Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 22, 1 Iune 1922 — E HOOIKAIKA I KA HOONAAUAO ANA I NA KEIKI. [ARTICLE]

E HOOIKAIKA I KA HOONAAUAO ANA I NA KEIKI.

He mea ehaeha no kakou, na kanaka Hawaii, ka hoomao* popo ana iloko o keia manawa nui o ka ike ame ka naauao e a'oia nei maloko o na kula, i ke kakaikahi loa o na keiki Hawaii, e hoonaauaoia nei; me he mea la, eia na keiki Hawaii, ma ka helu haahaa loa, ma ka heluna maloko o ko kakou mau kula ma Hawaii nei. O na keiki Kepani, na keiki Pake, ke' pii mahuahua mau nei ko Ipkou heluna i kela ame keia makahiki, a ma na mea oiaio maoli, o na keiki Kepani ame na Pake, ka hapanui o ka poe, e hookuuia mai nei, me na palapala hoomaikai, mai na kula kiekie mai o kakou, ina he Hawaii kekahi, he hookahi, a i ole he elua wale no mau keiki. Aia ihea ka pilikia, i hapa loa ai ko kakou poe keiki ma na hoonaauao? O kakou kekahi lahui nui iloko nei o ka aina, he nui no na keiki H&waii ma na wahi like ole o keia Teritore, o ka pilikia, i ka nui kupono ana ae o na keiki a kakou, o ka haalele aku la no ia i ka hele ana i ke kula, a noho aku la ma na home, a i ole lilo aku la i na hana lealea; a o kekahi poe keiki hoi, hele aku la i ka hana; oiai nae, aole pela na keiki a na lahui e; e hooikaika ana lakou i ka huli naauao ana; pela kakou e ike nei i ka heluna kiekie o na keiki Kepani ame na keiki Pake; a o kela poe keiki, kekahi poe holomua loa ma ka lawelawe ana i na oihana iloko nei o ka aina, elike me ka naauao i loaa ia lakou; a o na keiki Hawaii, aia ma na hana ikaika, e hookuanui ai ka huli ana i ka pono no ko lakotrola ana. He elua no pilikia nui, i haule hope ai ko kakou poe keiki, ma ka huli ana ika naauao. O ka mua, aia ma ka aoao o na makua; o ia ko lakou ikaika ole, ma ka hoouna ana i na keiki ma na kula kiekie o kakou; a o ka lua, ma ka aoao no o na keiki. I kekahi manawa, ua nui no ka makemake o na keiki Hawaii i ka huli ana i ka naauao, o ka mea apiki nae, aole he kokua aku o na makua i kela manao o na keiki, aka hookomo aku la ia lakou ma na hana e loaa koke mai ai ke dala; a i ole hookuu wale aku la no paha i na keiki, e hana elike me ka lakou i makemake ai, e laa ka hoolilo ana i ka hana hookani pila, i hana ohohia loa na lakou. O ka lua, aia no ma ka aoao o na keiki kekahi pilikia, o ia ko lakou paupauaho koke i ka huli ana i ka naauao. Ua loaa like no keia haawina i na keiki o na lahui apau, aka nae, o ka ae ole aku o na makua, i ka lakou mau keiki, e haalele i ka huli naauao ana, o ka mea ia i hoomau ai o na keiki i ka hele ana i ke kula, o ka hopena nae i ikeia, o ia no ka lilo ana 0 ka naauao, i mea makemake na kela poe keiki, i ko lakou hookuuia ana mai na kula mai, e loaa ana ia lakou he mau kulana oihana ano nui, me na hui nui oloko nei o ka aina, me ka ohi ana i na uku nunui no ka mahina. O kakou na Hawaii kekahi poe naauao loa, ina e hooikaika na makua ma ka hoouna ana i ka lakou mau keiki ma na kula, e ku ana mahope o lakou, me na manao makee, e lilo i poe keiki alakai no ko lakou lahui. Ua hemahema maoli kakou na Hawaii, i na kanaka kupono, ma kekahi mau oihana ano nui iloko nei o ka aina, no ia hemahema a nele maoli, e pono ai e hooiia ae, na manao makee iloko o kakou na makua Hawaii, e onou aku i na keiki imua, ma ka hoonaauao ana ia lakou, e lilo i mau alakai no keia lahui kanak^. He poe Hawaii kekahi o kakpu, i loaa na hoonaauao kiekieia, ma Amerika, o lakou kekahi poe, e paa mai na oihana ano nui, e laa ko kakou poe keiki Hawaii, i a'o i ka oihana loio, a he hookahi ma ka oihana kauka; aole nae keia i lawa; ina e loaa hou ana he poe keiki Hawaii, e hoonaauaoia i ka oihana kauka, ka oihana loio, ka oihana enekinia, a mau oihana e ae paha, aole loa he kanalua iki, no ka lilo o ko poe kanaka opio, ame na wahine opio, i poe ko'iko'i iloko nei o ka aina; a e lilo ana hoi lakou i mau kumu hoohalike, a hoohoihoi mai 1 na keiki opio e ae. Malia paha o hoea miai i ka manawa e hookoia ai keia manao, ma o ka Ahahui Puuhonua la o na Hawaii; ina pela i'o, alaila e lilo kakou i poe kokua i kela ahahui, ma ka hoahu ana i kekahi waihona hoonaauao. Malia i hiki ole paha ka hoonaauao ana i na keiki Hawaii mamuli o ka nele o na makua; o keia nae ke alahele e hiki ai; nolaila ua ili mai ke ko'iko'i aole wale maluna o na makua mea keiki, aka maluna pu no kekahi o na keiki, ke ake nui ana, e lilo na opio Hawaii ma keia mua aku, i poe na lakou e hapai ae i keia lahui, ma na anuu kiekie ae, e ikeia mai ai kakou, he lahui, i lawa i ka ike ame ka naauao, a ua v hiki hoi ke lawelawe i ka kakou mau oihana iho, ma ke ano kuokoa. Aole keia i lohi loa, no ka hoo-kanaka ana ae ia kakou, e pau ke kunana wale ana, a e nana aku i ka nee ana o ke au o ka manawa, a e hooholo iho i ko kakou mau manao, o ka kakou poe keiki pu kekahi, iloko o na paio ana, me na keiki o j na lahui e ae, ma ma ka huli ana i ka ike ame ka naauao.