Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 15, 14 April 1922 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

MOOLELO O KA AHAHUI C. E. O NA MOKUPUNI O MAUI, MOLOKAI AME LANAI, KAU O MARAKI 1922.

 

            Noho ka halawai hana o ka Ahahui C. E., i ka auwina la Poaha Maraki 30, 1922, hora 1:30 p. m., a pau i ka hora 5:00 p. m.

            Hoomakaia na hana me ka himeni @ L. H. N., ame ka pule a ka peresidena. Hoomaopopoia na lala o ka aha, me ke kahea inoa ana a ke kakauolelo.

            Kahului C. E. Sr., Mrs. A. Naehu, peresidena, Mrs. Hana Kalino elele; Kahului C. E., Jr., Willie Hoopii alakai: David Mahelona elele; Paia C. E., Sr., Mrs. H. Kahaawinui peresidena; Mrs. Alince Kahoe elele; Paia C. E., Jr., Mrs. Lum Ho alakai, Willie Kaholokula Jr. elele; Paia ahahui kuwaena o na opio, Mrs. Alice Kahokuoluna hope alakai; Violet Kahiapo elele; Eddie Kahiapo, peresidena, Haliimaile C. E. Sr., Mrs. K. Solomon peresidena, Mrs. Esther Faufata elele; Haliimaile C. E., Jr., Mrs. L. Kapoo alakai, Eddie Kapoo elele; Paihiihi C. E., Sr., Moses Panui elele; Paihiihi C.E. Jr., Louisa Kalaaupa elele; Ka@nikahua-hou C. E. Sr., Mrs. K@aae peresidena, Mrs. K. Kapalolo elele; Kalanikahua-hou C. E. Jr., Mrs. Annie Mitchell alakai, Mrs. H@ie Daves elele; Puunene Camp @ Mrs. Hattie Mahoney peresidena, Lily Kuikahi elele; Puunene Camp @ Mrs. Wong peresidena, Kaahumanu C. E. Sr., Mrs. Annie Kaumeheiwa peresidena, Mrs. P. Kalua elele; Puunene Camp I C. E. Jr., Rose Kekua alakai, Kihei C. E. Sr., George Maiohu elele; Keawalai C. E. Sr., Frank Poepoe elele; Wainee C. E., Sr., Mrs. L. Kalepa hope peresidena, Mrs. Lilian Hiram elele; Kaupo C. E. Sr., Mrs. Kalohelani peresidena, Kipahulu C. E. Sr., Jon. Kaiwiaea elele; Wananalua C. E. Sr., D. K. Wailehua elele; Pupuka@ C. E. Sr., Mrs. Sarah Kekoa peresidena, Chas. Kaanoi elele; kalaiakamanu C. E. Sr., Mrs. Nake@awe elele; Kaluaaha C. E. Sr., @ffble Ilao elele; Waialua C. E. Sr., Mrs. Kaulili elele; Keanue C. E. Sr., John Plunkett elele; Waikapu C. E. Sr., Joe Vierra peresidena; Kaanapali C. E., Sr., W. E. Saffery peresidena; W. E. Saffery elele.

            Japaiia ka heluhelu ana i ka hoike komite hoeueu me Kiai. Na Mrs. A. K. Kahiapo hoike komite hoeueu o Makawao Akau; Na Mrs. Lizzie Machado, hoike komite kiai @ Makawao Aakau; Na D. K. Wailehua hoike komite hoeueu o Maui Hikina: Na Mrs. K. Aliona hoike komite hoeueu o Molokai; Na N. H. Kukahiko, hoike komite hoeueu o Makawao Hema; Na Mrs. E. N. Pake hoike komite kiai o Makawao Hema; Na Mrs. Nakeleawe hoike komite kiai o Molokai; Na Mrs. W. K. Saffery hoike komite hoeueu o Maui Waena.

            Hapaiiia ka heluhelu ana i na papahelu C. E., na Mrs. Hattie Mahoney hoike papahelu o Puuneue Camp 5. Na Mrs. H. Kahaawinui hoike papahelu o Paia Sr., Na Mrs. K. Solomon hoike papahelu o Haliimaile Sr., Na Mrs. Lily ka pp hoike papahelu o Haliimaile Jr., Na Eddie Kahiapo hoike papahelu o Paia Kuwaena.; Na Willie Hoopii hoike papahelu o Kahului Jr., Na Mrs. A Naehu hoike papahelu o Kahului Sr., Na Mrs. A. Wong hoike papahelu o Puuneue Camp I; Na rose Kekua hoike alakai o Puunene Camp I Jr., Na Mrs. Alice Kahokuluna hoike alakai o Paia Kuwaena; Na Mrs. Lum Ho hoike papahelu o Paia Jr. Ua waiho ia mai na hoike apau me $1.00.

            Noi mai o R. K. K. Nawahine e kapaeia na rula, kokua ia, aponoia. Oiai ua makaukau ke Komite Imihana heluhelu ia.

            Kumuhana 1. E haawiia i hapalua @ora n ka hooponopono a@a i kekahi mau hemahema iloko o na C. E., apau o keia aha. 2. Lulu dala mau keia aha ma na halawai. 3. Koho ana i na lunanui o keia aha. 4. Koho ana i kakauleta ame na lilo i ka ahahui paeaina. 5. Hoike hui o na C. E., o Maui nei i ka ana paeaina. 6. Na lilo kaahele o ka peresidena i ka paeaina. 7. Ka waihona kumau a na C. E., o ke Teritore. 8. Hookuku himeni C. E. o Maui i ka aha paeaina. 9. Waihona malama ola o ka paeaina. 10. Hoike a ke kakauolelo me Puuku. 11. Ka lilo o ke kakauolelo o keia aha. 12. Koho ke kakauolelo o keia aha, oia ka mea nana, e haku, a e haawi i ka hoomaikai a keia aha i ka Ekalesia o Waikapu, Maui. 13. Ka haawina kokua a keia aha no ke Kinogula ma Inia. 14. E nana mua ia na hoike papahelu ame na C. E., e ke komite hooko, mamua o ka hele ana i ka paeaina.

            He noi na Mrs. Alice Kahokuoluna e aponoia ka hoike hapa a ke komite, kokuaia a hooholoia.

            Hapaiia na hoike papahelu C. E., i koe. Na Mrs. Kanae hoike papahelu o Kalanikahua-hou Sr., Na Mrs. A. Mitchell hoike papahelu a Kalanikahuaho-u Jr., Na Mrs. A. Kaumeheiwa hoike papahelu o Kaahumanu Sr., Na Mrs. S. Kekoa hoike papahelu o Pupukanioe.

            Hapaiia na hoike kino ole, na ke K. K. O., hoike papahelu o Kaupo, Kipahulu, Sr., Wainee Sr., Kaluaaha Sr., Keawalai Sr., Waikapu Sr., Kihei Sr. Ua waihoia mai keia mau hoike apau me $1.00.

            Hapaiia ka heluhelu ana i na hoi ke Elele C. E. Na Mrs. Alice Kahoe i ko Paia Sr., Na Vilet Kahiapo i ka Paia Kuwaena; Na Willie Kaholokula i ko Paia Jr., Na Esther Faufata i ko Haliimaile Sr., na willie Kapoo i ko Haliimaile Jr., Na Louisa Kalaaupa i ko Paihiihi Jr., Na Mrs. K. Kapalolo i ko Kalanikahua-hou Sr., na Miss Hattie Daves i ko Kalanikahua-hou Jr., Na D. K. Wailehua i ko Wananalua Na John Plunket i ko Keanae Sr., Na Jonah Kaiwiaea i ko Kipahulu Sr., Na Mrs. Lily Kuikahi i ko Puunene Camp 5 Sr., Na Mrs. Hana Kalino i ko Kahului Sr., Na D. Mahelona i ko Kahului Jr., Na Rose Kekua i ko Puunene Camp I Sr., Na Mrs. P. Kalua i ko Kaahumanu Sr., Na George Waiohu i kno Kihei Sr., Na Frank Poepoe i ko Keawalei Sr., Na Mrs. Lilian Hiram i ko Wainee Sr., Na W. E. Saffery i ko Kaanapali Sr., Na Diffble Ilae i ko Kaluaaha Sr., Na Mrs. Kaulili i ko Waialua Sr., Na Mrs. Nakeleawe i ko Kalaiakamanu Sr., Na Mrs. Chas. Kaanoi i ko Pupukanione Sr., Na Mrs. Moses Panui i ko Paihiihi Sr., Na ke kakauolelo i ko Kaupo Sr., ame Nahiku Sr.

            O na hoike Elele Sr., apau ua waihoia mai me $2.00, a o na hoike elele Jr., me $1.00.

            Hoolaha mai ka peresidena ua pau ka manawa he wa lulu dala, loaa lulu $8.50. Hookuku me ka himeni, 163 L. H. N., me ka pule a L. A. Kanae.

(Aole i pau.)

__________________________

 

IKE I KA NANI O KA UWAPO O MALA MA MAUI.

____________

(Kakauia e J. K. Mokumaia)

            Kuu Solomon ahonui:--- E oluolu mai oe i keia poomanao e kau ae la maluna, oiai ua heihei me ka manawa, o ia maoli ka mea pololei ke olelo ae; o ia kou meakakau nei i kau aku ai maluna o ka nene aukai S. S. Maunakea, haupu ae la au i keia olelo e kaulana nei, a e meleia nei no hoi e keia hanauna hou, a kou meakakau e lawe nihi mai ai i mau kauna no hoi e lawa ai kuu lei roselani.

            Kuwiliwili iho au,

            A he mapu maoli no,

            O ka hanu aala o kuu ipo la,

            Kuwili o ka pili aumoe,

            A i hoi iho au e moe,

            Oʻeoʻe ana ko i nei kuli,

            Kuhi au la o Sanio,

            Kuu hoa kuwili o ka po,

            O ke aloha pu me oe,

            Kamau mai a o roselani,

Good bye pu kaua,

            Oiai ka pilina ua ao.

            E kala mai oe e kuu kapena opio i ka pakika loa aku la, a kani ana ke oeoe hope, o ka hora 10 a. m., ia, aia ke hemo mai la na laina, ke kani kuʻilua nei ka pele, aia au ke ku la iluna loa o ka oneki o ua nene aukai nei, a hui iho la me ka Mea Hanohano Sam e. Kalama am@ Senatoa Keoni Waika, a he nui aku ame ke kiaaina no hoi me kona mau hoahele.

            Oiai e emi hope ana me ka malie loa, aia hoi ka mokuahi Matsonia e lawe ana i ka elele o Hawaii, ka Mea Hanohano H. A. Baldwin ame kana aliiwahine, e ku mai ana ma ka palekai, kahi i kauia ai O Maui no ka Oi, e koho i ke keiki hanau o ka aina.

            I ke kaalo pono ana ae o ka laua moku, aia makou ma ka lanahauki ohope o ka moku, i haawi ae ai makou ekolu hipahipa huro ana no laua, oiai laua e ani mai ana ka welelau o ko laua mau hinaka i ke aheahe makani.

            Aia kou kiu ke kilohi la i ke awa ame ka kulanakauhale alii, ame na kula uliuli, am na owawa, ame na kuahiwi, a na ao e kau aheahe mai ana, a hoike mai ana i ka nanai ame ka maikai o ia la aia hoi ka ihu o ua nene aukai nei ke palau la, i na auiui ale, a kaalo ae la ka hale ipukukui ame kahi hoe hana apiki, a e kani kuʻilua mai ana hoi ka hoe pele; ke auku nei ka ihu o ua kaikamahine nei, nehe ana i kahi nalu o Waikiki anuanu au, kau hoolai ana me Kaimana Hila ka hokua o ka ale ka i Mamala, a kaalo ae la o Waialae, a o Hanauma, aia na hunakai ke hoopulu la, i na kamahele aia hoi kahi lae o aKlaau ke oni la mamua.

            Aia mau no kou kiu e holoholo la imua, a ihope e kulana ai, oiai o kela ake e ike i kahi i makemake ia ai no ka mea aia ilaila o Anoipua kahi i kali mai ai, a kaalo ae la o Kaunakakai, o ka hora 12 p. m., ia a hoopiha iho la i kahi houpo ua hele wale a naluea, i ka pa mai a kahi makani kaomi ili.

            Kuhikuhi mai la ka mea hanohano Sam E. Kalama i na aina e haawiia ana i ka lahui o kaua.

            Aia au ke haawi la i ka mahalo ina no ke komo o ka wai, auwe ka nani e i ka noho me ke kuokoa ame ka oluolu no hoi ame ka waiwai e loaa ole ai i keia manawa, a kou kiu nei e ike nei in a no ka holopno o kuu io no ke waiwai ana, a kuhikuhiia mai la na wai e lele mai ana maluna aku o Pukoo ma, aia mau no ua nene aukai nei ke oni la imua ahiki i ka ike pono ia ana aku o Kaanapali, aia hoi e holo mai ana elua laina waapa lawaiʻa o na Kepani me na have Amerika, a hui mai la me ko makou moku ma ke ano hookipa he u@ ke nana aku.

            I ka pili ana aku i ka uwapo ua hele no hoi ia la a piha i na ano lahui like ole aia au e hoolele pau la i koʻu onohi ike i kaʻu lei poni moi, a ike aku la au iaia ua hele no hoi ia la, noho ke onaona.

            Aia no hoi na hoaloha ke kahea mau la i na inoa like ole maluna o kou kiu nei, ame na olelo hoakaaka no hoi mai kou kiu aku, ua nui ka akaakaia mai o kou kiu nei, a i ka pili pono ana aku i ka uwapo, i lele aku ai kou kiu maluna o ua uwapo nei, he uī ke nana iho, a hui iho la au me kaʻu aliiwahine ame ka Mea Hanohano Mr. W. Hoopii kumukula poo o Kahului am@ ka lululima pumehana, me au opio la ame kana ohana keiki.

            Oiai e huikau ana ke anaina, i haiolelo mai ai ke kiaaina ame na luna nui o ka hui mokuahi pili aina, no na pomaikai i loaa ia Maui apuni.

            Aia kou kiu nei ke lululima pu la me ia kamaaina, a hui iho la me ka mea Hanohano Senatoa Pali, ua hele no ua kaaka nei a sausemio ke nana aku.

            Oiai e nee ana ka manawa imua, he heihei keia me ka manawa, oiai i ka haalele ana mai o ka Mauna Kea, a holo no Hawaii, aia au ame koʻu mau hoa ke holo nei ma ka aina, a ke ike la ika nani o Lahaina me kona welawela pu oiai he holo nei makou no Kahului, aia mau kuu hoa opio Hoopii, ke haʻi mai la o mea aku kena, ahiki i kahi i olelo mai ai e paa i ka papale oiai ka makani e pa mai ana me ka ikaika, a kamailio mai la ua opio olulolu nei:

            Mokumaia o keia makani ka mea nana e hoohuli i ke kaa a huli.

            O Waikapu, makani heleuluulu,

            Makani houhou ili insiinisi malie.

            Waiehu makani kolokololio,

            Makani houhou ili inisi malie.

            Ku iho la i ka hokele Wailuku o ka hora 7:45 ia oiai e haalele ana ka S. S. Kilauea i ka hora 8 p. m., nolaila me ka eleu wale no ia a kau ana iluna o ua Kilauea nei.

            Ma kela huakai e alualu ana i ka manawa, ua nui na mea i haiia mai, mai ka opio oluolu mai, a kuhikuhi mai la oia i ka home o ke alii o Wailuku, oiai o ka nana wale aku no o ia ae la kahi mea loaa, oiai o ka manawa ka mea nui.

            Ke ike la au i ka uʻi ame ka maikai o na hale ame na alanui, na kukui uwila no hoi, a pela no hoi me Kahului, kona uwapo, he uʻi ke nana mai, oiai au ame kaʻu aliiwahine maluna o kona oneki, i hui hope ae ai maua me na opio oluolu, ahonui i kou kiu nei.

            No olua kaʻu mau hoomaikai ana iloko o kela mau hora uuku aʻu i hui ai me olua iloko o ka hauoli, a na ka Makua e hoohui hou ia kakou apau ahiki no hoi i ka home me ka maikai.

 

_______________________

WAIHOLA AE KA HOIKE NO KA POKOLE O KE DALA

___________

            Ma ka Poalima o ka pule aku la i hala ka pau ana o ka hooia kuikawa ia ana o na buke moowaiwai ame na moolelo o na hana o ka makeke kalana e ka lunahooia o ke aupuni kulanakauhale ame kalana Bicknell, a ua halawai ae ke komite makeke kuikawa i noho lunahoomalu ia e W. H. McClellan me ka kulanakauhale ame kalana me Mr. Heen ma ia auwina la no ka noonoo ana i ka mea e hana aku ai no ia pokole ana o ke dala o a ka makeke, oia hoi $1000 a oi.

            Ua manaoia i ka wa e komo ae ai o ka hoike a ka lunahooia iloko o na lima o ka loio kulanakauhale ame kalana e waiho ae ana oia ia hana imua o ke kiure kiekie o ke teritore no ka lakou noii a nowelo pono ana mai i na mea i hanaia aku ai ke dala ahiki i ka pokole ana o keia @uina ae la.

            O ka Pokolu iho nei ka manawa mau e noho ai ka halawai a ka kiure kiekie o ke teritore, a me he mea la ua komo ia hana iloko o ia kino no ka lakou ninaninau ana.

            O keia huina o $1000 i pokole iho la ma ka huli ana a ka lunahooia aole ka i laweia a pau i ka manawa hookai, au lawe liilii ia ia manawa aku a ia manawa, aku e like me ka hoike a ka lunahooia, i ka manawa keia e noho ana o William E. Miles ma ke ano he mea malama buke no ka makeke. Ma ka la 1 o ka mahina o Novemaba i hookohuia aku ai o Mr. Miles ma keia kulana, ka la like no i hookohuia aku ai o Fred Luning i lunahoohana no ia makeke e ka Meia Wilson, aka nae, ua haalele aku o Miles i kona kulana malama buke ma ka la 28 o Feberuari, a ma ka miles olelo ua waiho maoli aku no oia ia hana, oiai nae ma ka Luning olelo ua noi maoli aku no o Miles iaia e hookuu mai iaia.

            O ka manawa mua loa @ ka ikeia ana o ka pokole o ke dala ma kekahi manawa ia mawaena o ka la 15 ame 21 o Dekemaba o kela makahiki aku nei, a mahope mai o ia manawa ua ike ia no ka pokole o ke dala a pela no hoi mahope main o ke kauohaia ana @ huliia na buke o ka makeke e ka papa lunakiai ma ka la 10 o Ianuari, a pela no ka me ka manawa e hooiaia ana na buke e ka luna hooia. Ma ka manawa i launaia aku ai o Mr. Miles e kekahi o na kanaka kakau mea hou a ninauia aku no ia mea, o kana wale no o ka pane ana ae aohe ana mea e kamailio mai ai no ia mea ia manawa.

            O ka emi o na loaa a oi loa aku na lilo i ka mahina ua ikeia mai ka manawa mai o Mr. Luning i lawe ae ai i ke kulana lunahoohana, ua oi aku ka nui hewahewa o na hoolili mamua o ka ka lunahoohana mua i noho ai ma ia kulana, ma keia ike ia ana iho la o ka pokole o ke dala i hoomaopopoia ai ua o@ loa aku na hoolila mamua o na loaa a ua manaoia ma ka halawai a ka papa o ka noho ana ma ke ahiahi Poalalu iho nei e waiho ae ai ke komite kuikawa o ka makeke, i noho lunahoomaluia e McClellan, a o Eben P. Low ame Jonah Kūmalae na hoa i ka lakou hoike imua o ka halawai.

 

______________________________

EKOLU MAU INOA I HAUWAWAIA AE NO KE PANI ANA AE MA KAHI O LIGHTFOOT

______________

            I kulike me na lono pipa alanui ekolu ka mau moho e upu mai nei e lilo ke kulana lunakanawai hoomalu e paaia nei e Lunakanawai Lightfoot, oiai kona manawa e pau ana ma keia mahina ae. O na moho i hauwawaia ae oia o R. J. O. Brien, Ferdinand Schanck ame O. P. Soares, o ka inoa hope he kokua loio apana Amerika oia i nei manawa.

            O ka ninau e pili ana i ka apono ana i kekahi oia mau inoa aole i waihoia ae i ke Komite Kuwaena Repubalika Teritore, aka i ka manawa e hoohikiia ai o Peters i lunahoomalu Judd o ke komite kuwaena repubalika e lawe ae ai a noonoo no ia hana.

            Ua uiia ae ka ka Lunakanawai Peters ma ka Poalima aku la i hala in a he kanaka kana i noonooo ai no ke kulana lunakanawai hoomalu ma kahi o Lightfoot, a ua hoike ae ka oia aole oia e noonoo ana no ia ninau ahiki i kona lawe ana ae i ke kulana lunakanawai kiekie no ka mea, aole maopopo i kona manawa e hookohuia mai ai a e hoounaia mai ai hoi o kona hookolu mai ke keena mai o ka loio kuhina ma Wakinekona. Ma kona manao e haawi ana ke keena loio kuhina i kekahi mau pule i ka lunakanawai hoomalu, i pau ai na hihia a ka lunakanawai hoomalu e ku nei i nei manawa i ka hooloheia.

            Oiai ke komite kuwaena repubalika aole i kukakuka a haawi i kana olelo hooholo maluna o ka mea e hookohuia ae ana ma ia kulana, eia nae, ua hoike ae ka kekahi mau lala o ia komite i ko lakou manao me he mea la aia mawaena o Soares ame Schanck kekahi o laua, ka mea a ia komite e apono ana.

 

________________________________

E KIAIIA ANA KE ALANUI E PII AI I PUOWAINA

_______________

 

            Ma ke Sabati iho e malama hou ia ana ke anaina haipule maluna o ka Puu o Puowaina elike me ia i malamaia ai i na makahiki aku nei i hala, a ua manaoia e oi aku ana ka nui o na kanaka e hiki ana iluna o Puowaina ma ia kakahiaka mamua o na makahiki i hala. He anaina haipule Puka ana o ka la Easter ia, ka la i alahou mai ai ka Haku.

            Ma keia pule iho la ka hana a hoomaemaeia ana o ke alanui no na kaa oto e holo ai iluna o Puowaina, a malalo o ka Samuel Robley hookele a hooponopono ana na kaa otomobile, a e kokua aku ana kekahi o na makai iaia ma ia hana. Ma ke alanui e pii la i ka puu o Puowaina o na makai ke honohoia aku ana malaila no ka makaala ana i na kaa i ole e huikau e lilo ai i mea hoopoino i ke ola o ka lehulehu, o na lala o ka hui kaa otomobile pu kekahi e hoea ae ana ma ia wahi no ka makaala ana i na kaa.

            No ke ohohia nui o ka Makai Nui Jarrett, ka Makai Nui Kalana Rose, ka Hope Makai Nui Asch ame kekahi poe e ae no kela anaina haipule e malamaia ana a i malama mau ia hoi, i haawi ae ai lakou i ka lakou mau kokua i ka komite nana e hookele mai nei i ia hana. He mau paahao ka i hoounaia ae e ka Makai Nui Jarrett no ka hoomaemae ana i ke alanui e moe la ahiki i ka piko o Puowaina, a no ka hoomaemae ana hoi i kahi o na kaa e ku ai maluna o ka piko o Puowaina. Ma ka hora 6:30 o ke kakahiaka e hoomaka ai ka bana e paani a ua manaoia e piha mua ae ana oluna o ka piko i na kanaka mamua o ia manawa, ke ae maikai mai nae na lani.

 

___________________________________

HALAWAI ME KA POINO MA WAHO O NIU

_______________

            I kulike me ka lono i hoikeia mai i ke kaona nei mai na makaainana mai e noho nei ma Waia@a@ m@ ka po Poakahi nei mahope koke iho o ka hora 6 o ke ahiahi, i ka hoea ana aku o ka moku Regulus mawaho ae o Niu, ka mokuahi i haalele iho ai i ke awa ma ka hora eha o ka auwina la Poakahi nei, a e hoi ana no Puget Sound, ua ikeia aku la kona ku ana a hoomaka aku la ka nee ana no ka hema me he mea la ua halawai ia me kekahi ulia.

            Ua hiki ole i na makaainana ma kela kaha o Niu ke maopopo i ke kumu o ia moku o ke ku ana aohe hoomau aku i ka holo imua, ua loaa nae ia lakou na manao koho ua poino ka enekini o ia moku. Ua loaa pu ae i na kanaka o ka oihana kukeawa ka lohe like no ka pilikia o ia moku mai kela kaha mai.

            Ua loaa ae he hoike mai kahi kiai ae oluna o Leahi no ke ku ana o ka moku ma keia aoao mai o Niu, a ma ka hora 7 o ia ahiahi i ka heleia aku ai ia moku ahiki i ka pau o ka ikeia ana aku, a ma ka manao wale ia, ma kela manawa a ia moku i ka hele ana maluna o ka moana oia ka manawa a na wiliki o ia moku e hoopau ana i ka pilikia o kona enekini. Aohe lono i hoikeia mai i Honolulu nei no ka ulia i loaa ia moku, pela i manaoia ai he wahi pilikia liilii wale no kona, a i ka manawa i pau ai ia pilikia ua hoomau aku ia i ka holo ana ma kona alahele moana no kona pahuhopu.

            Mai Cardiff Wales mai ia moku o ka holo ana mai a komo i keia awa ma kekahi manawa @koke i hala aku nei me ka piha ukana he lanahu na ka hui mokuahi holo piliaina maanei.

 

___________________________________

UA HALA O MRS. ROSIE P. KALUNA

______________

            Mr. Solomon Hanohano âme na keiki o kou keena paʻi aloha nui:---- E ae oluolu mai kou ahonui noʻu kauwahi kaawale o ke kino lahilahi o ka nunu haʻi meahou a ka lehulehu no kaʻu wahi puolo waimaka e kau ae la maluna.

            Ua ko elike me ka ka Buke Nui i olelo ai e hoi kela ame keia mea ma kona wahi i hoomakaukauia pela no i haalele mai ai kuu kaikamahine Rosie P. Kaluna.

            Oiai he elua wale no maua mai ko maua papa ame ko maua mama mai, a ua lilo kona haalele ana mai i mea kaumaha a luuluu iaʻu kona kaikunane, na makua, kana kane ame ka ohana.

            He kaikamahine maikai oia ma na ano apau, iloko o kona mau la he puuwai hamama oia, hookipa i na kamahele a pela wale aku.

            Na ke kelekalapa i haʻi mai ia makou ka ohana i kona haalele ana mai i keia ola ana ma ka la 12 o Maraki, 1922.

            Ua kau aku ko maua papa ame ko maua mama ma ka Maunaloa no ka ike hope ana i kona kinowailua ma Honolulu.

            Ua hoonaauaoia oia ma ke Kula Kaikamahine o Kohala, a ua loaa iaia na ike hanalima apau.

            Ua mare oia i ke kane, i mea e pono ai keia noho ana, a ua aneane e piha na makahiki ekolu o ko laua noho mare ana, a haalele iho la i ke kane Peter Kaluna e uwe a e kanikau aku nona.

            Ua hanauia kuu kaikuahine aloha ma ka aina makani apaapaa o Kohala, maka la 6 o Mei, 1896, a ua piha ia ia na makahiki he 25, 10 mahina me 6 la.

            Ua hoomoeia aku kona kino lepo ma ka ilina o Kawaiahao; na ka Makua Lani e hoomama mai i kana kane, ka ohana ame aʻu kona kaikunane.

            Me ka Lunahooponopono koʻu welina.

            Me Ka haahaa,

                        WM. KEANAAINA JR.

 

____________________________________

NA MARE.

_______________

            A. S. Chang ia Pearl Makinney, Apr. 1.

            A. D. Morton ia Mrs. Hannah Irene Morton, Apr. 4.

            John Kahi Jr., ia Lucy Mokuilima Apr. 5.

            Harry Kanoa Jr., ia Emma Watson, Apr. 6.

            Frank L. Warren ia Marie Nawahie, Apr. 7.

            Chas. M. Wright ia Mary Elana, Apr. 8.

            John W. Elkins ia Medeline K. Lazarus, Apr. 8.

            Benjamin Weeks ia Elizabeah Kaaea, Apr. 12.

 

___________________________________

NA HANAU.

________________

            Na Karati Alipo ame Esther Hao he kaikamahine, Mar. 29.

            Na Mr. ame Mrs. Joseph Kalama Kapaona he kaikamahine, Apr. 8.

            Na H. M. Naffett ame Esther Ltary, he kaikamahine, Apr. 9.

            Na Mr. ame Mrs. Garterll he keikikane, Apr. 9.

            Na Mr. ame Mrs. D. K. kamaiopili, he kaikamahine, Apr. 9.

            Na Louis D. Freitas ame Lydia Helekunihi he kaikamahine, Apr. 9.

            Na Mr. ame Mrs. Clark, he keikikane, Apr. 10.

            Na Mr. ame Mrs. John Keopuhiwa, he keikikane, Apr. 10.

            Na Mr. ame Mrs. Edwin Kekuku, he kaikamahine, Apr. 10.

 

___________________________________

NA MAKE.

________________

            Agnes Mahiole, ma ke alanui Auld, Apr. 1.

            H. M. Molaka ma ke alanui Luso, Apr. 4.

            Mary P. H. Andrade ma ke alanui Jones, Apr. 5.

            Nauwe Punahele ma ke alanui Pauoa, Apr. 5.

            Helen Lilii ma ke alanui Kapahulu, Apr. 6.

            S. Hubbell, ma ke alanui Hokele, Apr. 6.

            Elsie Kea ma ke alanui Mokauea, Apr. 7.

            William Punikaia, ma ke alanui Parker, Apr. 7.

            Robert Naiwi, ma ka halemaʻi Moiwahine, Apr. 7.

            Elizabeth K. Kahalewai Ke, ma ke alanui Pahoa, Apr. 8.

            Elizabeth Puali, ma ke alanui Corral, Apr. 8.

            Haalilio Kaeo, ma ka halekula o na kaikamahine o Kamoiliili, Apr. 11.

            Kinoiki Kaili, ma ka alanui Kula, Apr. 12.

 

_____________________________________

PIHA HE 52 MAKAHIKI O KA MAKAI DAVID B. HAUMEA

________________

            Ma ka Poalua iho nei ka piha ana ia David Bonaparte Haumea ke kanalima-kumamalua o kona mau makahiki, a ua malama ae oia i ka hanohano o ia la ma ka malama ae oia i ka hanohano o ia la ma ka malama ana i wahi paina hoomanao a hoomaikai aku i ke Akua Mana Loa no ka malama, kiai a hoopakele ana i kona ola, me ka hoopanee ana i na la ame ka hooloihi ana aku i na makahiki o kona ola ana, me ka loaa pu iaia o na hoopomaikai he nui mai Kona lokomaikai lani mai, a elike me na mea i maa mau ia ka lululima aloha ana, ka paipai ana ma kona poohiwi ame ka haawi ana aku a na hoaloha i ka lakou mau hoomaikai iaia i na la i hala, pela no ma ka Poalua nei. "I ka nana aku ia oe aole i hiki aku kou makahiki ilaila, no ka mea, o i opopio no o kou helehelena," wahi a kekahi.

            Ua hanauia o Mr. Haumea ma Hamoa, Hana, Maui ma kahi kokoke i ka nahuhee o Puhele ame ka wai o Kumaka, kahu i kaulana i kela au kikilo loa ilaila na alii e heenalu ai, hee i ka lala a hoi i ka muku, a i ka manawa e pau ai o ka heenalu ana a na alii, hoi mai la na aliiwahine a kahaone olala i ka la a he konane ka hana, ma ka la 12 o Aperila, 1870, a i ka 20 o kona mau makahiki ua holo mai la oia no Honolulu nei no ka ike ana i ke ano o ka noho ana o ke au hou, a mai ia manawa mai kona hoolilo ana i ka aina hookama i aina kulaiwi. Eha makahiki ma ia hope mai ma ka la 1 o Ianuari, ua komo aku la oia i ka oihana hoomalu (oihana makai) o keia kulanakauhale, a mai ia manawa mai ahiki i keia la o ia manawa mai ahiki i keia la o ia mau kona paa ana ia hana me ka hanohano ame ka mahalo nui ia e kona mau hakuhana. No na makahiki he 28 i hala kona paa ana i ka hanohano o ka hana, a ma kona mano ua hiki no iaia ke hoomau aku i ka hana ana no na makahiki he 28 i koe.

            O kekahi oia o na makai ku huina o makaala ana i ka holo ana o na kaa i haawi nui ia ka mahalo no ka loaa ole o kekahi ulia ma kona huina, a kekahi no kona hoopilimeaai ole i ka poe kiekie e holo mai ana maluna o ka lakou mau kaa, ua like wale no ka poe koʻikoʻi ame ka poe haahaa iaia. O kekahi oia o na makai kino nui a i kupono loa no ka oihana hoomalu, o ia mau no kona opiopio ke nana aku e hala ai no kekahi mau makahiki hou aku iaia e malama ai ia hana, in a no kona makemake e hoomau aku.

 

 

 

 

 

HE POE KAOO NA KAUKA O KA AINA MAKUA AME KA POE KUONOONO NO KA B. B. C.

________________

Aole he kanalua iki o na kauka alakai a akea o ka noonoo o ka aina makua, ame na kanaka kuonoono o na kulanakauhale nui, ma ke kakoo ana i ka B. B. C., mamuli o ko lakou ike, he laau akeakamai ia me ka waiwai nui no na nawaliwali ame na omaʻimaʻi kuluma.

_____________________________________________________

            KAUKA J. HARVEY MOORE, Hale Bumiller, Los Angeles, Kaleponi he kauka no na maʻi kuluma ame na maʻi haalulu: "Ua manao au, he laau kamahao ka B. B. C. no na kanaka haalulu emi-pu nananakea, a ua haawi aku i kaʻu poe maʻi lehulehu me ka holomua loa."

            KAUKA J. L. BERRY, he kauka iaia ka malama ana i ka Halemaʻi Bell, ma Bell, Kaleponi: "Aole loa oʻu wahi kanalua iki ma ke aʻo ana aku no ka lawe ana i ka B. B. C. imua o kaʻu poe maʻi ma kekahi mau maʻi kuluma o ka ou ame ka haalulu, a ua ike maoli ia na hopena kamahao."

            KAUKA F. CHAFFEE, he kauka kaulana no Napa, Kaleponi: "Ua ike au o ka B. B. C. kekahi o na laau hooikaika maikai loa no na meapaahana o ke kino i kukuluia mai imua o ka lehulehu. Ma na maʻi o ka opu, a pela pu na pilikia o ka puupaa ame ke au, he luaole ka hopena i hanaia e ka B. B. C."

            KAUKA B. J. ROBERTS, ka peresidena mua o ka Papa Mokuaina o Ilinoi, Kikako, Ill.: "He laau kamahao ka B. B. C. me ka mana hoola waiwai nui. Ua noonoo iho au no ka hopena hookahaha i loaa mai iaia mai, mamuli no ia o ka loaa ole aua o ka alekohola a mau walawa e ae iloko on a."

            MR. FREDERICK NAU, lunahoomalu Ahahui o na Alanui Maikai o Kaleponi, Kapalakiko, Kaleponi: "Ua emi pu wale mai no koʻu kino me ka nawaiiwaii maoli o ke kino, me ka pau o ka manaolana o koʻu mau kauka, ma koʻu wa i hoomaka ai e lawe i ka B. B. C. Mahope iho o ka ai ana no na mahina eha, ua hoi hou mai koʻu ola kino maikai, me ke kanalua ole ke olelo ae, ua aie au i koʻu ola ame koʻu kalana i keia wa, i keia laau kamahao."

            MR. G. W. RICHARDS, ka peresidena mua o ka Ahahui Kalepa, Kakalameko, Kaleponi: "Ua manao au he laau kaulana ka B. B. C. He mau ano luaole kona no ua maʻi o ka opu ame ka haalulu, a no ka hooikaika hou ana i na meapaahana, a no na pilikia o ka puupaa ame ke akepaa, aohe lua elike me ka B. B. C."

            He laau kamahao a hooulu kino ka B. B. C. e hookomo mai ana ia iloko o na meapaahana i ka ikaika wikani o ke ola o na la opio, e hooikaika ana i ke kino a oi maluna o ka maʻi, o keia iho la ka mea nui iloko o keia laau. Ina he ikaika ke kino a maikai ka hoohana ana o na meapaahana, aole e hoea mai ka maʻi. O ka B. B. C. ka mea nana e hana ia mea-- hooulu i kou kino a oi ae ka ikaika mamua o ka nawaliwali, a kipaku loa aku i ka maʻi, a nohoalii mai ke ola kino maikai. O keia iho la ke humu i haawipio ai ka rumatika, ke koko ino, ka nalulu, ka haalulu, ka hiaa i ka po ame ke kulana emi-pu, ka mulea, ka pilikia o ke akepaa, ka lelpaa, ame na maʻi o ka puupaa ame ka puumimi, i ka B. B. C., in a no ma na maʻi i loihi ka loaa ana, elike me ia i hoolaioia ai, e ka poe kuonoono, i hoike ae no ia mea. Ke kuaila nei ka B. B. C. e ka poe kuai laau apau.