Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 19, 11 May 1922 — HE HOALOHALOHA NO WILLIAM MAKALOA KAOHELAULII. [ARTICLE]

HE HOALOHALOHA NO WILLIAM MAKALOA KAOHELAULII.

Mr. Solomon Hanohano ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha kaua me ka mahiehie:—E oluolu mai hoi kou ahonui, ina he rumi kaawale kekahi o ke Kilohana pookela a ka lahui a nau hoi ia e hooili iho maluna o koua kino lahilahi, oiai he wahi ukana ka'u na ka waimaka e panee aku ana imua o kou hanohano, a nana hoi ia e hoike ae ma na kihi apau o na Kaiaulu aloha ou e Hawaii, mai ka Ia puka ma Ha'eha'e a ka welona a ka la i ka ilikai o Lehua no kuu mea aloha, he kane i niau palanohe aku la ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make mau loa, a ko ae la ka olelo a kp kanaka naauao, o ke kaula dala ua mokumoku liilii 0 ke kiaha gula, ua okaoka liilii, ua pepe a opaha ka pakeke ma ka punawai, ua naha hoi ke kae ma ka luawai; no ka mea hele no ke kanaka i kona hale mau, a hele ka poe kanikau ma na alanui alaila e hoi ka lepo i ka honua, elike mo ia mamua, a o ka uhane o hoi ia i ke Akua nana ia i haawi mai. E hoomaikai ia ka inoa o lehova. Ua nohoia e maua me ka hoomanawanui iloko o k« pilikia o maua wale iho no, me na keiki a maua < no elua pule wale.no kona kaama'ii ana, a h&alelo mai la kane ia'u 1 ka hora 11 o ka po o ka Ia 27! 0 Maraki, 1922. Owau o kana wahine ame kona' pokii Mr. E. K. Kaohelaulii me kana wahine, ame ka laua mau keiki Mr. Kaeualii me Mrs. Aliee Kaoualii me Mr. «£, Kekuhina ame kana wahine ama na leia-i a makou, ka. 1 akoakoa ae, a ike i kona hora hope loa o kona hanu ana i na ea hu 'ihu 'i o keia ola ana. Auwo no hoi kuu kane—e! Auwe no hoi ka luuluu ame ke kaumaha. Auwe no hoi ka ehaeha o ka manao no kuu kane heleloa. Auwe ka mea poina ole i kuu puuwai i na wa apau o ko'u noho ana; oiai ua piliia e maua na frahi apau o ka aina. He makua oia no'u ame na pokii o maua ame na leia-i a makou. Auwe no hoi kuu kane e, kuu minamina pau 010 ia oe—e! Ua hanauia kuu kane heleloa, Mr. William Makaloa Kaohelaulii ma Pukaiki, Niihau, mai ka puhaka mai o Mr. Kaohelaulii ame Mra. Makaualani, i ka malama o Dec. 30, 1872; he 8 ko lakou nui, he 5 keikikane, he 3 kaikamahine; he helu 3 kuu kane ma ka hanau ana. I Ua piha iaia na makahiki he 49 me elua malama me na la keu, a haalele mai la oia ia'u i kona lioapili he wahine, ame na keiki a mai ua iloko o ka ehaeha amo ka luuluu; o ke alahele & ka waimaka,' auwe kuu minamina pau ole 1 kuu kane, I kuu makua lio£—e! j . Ua mareia maua ma Waimea, Kauai, i ka malama o Aperila 8, 1910; ua piha ia maua na makahiki he 11 me na malama keu o ko maua noho ana iloko o ka berita niae- ! mae o ka mare, mo ka hoomanawal nui ana i na inea o keia noho ana. . He kupa & he kamaaina kuu kane i no ka la welo, he mamo a he hiialo I hoi na Kahelelani, ho panahole hoi na na makani hoolewa o ka aina, he milimili hoi na ka'mikioi o Lehua; nolaila o kuu kane aloha aole e hoopulu hou ana na hunakai o ke kai kapu maluna ou. Aole hoi ke aheahe inakani a ke Koolau e pa kokololio hou ana ma kou mau papalina aole hoi e houhou hou ana ko anu hu'i a ka makani Kiu maluna o kou ili, aolo hoi na kilihune pakaua a ka ua naulii 0 ka aina o kaua e hoope fcou H na ma kou helehelena e kuu kane aloha kuu hoapili hoi o keia ola ana, oiai ua pili ua maka o kuu aloha, ua moo aku la i ka moe kau moe hooilo, a o na alina a ke aloha kupouli kana i hoahu iho mahope nei na'u na ka wahine e u aku i ka po ame ke ao. Aloha wale kuu kane hoomanawant|i, kuu aloha pau ole ia oe a. Auwe kuu kane, e kuu kane i ke alahelo me ka waimaka, he makamaka ka, ke oho o ka palai lipo 1 ko anu, anu kuu kane ua hala ka 'uhane, hoapili o ko kino hala pu no me ka anoi a ke aloha, aloha na Kaiaulu pali o ka aina, ame kona mau kula uliuli. He aloha Iwilei, hale ao a na hoa home imi i ka pono kaulike aolo e hehihohi hou ana kona mau kapuai ma kou kahua laahia, aole hoi kou mau paia lahaiaha e ike hou ana i kona helehelena ame kana mau hana, no ka mea, ua haalele i Puna na hoaloha, ua imi aku la ia Papalauahi, he lauahi nq, hana a ke aloha o kuu kane i o'u nei, e hana #ia-o ole nei i ka puuwai. Auwe kuu kane e, kuu minamina pau ole ia oe; Auwe no hoi kuu kane haalelo ia'u, ame na lei a kaua e kuewa i ke ala me ka waimaka, no ka mea, u'a hala oe ka makua nana e malama mai ia makou, auwo no hoi kuu kane—e! * Kuu kano i ka waihuna i ka pohaku, ho aloha puuwai, o ia home a kaua i luakaha pu ai kuu kane i ka makani he Unulau, hoapili o ke ko eli o Halalii, aloha ka' makani Moae, wehe lau ulu o Kawaihoa, he aloha ia Ulu kaulana o ka aina aloha ka la'o o Keanahaki, me Kaumuhonu o ka i'a hoolaukanaka he puili, Auwe kuu kane e, kuu minamina pauole ia oe—e! fclike me ka Makolukolu o ke aloha i loaa ia'u pela au e owili pu aku nei i keia wahi lau limukphu no kuu mea aloha he kane i haalele mai ia, E i aku nei paha Makaloa, I ka luna o Wawaihoa, E nana ana paha, I ka a Kaulili, Hoi mai hoi mai kaua! Kuu kane i ka*wai awili me ke 4tai o Waiakolea e, hoohenoia ana e ka inuwai o Leahi, he aloha Kahaino i ka la lili nopu i ke kula, kuu» kane i ka la'i o Kamalino, aloha ke one kapu o Kahamaluihi mo ka huikau o Lonopapa, o ia wahi a'u i pili ai ime kuu kane i noho hoomanawanui ai i ka hana a na haku. Kuu kane i ke ala a ka lio e haulani nei i ke kula o Pa-ne-ne ne hone ke aloha o kuu kane io'u nei a'u e hoonana ae nei ma-o a maanei, pehea la ia e pau ai. Ke hooki nei au i keia mau manao luuluu me ka waimaka o ka ehaeha ame ka minemina pauole no kuu kane hele.loa, a ke haawi aku nei au i ka'u hoomaikai aha i ka poe i komo pu mai me a'u iloko o na hora o ka luuluu ame .ke kaumaha no ka'u mea aloha i ha^lele

mai i keia ola ana, a ke haawi pu aku nei i na hoomaikai ana i ka lunahooponopono o ke Kilohana ame na keiki limahei o ka kou keena pa'i; na ko Akua e kiai mai me Kona lokomaikai nui ia kakou, a Nana no auanei e lawe aku i na haawe luuluu mai a'u aku e hoomaikaiia ka inoa o lehova ame leau anio ka Uhane Hemolele Amene. Owau iho no me ka naau luuluu o ke aloha kane, MES. E. N, W, M. KAOHELAULn Aperila 20, 1922.