mr. Makuaia aku ,no hoi kekahi, akahi no a hoauheeia aku na manao kanalua niai ia Beka aku, a i ka hoea ana o ka Nikola hoakaka ana aku i ka hopena o kana moolelo, akahi no a loaa aku ka ike ia Beka, eia ka o ka waiwai a Mr. Makuaia e paa ana, aole ia no ka niea okōa aku, aka no ua o Beka, ma o kona makuakane la. "Mamuli o keia moolelo ku i ka menemene, mai na hana karaima mai, ame ka haowāle, e oili mai ana no ka maikai," i kamailio mai ai o Nikola, iaia i hoopau ae ai i kela moolelo. "O oe e Beka ka ona nona kela lua waiwai, a Mr. Makuaia o ka aihue ana mai kou makaukane mai, a e uku mai ana oia ia oe, i na keneka apau, o ka waiwai o kou makuakane." "Ea, aole e hiki ia'u ke manaoio aku i mau olelo au Nikola, no ka haawi mai o Mr. Makuaia i kekahi o kana niau dala na'u." u O oe hookahi wale no ka ona nona na waiwai apau e piaia nei e Mr. Makuaia, elike me na kanawai o ka aina, a o kuu nianao inaoli, e loaa mai ia oe kela waiwai, ma na kanawai o ke Akua ame na kanaka. Nolaila e ike mai oe e Beka, aole ati kauka'i ana mai maluna o'u, no ke kokua aku i na hoolilo o kou imi ana i ka ike himeni. malalo o kekahi mau makaukau maloko 0 ke kulanakauhale o Nu loka. "Alaila o keia maoli anei manao o kou kamailio ana m.u ia'u, e huli aku ana oe i wahi e loaa mai ai na kokua ana no ko'u mau hoolilo o ka hele ana aku e ao i ka ike himeni?" "Ac, ua hoike mua aku au ia oe, aole au mea e aie mai ai ia u. no ka mea aole na'u ponoi e uku aku i kou mau hoolilo, aka 1 na kekahi mea okoa aleu."

"Nawai auanei e nele ko'u noho aie malalo ou. no ka mea nau i haawi mai i na mea apau no'u e pono ai, aole na kekalii kanaka okoa ae? Ua loihi ko'u noho ana ma keia aina, a u,i kokoke loa 110 au ia Mr. Makuaia, aole nae he wahi moeuhane i loaa ia'u, no ka paaia o ko'u waiwai e kela kanaka, ma ke ano kolohe." "Pela no, aka ma ka ulia laki wale no i hiki ai iau ke ike, 0 kona mau waiwai apau, aole ia i loaa mai ma ke ano pololri, aka nou ia mau waiwai apau. Kia ka waiwi o kela kanak;i ma kahi o na miliona, o na keneka apau loa iloko o kela ona dala, o oe e Beka hookahi wale no ka mea kuleana." "Pehea e hiki ai ia oe e Nikola, ke koi aku ia Mr. Makuaia e haawi mai i kona mau waiwai apau ia'u? Heaha ka hoike ma kou aoao?" "Hookahi no hoike nui, o ia ka hookikina ana aku iaia me na olelo hooweliweli! Aole kela he hana maikai, aka nae, ina i makee oia i kona inoa niaikai, alaila o kona noho hamau, me ke ku-e ole mai, o ke alahele wale no ia e ike ole ia ae ai kana mau hana karaima ekaeka i hana ai i ka waiwai o kou makuakane. 4, Eia o Mr. Makuaia ke ai nei i kau mau dala, a ina aole oia e ae mai ana e haawi mai i na dala apau ia oe me ka maikai, alaila e haawi mai ana no oia, ina no aole i kulike kona manao me ka mea e koiia aku ana iaia e hana mai.' "Pehea iho la e hiki ai ia oe ke koi aku i kela kanaka e haawi mai i kona mau waiwai apau, mai ke dala maoli mai, ame na mea e ae ?" . "He hana maalahi wale no ia. Ua maopopo aku nei ia o4 he pio o Mr. Makuaia na Haka Kenede, a no ka hoopakela ana ae iaia mai kona enemi inai, e wikiwiki auanei oia i ka ae ana mai i ka'u mea e koi aku ana imua ona." "Ke hele loa aku la au i kahi o ka pohihihi, pehea e hiki ai ia oe ke lanakila maluna o Haka Kenede." "Aole he mea i maopopo ia'u i keia manawa, koe walo no ke ku ana aku a paio me Haka Kenede, me kana mea kaua ponoi, a hoohoka aku iaia ma na ano apau no keia mea, ua hoolala mua au i kekahi alahele." "Ua ike no oe e Nikola, o Haka Kenede kekahi o na kanaka ino loa, aole o u makemake, e mauna aku oe i kou ola, imua o kela kanaka, no ka manao, pela iho la e loaa mai ai kekahi pcr maikai ia'u." Minoaka ae la o Nikola, no kela mau olelo a Beka, a pane mai la: "Aole o'u hopohopo iki, ika halawai ana aku me kela kanaka he alo a he alo, o ka mea ia e ikeia ae ai, owai la o maua ka mea oi aku oka makaukau, no ke kaua. O kekahi kumu nui o ko'u aa loa ana e halawai me keia kanaka, no ko manao iho, ma keia ano au e uku aku ai i ko'u aie ia oe." Ke hoomaopopo la o Beka, i ka manao o kela mau olelo hope a Nikola, a ma kana hoomaopopo maoli iho no iloko o kela manawa, ua hoi hou mai ka hauoli iaia, ua auhee aku hoi ke kaumaha ame ka hoowahawaha, a o ia ka Beka o ka ninau ana mai: "Pehea ka nui o na dala i manaoia, e loaa mai ana ia'u," "Aia ma kahi o ka hapalua miliona, e hoonui aku i kela huina me eono pakeneka no ka makahiki no na makahiki he umikumamalima, e ike auanei oe, pela iho la ka nui o na dala a Mr. Makuaia e uku mai ai ia oe." "He hapalua miliona dala anei?" "Aole he hapa miliona, aka aia ma kahi o ka miliona a oi, ke huiia me ka ukupanee, no keia mau makahiki loihi, a Mr. Makuaia o ka paa hewa ana i kou waiwai." "Ea, aole no kena he dala a kana mai, e maopopo ole ana ia'u ka mea e hāna aku ai?" "Alia oe e wikiwiki e i ke kamailio, no ka mea aole i loaa mai kela mau dala ia oe i keia manawa, e kakali malie no kaua pela ahiki i ka loaa ana mai o kela huina, e ike iho auanei oe, he nui na mea i makemakeia ai o kela mau dala." "I hewa no hoi paha ia oe e Nikola, i ka hoopukapuki» 'Hoi 1 ke dala, ua hele ka makemake a nui iloko o'u, e kuai aku i mea like ole, a ua aneane e pa-hu kuu poo, i kau a mea o ka piha i ka noonoo." "Alaila, he nui i'o anei kau mau mea i makemake ai e lora mai e Beka?" "Ae he nui ka'u mau mea i makemake ai, o ka nana ae he nele, ua uumi wale iho no au ia mau makemake. Kia kekahi mea a'u i makemake loa ai, i pakana silika, i mau kakini silika no hoi, a mau mea nani e ae, aka maluna ae nae o na mea apau, ke makemake loa nei au e loaa mai ia'u kekahi piano maikai loa; a e hiki pu ana no hoi ia'u ke uku aku i ka moraki 0 Anate. Tile maluna o kela aina mahiai ona." "Heaha ka huina moraki, maluna o ka aina o kou makuahine hanauna?" "Aia ma kahi o ka ekolu kaukani dala, aka nae, he ekolu haneri dala i ukuia i keia manawa." "E hiki ana ia oe ke uku aku i kela moraki o ko makuahine a ke kuai aku hoi i na lole nani, elike me kau i makemake ai, a koe nui okoa iho no ke dala e Beka, e maopopo ole ai paha ia oe ka mea e hana aku ai." "He keu aku maoli no ka mea hauoli, ka loaa ana o na moeuhane no na mea nani he nui," no ko'u noho iloko o ka hano, ka waiwai ame ka hauoli. "Heaha kau mea i moeuhane ai e Beka?" "Ua kuko nui loa au e lilo i puukani himeni kaulana, e ku iluna o kekahi ale o kiekie oloko o ka halekeaka, a e nana mai ana kekahi anaina kanaka nui, me ka noke ae i ka pa'ipa'i 1 ko lakou mau lima ia'u." (Aole i oau)