Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 20, 18 Mei 1922 — Page 8

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Ahahui Puuhonua o na Hawaii.

            Ua loaa mai nei ka palapala hoohui me ke aupuni o ka Ahahui Puuhonua o na Hawaii, ka ahahui a ke Keikialii Kalanianaole I kukulu ai, no ka hoopakele ana ae i ka lahui Hawaii, mai ka emi mau ana aku ilalo, ma na ano apau, a ma kekahi olelo ana ae hoi, he ahahui e hoao ana e haawi aku i na kokua ana i keia lahui kanaka, ma na loina, e hoea mai ai i ko lakou ikeia ana aku, e ku maloeloe ana maluna o ko lakou mau kapuai wawae iho.

            Ua moe aku ke Keikialii Kalanianaole me ka hooko ole ia o ka iini ame na manao makee iloko on a, e ike aku i kona lahui kanaka, e hahai ana ma ka meheu o ko kakou poe kupuna, aka nae, aole oia i moe aku, me ka nele i na manaolana; o ke oki-pu wale ia ana ae no o kona ola ana, ka mea nana i hooki i kana mau hooikaika ana, ma o ka ahahui Puuhonua la o na Hawaii, no ka hapai ana ae i kona lahui ma na anuu kiekie ae, e ikeia mai ai kakou, he lahui kanaka holomua; eia nae, ua waiho mai oia he hana nui a ko'iko'i, na kakou, ka poe e pani ae ana i kona makalua, a hoopau pono aku i na hana, i hoolalaia eia no ka pomaikai ame ka holomoua o na Hawaii.

            He ahahui ka Puhonua no na Hawaii, a i kulike ai me ka manao o na lunanui na lakou e hoonee aku ana i na hana o keia ahahui imua, ua makemakeia kakou, e kokua aku ma ka hoahu ana i kekahi waihona dala, me ia dala auanei, e hiki ai ke hoohanaia aku na loina apau, e hoea mai ai i ka hookoia ana o ka iini iloko o ke Keikialii Kalanianaole, no ka pono aole no ke kanaka Hawaii hookahi, aka no ka lahui holookoa.

            Aia iloko o keia waihona i manaoia, na kakou e kokua aku, he ekolu mau mahele; a i kulike ai me kona palapala hoohui, ua kaupalenaia ke ano e hoolilo ai i kela mau dala, he hana hoi a kakou e kanalua ole ai, no ka hooliloia aku o na dala apau, ma na alahele kupono, aole hoi no ka pomaikai o kekahi mea i kuleana i ka hoohana ana i kela mau dala.

            Ina aia iloko o ka noonoo o na Hawaii oiaio apau, na hoomanao aloha ana no ke Keikialii Kalanianaole, aole he hoike maopopo no ia aloha, o ko kakou kokua wale aku no, e loaa kekahi waihona, no ka hoonaauao ana i na kanaka opio ame na wahine opio; no ka imi ana aku e loaa ka ike ame ka makaukau hanalima, a maluna ae o na mea apau, no ka hoea aku i ka loaa ana he kahua e ku ai na wawae o na Hawaii.

            He mea ole na hooikaika ana a ka poe i lawe ae nei i na ko'iko'i o ka hoohana ana aku i keia ahahui, ke ole kakou ka lahui holookoa, e komo pu aku, a haawi i na kokua ana, no ka pono o keia lahui kanaka, ma na mahele i hookaawaleia ai, ka hoolilo ana, na kokua ana aku i na dala e hoahuia ana e kakou no ka waihona kokua.

            He mea hookahaha nui loa i ko kakou noonoo, ka ike maoli ana iho no, o kakou ka poe no lakou ko kakou aina kulaiwi, e kuewa hele ana me ka loaa ole he wahi lihi kuleana i ka lepo o Hawaii nei, a o na lahui malihini, o lakou ia e noho mai nei, me ka olelo ana, he lani iluna, a he honua ilalo.

            Aole keia i lohi loa, no ko kakou ala like ana mai, e na Hawaii, a kokua aku, i na lunanui, na lakou e hoohana aku ana i keia ahahui, a in a he aloha i'o ko kakou ia kakou iho, alaila mai hoala mai i na ku e ana, i ka manawa e hoaa aku ai na poloai ana i kau kokua e ke kanaka ame ka wahine Hawaii.

Ka Ninau Hoopulapula a Hoolaupa'i Lahui.

            Ma ka hoomaopopo ana, i na hoike hoomakaukauia e ke keena o ka papa ola no kekahi mau makahiki i hala ae nei, aia kekahi mau mea oiaio loa, e hookui heia ai ko kakou noonoo no ke kumu e laupa'i ole ai keia lahui kanaka, o ia no ka mare aku o na kaikamahine o keia hanauna e nee nei, i na lahui e, aole hoi i ko lakou lahui ponoi.

            Iloko o na makahiki i kaahope ae nei, elike me na hoike i komo ae iloko o ka papa ola, aole he holomoku o na Hawaii i ka make iloko o kela mau makahiki, aka o ka pilikia nui i ikeia, o ia no ka piikoi ana aku o na kanaka opio ame na wahine opio Hawaii, e mare i na lahui e, aole hoi i ko lakou lahui ponoi iho.

            Ina penei iho la ke ku mau aku o na kaikamahine Hawaii, e kauka'i ana e mare i na lahui e, alaila pehea iho la e hoopulapula hou ia ai keia lahui kanaka? O ka mare ana o na kaikamahine Hawaii, i na opio Hawaii in a no ka loaa o ka lakou hua, alaila e oili mai ana no he Hawaii koko piha, aka in a he mau lahui okoa na kanae e mare ai, e loaa mai ana na koko hapa, a e hoea mai ana, i ka wa e pau loa ai ka ikeia o na Hawaii koko piha maoli.

            Malia piha ma keia hoi ana aku o na Hawaii ma na aina hoopulapula ma Molokai, a ma na mokupuni e ae, he mea ia e mare ponoi iho ai o na kaikamahine Hawaii i na kane o ko lakou lahui iho, in a pela he keu aku a ka mea maikai, aka in a no e mau aku keia piikoi o na keiki a kakou, i na lahui e, alaila ua maopopo loa ka manao hookae iloko o keia hanauna hou, no ko lakou lahui iho; a ua anaeane no e makehewa ke kauka'i ana aku e hoopulapula hou i keia lahui kanaka.

            Ma ka moolelo e paa nei i keena o ka papa ola, no ka makahiki e pau ana i Iune 30, o ka 1921, he hookahi opio Hawaii i mare aku i ka wahine Amerika, he 33 i mare aku i na wahine hapa Pake, 3 i mare i ka Pake piha; he 15 i na Pake i hanauna ma Hawaii nei; 1 i ke Kepani piha; 2 i ka hapa Kepani; 2 i ke Pukiki a 1 i ke Poto Riko.

            No na kaikamahine Hawaii hoi he 331 i mare i na kane iloko o kela manawa hookahi, he 169 o lakou i mare i na Hawaii, he 17 i na Amerika; 2 i ka Pelekane; 37 i na hapa Pake; 14 i na Pake; 15 i mare i na Pake i hanauia ma Hawaii nei; 25 i na Pilipino; 3 i na Kelemania; 1 i ka hapa Kepani; 1 i ke Korea; 12 i ke Pukiki a 1 i ke Poto Riko.

            Ma keia mau huahelu ae la, ua maopopo loa, ma kahi o ka pii mahuahua aku o na Hawaii koko piha, e hoea mai ana i ka manawa e emi mai ai, e pii mahuahua mau aku ana na koko hapa, ahiki i ka wa e oi aku ai na hapa mamua o na Hawaii piha.

            Aole no paha i hewa kela mare ana aku o na wahine opio i na kane o na lahui e, in a aole ke emi o ka lahui ilalo; nolaila o ke alahele wale no e hoopulapula hou ia ai ka lahui, aia wale no a loaa na manao makee iloko o kakou, ka lahui holookoa, e pau ka mare ana aku me na lahui e; aka e mare na Hawaii ia lakou iho no.

            Ma ka Poakahi iho nei, i pau ai ka waiho ana ae i na palapala noi, no na apana aina hoopulapula ma Molokai. Ua nui @ ohana noi aiana, ua hapa mai nae na aina, i hakalia wale no i ka hoikeia ae o na inoa o ka poe i lanakila, o ka hoi no ia @ na aina hoopulapula e noho ai, a no lakou ke kalokalo a ke @koa, e ukaliia ko lakou hoi ana, me na haawina pookela ka holomua ame ka hauoli.

Mai Hoohemahema i na Hana Kalaiaina.

            Ua hoopuka ae nei ke komite kuwaena o ka aoao Repubalika, i ke kuahaua, no ka noho mai o ka ahalele territore, hana kahuahana kalaiaina, no ka mahina ae nei o Iulai e hoea mai ana, a pela hoi, ka wae ame ke koho ana aku i na lunanui o na kaalpu, no keia nee ana aku, iloko o Iune; nolaila mai hoohemahema e na Repubalika, mai na kane a na wahine, i ke komo ana ae iloko o ka hana a na kalapu.

            Iloko o na makahiki i kaahope ae nei, he mea maa i kekahi mahele nui o na Repubalikea, ka hoohemahema ana i na hana o na kalapu, aia nae, a kahi o ke noi oihana a ake mai paha e loaa aku he mau pomaikai pili kino ia lakou, o ka wa iho la ia e awiwi ai i ke komo mai i mau lala.

            Aole he pololei iki o na hana o keia ano; e hoike i ka Repubalika oiaio, ma ke komo kino ana e hooikaika no ka holomua o na kalapu. Ua makemakeia ka poe kupono a maikai i mau lunanui no na kalapu, i poe hiki ke hilinaiia, no ke kau aku o na manaolana o ka lehulehu, no ka hanaia aku o na mea e pono kaulike ai na mahele, kahi i ku ai o na kalapu, aole hoi o ke ake wale no i na mea e pomaikai ai ka poe kakaikahi.

            O ke kalaiaina, ka hikimua o na hana a kakou e hooikaika ai, mailaila mai e oili mai ai na kanaka kupono, na lakou e lawelawe i na hana o ka lehulehu; a i wahi no kakou e mihi ole ai mahope aku; o ke a'o ikaika a keia pepa ia kakou e na Repubalika oiao apau, a hoea mai i ka manwa no ka wae ame ke koho ana i na lunanui o na kalapu, pela hoi ke koho ana i na elele o ka ahaelele, e koho i ka poe kupono, a makaukau, no ka hana ana mai i na mea e haaheo ai ka aoao kalaiaina.

Ka Ahahui Pono Koho Baloka o na Wahine.

            Ma keia po, e malama ae ai ka Ahahui o na Wahine Koho Baloka, he halawai kuikawa akea, no ka hoolohe ana i na manao hoakaka, maluna o ka bila i hookomoia mai nei iloko o ka ahaolelo lahui, e pili ana i ka mana o ke komisina o na hana o ka lehulehu, a ma kekahi olelo ana ae hoi, he bila maluna o ka ninau home rula.

            He ninau ko'iko'i loa, ka ninau home rula, e pono ai i na wahine Hawaii, i pohihihi i kela bila ame kona ano, ke hoea ae a hoolohe i na haiolelo, mai ka poe mai e kakoo ana, a e ku e ana i ka hooholoia o ka bila.

            He ahahui keia, aole no ke komo kino ana iloko o ke kalaiaina, a hoao paha e imi aku i ka ikaika o kekahi aoao kalaiaina, ma o ka huliamahi ana o na wahine, ma kekahi aoao; aole pela aka no ka hoonaauao ame ka hoomalamala ana aku, i na mea pohihihi, ma na mea pili i ko kakou hookele aupuni kuloko ana, ame ko ke aupuni federala.

            Aia he nui na mea pohihihi, e pili ana i ka pono koho bolaka o na wahine, a lakou i maopopo ole ai, a no ko lakou pono, e hele ae lakou, e hoolohe i na haiolelo; a oiai ke hookokoke mai nei ke kau koho baloka wae moho; e ku mau aku ana kela ahahui, a hoonaauao i na wahine, me ka nana ole ma ka lahui, aka hookahi mea nui, o ia ka makaukau, e hoohana ai i ka pono koho baloka, me ke kupono.

            Makemakeia na Kokua Ana.

            Eia ma ke keena o ka nupepa Honolulu Advertiser, he $20 i haawiia mai ma ke ano manawale'a e na makamaka, i wahi e loaa ai he kelepona uwea ole, na na ma'i ma Kalaupapa, Molokai. Pehea aole anei o oe kekahi e haawi mai i kau mau kokua ana, no kekahi hana, e hoohauoliia aku ai kela mau ma'i ma Moloka'i?

            O kakou o ka poe e noho lanakila nei ke loaa nei ia kakou na pomaikai he nui, ma ka hele ana e ikemaka i kekahi mau hana hoohauoli; aka no na ma'i ma Kalaupapa, he poe kela iloko o na kaumaha, a no ka hoomama ana ae ia mau manao kaumaha, a no ka hoohauoli ana aku ia lakou; ua ili mai maluna iho o kakou, ka lehulehu e noho lanakila nei, ka hana ana aku i kekahi mau hana, no ko lakou pono i keia mau la.

            Ma keia kelepona uwea ole, a ka Honolulu Advertiser, e haawi wale aku ai na kela poe ma'i, ke ukuia mai na hoolilo no kela kelepona, ma ke kokua ana a ka lehulehu, e hiki ana i na ma'i ma Molokai, ke lohe i na ahamele, in a ma Honolulu nei, a ma na wahi mamao paha, me ko lakou noho maile no i Molokai.

            O ka poe e makemake ana e haawi mai i na kokua, no keia waihona, ua hiki ia lakou ke lawe mai ia mau kokua, ma ke keena o ka nupepa Honolulu Advertiser, a i ole ma ke keena o ka Nupepa Kuokoa.

            Ina no he uuku kau kokua, ua nui kela, ma ka hoohuihui ana ae i na mea liilii, e lilo ai i huina mahuahua, o ka loaa no ia o ke kelepona uwea ole na ko kakou poe e noho mai la ma ka aina o ka ehaeha.

He Hana ku Maoli i ke Kolohe.

            Ke manzo nei keia pepa, e lokahi ana na makaainana hookaa auhau o keia kulanakauhale, ma ka hoahewa ana i na luna oihana, e holoholo wale nei i na kaa otomobile o ke aupuni, no ko lakou mau lealea iho, mawaho ae o na hora hana o kela ame keia la.

            Ua kakauia na huapalapala moakaka loa ma ka aoao o kela mau kaa, e hoakaka, ana, he mau kaa ia no ka hoohana wale ia no, no na hana pili i ke aupuni, o ka mea apiki nae, e ikeia ana na kaa lehulehu o kela ano, mawaho o na kii onioni, ma na makeke kuaii'a a ma kekahi mau wahi e ae, i kuleana ole ai e ikeia kela mau kaa malaila.

            O ka poe hookaa auhau, ka poe na lakou e auamo nei i na hoolilo no kela mau kaa, a ke manao nei keia pepa, ua hoea mai i ka manwa, e laweia ae ai kekahi mau keehina, e hookapu loa ia ai ka hoohanaia ana o kela mau kaa, e kekahi mau luna oihana ame na limahana o ke kalana, no ko lakou mau @ealea iho; a e kauia aku hoi kekahi hoop'i, maluna o ka poe e hoohana ana i kela mau kaa ma ke ano i ku e loa i ka manao ame ka hana, i hoolakoia aku ai kela mau kaa ia lakou.

            Eia ka Honolulu Advertiser, ke hoolala nei no ka haawi wale ana aku i na meapaahana kelekalapa uwea ole, i kela ame keia mea, e loaa ana iaia he 8 poe no ka lawe ana i ka Nupepa Advertiser no ka makahiki holookoa. He hana maalahi wale no keia i ka poe eleu, nolaila, o oe anei kekahi i makemake e loaa ke kelepona uwea ole?

            He mea hauoli no ka manao, ka ikeia ana, ma o ka hoike i hoopukaia ae e Raymond C Brwon; ua hooikeike ae oia ia Henry Paoa, i kakauolelo no kona keena, ma ka makalua i hoohakahakaia iho; ma o ka hoi ana ae o Mr. Sterling, i hope kakauolelo kalana.

Nuhou Kulokō

            E alawa ae e ka poe i kuleana i ka pa ilina o Pauoa, i ka hoolaha e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa.

            No ka piha loa o ke Kuokoa i keia pule, ua hoopaneeia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makemake a keia pula ae.

            Ma keia Poalima iho e malama ae ana na pualikoa he mau hana hookahakaha me hoikeike mawaho o Kapiolani Paka, e ikeia ana kekahi mau hana aiwaiwa ma kela hoikeike ma ia la.

            Ma ka Misiona Elizabeth, ma Kapalama ae nei, e malamaia ana he kuai o na mea like ole ma keia Poalima iho, Mei 19, mai ka hora eha aku a ka hora eono o ka auwina la, a pela hoi ma ka Poaono ae, Mei 20.

            Maloko o ka Halema'i Moiwahine ma ka wanaao o ka Poalua nei i haalele mai ai o Mrs. Margaret Broad William Isaac i keia ola ana, a ma keia la e hoomoeia aku ai kona ino lepo ma ka ilina ma Laie, Koolauloa.

            O ka Loio O. P. Soares ka ke komite kuwaena Republika, i apono ae ai, no ka hookohuia mai i luna kanawai no ka aha apana o Honolulu nei, ma kahi o ka Lunakanawai Lightfoot i pau kona manawa.

            He aha fea nui ke weheia ae ana ma Kealia, Kauai, ma ke ahiahi o keia Poaono, Mei 20; a ua manaoia e huliamahi ae ana na makaainana o Kauai, no ke komo pu ana aku iloko o na hana e holomua ai kela fea.

            Ma ka mokuahi Maui o ka haalele ana iho ia Honolulu nei, ma ke kakahiaka o nehinei, i kau aku ai he kanakolu-kumamawalu mau hoa o ka hui malu Aloha Temple, no ka hui pu ana aku me na lala o na hui malu e ae ma Kapalakiko.

            Eia o Mr. D. Umi o Kamalo, Molokai, i ke kulanakauhale nei i keia mau la, a e hala loa aku ana oia no ka Mokupuni o Hawaii, e hala ana iaia he elua pule malaila, mamua o ka huli hoi hou ana aku no ka moku o Hina.

            I ke taona iho nei ka Lunakiai Jos. Uahinui o Molokai kahi i luakaha ai no kekahi manawa pokole, a ma ka Mikahala no o ka Poalua nei i huli hoi aku ai ke Keiki o Kaunakakai no kona home. He o ia mau no ka e'ae'akai o ua lunakiai nei o Molokai.

            Ua hala aku ka meakakau o ka moolelo o Makalei, ka laau on a a ka i'a, no ka moku o Hina, ma ka Mikahala o ka Poalua iho nei, a i pulelo ole aku Kihei a ke A'eloa i keia pule aku, alaila e kaomi malie iho no i ka ono, a huli hoi mai no ka Ua Kukalahale nei.

            Ma ka po a ka Poaha aku nei i hala, i pauaho mai ai o Mrs. F. W. Beckly i keia ola ana ma kona home ma Kaimuki, mahope o ke kaama'i ana no kekahi mau pule, a ma ka hora 3:30 o ka auwina la Sabati nei i malamaia ai kona anaina hoolewa no ka ilina o Nuuanu.

            E malama ae ana ka Ahahui Hoeueu o na Opio o ka Ekalesia o Kawaiahao i ka halawai kumau, ma keia po Sabati iho maloko o ka luakini o Kawaiahao, e meleia mai ana kekahi mau himeni nani loa ma ia po. O ka Rev W. A. Palmer ka mea iaia ka haiolelo o kela halawai.

            No ke pani ana ae i ka makalua i hoohakahakaia iho, mamuli o ka hookohuia ana mai o L. K. Sterling, i kokua kakauolelo kalana, no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ua hookiekieia ae o Henry Paoa i kakauolelo poo no ke keena o ke Kakauolelo Brown o ke Teritore.

            He kanahiku a oi ka nui o na ohana i waiho ae i ka lakou mau palapala noi, no na aina hoopulapula o Kalamaula, Molokai, a iloko ae nei o ka mahina o Iulai, e waeia ae ai mailoko mai o kela heluna, ka poe mua loa, ma kahi o ka 20 a oi aku paha mau ohana, no ka hoomaka koke ana aku i na hana hoopulapula ma Molokai.

            He halawai kuikawa ka ka Ahahui o na Wahine Koho Baloka e malama ae ana maloko o ka hale waiho buke o ke aupuni, ma ka hora ehiku me kanaha-kumamalima minuke, o keia po; ua makemakeia na wahine ame ka lehulehu, e hoea ae ma ia halawai, no ka hoolohe ana i na haiolelo hoakaka, maluna o ka bila loina home rula, i hookomoia ae maloko o ka ahaolelo lahui no Hawaii nei.

Nuhou Kuwaho

            WARSAW, Poland, Mei 13.---Mamuli o ka hoapono ana a ke Komisina e kue ana i ka hoomaunauna wale ana i ke dala he 25,000 mau limahana o ke aupuni i hoopauia mai ka hana aku.

            WAKINEKONA, Mei 13.---Ua lokahi na hoa o ka hale o na lumamakaainana ma ka hoololi a ke senate i hana ai maluna o ka bila haawina o ka oihana leka e hoakaka ana $1,900,000 e hookaawaleia no ka oihana leka e laweia maluna o ka lewa mai Nu Ioka a Kapalakiko iloko o keia makahiki ae.

            MANILA, Mei 16--I kulike me ka lono kelekalapa i loaa mai ianei mai Canton mai he Loio Amerika ka i hookohuia aku e ka Repubalika o Kinahema i mea a'o a alakai i ka Peresidena Sun Yat-Sen. Aohe i hoakakaia ka inoa o ia leio maloko o ka hoike. Ke hoolimalima pu nei ke aupuni o Canton i kekahi mau kanaka Amerika lele i ka lewa paku'i hou.

            Ke hoi mai nei ka Adimarala Strauss, ka mea nana e hoomalu nei i ke aumokukaua Amerika ma na kai o Asia maluna o kona moku lawehae Huron mai Kina mai. Maluna o ka mokukaua Huron ekolu mau pualikoa marina i lawe aku no ka hapa akau o Kina no ka hoomalu ana i na waiwai ame na ola o na kanaka Amerika iloko o ka wa kaua malaila.

            TOKIO, Mei 16.---Ua hoomaka hou ke kaua ana mawaena o na pualikoa o ka Ilamuku Chang Tsolin, ka mea i kukulu ae i aupuni kuikawa ma Manekuria, ame na pualikoa o ke Kenerala Wu Pei-fu, elike me na lono o ka loaa ana mai ia nei mai Pekin Mai.

            O na alakai kalaiaina mua o Kina ke kauoha ae la lakou i ka peresidena mua o kina oiai oia ma Tientsin i nei manwa, a ua manaoia e lilo ana oia i peresidena iloko o kela manwa e kaua mai la maloko o Manekuria aole oia e hookomo aku ana i kona aupuni iloko o ke kaua.

NA MARE.

            C. E. Wallick ia Rose K. Kekaula, Mei 1.

            Jos. Ah Tim Akana ia Annie Tavares, Mei 8.

            T. N. Brown ia Aileen E. Sing, Mei 8.

            Jos. K. Thomas ia Helen Keama, Mei 7.

            Geo. N. Brown ia A. Keama, Mei 8.

            M Nakamoto ia Mary Cabral, Mei 14.

NA HANAU.

            Na F. K. Beckly ame Alice Keanu, he mau bebe mahoe, Apr. 18.

            Na S. Kai Jr ame E. Awa, he kaikamahine, Mei 4.

            Na B. Keliikoa âme Dora Uhiui, he keikikane, Mei 5.

            Na Henry Mengler âme Sarah Hakuole, he kaikamahine, Mei 6.

            Na H. N. Harrigan ame Susie Kaleikini, he kaikamahine, Mei 9.

            Na Stanley Kuaana âme Helen Aiu, he kaikamahine, Mei 9.

            Na L.F. Groswell ame M. J. Colman, he kaikamahine, Mei 10

            Na A. M. Pieper ame M. B. Fountain, he keikikane, Mei 13.

            Na Geo. K. Haili ame Cicilia Kaleikini, he keikikane, Mei 14.

            Na This H. Treadway ame Orilla Rice, he keikikane, Mei 14.

            Na Mr. âme Mrs. John A. Akana, he keikikane, Mei 15.

NA MAKE.

            Louisa Mabel Beckley, ma ka Home Kapiolani, Mei 13.

            Kaia Nohopali, ma ka Halema'i Moiwahine, Mei 13.

            Mrs. Rebecca Macy, ma Hilo, Hawaii, Mei 14.

            Hannah P. Kaiwi, ma ke alanui Prospect, Mei 14.

            He bebe na Mr. ame Mrs. Thos. H Treadway, Mei 14.

            John Kahilahila, ma ke alanui Robison, Mei 15.

            Mrs. Margaret Isaac, ma ka Halema'i Moiwahine, Mei 16.

            Mrs. Kalua Purdy, ma ke alanui Ilaniwai, Mei 16.

HOOLAHA PA ILINA.

            Ke kauohaia aku nei na mea apau he mahele pa ilina ko lakou ma ka Pa Ilina o ka Halepule o Pauoa, ua makemakeia lakou apau e akoakoa mai ma ka halepule o Pauoa i ke ahiahi, hora 6 p. m., o ka la 29 o Mei, no ke kukakuka a noonoo pono ana maluna o na kumuhana e pili ana i ka pa ilina.

LAPANA KEAWEPOOOLE

Luna Pa Ilina o Pauoa.

            Pauoa, Mei 15, 1922.

6504---Mei 19. 26, 1922.

LOAA KA PALAPALA HOOHUI O KA AHAHUI PUUHONUA.

(Mai ka aoao Ekahi mai)

ka aina makua. he hahana ka paio ana, a e oi aku ana ia ma keia mua aku. O ke kumu hoohoihoi maikai loa, i Waihona Kokua (e ikeia ma ke ano ka "Waihona Kokua Hoonaauao Kuhio" no ka hoomanao ana i ka hana kilakila a ka peresidena i make o keia hui), e hoohanaia ka loaa makahiki no keia hana, no ko kakou mau keikikane ame na kaikamahine kupono, e nana aku ai, lamua, no ke kokua ana aku ia lakou, no ka hoomakaukau ana ia lakou iho, no ka paio.

            6. E lilo oe i mea hooikaika ma ka hoomalu ana i ka hooulu ana i kau ai ponoi iho, a ku'i i kau poi ponoi, mai ke kalo mai i hoomo'aia ma kou home. Ke ai nei kakou i ka kakou poi i hanaia ma kona kulana maka e, a mai na lima mai o na malihini. Ke ai nei na lahui e ae i ka lakou ai lahui, ka palaoa, ka uala ame ka laiki "mai ko lakou kapuahi ponoi mai a iluna o ko lakou maupakaukau" a ma ke kulana maemae; a ke ai nei kakou i ka kakaou ai lahui, mai na haleaina mai o na malihini.

            7. E hoomahuahua oe i kou ana hanau, a e hooikaika e loaa ke kulana kanaka makua ola kino mai kai o kau mau keiki, a ma ia ano e hoemiia ma ana kou ana make. I wahi e hiki pono ai ke hoomahuahua i ke ana hanau, a e hoemi mai i ke ana make, he mea pono e malama mau kakou ia kakou iho ma ke kulana ikaika ma ka noonoo a ma ke kino.

            8. E pakiko oe iloko o kou ola ponoi iho a akahele, me ka hooikaika ana o hoomahuahua ae i kou home ame ka uku inisua, a e ike auanei kakou i ka hoomakaulii.

            9. E kokua oe a e paa malalo o na kahawai e hookapu ana i ka hana ana ame ka inuia o ka waioona. O ka waiona ka mea nana i kaohi i ka holomua o ko kakou lahui. O ko kakou mahuahua aia ka manaolana ma o ke kaawale ana aku o ka waiona. ua nui ka maikai i loaa mai ia kakou mamuli la o ka hookapu waiona.

            10. E "ku oe a nana a hoolohe" a e loaa ka makee, a e komo kino iloko o ka hookeleia ana o kou aina kulaiwi, a iloko o ka hoohanaia ana o na hui waiwaipaa no ka pomaikai. E ku makaala oe me ka nee ana o ke au o ka manawa, a e hakilo aku me ka makaala pono ana i na hana o ke aupuni federala, ke aupuni teritore, ke aupuni kalana, ame kekahi mau lahui e hoopuni ana la oe.

MAKEMAKEIA NA WAHINE KOHO BALOKA APAU

            No ka hoolohe ana i na @ hoakaka, maluna o ka Bila @ Rula, ua makemakeia na @ koho baloka apau, e akoakoa @ loko o ka hale waiho buke @ waii, e ku nei ma ke alanui @ waina ame Moi, ma Waikiki aku o ka pa'lii, ma keia ahiahi Poaha. @ 18, ma ka hora 7:45.

            He halawai kuikawa kela @ laniaia ae ana, mamuli o ke @ laniaia ae ana, mamuli o ke @ i hoopukaia ae e ka Ahahui @ Wahine Koho Baloka; a no ka @ awi ana aku i manawa maikai @ no na wahine koho baloka @ keia teritore, o ka oi loa aku @ i na wahine e noho ana ma @ kulanakauhale, e lohe ai i na @ hoakaka, ma na aoao o kela @ home rula, i hiki ai no hoi ia lakoa ke hooholo, a ke koho me ka @ po ma keia ninau ano nui, pela @ la i ake nui ia ai na wahine e @ ae ma kela halawai.

            Ua hookomoia ae he bila iloko o ka ahaolelo lahui, e haawi ana i @ mana o ka hooponopono ana i na @ nau apau i pili aku i na hana o ka lehulehu ma Hawaii nei, iloko o ka lima o ke komisina o na hana o ka lehulehu, a ma kekahi olelo ana @ hoi, he bila kela o ke ano @ rula, e lawe mai ana i kela hana mai ke aupuni federala mai.

            He elua mau aoao ma na ninau apau, a ua apono kekhai poe o Honolulu nei i kela bila, a ua ku e hoi kekahi poe, nolaila he bila ano nui lona kela, e pono ai i ka lehulehu ke hele ae e hoolohe i ka poomakuakau e hoike i ko lakou amu manao.

            Ma kekahi aoao o ka Loio Arthur ke hoakaka mai ana i ke kulana ame ka hana a ke komisina, o na hana o ka lehulehu, ame ka pomai kai e loaa ana i na makaainana o Hawaii nei, ma o kela hoihoiia ana mai, na ke komisina o na hana o ka lehulehu e hoolohe, i na hoohalahala apau e waihoia aku ana no kela mau oihana o ka lehulehu.

            Ma ka aoao hoi e ku e ana i keia loina home rula, o ke Kiaaina mua W. F. Frear ka mea e hoakaka mai ana i kona mano, no ka pono o na hui i hoopilikiaia aku, ma o @ keehina home rula la, a pela hoi me ka pomaikai e loaa ana i na ahahui ma o ke kaa ana aku o ka hooponopono ana iloko o ka lima o ke komiaina kalepa ma Wakinekona.

            O ka põe apau i kuleana i ka pa ilina o Kalaepohaku ua makemake ia lakou e akoakoa ae ma ia pa ilina ma keia Poaono iho, Mei 20 no ka hoomaemae ana ia pa ilina.