Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 22, 1 June 1922 — Hooloheia ka Hihia o Lauahi e na Komisina Like Ole ka Ike a na Hoike no ka Lakou Mau Mea i Ike Ai no Kela Hihia HOOLE O LAUAHI I KA PILI I KA HEWA Kaohi ke Komisina i ka Olelo Hooholo a Loaa ka Manawa e Noonoo Pono Ai [ARTICLE]

Hooloheia ka Hihia o Lauahi e na Komisina

Like Ole ka Ike a na Hoike no ka Lakou Mau Mea i Ike Ai no Kela Hihia

HOOLE O LAUAHI I KA PILI I KA HEWA

Kaohi ke Komisina i ka Olelo Hooholo a Loaa ka Manawa e Noonoo Pono Ai

Ma ka po Poaha o ka pule aku la i hala, i hooloheia ae ai ka hihia o Ben Lauahi, ka makai i kapaeia ai e ka Hope Makai Nui Julius ! Asch, imua o na komisina makai. I Ma kekahi manawa ma kela pule | aku nei, ua kapaeia ae keia makai I e kona poo ma ka oihana mamuli o kekahi mau hoohalahala i waihoia aku imua o Julius Asch, no ke- | kahi mau hana a Lauahi i hana ni, I me ka waiho pu ia ana aku o kekahi mau hoike e hooiaio ana no ia mau hoohalahala ana. Ma na mea i hoikeia ae, ma kokahi manawa i hala ae nei, ua lawe ae o Ben Lauahi i kekahi mau kiDi opiuma mailoko mai o kekahi kaa otomobilo e kalaiwaia ana e Qeorgo Wong Chow, oiai oia ma kona ala* lie!c huli hoi no ka halewai, mai ka halepupule mai me Mrs. Poaha, ka makai wahine o ka halewui, i ukali pu ia o Henry Ulii, ka paahao o ka halewai. Ua hoea ae o Mrs Poaha Ulii, Wong Chow ame Ben Lauahi ma /kela halawai, no ka hoike ana ae i ka lakou mau iko pakahi no kela mau mea, a ma ka lakou mau olelo, ' ike, ua ano kaokoa ka mai I ka kekahi mai. j Ua hoike ae o Mrs. Poaha, ma i kona manawa i ninaninauia ai e ke komisina ma ka la 12 o keia mahina nei, ua kau aku oia maluna 0 ke kaa makai no ka halepupule, me kekahi mau ma'i no ka hoopan ana malaila. O ka poe i kau like aku me ia, oia no o A. Kalana, ke kalaiwa kaa, Henry Ulii, ame Ben Lauahi. Oiāi ko lakou kaa 1 oili mai ai mailoko mai o ka pa pupule, ua ike mai la lakou ua alaiia ko lakou alanui e o.ili mai ai, o kekahi mau kaa otomobile elua, a ma kekahi wahi kokoke i kekahi o kela mau kaa, e Jtu ana kekahi mau mea elua me ka hamumu walaau ana. 0 kela mau kanaka ma kana hoomaopopo, he Pake me ka hapa-Ha-waii; i ka ike ana mai o ke kanaka hapa-Hawaii ia lakou i ka oili ana aku, ua kau ae la oia maluna o kona a haalele mai la i kela wahi, oi.'/i ke kaa makai i ku iho ai malailn. Ua lele ilio la o Kalana, Lauahi ame Ulii ilalo, a hele aku la no ke kaa i koe iho, me ka nana ialoko o ua kaa nei, aole wale 0 ia, aka, hapai ae la i ka noho ohope o ke ka*. Oia pu kekahi i kiei aku iloko o ke kafe, eia nae aohe ana mea o ka ike ana maloko ola-. ila. I kela wa, ua kau ae la o Kalana maluna o ke kaa makai a haalele mai la ia lakou malaila. Ua kau mai la lakou maluna o ka otomobile i koe iho, he kaa e kalaiwaia ana e kekahi Pake, me Ulii mamua me ke kiakaa. Ma ko lakou alahele, huli hoi no ke kaona, ua haawi mai la ka Pake i kekahi mau kini ia Lauahi, he mea hoi na Lauahi i huna iho ai maloko o kona kuka, a ma kekahi manawa mahope iho, ua haawi mai la oia iaia i kekahi mau kinx, me ka olelo ana mai iaiā penei: "Eia no hoi kau." Ua hoole loa aku oia. i ka lawe ana mai ia mau kini, a he manawa pokole mahope iho o keia, ua lele aku la oia mailuna aku o ke kaa i ko lakou kokoke ana aku 1 kona home. Ua hoike pu ae oia imua o ke komisina, he manawa mahope mai, oiai oia ma ka halewai, ua haawi aku o Lauahi iaia he $i25.00, me ka olelo ana aku," he wahi makana ia". Wahi hou a Mrs, Poaha i hoike ae ai, ua olelo aku o Lauahi iaia, ina e hoea mai i ka wa e ninaninauia ai oia,(Lauahi) no kela mea, e hoole loa ana oia i ka ike ana i kekahi mea e pili ana ia mea, a mahope mai ua hele aku la oia e a'o ia Ulii e hoike oia i ka mea pololei ina oia e ninauia. O ka hoike hoi a Ulii, ua ano kulike no ia me ka Mrs. Poaha mau mea o ka hoike ana ae, eia nae, ma kahi o kona ike ana i ka haawi ana aku o ka Pake i kekahr mau kini ia Lauahi ua hoole loa ae oia, aka, ua hoike ae oia, ua ike oia i kekahi mau kini i palapalaia me na huapake mawaho o ko kini maluna o ka uha o ka makai.

Wahi hou a Ulii, ua nalowale aku o-4L/auahi maloko o kekahi alanui ololi ma ke Alanui Pauahi, me kona kauoha ana aku iaia, e hoi pololei no ka halewai.^ Mahope iho o ka ninauia ana o Ulii e ke komiaina, ua kiiia aku la o Wong Chow no ka hoike ana mai i k&na mau mea apau i ike ai no kela mea, a ma kana mau mea i hoike ae ai, ua kaokoa loa mai ka na hoike mua o ka hoike ana ae. Wahi ana, aohe he mea e ae kekahi me ia o ka hoi ana mai ma kela huakai mawaho ae o Ben Lauahi, me ka hoole pu ana aē~ aole ana opiuma elike me ka mea a na hoike mua o ka hoike ana ae. O Lauahi ka mea hope loa o ka ninaninauia ana ae e ke komiaina. Ua ae ae oia he mea oiaio ua kau pu aku oia me Mrs. Poaha maluna o lta otony>bile, i ukali pu ia e Ulii. Ua hoike ae oia aohe ana opi'uma, aka, i kona hoea ana ma ke Alanui Pauahi, ua olelo aku la o Wang Ohow iaia, he manaoio kona ua ike oia i kekahi Pake malama opiuma. Ua hahai aku oia mahope o ka Pake no kekahi wahi pokole, me kona huli hoi koke ana mai a hoihoi loa oia ia Ulii no ka halewai. Ua hoike pu ao oia aolo oia i hoao e kipe ia Mrs. Poaha me ke dala. O ka poe na lakou i lawelawe kela mau hana ninaninau, oia no ka Hope Makai Nui Julius Asch, ka Loio Kalana W. H. Heen, Davi<3 Trask, lunahoomalu o ke komisina, Pavid Kalauokalani, kakauolelo ame na komisina John O'Oonnor ame Palmer Wood.