Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 10, 10 March 1922 — Page 1
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUKA KUOKOA HONOLULU H. POALIAiA, MARAKI 10, 1922.
NA ÎIELU.APAU
Powaia Kekahi Kepani me Kona Pepehiia a Eha
N'a Kekahi Mau Haole Ekolu Kela Mau Hana ma ke Ano Hoohalua i Kona Ola
PAU NUI NAE KELA
MAU HAOLE I KA HOLO
Komoia ka Hale Aina Waikiki e Kekahi Powa
Kau i ka Pu Panapana Imua o ka Mea Malama Dala a Lilo na Dala he Umi a Oi Iaka
Ua Koho Wale Ia o Kela na Ha-ole i Komo Ai me ke Kepani ma ka Hihia ʻopiuma
Ku ihiilii nu uii ihn o ki o nii ka pulo i halu ekolu mano na mnka i kn uhiin a iko pono e i aku hui holoholena a i lako honi nu moa oha i knmn aku ma ko ano powu iloko o ka hale aina i onaia e Yukl«-hi Iponmaisu ma ke alanui Aloi, a ki alai la ma ke ano hookikina e hanwiia mai kokahi dala no ka hoo rajiati ana'' i ukn no ko lakou hunal olo ana ao o hoike ao mn ko ka nioa o pili ana i kokahi hihia npiuma i hopuia ai ma Kalihi ae nei, kolu makahiki i hala aku noi elike rne ia a l'kiehi o ka hoiko aaa ae i na makai. Wahi ana ho mau haole wale no kela apau ekolu, a ua hiki le na iaia ke lioakaka ao i ke ano o keln amo koia mea pakahi o lakou.
O kokahi o ia mau haolo i kulaiia - l'kiohi a haule iluna o ka papaliole ka huki ae i kana pu pauapana u ki ne la, o kahi nae i laki ai o Uki hi ua lole aku ka poka i kahi o, a iua paha ao ke 'ku mai ia Ukiehi he make aha kona maaila ia manawa. I ka ike ana mai o kekahi o lia haolo i ka haule aua o kekahi o lakou ilalo ua hahau mai la oia ma ke poo o Ukiehi me kekahi pauku hao a nowa aku la o I*kiohi a wailio ana iluna o ka pa
HE LOLE KOA KO KELA MEA POWA E KOMO ANA
Holo a Nalowale Iloko o ka Pouli Mahope o ka Lawe Ana i na kala Apau Me Ia
Ma ka hora o'uwa mo uini-kumama-lima minuke o ka po o o kati aku la. i hala i lawel.weia ne ai ikekahi ha-•na powa ku i 'ka hoonana me ka ma-1 au ole, o kekahi haole, i paa ole kona hele-helona i 'ka huiia, ma ka Haloaina Wai-leiki Tnn, a lilo aku he umi-kumamalinn dala iaia, 'me -ka palamimo ana a'ku o ka mea' powa, a nalowale iloko o ka mana wa pokole loa.
,MaIa}îo o ka haloaina ma ka mana-wa a ka moa powa i komo aku ai, he elu;i walo no mau mea, o ka I'ake iaia ka ohi ana i na da,la a- ka poe e ai ana >maloko< o kela hale, amo ke'kahi mea okoa aikn, e ai ana i kona aina ahiahi.
îloko o ko laua nauea, ua komo aku la kekahi haole,M i kahikoia me ka lo^e o ka poe koa, a ikau a'ku la i kâna l>u panaparta, imua o ka mea ohi dala, oiai oia e noho ana mahope aku o ka pahu waiho rtala, me
Ahewaia Ae Na Kepani Ohumu e ka Papa Kiure
Loaa ka Olelo Hooholo Mahope o ka Ealoka Ana no Ka$a-kolu a Oi Manawa
Ke AumeumeNui MaiNeinaMoho i ka Pauku Iwi
Kaa ke Eo o ka Hookuku H$koko Ia Sam Oiapham
Noi Nae na Kiure e Kauia na Hoopa'i Oluolu i ka Hapa-nui o Kela Poe Kepani
kela miinawa. hookahi, i kauoha aku ai i 'ka mça e ai ana e 'kau ijui oia i koua mnu lima iluna
I kinohi, ua manao. ikela mau uiea maloko^o ka haleaiua, le. niau ha"na boo> maauea. wale iio kela a ka. mea powa, aka i k.e komo oko^ana aiku nae o ua kanaka'powa nei iloko; a kauoha hou aku la|fvlaua e kau nn,lima iluna, aka-pahele me ka pau o ka ike. Mahope o hi no i maopopo, aole kela he mau kona waiho' ana i ka ona i ka eha no olelo oomaauea, aka 'he 'kui'o maoli
kekahi manawa ua ala ae lâ oia me ka hikaka A hoike mai la i 'ka oilhana ma^ kai no ia powhia ana onn; ua laweia mai oia i ka haloma'i o na poino ulia a malaila kauia aku ai ka laau ma kahi n kona poo i moku, a mahope iho ua laweia aku oia no ka haiema'i Kepani rna ke alanui Kuakini.
3tTa ka oleloia he kulana kuhaiki loa ko l'kiehi e maopopo ole ai kona lana-kila ae mamuli o ka maAao o na kauka ina e loli ae ana kona wahi i eha ai a loaa ke koko inoino o pohihihi loa ana knna ola ao. l'a haawiia ae keia hana ilnko o na lima o ka oihana makaikiu, u. oiai aohe mea hiki ia Ukiehi ke hnakaka ae no ke ano o kola mau haolo tih lakou oia i pepehi, a aohe no hoi ho wahi moali iki e hiki ai i na makaikin l;o hookolo aku inahope a. mehou o ka poe powa, he hann pnnkUu loa ka loaa koke ana aku o kola mau haolo na lakou i pepehi ia Ukiehi.
Ma na hiohiona apau no ko kumu ia hoohaia ana o hi ma ka nav.a aku ua pili no ia' i ka hihia opi-uma i hopuia ai a i hookolokoloia ma kekahi mau makahii loliulohu i hala hope aku noi, ka manawa i hopuia ai ko Kapena Makai Mosos en ame kekahi Kepani nona ka inon r Kawamoto, a i owili pu ia ai laua iloko o ia hihia i hookuuia. ai ho» mahope o ka hooloheia ana o ko laua hihia imua o ka aha no ka lawe 1 ke Oala kipe, a o na Kepani Ukiehi Ipo-niatsu, Bun,iiro Kaoohi ame kekahi mau Kepani e ae ka i hoaiiowaia. no ka ii alama i ka waiwai ku-e kanaai.
I ka manawa i hoopaiia ai o Ukiehi Tponmatsu ame na Kepani e ae ua hnohalahala aleu lakou i ka ololo hoo-l olo a ua holopono ka lakou lawe ana
i ka hihia imua o ak nha 1 hia hoohalaliala ma Kapalakiko, Pi r:ie. ahiki mni i koia la aoho i puk.i iki mai ka ololo hooholo a ia ahn.
i koia hihia.
IIOEMIÎA MAI KA HAAWINA DA-U O KALANA.
ilaliope ili o ka hiolohia ana o ke hihia humu o kekahi oe Kepania ho umi-kumamalima ka nui, he poe alakaʻi a luana no na. hui uniona o na Ke-'pani ma Hawaii noi; no kekahi mau la lehulehu aku noi i hala, imu o ko kiure o ka aha a ka Lunakānāwai Kane, i hoʻopuka mai ai ke 'kiure i ka-na olilo hoholo, e hewa Aloha i ka poe hoʻopilia, alike me na kumu 'hopai, e ko-e ana ia lokou.
Auolo nae i līmoa na kime i ka lo-kahi ana i ka lokou olilo hoholo me ka malaila, iaka me ka nui no ia o ka hana, a no na manawa i piha ke kana-kolu a oi aku, o 'ko lokou haloke ana, akahi no a laoa ka olilo hoholo.
I ka. hoihoi ana mai nae o na kiure i ka lokou olelo hoholo, ua noi up la-
mawaena Wale Iho no o Lākou Lilo ka Moho Haekoko Mai Iala-na Moho Elelo Demokarata e Noke Mai Nei i ka Hai aka
KU-E INO AKUKEKAHI I KEKAHI ME KA IKAIKA
Ao Lokou i na Mana Koho Ina Aloe e Koho Mai Ia Lokou e Koho Ia Baldwin
1 'kaulike i me nahiolea e lona ania nei mai luawai mai, he 'holokahi 'hana a Na moho ʻEkolu, e holo nei ma ka aoaoa Kamako, o ke autumn i ka paukua iwi mawaena o lokou iho, me ke ao ana o kela amo 'keʻia i na mana koho haloke, ine. Auolo e koho aku i kekahi o lokou, alaula e koho aku IA Larry A. Ballwin.
Alawai Komohana kahi i kioia ai ka' 'ikaika i Na kau koho ea nei i «hala, ua ao oko aku oia i Na mana koho malaila, uia aloe e lokou makemake e chop mai iaka, ala-ila ua oi aku kona makemake-e e ice aku, e koho ana lokou IA Baldwin ma-mua o ke koho ana ia 'Kuanalia.
O Kuma lae up no kekahi i aku. I Na mana (koho o Hawaii pala, ine aloe, o lokou makemake e koho mauakala-ila aloe lokou e koho’ mai IA, aka e halawi aku i KO lokou haloke
Kou i ka ha, e kuaina. Aku ka hoʻokokoke lē mai 6 ka
La koho ka, eia Na' I ke
No ia Wa i kau like ao ai ko lua mau lima ilina, ka piha i 'ka maka 'u.
Mo ka hoʻohakuhia olo iho, halo mai la ka mea pawa no kahi e -waiho ana o ka pahu iala, a huki mai la i ka umo waho, me ka 'hoʻokomo ana mai
Na (leia ioio o ka pakeke o kona lelewaʻa, o ka oily aku la no IA iwa ho, a nalowale aku la loko o ken pouli
Me he mea la, no kela la holokia, Ka hākilo pono ana o kela kanaka poi .way i ka holomua loa o Na hana o kela hale aina, ua Ike maoli no oia i ka nui o Na lala i ukuhia, i liki aku ine kahi
Na hane ʻEkolu, no kona manoa, pōmaikaʻi ana oia, pela iho la oia i ka-kali ai kahiki i a mehameha ana o ka hale aina. O kona manawa ia e komo mai ai o pawa.
A oho no nao ho way 'n holopono loa KO kuko'palaualolo a ka mea pewa 110 ka moa ho hapahā wale eko no
1 hala, i hohō niau ai 'ka ona o kela iialeaina, a lawe mai la ho kolu haneri alala maloko mai o .ka pahu wailau no ka hoihoi ana aku a hoʻokoana anakahi o maluhia ai, no laila o na alala wale no i waihoa naku maloko o ka pahu dala, i hiki aku ka huina i ka umi-kiimamalinin, o na lala wale no ia i lilo i ke ikan.lka pawa.
Ua hoi’ ko kolia ia mai ka loha i ka ʻOihana makai, no kela. Pāwai ana o ka halolani eia nae nohi* moa. Hiki ke hana oioi ua mio kaliko loa ke kolohe, a ua nalowale aku oia, no kahi e hiki ole ai e laoa.
Ia ka oleo a ka Pao ohi laka olokē o ka hale aina^ ua ika no oia i *kela mea poʻa, ka hale aina ma ia la, no kekahi mai manawa lehulehu, me kona kuai ana i kekahi mau mea lili, a ua holoa no hoi oia, pela up me ko mea e ai ana maloko o ka haloing, ua hiki-loa ia laoa ke kuhikuhi imam i ka moi inn laoa e wake ana ma kakahi wahi.
loulou .kūpono, inaluna o na Kepaui he umi-'kiMiiamaha, a koe he liookahi Ko-pani, lea mea i niaiiaoia, ua 'kau aku ke ko'iko'i o ke karaima maluna ona.
ia ka Poalima aku nei i hala i 'kan aku ai ka noonoo ana i ka olelo hoo-holo iloko o ika lima 0 na kiure, mai kela 1« mai ahiki i ka hora umikuma-malua o ka po, aole i loaa iki ka olelo hooholo. •
'Ma ka hora fewalu ae o ka Poaono mai, ua .iloho ii
Mahope iho nae o ka waiho ana mai to iia kiuro i olelo .hooholo ahewa, ua waiho'alku ka loio o kela poo Kepani i ka honhalahala i a olelo hooholo.
Ma ka hora elua o keia auwina la e'kau imai ai ka luna'knaawai i ka hoo-pa'i nialuna o ka poe i hoopiiia.
0 ka hewa i hoopiiia ae' ai o kela poe Kopani, o ia no ko lakou komo ana ma ka hnna ohumu, e hoopa-hu i ka. hale o kokahi Kepani ma. Olaa, Puna, Ilawaii, i 'ka manawa e /j>ahola ana. ka olohani o na Ke-pani llmahana o na ma-hiko ma Oahu nei.
Ma na oleloike i waihoia ae imua o ka aha, ua mannoio na tkiurc, ua komo kino" aku na a.lakai o na hui uniona a na Kepani, iloko o kela. hana ohumu, mo ka honliJo nni aiia i na »lala, ma ka hoolimalima ana aku i na akona, na lakou o la.welniwe i ka hana lioopa-hu me ko ikiana pauda i ka 'home o k Kepani a lakou i inaina loa ai.
Mamuli o ka pokoia ana mai o ka l.anwina dala nn kn malama ana i ka n :iemao mau.o na alanui e ka papa o im lnnakiai, e poke pu ia mni ana na i.mnhana alanui ma noi mua aku, olike iro ia a ka Enekinia Kalana Fred Orlit ka hoakaka ana ae ma kekalii la o ka pule aku lq,. i haln. Ma ka kila haiwina dala no na hoolilo o ka hapa makahiki i pokeia ai ua hoemiia mai 17,000 a i ka $16,000.
Ma na wnhi apau o ke kalana keia Imemi mai i na limahana, aole ma kahi hookai wale no, wahi a Orht, o ka heluna o na kanaka e hoopauia ana aneane ekolu kannka mai kela ame keia puulu mai umi kanaka hann.
NU IOKA, Mar. 3. Ua hookomo mai ka wahinekanemake a Enneo Ca-ruso (Ke kannka leo tonor kaulana) i kekahi hoike i kei.a.la e hoole loa ana i ka oiaio o na hoakaka a na lono kelekalapa mai Roma mai e hoakaka nna ua wçlieia ke kiloo o Oamao ma hope koke iho o kona make ana a wni-hoia akn iloko o ka hnle hoikeike o na moa kahiko o iNapela no £a nanaia ana. "Wnhi ana o ka hoakaka ana ae o na kii o ke kileo o Caruso maloko o na nupepa o Boma, a i hoakakaia maloko o ita lono ma na kelekalapa he .hoopunipuni lon. Ma ka hoakaka n Mrs. Caru8o ua hoole ;ke kakauolelo a Caruso i ka weheia o ke kileo o Cftruso, a ua leiai paa loa ia ke kino o Caruso mai ka nianawa i make aku ai nhiki i ka hoolewnia ana.
LAWEIA A.E KLA HTHTA PEPEIH-KANAKA IMUA 0 KE KIUEE.
O ka hihia o Pan Bai Soon, ho Ko-rean, i hoolohein ai mamua o ka aha hoomalu kulnakauhnlo tna 'ka Ponlua noi no ika hewa i hoopiiia ae ai oia he pe^pehikanaka ma ke do{rore ekahi, ua laweia ae mamua o ko kiuxe kiekio terifore no ka ninaninnnia 'ana ma ka Poaikolu noi. ITe Korean no nona ka inoa o K.Lm Young'Siir ka i make ma ke Sabati i liala maloko o ka Haloma'i Moiwahine mamuli o kona pa'huia ana me ka phi e ka (mea i'hoopiiia ao.
U hoakaka ana ka hoike a 'ke kauka ua make o Sur, he Koroant i pnhuia ai i ka pahi mamnli o (ka ma'i numonia mahope iho 6 'ka pahuia ana i ka pahi, a ho ma'i hoi ia i oili ae mamnli o ka puka ana o ko akemaiha ame ke ake-paa. Aia ma, Kalihi-uka ka home o ke kana'ka i make ai, he 40 ona mau makahiki, aoho. i mai-e wahine.
Maliope ko ko iho o. ka 'hîik'lika a.na o'keia mau Korean uai paa o Pa.ng Dai Soo i ka hopuia a pani.l no kona nina-ninauia aku, ke'kali no ka hopena o ka mea i hoehaia. O ka ha'kaka i ike-ia mawaena o keia imau kanaka ma ka la 26 o Feberuari, ma ka oleloia, he ha-ka/ka ia i ala ae mamuli o ka pauku iwi (wahine) a ua man
uana aku nei iamua me ka pohihihi, a o lta lako'u wale no e neionoo nei, ina e hauloJiia aua o MeCandles ia Kuma-lae, ma ka la koho baloka, alaila o ka hoea aua mai ia i ka pau ana o 'ka mana o MeCan.dJess, ma na hana kalni-aina; aoka liooiia ae koi ia o ke ku-lana ikaika o Kuela uoao kalaiaini
Ma na hoike i loaa mai i Honolulu nei, o kekahi o na kunu kii baoka a McC'andless ate Kumalae i waiho nku ni imua o na mana koho ma lîawaii, o ia no 'ka. hoike ana o ke Keikialii Ka-lanianaole i kona makemalke, o 'kekahi
0 laua, kana i makemake ai i pa.nihaka-haka ma kona wahi.
Ua koi aku o oia ka Knlanianaole i makemake ai e lilo i e-lele lahui, a pela pu no hoi ka Kuma-lae koi. a ma kekahi hala.wai 'kalaiaina (ka, i malamiaia. ma Kona; i ku okpa mai ai o .Mrs. Carrie robinson a hoike
ka pololei olo o kela mau koi, oiai ma ka. moe make oia'o ko Koikialn K'alani-anaole, aole nae oia i lo'ae i kona hoike ana mai i kona makemao, o kela mau ikanaka kana i ake ai i pani ma kona makalun, no ko kulana elole lahui i Wa.kinokona.
0 Mrs. Atoherley, kokahi i hoikoia mai, i a 'o pu aku i na anana kolin, e ko-ho lakou ia Baldwin, iua aole e koho mai ana inia, me ko iku-o loa ana i.1 Kumalao ame MdOandless.
He kulana nuakai maoli ko Baldwii m.a IlawnU, i ikulike ai mo na hoakaka a ka poo mai lilo mai uo ka mea, ia Kumalae ame o aumeume ka p.'uiku ivvi mnwaena iho o la-ua, me Mrs. Atnhorloy hoi, e nnke aku .ana i ko kipolii ia laua, nio na olelo e hiki olo. ni i na mana 'koho liaa.wi na baloka i kela mau molio, e hnlo aua o Baldwin me i'o .pipi, o ko laleou ku no ia i ka h'dka nte ka hoaa.
He hookahi' niihou hophau'oir i na Eopu'halika, mai i. Hikina mai a.mo Hawaii.,.Komohana ma o ia no ke kulana ikaika o Baldwin, o na kue. o na la nku nei i hala mawnon.i n kahi pnulu Ropubalika, Ua auhee loa aku in un hoi- mai ka ma.luhia ilo o ka aoao Pepuhnlikn, me ka nui o na ma-naolauîi uo k.a 'lannkila o 'BaUlwin nia Ilawnii.
na Mai i Mea Paani Wale Ia no e Keia Moho
ELUA MANAWA I HINA
AI KE KEPANIILALO
Aa Hou Nae ka Moho o Iapana e Hakoko ma ke Ano o ka Hâkoko Kepani
Ma ka hakoko i n.nlamaia mawaona o Sam Clapha.ni Taknhashi, ma lea po o ka Poaono aku la i haln, i aha'i ae ka moho Polopane i ka lana-kila ma kona aoao, ma lea liiki ana iaia ke hoohina i k'a moho hakoko o lapana ilulo no elua manawa; a o ke poho wale ana hoi ia o ka manaolana o iukaha shi, o ka au ana mai o ke kai loa, no ka manao, o kaili i ka hanohano o ka inoa moho hakoko, mai ia .Sani eiapham akii.
I kinqhi loa no *o ke ku ana rie o na moho hnkoko iloko o ka rina, ua hiki loa i na moa a'pnu ko koho nku na Sam Olaphani ka lanakiln, mamuli o ka uui o koua kino, oiai ho pilalahi wale no'ke kino o Takahashi, a i ka ulele inaoli ana iho o ua mau moho nei, i hoopauia'.ae ai 'na manao kann lua.
' Iloko o- ka manawa mua loa o ka hakoko ana o na moho, no ka hapalun hora a.oi, ua 'kaa aku la ke eo o ka hina mua ana ia Pain Olapham, iloko b na minuke he 42 me mo oouo sekona.
I ka manawa elua mai hoi, iloko o olua wale no minuke me kanakolu-kiimamalua sekona, i hiua ai o Taka-hashi ia Clapham; o ke 'kaa ae la no ia o ke eo i ka moho Pelekn.no.;
Ma na hakoko apau a Sam ipham, i ku aku ai imua o ka poe hpau i a mhi e hakoko mo ih, ua kaa Wttlc llo lee eo ma kona aoao, mai ka moho Hawaii nei, ahiki i ka moho hâkoko mai Amcrika mai, a o koia li6i ka moho mai lapana mai, i hooliloia i mea ole imua o kona .ikaika ame ke akamai hakoko
Mahope iho nae o ko kaa nua o k^ eo .ia Clapham, na aa aku o Takahashi e hakoko hou laua, aolo nao ma ke ano o ka hakoko ana a na haolo, iikn ma ke ano o. ka hakoko ana a na Kepani, a ua aoia aku kola kono a ka moho mai lapana mai, me ka paa
ka manao o Olapham, o hil\i ana no iaia ke hoohina ia takahashi, me kola ano hnkok< oiai aolo no oia he mea
maa ole ia ano o ka hakoko ana, aka ua pau palua no iaia, ka hakoko ana a na holo ame ka na Ko.pani
Hooleia ke Noi ; Holapu ke Ahi Hoohui Aku i Kekahi Hale me ke Aupuni: ma LahainalunH
Hoakaka ke Kiaaina i Kona Ma- Ma ka Manao i Kohoia Mannili nao Ku-e i ke Noi a ka Hui ! Mai o ka Manaoino ke Uniona e Hoohui Kumu o Kela Pauahi
AOHE ONA HILINAI KAKAUIA AE KEKAHI
I KELA AHAHUI HOU | LEKA HOOWELIWELI
Ma Kona Manaoio o ka Ahahui i Lohi Loa ka Ikeia Ana o ke Ahi
Hoino Amerika Aole e Loaa Iaia ka Maluhia
e Hiki Ai ke Kinaiia Aku na Haumana
MANAOIA HE M. AKAAXNAJN A KA MEA POWA.
LAWE LOA IAAEIA MAU HIHIA I KA AHA KAAPtTNI.
Klua niau hihia ku-e kanawaiv 'noo kapu waiona i lawoia mai ka aha hoo malu kulanakauhalo ao a i ka aha hoo kolokolo knnpuni ekahi ma ka Poakahi noi. Ua noi ae o E.' William Leftiwoh kekahi o ntt kanaka i hoopiiia'ao a hoopaaia na ke,kiuro e lioolohe i kona hihia, a o kekahi iho o laua i hoo piiia ae ai no i'a howa liko, oia Frank,Gomes, ua noi ae pia o hoemiia mai kona hoopai paahio.
MaAvaho ao o koia mau hihia he iwa-kalua mau hihia e ae i noi ae eMaweia ae ko lakou mau hihia i ka aha kaa puni a ke kiure hookolokolo a he mau hihia e ae kekahi i waihoia ae na ka aha kaapuni e hookolakolo.
O ko kan.aka nana i powa i ka Waikiki Inn a i hoowoliweli aku ai puuku alama dala o ia halet a. i holo aku ai mo ko kani o ka aka mo na dala he uinii-kumamalima, manaoia i noi manawa o kekahi no o na makaainana i hoea aku in. hale ma 'kekahi manawa oiln a ike i ka mû o na dala i ohiia eia hale a ulu ska nianao iloko ona o powa i mea e lilo ai kekahi holuna nui na dala iain, a mai lilo i'o no paha ka $300 ma na dala'bila, ina he 'hapaha hora mam.ua iho kona 'helo na aku e pow.a.
î loaa keia ike maili o ka la.weia nna e ka ma'kai ka haole hookahi e ai ana maloko o 'kola hokele ma ka mana.wa i.powaia ai ia halo, a pela hoi me Goorge Rosa, ka piiuku Pake o ia hale, i ika Papu amo ka Papu. Bussy ma ka auwina la Poaha-nei, mamuli o ka ololo a.uei mau kanaka nole e, ihn.la ana Jkq. ike, a ko laua mau malia, ina'o ike au, ana laua i ke koa nana i towa i lilo ai na dala he umi-knmamalima mai ka pnhu waiiho dala aku.
O ikolkhi kuniu o ka manaoia aua o na makai aale he koa ke kanaka nana powa keia wahi, o 'kekahi no o na haole e maauhele nei ka, mni|qo ma ia 'hana e loaa ai kona pono o ke ola ana, a i mea nae e manaoia aku aiihe; koa ka moa pown, •pelh, o|a i korpo ai i ka an'hu koa, oia 'kona huna ole ana i ikona mau maika, elike mo ka ha-,na a ka poe powa,
Ua manaoio pu ij, o ka aahu koa a kela kanaa e komn ana ma kela po Sabati he aahu honO-e wale nô ia iaia, i mea e manaola aku ai he koa, na koa ke Ihoahewa onaû ia no ia hnna, eia nae he ha»le ma'kaainana no i ko-mo ole i ka. oihana koa. a i maa hoi i ka hana nna i k»'kahi mau \karaima i na mahina aku noi i hala.
Mahope o ka noonoo as ihele ana i ka palapala noiJ n. ka Hui l'niona Nui,
Hawaii uei, i kukulu koke ia iho nei ma keia kulanakauhalo, i hoole mai ai o Kiaaina Farrington, i ko apoiu. ana i ka piUaipala hoohui a kola hui i makemuke ai me ke aupuni, nn ka hiki ole ke manaoioin, e ku ana kela hui uniona, maluna ke kahun e ala ole niai ai he. muu hookueo ana nio ke ano Amei'ika.
ka inanaoio o Kiaaina Farring-ton, e hooliloia ana ka hui iiniona, i kumu na kekahi puulu, e hooliana ai, no ke ala ku-e ana mai'i na ha a e pono i'o ai ke ieritoro, a oiai ua hoike e ae kekahi mau lala o kela liui uniona,
ko lakou ku-e ia Ameiika, ame na noonoo Amenka, lu hana hiki ole lon ke nianama aku, e hoololiia ao ana kola niau hana e kela poo, o lilo a.i ka hui uniona i hui makai.
l'a wniho ne o Kiaaina Farrington, i kona manao apono ole i ka pala alu lioohui a kela hui uniona i ka Puuku Lewis, me na kumu o kona ku-o ana, aka nae ina he makema.ke na alakai o kela hui uniona, e kupale i kâ hiii, alaila ua ili aku ko ko'iko'i maluua
na lunanui,' ka'hele ana ue e hoakaka kekahi mau mea i hoopohihihiia ai :na:,lUha oiliana o ke teritore.
Ua hookahua ke kiaaina i kona mhiî mahao ku o i lee apono ana aku i ka palapala hoohui, a ka Hui Uniona .Nui, o ia no keia malalo iho nei penoi:
O ka manao nui o ka hoala nnn ao i ka hui uniona anie ke noi ana aku i ka palapala lulohui, no ka ho eueu ana aku no ia i na manao iloko na pupa liko ole o na limahana, ma lalo iho la o kela ano, e alakoia aku ana na kanaka o na lahui like ole o hooko i kekahi ano hana i manaoia, Aia ho nui o na mea pono e hoa kakaia, no ka noho aloha atia o na lahui iloko o ka nhahui, aka i 'ka nana
ana aku i 'ka moololo o ka poe na la kou i 'knkulu ae i ka ahahui, ame ke kulana o na hana iloko nei o ka aina, aole he mau pilikia i iikoia, No ka hoomau ana aku uao i kola noho ma-luhia ana, ua kaualua loa ka manao o ke kiaaina E hoakaka ana maloko o ka. pa-lapala hooliui, aia kekahi man maka ainana Amerika mahope o kola hui uniona, o ka mo oiaio nao, aolo lakou he poe kupaa oiaio, aka ho poe hoo-kikina wale no, maiwaena mai o na lahui e
O ka hoao ana o hookupono a kokahi ahahui, nona na lala i hoiko ae i ko lnkou ahewa i na Amorika ame k'a ho-Amerika ana, ma kekahi mau olelo ikaikn, mn ko'u nlanaoio, ho hana ku ole ia i ke nno Amorika.
Ua koi -mai ke kanawni, o ko kiaaina ke kulenna e haawi aku ai i ke apono nna, no ka linawi ana akn i na palapala liooliui i na ahahui. IIo hana ku i ka hoohemahema na ke kia-aina. i kana liana iho, ka ae ana nku i keleahi ahahui, i hoiko mai i ke kue' i ko kakou mau kanawai, ma ia ano, ua keohiia iho na manao kumu o America ma keia wahi o American Huipuia.
Ma ka'u nana aku, inn iina ka hhomaopopo pono ana i n; makaainaiia kupaa Amorika, i ke kula na o keia Paeaina, e unuhi hou ana la kou i ke noi, no ka hpopukaia aku he palopala hoohui,a o unuhi ana la kou ia lakou iho, ni ko komo pu nna aku iloko o kekalii ,hana o na aina e
Te Teritore Amorika o 1tawaii noi, he mea pono i makaainann America a pau ko makaala me ka hii-poi ana i na 'manao America.
Ma ko nliiahi o ka Poali-ma aku la i hala, i kuliko ai mo ka hoike i loaa mai i koia kulanaikaiihalo, nnai Wailuku mai, i holapu ao ai na alolo ana olo o hii kokahi halo noho o na kmnu kiila ma Lahainalnna, a lilo i pii na, me ka loaa olo nae i ka oihana mnkai, amo na kumukula, ka moa nana i puhi kolohe i kola halo i ko ahi.
IIo hnokai'.ii nao nioa i manaoia, ma-muli mai o 'ke pûhi knlohe ia ana, e kekahi nioa, manaoino, poln iho la i pau ni ka hale i ko ahi.
O Mrs. Hilmor, ho wahine liana no ke kula, ka mea e nnhn nna ma ke la halo, a ma ke. akial'i o kola Poalima, hooluola nna oia maloko o kona m mi, mamuli o ka malu'hilulii i na hana
. lona
o kola la. Iloko na<>. o k-ona nanoa, ike nku la oia i ka haulo ana inai o kekahi npana ]Vppa iloko o kona rumi, i hoi-komoia mai e ?ke'kahi mea ana i ike ole aku ai, ma kalii hakahakn, maluna ao
0 ka pukn.
Kii aku la o Mrs. tfilmor i kela apa-na pepa e nana, ua kakauia me kelkfth» limakakau maikai,, alaila heluhelu iho Ja i na ma.nao i kakauia maWko, lio mau manao ku i ka hoowoliweli, me kana hole maoli a plhlL i ka maliea
Maako o kela leka o koi mai ana ka mea nana kakaii, ku ka. huina o $7, a ina aole o Mrs. mor e hanawi nlku ami i kela mau dala, alaila e popehiia ana oia a maike; a mawaho ae o kola mau olelo hooweli-woli, ina no aole oia e hooko aku ana i kola koi e pepehlia ana no ola, ke hnike aku oia i kela leka i kekohl poe okoa aku.
No ka pi|ia loa o kela wahine i ka mnika 'u, ala ae la oia ihin.o, me ka we l.o ana i kona mau knimaa, a komo. mai la he mau kamaa Kepani, o ka noonoo i Ioko onn, i kola manawa, o in no kona holo m.ihuka ana, me ka lohe ole mai ka moa ihoohalua i ka nakeke, ina pahn. aia kola mea ma knihl kokoiko i ka hale kahi i ha!kiIo mai ai.
O ka hapalua kola o ka hora ehiiu i ke Ahiahi, ma lea hoomaopopo a Mrs. 'lliltne,r, nolaila, me ka malie loa i homo aleu ni oia ma ka. puka mahopo o ka hale, a hoomallta aku la ^ holo no ka hale o iMr. GWge iPulna.m, ke !kujnu poo o ke Knla, o Lnhainnluna,
Me hope iho n ka loho nna i ka noo lolo a Mrs,Tilmor, ua hele li ke mai la ke kumupoo me kola wnhine no ka halo o Samuol Slookini, a mahope o-ko lakou knikakuka ana, no ika hien pooo r hana nlku ai, ua holo aku la lakou no lolko o na hale e nolm nna o na hau nnana ao ho .hookahi mea o loHi u i kaawale aku i kahi o, koe wale no na koiki o ka hui kinipopo hina'i i hala aku no Lahdinn,
Ma ka hora ua ikoia a.ku la ka ula 0 ke ahi e pii a,na iluna o Ika halo Mrs. Iîilmer, na hoo kaika aku e kinai, i ke ahi, me ka ilitral moa'kanu, ua. lilo i moa ole, oiai ua nui loa 'ka. a ana a ke ahi.
Ua ikeia nrai kola. paiwihi e ko Laha ina poe, aka no kn mapnoln he ahl piihi .wale no paha, ole he lele ae o ka oili o liolaila poo no kela ahi, ma ka hora eiwa, akahi no a kani ke oeoe o ka halowiili, ia wa i nuiopopo ai, ho pauahi i'o ka ka lakou i ike ai ma Lahainaluna.
O kahi nae o ka laki, nole he ikaika o ka maknni e pn ana mn kela nnana-wa, nolaila aole i hoopoinoia aku leoka-hi mau Aiale e ae e ku 'ana imnîailn.
. Roma, Mar. Ma keia la i waheia ai ka palapala kauoha n ka Pope Be-nadiot i make. !p'hoike ana ia ua pnu mua kona mau waiwai i ka hooliloia i kona manawa i hookiokieia ae ai i Pope, ko kokahi mau wniwai kakai kahi, a o in mau wahi vjaiwni un ho-oili oia na-kana kejki hanauna Oui sppe della Ohieaa. Ua hoakakoi.i ma ka palapâla kauoha aole e ialoaia kona kino. ka la 20 o Feberuari, 1916 i hanaia ai 'ka palapala kauoha.
TAOOMA, Wnsh.,' Mar. 3 a ma nawa i halawai ni ka lahui Ilikihi Oowlitz mnloko o ka halepule Har-mohy, maloko o ko kolana Lewig, ro ke koho ana i poo a i alii hou no ka lahui Ilikini, ua kobo lakou ia Toko lke, he kahunapulo, oia ke pani mn kahi o ko lakou mau Pnkaua 1 hahi. Ua haiolelo o Tle maloko o ia la1o-pule i keli nme koia. RAati ma Jlar tnony. Oia ko koikikane n ka wahino-kanemake a Tlnt Kionn. Ko pono o ka lahui îlikini i mako ai élan pule i hale.