Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 10, 10 Malaki 1922 — Page 4

ʻaoʻao PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  Rita Makekau
This work is dedicated to:  Jasmine K. Kalaola

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA HONOLULU. T. H. POALIMA, MARAKI 10, 1922

 

NUPEPA KUOKOA

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

POALIMA

 

O KE KANAKA MAIKAI KA KAKOU E KOHO AI.

            Iloko o keia kau koho baloka kuikawa, aole he mau ninau ano nui, pili lahui, a pili kuloko paho, a kakou e noonoo ai, ma ka hooholo ana i ko kakou manao, no ke ano o ka kakou elele lahui e koho aku ai, koe wale no ka moolelo no na hana a ke kanaka i lawelaer ai iloko o kona ola ana.

            Aole a makou kamailio ana no na moho kuokoa e holo nei, he mau moho ia i nele i na iwikuamoo, e ko laua holo ana e alualu i ke kulana elele lahui mai Hawaii aku nei, ua hookahuaia ia, maluna o na ku-e kalaiaina, iloko o ka pohai o ka aoao Demokarata; aka e hoihoi pono ae kakou i ka noonoo ana, maluna o na moho o ka aoao Demokarata ame ka aoao Repubalika, ma kekahi olelo ana ae hoi maluna o L.L. mcCandless ame H. A. Baldwin.

            No ka pono o kana moho, ua olelo ae oia, he kanaka haiki o ka noonoo o H. A. Baldwin, maluna wale no o ka oihana kanu ko, ame kanu halakahiki, kona noonoo nui ana; a he kanaka akea o ka noonoo o McCandless, me ka nui o kana mau oihana i komo aku ai, me kona olelo iho, oia ke kanaka kupono loa e lilo i elele lahui i Wakinekona.

            E kapae ae kakou i na ano kalaiaina kipehi, i maa ia kakou i ka lohe mau ana i na wa kalaiaina ae nei i hala, na kalaiaina hailiili pili kino o ke ano haahaa, a keonimana ole, a e lawe mai kakou i ke kalaiaina maemae, ma ka nana ana i ka moolelo o na moho elele lahui e holo mei, a maluna auanei o ka maikai o ka moolelo o ka moho, e hooholo ae kakou, i ke ano o ka kakou koho ana, i elele mai Hawaii aku nei.

            No ka pololei ole, a oiaio ole o na olelo a ka Meia Wilson, i kapa mai ai ia H. A. Baldwin. i ke kanaka haiki o ka noonoo. a o ka oihana kanu ko. a kanu halakahiki wale no kona noonoo nui ana, ke hoopuka aku nei makou ma kekahi wahi o keia pepa. ma ke ano nui i hoopokoleia. i na hana a H. A. Baldwin i lawelawe ai maloko nei o keia Teritore. i na makahiki aku nei i hala; a ke waiho aku nei i ka poloai imua o ka Meia Wilson, a o kekahi Demokarata e ae paha, e kakoo nei ia McCandless e hookomo mai iloko nei o ke Kuokoa, me ke kaki ole, i ka McCandless mau hana i lawelawe ai, no kona oi ana mamua o Baldwin.

            Ke ku nei ka moolelo o ka Mr. Baldwin mau hana. he kiahoomanao iloko o kela ame keia makaainana o keia Teritore. he mau hana hoi i hookoia aku, aole no ke ake ana no ka mahaloia mai. aole no ka hookaulana ana ae iaia; aka he mau hana ia i hookoia aku. me kela manao makee e oili mai ka maikai, a e hoopomaikaiia aku hoi kekahi heluna nui o na kanaka ma Hawaii nei.

            Aole a makou hoikeike ana ae i ka Mr. McCandless mau hana i lawelawe ai, ua ili aku ke ko’iko’i maluna o ka Meia Wilson, a o na kokua e ae paha o Mr. McCandless, ka waiho ana mai i ka moolelo o kana mau hana, imua o ka lehulehu. elike me ke kono a keia nupepa. a ina e hiki ana i na kokua o McCandless ke hoikeike mai. i ka oi ae o ka maikai a Mr. McCandless i hana ai ma keia Teritore. mamua o ka Baldwin, alaila he kumu maikai i’o ka haawi ana aku o ka baloka iaia, aka ina aole. alaila ke ku nei ka moolelo o ka Mr. Baldwin mau hana. no na ano maikai he nui iloko ona. a koi aku i kela ame keia mana koho noonoo kaulike apau. o ka kanaka kupono wale no ia e hoouna aku ai i Wakinekona.

UA OI AKU MAMUA O KE KANAKA HAWAII.

            Me he mea la. iloko o keia mau la hooikaika baloka, ke lawe nei o Jonah Kumalae, ma ke ano pakaukau imua o na Hawaii a olelo aku. e hoouna lakou iaia i elele i Wakinekona, no ka mea pela ka iini ame ka makemake o ke Keikialii Kalanianaole. mamua o kona haalele ana iho i keia ola ana, i kanaka Hawaii ka mea kupono i elele mai Hawaii aku nei.

            Ina paha ua olelo ke Keikialii Kalanianaole pela. a olelo ole. ia he kumu no kakou e koho aku ai ia Kumalae, aole loa! Ina ke ola nei ke Keikialii Kalanianaole i keia la, pela keia holo he eha mau moho e alualu nei i ke kulana elele lahui, aole loa oia e haawi i kana kakoo ana ia Kumalae, no kona Hawaii ana, aka e haawi ana oia i  ke kakoo ana me kona ikaika pu mahope o Baldwin.

            No keia ninau pili i ke kanaka Hawaii, aole a kakou hoohewahewa ana no Mr. Baldwin. Ma ka lepo o Hawaii nei kona wahi i hanauia ai, maanei no oia i hoonaauaoia ai, a ma Hawaii nei no oia i hooikaika ai i ka huli ana i kona waiwai, a e moe aku ana no oia ma ka lepo aloha o Hawaii nei. a ma ke ano nui ke olelo ae, he Hawaii oiaio oia. o kona ili wlae no ame kaua olelo ka mea nana i hookaokoa ae iaia, mai ia kakou aku.

            Owai iwaena o na kanaka Hawaii, i hana aku i na hana kokua, o ke aloha oiaio i na Hawaii, elike me H. A. Baldwin? O Jonah Kumalae a nei? O kekahi mau kanaka Hawaii e ae anei? Na na ma’i ma Kalaupapa, na na makaainana o Maui. na na makua meakeiki, ame ka poe apau e noho nei malalo o ka lokomaikai o Mr. Baldwin. e pane mai i ka haina o keia ninau.

            O keaha hou aku ia mau hooiaio a kakou i makemake ai e ike, i na ano Hawaii oiaio o Mr. Baldwin? Ke olelo mai nei ka Palapala Hemolele: “Ma ka hua o ka laua e ikeia ai ke ano o ka laau, a ma ke ano o ka hana a ke kanaka e ikeia ai ke ano o ia kanaka.”

            Na ka hana a Mr. Baldwin, i na Hawaii i hoike mai i kona oi ana aku imua o kakou na kanaka Hawaii; nolaila ina e hoouna kakou iaia i Wakinekona. aole ana e nele ka lilo o na ninau ano nui i pili i ko kakou mau pono, i mea hikimua iloko o kona noonoo, no ka mea, he Hawaii oia ma ka hana a ma ka noonoo.

 

MAI PUNI KE ALAKAI HEWA IA!

            Ke hoonaauao hou aku nei keia pepa i na lima hana Hawaii apau, e akahele mai puni wale aku i na haole malihini e komo mai nei i Hawaii nei, ma ke koikoi ana ia oukou e komo iloko o na hui uniona; o ko oukou puni ana aku ia mau hooikaika ana mai a kela poe malihini, e hookomo aku  aku ana no oukou, ia oukou iho iloko o ka pilikia  i kekahi la e hoea mai ana, a ku ae no kela poe, hoi ana i ko lakou mau wahi i hele mai ai.

            Na keoa poe haole malihini no i hoeueu i na Kepani e komo iloko o ka hui uniona, ua hoalaia ae ka olohani ma na mahiko o Oahu nei. ua lawelaweia aku na hana hakihaki kanawai, e hoopoino ana i ke ola o kekahi poe Kepani; a iloko koke aku la no o ka pule i hala, i ahewaia mai ai he umikumamalima mau Kepani, no ka ohumu ana, e hoopa-hu i ka hale o kekahi Kepani ma Hawaii.

            Ua weluwelu ka ikaika o ka hui uniona o na Kepani keia la, ua hookaakaaia na maka o na Kepani naaupo. a o oukou ia e na limahana Hawaii, e akeia mai nei e lilo aku i mau lala, no kekahi hui uniona nui; o ka mea apiki nae, ua ku-e mai nei ke kiaaina, i ke apono ana, i ke noi a na alakai o keia hui uniona hou, no ka hoohui ana aku me ke aupuni, no ka mea, aia iloko o keia hui, na kanaka i hiki ole ke hilinaiia aku ko lakou lilo i mau makaainana Amerika maikai, no ka mea, ua ike mua ia ko lakou ku-e ia Amerika, ame ka noonoo o na kanaka Amerika.

            Ina he makemake ko na limahana e komo iloko o kekakhi hui, ua hiki no ia lakou ke hana pela, me ka lilo ole na na malihini e alakai ia oukou, ka poe i nele na manao aloha no Hawaii nei, a oki loa aku hoi ka loaa ana o na manao makee no na limahana, i kaokoa mai ko lakou lahui mai: i lawelawe wale no lakou i keia hana, no ka ike, aia ilaila, kekahi pomaikai nui e loaa ana ia lakou. a ma, ka olelo pokole ana ae hoi, no ko lakou pono wale iho no ka lakou i nana ai, aole no ka pono o ha’i.

 

KE KUMU E HOOUNA AI I REPUBALIKA I WAKINEKONA.

            He mea maa i na kau hakoko kalaiaina ae nei i hala, ka hele ana kau o na Demokarata imua o na mana koho, a koi aku, e hoouna i elele Demokarata i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona. no ke kumu, he Peresidena Demokarata ko Amerika, a aia hoi ka mana o ka ahaolelo, iloko o ka lima o na Demokarata.

            Pahea hoi ma keia hakoko kalaiaina o keia mau la e nee nei, e hiki ana anei ia lakou ke alo ae, mai ke koi ana aku a na Repubalika, elike me ia a lakou i kalahea aku ai i na mana koho. e hoouna i ka elele Repubalika i Wakinekona. no ka mea he Peresidena Repubalika ko Amerika, a he ahaolelo hoi, i kaa aku ai ka hapanui o na hoa i na Repubalika?

            He mau kanaka o Mr. McCandless ame Baldwin. i malihini imua o ka ahaolelo lahui, ua nele laua i na hoaloha maloko ponoi iho o ka akhaolelo. a maloko o na keena oihana o ke aupuni, a oki loa aku hoi ko laua maopopo ana i ke ano o ka lawelawe ana i na hana, e loaa ai ka hua mahope aku.

            Aia ka hapanui o kela ahaolelo i na Repubalika, nolaila ina he Repubalika ka elele e hoounaia ana e kakou i Wakinekona, e hui pu aku ana oia me ka hapanui o ka ahaolelo. e kukakuka pu ana me. lakou, ma na halawai liilii, a mau halawaui komite paha; a o ka mea maopopo loa. e oi ana ka nanaia ana mai o ka elele Repubalika, mamua o kekahi elele Demokarata. no ka mea e pili aku ana oia me ka hapa uuku.

            Ua kaokoa loa ke kulana o ka Elele Kalanianaole. mai na moho mai e holo elele nei, me ka lilo ole o ka ninau Demokarata a Repubalika paha i mea ano nui iaia. oiai iloko o na maakahiki loihi o kona paa ana i kela kulana. ua hoohoaloha aku oia me na Repubalika ame na Demokarata: aole pela na moho elele lahui e holo nei: nolaila he hana naauao loa na kakou na na kanaka Hawaii, ka hoouna ana i moho Repubalika i Wakinekona, elike me ka noho mana ana o na Repubalika, ma ka hookele ana i ke aupuni o Amerika i keia la.

 

KA HALEKUAI PIPI METROPALITAN.

            Aia kahi emi a loulou o ke kumukuai o ka pipi ma ka halekuai pipi Metropolitan. ma ka aoao mauka o ke alanui Moi. ma Waikiki mai o ke alanui Betela. i lihi launa ole mai. i na kumukuai o na makeke kuai pipi e ai.

            Malaila e loaa ai na ano i’o pipi apau a kakou na Hawaii i makemake nui ai, me ka makepono loa. He maikai a maemae kolaila i’o pipi. a he pipi hou no hoi i na manawa apau. E ninau ia Lui, he Hawaii i noho loihi maloko o kela halekuai pipi, e loaa no na kuka’i olelo ana me ia me ka oluolu loa. Mai hoohilahila, aka e a’o ike koa ame ka mahaoi pela kakou e pona ai!

 

Nohou Kuloko

 

            He elima mau hihia okimare hou i komo ae i ke keena o Henry Smith, ke kakauolelo o ka aha kaapuni ma ka Poakolu aku nei o kela pule.

 

            Aneane ma ka hora 9 o ka po Poakolu nei ua aihueia kekahi kaa otomobile Buick i onaia e Thomas C. Blackwell mai ke alanui Liliha mai.

 

            Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau la ma Hawaii, ma ka hooikaika baloka no H. A. Baldwin, i huli hoi mai ai o Senatoa John H. Wise, no keia kulanakauhale, ma ka Mauna Kea o ka Poalua iho nei.

            Mai poina i ka hele ana ae e makaikai i ka ahamele, ame na hana hoikeike like ole a ke Kalapu Hoeueu maloko o ka Halekeaka Liberty, ma keia po ame ka po o ka la apopo.

 

            Ua pau na hemahema o ka papapa’i hou o ka Nupepa Kuokoa i keia pule, a ma keia pule ae,  e puka aku ana ka nupepa me kona kino hou o ewalu aoao, me ewalu kolamu o ka aoao hookahi.

 

            Ma keia pule ae e puka aku ana ka nupepa Advertiser, me kona mau aoao he umi-kumamalua, me na  kii o na waihooluu like ole, elike me na nupepa o Amerika.

 

            Ma ka Poakahi ae e kulalaia aku ai ka hoolimalima o ka aina mahiko o Kekaha e ke Komisina o na Aina aupuni C. T. Bailey ma la Hale Kapitala, o ka uku hoolimalima haahaa he $100,000 no ka makahiki.

            No hookahi  pule wale no ahiki i ka Poalua iho nei he 30 ka nui o na make maloko o Honolulu; na Hawaii ame hapa Hawaii he 12; Amerika, 4; Pukiki, 4; Kepani, 4; Pake, 2; Pilipino, 2; Kelemania, 1; Korea, 1.

 

            Ma ka Poalua iho nei i pau ai ka manawa o ka hookohu o ka Lunakanawai Kiekie James L. Coke ame ke Kokua Lunakanawai Kiekie Kemp, e hoomau aku ana no nae laua i ka paa ana ia mau kulana ahiki i ka hookuponoia ana o ko laua mau hope.

 

            Maloko o ka Hale Misioua Memoriala, ma ka hora ehiku me ka hapa o ka po Poakahi, Maraki 20, 1922, e malama ae ana ka Ahahui Mana Koho Baloka o na Wahine he halawai akea, me ke konoia o na wahine o na lahui like ole e hoea ae ma ia halawai.

 

            Ma kekahi la o keia pule ae, e hoomaka ae na haua haiolelo kihi alanui, elike me ka hoike i loaa mai i keia keena mai ia Mr. J. K. Mokumaia mai, ka lunahoomalu nui o na hana haiolelo o9 ka pahu kopa.

 

            Ma ka po o ka Poakahi iho nei i hala aku ai o Jonah Kumalae, ka moho elele lahui kuokoa ma ka aoao Demokarata, no Kauai, no ka hooikaika baloka.  Eia ka hui uniona o na limahana mahope ona, no ka makemake ole, e hookomoia mai na limahana i Hawaii nei.

 

            Ma ka Poalua nei i pau ai ka hookohu o ka Lunakanawai Kiekie Coke, ame ko ke Kokua Lunakanawai Kiekie Kemp, a i kulike ai me na hoike mai Wakinekona mai, e hookohuia mai ana ka Loio Perers i lunakanawai kiekie, a o A. Perry, ke kokua lunakanawai ekahi.

 

            He o ia mau ke kulana ohohia o na wahine e kukulu i mau kalapu Republika, ma na mahele like ole o ka apana eha ame elima, a ke neemua nei kela hana a na wahine, no ke ka ana aku mahope o ka moho elele lahui a ka aoao Repubalika.

 

            E noho ae ana ka halawai a ka Ahahui o na Kaikamahine o Hawaii ma kona wahi halawai mau, mauka ae nei o Hanaiakamalama, Nuuanu, ma ka hora 3 p.m. o ka Poakolu o keia pule ae, Maraki 15, 1922; ua makemakeia na lala apau o ka ahahui e hoea ae ma ia halawai.

 

            Eia na Demokarata ke hooili mai nei i na ahewa ana maluna o ka Meia Wilson, no kona komo hokai wale mai i na hana a ke komite kuwaena, ma na mea e pili ana i ka hoonee ana o na hana kalaiaina, ma ka aoao o ka moho elele lahui, a kela komita i wae ae ai, oia o L.L. McCamdless.

 OLELO HOOLAHA PA ILINA O KALAEPOHAKU.

           

            Ke kauohaia aku nei na lala apau o ka Ahahui Pa Ilina o Kalaepohaku e akoakoa ae ma ka home o ka Lunahoohana Dan Maunakea, Kunawai Lane, ma ke Sabati, Aperila 2, 1922, no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana ano nui no ka pono o ka pa ilina. Ua makemakeia ka poe apau i ukul mai i ko lakou kuleana i ka pa ilina, e paa pu mai i na likiki hookae. Ma ke kauoha:

                                                                        `           LAWRENCE KALEIPOU.

                                                            6403—Mar. 3, 10,17,24

 

 

Nuhou Kuwaho

 

WNUPUN, Wis., Mar. 3.  Ekolu mau wahine i papaa i ke ahi a make, elua mau halehana nui ame hookahi halenoho i utupaia e ke ahi, a he lehulehu mau hale e aku i poino i ke ahi i holapu ae ai ma keia kulanakauhale ma ka po aku la i hala.  Ua kohoia aia ma kahi o $400,000 ke poho.

 

            WAKINEKONA,  Mar. 6.  Ua waihoia aku e Senatoa Walter E. Edge, Repubalika o Nu Jesse, i keia la he palapala noi i ke senate ana o ka hoike ana ae ua kakauinoaia e 10,000 mau makaaianaua o Nu Jesse no ka hoololiia o ke kanawai hookapu waiona a Volstead a e aeia ke kuai ana aku i ka waina mama ame ka bia.

 

COPENHAGEN Tureke. Mar. 6—Ua hoike akea ia ae ka hoopalau mawaena o ka Keikialii Christian Frederick ame ke kamliiwahine Olga, ke kaikamahine hiapo a ke Keikialii Nicholas o Greece.

 

HOPUIA HE IPUAHO PUHI RAMA MA KA HULI KOOLAU.

           

            He Pake nona ka inoa o Ah Chang kwa i paa i ka hopuia ma ka Poalima o ka pule aku la i hala ma Kahaluu i na kanaka hooko kanawai hookapu waiona a hookomoia ne he hoopii e ku-e ana iaia no ka ku-e i ke kanawai hookapu waiona.  Ma ka o Paha aku kahuliia ana o kona home ma Hakipuu e na makai a he elima galani okolehao i loaa aku me 300 galani rama i hoawaawaia iloko o ka uiuiaiia.  O ka ipuhao puhi rama ame kekahi ipuhao e ae ka i laweia mai

            Iloko hoi o ka ulunahelehele ma kahi kokoke i ka hale o ke kelekalapa uweaole ma Heeia i loaa aku ai i na kanaka a Patrick Glenson 600 galani rama i hoawaawaia ma la oPalima mai, a oiai aohe kanaka i loaa aku ma kahi o na galani rama i loaa aku ai aohe kanaka i hopuia.  O ia mau galani rama apau na nininiia aku ka ka hohono iloko o ka mahelehele.

            Ma ka mahina i hala aku he 18 ka nui o na ipuhao puhi okolehao i paa ae i ka hopuia e na kanaka hookapu waiona a he mau haueri galani lehulehu i laweia ae e na akena hookapu waioua, a he elima mau mea paahana rama Kepani i paa pu ae i ka hopuia me 6 galani Sake, me kekahi heluna o na mea paahana liilii like ole e ae.

E LOLI ANA KE KINO O KE KUO-KOA

 

            Mamuli o ka loaa ana mai nei o ka mikini pa’i nupepa hou, oloko o ke’a keena pa’i, e loli ana ke kino o ka Nupepa Kuokoa, e hoamaka a’a ma keia pule ae, mai ka unri aoao mai, a i ka ewalu aoao. a mai ka ehiku kolanu mai hoi, a i ka ewalu kolamu o ka aoao hookahi.

            He nikini ano hou loa keia, i kaokoa ae mai ma mikini pa’i nupepa e hoohanaia nei ma na hale pa’i  nupepa apau: he hua i loaa mai mamuli o ka imi ikaika ana a ka poe naauao; me ke kau ole ia o na hua kepau i hoonohoia iluna o keia mikini, aka, ma kekahi ano i oi ae o ka maalahi, e hiki ai ke pa’iia ka nupepa, me ka holo loa e paa ai iloko o ka manawa pokole.

            Mamuli o keia mikina pa’i hou, ua hiki ke hooopukaia na kii me na waihooluu like ole, elike me na kii e hoopukaia mai nei maloko o na nupepa o Amerika.

            E hoomaka ana ma keia Sabati iho, e pa’iia aku ana ka nupepa Advertiser. puka Sabati, me na kii moolelo, i hanaia me na waihooluu like ole, aole ana e nele ka lilo o kela mau kii i mea makemakeia e ka poe paai, i na kii hoakaaka; a malia o hoea mai i kekahi manawa ma keia mua aku. ke makemakeia, e komo pu ana ua kii o ia ano maloko nei o ke Kuokoa.

 

NA MARE

 

M.M. Coleman ia. Margaret K. Richards. Mar. 4.

Jenny Makai ia Louise Kiko, Mar. 4.

Walter Pupuhi ia Hattie Kaanaana, Mar. 4

Patrick C. Lane ia Lizzie Bush, Mar. 5.

Frank H. K. Colburn ia Annie Keonaona Kane, Mar. 6.

 

NA HANAU.

 

Na L. Medina ame Ah Moy Akana, he kaikamahine, Jan. 11.

Na M. S. Naseimento ame Annis Salvo, he keikikane. Feb. 17.

Na Joseph K. Cockett ame Helen Bertelman, he keikikane, Mar. 1.

Na Charles Kane ame Emma Pohina, he kaikamahine, Mar. 5.

Na A. R. Cunba ame May K. Williams, he keikikane, May 4.

Na John Makua ame Elizabeth Ohikapili, he kaikamahine, Mar. 5.

 

NA MAKE.

 

Solomon Kapepa, ma ke alanui Liliha. Mar. 2.

Martha Kaai, ma ke alanui Asylum, Mar. 3.

Henry Kealoha, ma ka Halema’i Moiwahine. Mar. 4.

David Hinai. ma ka Halema’i Moiwahine, Mar. 4.

William Amoy, ma ke alanui Waialua, Mar. 5.

Maggie Kaili Nalu, ma ke Alanui Keauhou. Mar. 5.

Andrew McCabe, ma ka Halema’i Moiwahine. Mar.6 .

Wahinekau Muolaulani, ma ke alanui Liliha. Mar. 6

Annie Hong, ma ka Halema’i Moiwahine, Mar. 6.

Billy Wong. ma ka Halema’i Moiwahine, Mar. 6.

 

NUI NA LOAA I OHIIA O NA KAA OTOMOBILE

 

            I kulike me ka D. L. Conkling, ka puuku kulanakauhale ame kalana o ka hoike ana ae he huina o $170,301.78 ka i loaa ae i ke aupuni mai na laikini otomobile mai ahiki i ka la hope o Feberuari i hala aku la.  Eia nae, wahi hou ana,, he $2,800 ke emi iho o keia huina i ko ka makahiki holookoa i hala i ohiia ai e na luna aupuni o ke Teritore.  Ahiki mai hoi a komo pu me ko ka la 4 o Maraki, o ka huina nui i hoihoiia ae i ke keena o ka puuku o ke aupuni, mai ka auhau kaa oto mai he $173,925.63 he $800 ka oi aku mamua o ka na luna aupuni Teritore o ka ohi ana iloko o ka makahiki i hala no na mahina he umi-kumamalua.

            O ka huina o na dala auhau otomobile i ohiia mai na apana like ole mai o ka mokupuni o Oahu o ia keia malalo nei:

            Honolulu, $129,565.60; Ewa, $16,116.60; Waianae, $1,025.88; Waialua, $5,315.15; Koolauloa, $2,587.10; Koolaupoko, $2,337.30; Wahiawa, $13,354.15.

            O keia mau huina elike me ia i ikeia ae la maluna e holo ae ana ia i ka waihona alanui o kela ame keia apana. o ia mau dala i ohiia ai no ka hoohaua wale ia ana aku uo ia no na alanui.

            Ahiki a komo pu me ka la 4 o Maraki he 6,385 ka nui o na kaa oto i hoopaaia ae ma ka buke a ka puuku kulanakauhale ame kalana, oiai nae i ka makahiki aku la i hala he 7191 ka nui o na kaa oto i hoopaaia e ke Teritore.  O ka averika auhau i ohiia e ke aupuni kulanakauhale no kela ame keia kaa oto he $27.23, a e ke Teritore hoi he $24.07.

 

POWAIA KA HALE HOOKIPA WAIKIKI INN A LILO AKU HE $15.

           

            O ka Waikiki Inn, ma ka hora 9:15 o ka po Sabati iho nei, kahi i hanaia ai o kekahi ano o ka powa ana i ikeia i kela au kahiko ma na mokuaina o ka hapa komohana o Amerika, eia nae, ua hoka ka mea powa i kauoha aku ai i na ona o ia hale e “kau i na lima ilua”,  aole i loaa iaia kekahi mau bila $300,  ua holo aku nae oia me ka $15 mailoko mai o ka pahu waiho dala, laki no ka palaualelo, ina nei no kona hoea ae ilaila he hapaha hora mamua iho ina ua lilo iaia na bila $300 ka waiwaiio.

            I kulike me ka hoakaka a ka puuku ame kekahi kanaka e iho e noha ana maloko o ka hale ia manawa, aohe i paa na maka o kela haumana a Jess James, ke kanaka i kaulana i ka powa i kela au, i ka auhiia, he aahu o ka oihana kaua kona e komo ana, a ua paa maoli no ka mauao o kela powa e hoohana aku i kana pu pauapana ina no ka hooko ole ia mai o kona makemake.

            Ma ka hoakaka a na kanaka elua a aku hoike ana ae ua hiki ia laua ke ike a kuhikuhi pololei i ka heleheleua o kela kanaka powa. ina no ko laua ike aku iaia.  Ina ka no ka George Rose ka ona o ia hale, hoohakalia iki iho i ka lawe ana i na bila dala mailoko ae o ka pahu waiho dala aole i hoihoi koke aku ma kahi e maluhia ai ina ua hele lako ke aikane.

 

HOOPAULA KA MEA MALAMA PAKA O KAIMUKI.

 

            Mahope iho o ka huli ame ka noii pono ana aku a ke komite makai o ke kalapu hooholomua o Kaimuki, no kekahi kumu hoohalahala, e ku-e ana i ka mea malama paka ma Kaimuki, i hooholo ai ka lunanui  o na paka ame na kahua paani. Mr. F. C. Benevides, e hoopau aku i keia kanaka, no ke kupono ole o kekahi mau olelo ana i pane uku ai i kekahi mau wahine elua.

            Ma ke ahiahi o ka Poalima aku nei i hala, i kamailio nui ia ai na mea e pili ana i ka hana a kela mea malama paka, e ke komite o ke kalapu hooholomua o Kaimuki a waihoia ae imua o Mr. Benevides, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka hooholo ana o Mr. Benevides e hoopau aku i kela kanaka.

            I kulike ai me ka moolelo o ka hana i pili ai ka hewa i ka mea malama paka, ua hoea aku kekahi mau wahine elua no ka paka, i ka manawa e ua ana, a no ka hoopakele ana ae ia laua, mai ka pulu ana i ka ua, holo aku la malalo o kekahi wahi e malumalu ai, ua kauohaia mai la nae laua e ka mea malama paka e ku a hele mai ka paka aku.

            Ma ka hoakaka a Mr. Pacheco, ka lunahoomalu o na paka, ua makaukau oia e kokua aku i na mea a ka lunanui o na paka i hana ai, ina he mea kekahi a ka papa o ana lunakiai e hana mai ai no kela hoopauia ana aku o kela limahana.

            Wahi ana, ua noa na paka ame na kahua paani i na wahine ame na kamalii a o ka hana ana aku a ka mea malama paka, elike me ia i hanaia aku ai i kela mau wahine elua, aole loa ia i pololei.

 

            I kulike ai me na hoike i loaa mai i keia kulanakauhale mai Hawaii mai, o kekahi o na maunu kii baloka a L.L. McCandless, o ia no ka hoole ana i ko ka Elele Kalanianaole hooikaika ana i na mea e pono ai o Hawaii nei, aka no ka poao wale no o ka poe kuonoonoo. e nanahu ana hooi i kona alelo, no kona ku-e ana i kana kahuahana kalaiaina e keia mau la e nae nei.

 

HAKAKA ELUA MAU PANIOLO ME KA PAH ILOIHI.

           

            No kekahi kumu i maopopo ole. me he mea la he hoomauhala @ kekahi o laua ke kumu o ke ala @ ae o kekahi hakaka mawaena o iho go Castillo, ka mea nona kekahi @ e ku nei ma ke alanui.  Umi-kumamalua ma Kapahulu, ame Francisco Sanchez he mau Paniolo no laua a ma ka a kea o ka oPakahi nei, a iloko o @ manawa pokole a laua o ka ulele @ he pahi loihi ka Sachez a he koi @ pili hoi ka Castillo, o Sanchez ka e i eha o laua, a no ia eha ana o Sanchez i laweia ae ai oia i ak halema ke kamaua ana mai ma ia whai i moku ai i ke koi a ka hakuhaku.

            I kulike me ka Castillo moolelo a hoike ana ae i ka oihana makai, Paniolo e paaia mai nei e ka oil@ maikai no kona hookolokoloia aku kekahi manawa ka i hala aku Sanchez maauhele ana aku ma @ kokoke i kona hale, me kona @ ole i ka a’oia aku aole makemake Castill iaia e maalo mau aku ma kahale.

            Ma ka Poakahi nei, ia Castillo ka hoi ana aku i kona hale, no @ aina awakea elike me kaua hoaka loaa aku la o Sanchez iaia e noho @ ana i ka hale elike me ka Sanchez hana mikiala mau i kona hale mai aku. Ua hoomaka oia e kipaku Sanchez me ke kulai ana iaia a manawa i unuhi ae ai o Sanchez i @ kahi pahi loihi mailoko ae o kona @ a hoomaka mai la e hahai iaia me i manao e hou mai iaia me ia pahi.

            Ia Castillo e huli ana no kekahi na eha no ka hoopakele ana iaia loaa aku la kekahi koi kukia pili, a mea koi oia o ka @ ana mai i ke @ o kona enemi i ka manawa e kokua loa aku ana o Sanchez e hou aku @ me ka pahi; ma kahi o ke koi e kaka ai i ke kui pili i pa aku ai ke @ Sanchez, a me ka oi hoi o ke koi i hahau aku ai oia a moku kahi o @ umauma o Sanchez.

            No keia eha ana o Sanchez i lawelawe ae ai oia i ka halema’i o na @ ulia, a mahope o ka haawiia ana aku o kekahi kokua mua iaia malaila @ lawela ae oia i ka halema’i Moiwahine a aia oia malaila e noho mai la ma ka lono i hoikeia ae ua moe ma kai loa o Sanchez maloko o ka hale ma’i, a ua manaoia e paoekana ae ana no oia mai ia pilikia mai.  Ina oi i hoomamao iaia mai kela wahi ma aole oia e eha iki ana, aka no kona manaoino a hoomauhala ana me ka manao e hoopoino i kona enemi pela i loaa ai ka pouo iaia.

            O kekahi mau wahi e ne ona i eleua moku kona lehelehe malalo o ka waha a me kekahi moku ma ka papalina, a ma ka oleloia o ke kumu moku ai ia mau wahi 0 Sanchez i ku ia aku ka e Castillo me kona puupu lima, mahope o kona haalele ana i ke koi. Ke neile pono mai nei ka oihana makai i ke kumu o ka ala ana ua o keia hakaka mawaena o keia loa Paniolo.

 

HOOPIIIA AE NO KA MAEMAE OLE O NA OMOLE WAIU.

 

            No ka maemae ole o ka omole e hookomoia ai ka waiu i hookomoia ae a he hoopii e ke Komisina o na mea M.B. Bairos e ku-e ana i ka Ahahui o na kanaka kuai waiu, a ua @ aku ka Lunahoohana R. P. Faithfull ia ahahui e hoea ae imua o ka aku a ka Lunakanawai Lightfoot ma o hora 9 o ke kakahiaka Poaono aku i hala, no ka pane ana ae maluna ke kumuhoopii i hookomoia ae ai e @ ana i ka ahahui ana e noho poo’ana keia malalo nei ke ano o ke kumuhoopii:

            “Ma ka la 28 o Feberuari, A. D. @ ua hana ka Honolulu Dairymen’s Association, Ltd., he hui i hoohuiia malalo o Honolulu, Kulanakauhale ame K lana o Honolulu, i ka hana ku-e @ i ke kanawai o ia hoi ka holoi ole a  a maemae i kekahi omole waiu, a ka oleloia ua hookomoia ka waiu @ o ia omole i maemae ole a ua kua aku me ke ku-e loa i ka pauku 2 o rula hooponopono a ka papa oia i @ ai ma ka la 22 o Sepatemaba. 1912. i aponoia hoi e ke Kiaaiua ma ke 22 o
Sepatemaba, 1919.”

NAHAE KEKAHI PUOLO LAAU MAKE MALOKO O KE EKELEKA

            Mamuli o ka nahae ana o ke a i hoopaaia ai kekahi laaumake mae o ke ekeleka i hookomoia ai o ia e laau make ma kekahi la aku nei @ loko o ka haleleka i lilo ai he hele o nui o na leka maloko o ke ekeleke mea kohu a haukae.

            Na kekahi Kepani e lawelawe nei ka oihana kalepa maloko o ke kula kauhale ihookomo ia ope laaumake @ ko o ke ekeleka no ka hoouna ana aole i kekahi hoaloha ona ma kuaaina.  Ma ka ninaninauia ana o kela Kepani @ ia ope laaumake i ikeiu ai kona maopopo ole i ka manao o ke kanawai papa loa ana i ka hoounaia  o na @ o keia ano maloko o ka ekeleka. 0 kumu wale no i pakele ai ia Kepani ia kona hoakaka ana ae aohe manaiuo i hookumuia no ia laaumake i manaoia ai o hoouna i ka mea i makemake e loaa aku ana ia laaumake.

            O kela ame keia e manao ana e hoouna i kekahi laaumake maloko o ke ekeleka ke maopopo, he elua makahiki hoopaahao ka hoopa’i a ina ana @ dala maoli he $1000 ka hoopa’i kanono.