Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 23, 8 Iune 1922 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]

He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope

n kekahi mau rumi anaemae loa oloko o ka Hokele ,vina a i hoolimalimaia e Sa Wiliama, ko laua wahi o ka ;= ria iloko o ka manawa o ka hooilo, a mai keia wahi laua ; makaikai aku ai ma na -wahi kaulana o Amenka, a he piile lehulehu i hala ia laua ma ia mau huakai a mahope o ka hala ana o ia manawa ua hoi hou ae la ( hnkele no ka hoomaha ana. no kekahi mau la. manao o keia lawe helie a Sa Wiliama i kana wahine p';.,-.n-.akaikai i nā wahi kaulana apau o Amerika i mea no inīn e ike ai i na wahi kautana o kona aina hanau mamua . n:i lawe ana aku iaia i Pekkane, ka home hou o Vekinia - haku aku ana. . laua manawa e hele ole ai ma kekahi mau wahi, q hoo- ( ; ana e laua kekahi mau po ma o ka hele.ana maloko o na :« >ka a ma na hale hoikeike kii onioni, no ka hoohala :r.vii ana, a i kekahi manawa ma na hale e weheia ai na ■ le na haiolelo laula, a ma na wahi e malamaia ana o na ano nui. kahi e akoakoa nui ai na makaainana. O ka i-.nohauoli loa i ko Sa William lioonoo oia kona ike aku ' ikiwawe loa o kana wahūne opio i ka makaala ame ka •-nkaukau ana iaia iho ma ke ano o ka hoolauna ana me o kiekie o ka aina i ko laua manawa e huikau aku' ai • a ahahui a na lede ame na keonimana, me ia ike no ona i Vekinia 'noho mamao loa, ana mai kahi aku i akoakoa i, e ka poe hanohano a kiekie no hapa kakini makahiki : linpe aku, me kona launa nui ole me ka poe koikoi. ■ ine i na la waena o ka uiahina o Maraki hoomaka aku laua holo ana no ka Hikana ma ke ano he huakai holo kai wale no, no ka nana ana i na wahi kaulana a ano • . ka aina ma ko laua alahe l ie. v ' . na la mua o ka mahina o Mei i hoea aku ai laua i Nu me ko laua manao e kau aku maluna o ka mokuahi ' . Ina e holo ana no Enelani īna na la hope o ia mahina. • ..iai aohe no he ma'i maoli o Vekinia, eia nae, aohe mai- . 11 ola kino i ka nana :aku a ke kane, i -ko laua manai lioea aku ai i Nu loka a no ia ano e o kcr Vekinia hele- • 'ena. koi aku la' ke kane e 'hele laua imua o kekahi kauka . ka nana ana mai iaia, a no ka haawi ana mai hoi i laau kue hoopauia ae ai ia kulaua ano e o Vekinia. • ' .'hookoia keia manao o Sa Wiliama, a imua o kekahi ; :ka kaulana loa o Nu loka i kipa aku ai laua i kekahi la a ikaka aku l& iaia i ke kumu o ia hoea ana aku a laua, ame k iaua manao e holo aku no Enelani ma na hope o ia ma-:■■-a me ka hoopau i ko laua rrtanao e hele makaikai aku ma k;ihi mau wahi. ! k'■ > laua manawa i hoea aiku ai imua o ke kauka, ua ike mai la no oia i ke kumu o ko Vekinia anoe ana, o~ia ; n hapai oia, a o ia ka memawa i pane mai ai ke kauka: ne kupono ia Mrs. Hita ke holo aku maluna o ka moku, !'nelani i keia manawa, no.ka mea, ke ike nei au ua hapai olf:. a ua aneane loa e hiki m ai i kona manawa e hanau ai. "lvwalu wale no hoi la e hol*o aku ai ka moku a hoea i Ene- ' •.•li. nolaila ma ko'u manao ?tole paha e lilo ana keia pilikia ; nei i mea nana e i kx> maua holo ana aku no Enelai pane aku ai ke Sa Waliama. • i na no ekolu la ia e holo aku ai .aohe no ia hexkumu e -.ki ai ia'u ke ae aku, no ka īnea, ua ike no oe e ma'i ana oia : ,':nna o ka moku, e tjui ana kona luai a e poluea ana, a oiai ; nei e ma'i ana iluna o ka moku e lilo ana ia i mea hoo- ■ kia i ka mea maloko o kona opu, a he pilikia nui ia nona nv ka bebe pu, e ike mai oe i keia," wahi a ke kauka. ■ ffe hoakaka hoohoka nui loa keia i ko Sa Wiliama ma- :■"> no ka mea, ua paa loa kona manao e hoihoi pu aku i kana 1 .i' ine me ia i kona home, a&a nae ia manawa hookahi aole n i makemake e poino kana 'mau mea aloha mamuli o ia maa<. paakiki ona no ka hoihoi pu aku i Enelani. 11 v pule a i ole elua paha i hala ae ua ike aku la oia i t ka !i ae o ka helehelena o ka wahine i ka maikai, a hoolana loa .e la kona manao. Ma kekahi kakahiaka loaa mai la kek.i - kelekalapa .iaia mai Enelani mai e hoike mai ana no ka v< kalilolilo loa o kona makmahine, a e hoike pu mai ana he n ka loaa aku iaia e ola mai ana, a e kauoha mai ana iaia v ."\ koke aku oiai, ua makcsmake loa kona makuahine e ike - iaia mamua o kona hala ana aku ma kela aoao o ka mui eleele o ka make. ile puupuu ikaika loa keia. i ku'iiā mai la iaia; ia manawa ke īho la oia iaia iho aia oki mawaena o na mea aloha elua, .-iloha o ka wahine he mam mahina wale no ko laua noho n ana, a e hoohua mai ana laoi i kekah» hua ohaha ana i hauloa ai e loaa ana i hooilina no kona mau waiwai apau, a ko aloha hoi o ka makua e. hiki ole ai ke loaa i ke kuai aku ? ke dala. Ua lilo keia lono i mea hookaumaha loa i kona noo. elike no me oe, e lea makamaka heluhelu, e ike iho - ou iho ke ku oe ma ke kulana i like me ko Sa Wiliama. :aia i kaana pono iho ai i kona noonoo ke ike iho la oia ua ■;e me kekahi karaima ino loa ana e hana ai ina e hooko ■ ana oia i ke kauoha no ka hoi ana aku e ike i kona niaihine a e haalele iho i ka mea ana i aloha ai a i hoohiki i ai hoi imua o na kanaka, a imua o ke Akua, e malama oia . i na kau ai ame ke kriu wi, i ka manawa ma i ame ka & :a\va ma'i ole, a iaia wale no oia e pili aku ai, a o ka make .'■? no ka mea nana e hookaawale ia laua. eia nae, ina hoi no kon*a hoi ole aku e ike i kona maku£ - iloko o kona manawa. nawaliwali ke ike iho Ia no oia a iho elike ana no kona lilo i kanaka hana karaima me ka iino loa ine kana e hana iho ai no kana wahine. "Pehea u e hana ai, a heaha la ke aīahele maikai loa a'u e hahai wahi ana iaia iho. o keia manao uluahew:i loa iloko ona e hiki ole ai iaia ke « 'nolo i ka mea pono e liana ai, a i loaa mai ai hoi kekahi kaka mai leekahi kauka mai, hele aku la oia e hui me ke uka Noka, no ke kukaknka ana me ia no kana mea pono e -a aku ai, a hoakaka ?Jcu la imua ona i kona pilikia. Ina no kou lawe pu aleu i ko wahine me oe i Enelani aohe i pane no ka hopena poino e loaa ana iaia; i hai aku nae ia oe, ina no kou paakiki loa e lawe pu ia Mrs. Hita me oe, hana mauna loa ia i kona ola, aole iaia wale, aka i ke keiki i kekahi ana e lawe pu la maloko ona. Malia paha e pae nakila aku ana no oia i Enelani, aka nae, ma ko'u ike aole loa i ia hopena maikai iata, o ke kaumaha, ke kaniuhu, ka mea ( oaa ana ia oe, a he tnea minamina loa ke ola ua ike oe ia m<.a. Aka nae, no ka pilikia o ko makuahine au i hoakaka mai a huipu hoi me ka pilikia o kau wahine ke kaumaha nei au nou— ua madpopo īa'u ke ko'iko'i o ka haawina kaumaha e kau iho ana maluna ou. "Eia wale/no ka'u a. ? o ia oe, ina ua paaJoa kou manao no ka

hoi aku i Enelani no kela ma'i o ko maku&hine, alaila e haalele mai oe i ko wahine malalo o ka'u malama ana, a ke hoohiki aku nei au e haawi ana au i lea'u malama ame ka'u noonoo nui ana maluna ona, me he* mea la he pilikana oia no'u, oiai oe e kaawale aku ana. ' "Ua hoomamaia ae la ko Sa Wiliama manao ma kekahi ano, nO ka mea, o ia wale no ka mea pono e hanaia, nolaila, mahope o kona noonoo akahele ana no kekahi manawa hooholo iho la oia e ae aku i ka manao maikai o ke kauka, o ia hookahi wale no ke hoi aku i kona home ma Enelani. Malia paha, e loaa iho ana kekahi manao koho ia oe, e ka makamaka heluhelu, he kelekalapa hoopunipuni wale no kela o ka loaa ana mai i ke Sa Wiliama i mea nona e hoi koke aku ai; aole he ma'i i'o no ko ka makuahine, a ike aku ana kakou i ka hopena, a o ka hoomaka ana hoi e kaawale keia mau mea aloha elua no kekahi mau makahiki lehulehu ma ia hope mai. * # I ka pau ana o ka Sa Wiliama kukakuka ana me ke KauKa Noka, hoi aku la oia a ko laua hale a hoike aku la i na mea apau ake Kauka Noka oka hoakaka ana aku iaia, a i lohe ana o Vekinia i ka manao o ke kauka, i mai la i ke kane: "Ina pela o oe hookahi no ke hoi/' eia nae, he mau olelo ia a Vekinia o ka pane ana aku i aneane loa ai kona puuwai e naha no ko laua hookaawal&a iloko o na la pokole wale no o ko noho pu ana, a oiai hoi he manawa ia nona iloko o ke kulana kupilikii i maopopo ole aku ka hopena, a he manawa. hoi i kupono loa ai e noho pu mai kana kane imua o kona alo | iloko o īa manawa, a malia o ko laua ike hope loa. ana no paha ia kekahi i kekahi; ua lawa loa ia e hooluuluuia ai ka noonoo e hiki ole ai e paa ka waimaka. O ka haawina maikai loa i loaa ia Vekinia oia no ka mau 0 kela manao koa iloko ona, ua maopopo iaia hookahi wale no mea hiki ke kokua mai iaia iloko o ka wa pilikia o ia ka mana ame ka uhane o ke Akua, a laia wale no e kau aku ai oia 1 kona manaolana no kona palekana ame ka lanakila i na manawa apau. \ "Mai hookaumaha loa oe i kou noonoo no'u,' e kuu Wile aloha; no ka mea, ua maopopo ia'u e haawi mai ana no ke Kauka Noka i kana kiai makaala loa ana mai maluna o'u i na manawa apau au e kaawale aku ai," wahi ana iaia i ke kane, i_ke ahiahi mamua iho a kau aku ke kane no ka moku no Enelani ka pahuhopu. "Ia oe e kaawlae aku ai, aohe au mea e hopohopo mai ai no'u, no ka mea, ua hoohiki mai la hoi ke 1 Kauka Noka imua ou e makaala mau mai ana oia ia'u. ! "I kela ame keia moku e loaa aku ana ka'u leka ia oe e hoa- ! kaka aku ana i ko'u ano ame ko'u kulana, a nolaila ke manaoio I nei au aohe poino iki e loaa ana ia'u oiai oe e kaawale aku j ana, aka, ua ike oe he mea paakiki ka l\iki ana e uumi iho i |ke aloha; aka, e hoomanawanni no hoi paha au elike me ka I hiki ame ka ikaika e loaa ana ia'u. Eia no ka'u noi ia oe, maij hoopoina oe i ka hoouna" msi i kekahi leka na'u," i pane ae ai o Vekinia me ka hiolo o na waimaka.

"O, e kuu Vekinia, e lilo ana keia haalele iho o'u ia oe maanei i mea hoehaeha loa i-ko'u noonoo. O, e kuu aloha hoi, ina e hoopaakiki mai ana oe iJkou koi mai ia'u e hoi ua like no ia me kou olelo okoa ana mai aohe ou aloha ia'u, ina e olelo mai ana oe ia'u 7 e noho, aole au e hoi aku ana," wahi ana, me ka. haale mai la o na waimaka ma kona lihilihi. "O, aole, e kuu aloha, ua ike au he hana ia nau ka hoi ana aku e ike i ko makuahine, no ka mea, ina au e aua ana ia oe e noho mai, he hewa ia no'u e,hiki ole ai e maha kuu uhane a e huikala ole ai au ia'u iho, ina e make mai ana ko makuahine; he pilikia ko'iko'i loa kela e hiki ole ai ia oe ke noho mai, nolaila, e hoi oe, a eia no ka'u kauoha ia oe, i noho oe a i ike ua pau ka pilikia o ko makuahine e hoomanao mai oe ia'u kii mai oe a hoi pu aku kaua i Enelani," i pane ae ai o Vekinia me ka leo oluolu loa. "A pehea, ina o oe pu kekahi e lilo ana mai a'u aku," o keia ka Sa Wiliama o ka noonoo ana iho, aohe nae oia i hoopuka aku i kekahi o kana wale no o ka pane ana aku; "a pehea ina e hoohemahema ana au i ka malama ana aku ia oe me kou noho mau iloko o ke kaniuhu no'u?" "O, e Wile, aole e loaa ana ia mea ia'u no ka. mea, ua hoolako mai no hoi oe i iia mea apau e pono ai au, a oiai oe»e kaawale aku ana e hoao no hoi au e hookele ia'u iho me ka maikai loa e ana ia'u. Aole au e hookaumaha loa ia ana, wale no ko'u aloha ame ka hoomanao mau aku nou, no ka mea, ua ike no au mamuli o kekahi kumu maikai loa i kaawale aku ai oe mai-a'u aku, a he hana maikai no hoi ia au i hana ai, a i kou manawa e ike ai ua kaawale oe mai kela pilikia mai e hoi hou mai ana no oe i o'u nei i kekahi la." "He mea oiaio, e hoi hou mai ana au «i ou la,'! alaila hopu mai ia oia i ka wahine a hoopili aku la i kona umauma, a haawi iho la kekahi mau honi hoomaumau ana ma na papalina ama na lehelehe. O kana ia i manao kuhihewa ai, ka e pahee loa aku ana i ka welowelo. Ua kaumaha loa ka noonoo o Sa Wiliama ia manawa no kona kaawale aku, me kona nana ole mai i ka helehelena hoihoi o ka wahine e nana aku ana iaia. I kona noonoo iaia iho ia manawa, me he mea la e hoike mua mai ana kekahi mea uhane iaia he poino nui ke halawai mai ana me ia ma ko laua manawa e hookaawaleia ai. Eia nae aole oia i haawi i kona noonoo nui maluna o ia manao palaualelo, hoahewa wale iho la no oia iaia iho no ka noonoo honua wale aku no no ia pilikia e hiki mai ana me ke kumu ole, o ka mea apiki nae, aole hiki iaia ke hookaawale aku ia manao mai iaia aku. Ua hoea mai la ke kakahi&ka, a ke hookokoke mau mai la hoi ka hora e hookaawaleia ai na mea aloha elua me ko laua haawi ana ae i na puili aloha hope loa, a kaawale aku ke kane a noho iho hoi o Vekinia me ka u ame ka helelei mau o na waimaka ke hoomanao ae no kana mea aloha i kaawale aku la. Ma ia manawa aole kela helehelena kaumaha ma ko Vekinia mau maka, o ka minoaka ame ka hoihoi wale no kana o ka hoike ana mai imua o ke kane, mamuli keia o kona hooholo ana i kona manao aole e hoike aku i kekahi helehelena kauirsha imua o ke kane e lilo ai kona helehelena kaUmaha i mea hoehaeha aku i ke kane i na minuke hope loa o ko laua kaewale ana. Mahope iho o ko laua haawi ana ae i na puili aloha hope loa, na muki papalina ana, na olelo kaukau no hoi, elike me ia e ike mau ia ai ma ka manawa e kaawale ae ai na mea aloha, hoi aku Ia o Vekinia a ma ka puka aniani a noho iho la-me na waimaka e helelei ana, a nana aku la i ka holo o ke kaa e lawe ana i ke kane no ka uwapo, me ke ani peahi ana i kona hainaka, ame ke kiola ana aku i kana honi i ke kane i ke kaa i huli ae ai .ma ke kihi o ke alanui a pau aku la kana ike ana iaia. Aole i loihi Ipa kona uwe ana no ka mea, iaia i noonoo iho ai, ua lako no oia i na mea apau a ke kane o ka hoolako ana nona. He mau rumi akea a nani kona, he wahine aoo ka i hoolimalimaia e ke kane no ka noho pu ana mai me ia a he wahine hoi nana e kokua mai iaia i na manawa apau a ke kane e kaawale aku ai. Ua nui a lawa pu oia me ke dala, ka makamaka a o ke kokua kokoke hoi iloko o kona manawa o ka pilikia, a e hele mau mai ana no hoi ke Kauka Noka e kiēi iaia i kela ame keia la. No keia mau mea kokua mai iaia aohe ana mea e kuhalahala iho ai, koe wale no kona aloha i ke kane i kaawale iaia aku, a eia nae, aole no e loihi loa ana na la a hui hou no laua, pela ka paa o kona manao. (Aole i pau)