Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 8, 24 Pepeluali 1922 — NA ANOAI [ARTICLE]

NA ANOAI

Ua kuaiia na paipuwai, a o ka lioo- ' maka aku no ia o na no ka hoo--1 moe ana. Aole no e loihi lon na la, a e iioomaka ana na inua c hoi aku maluna o na aina pili kahaKai | o Kalanuiula, Molokai v | Kc hoomau la no ka haaa an£, i kahi 0 hiki ai c laweia mai na ■wai 0 ke kahawai o Waihanau, a i lta paa ana 0 keia hana, o ka hoomaka aku. no ia o.ka eli ana o na auwaha, ame ka eli ana nwialo 0 kela mau kualapa. Ua kuai iho nei ke Komiaina i kaa huki palan, a na k«ya kaa e kulai na kumulaau kiawe, a i ka pau ana o kela qiau wahi i ka hoomaemaeia, e loaa ana kahi e hok>maka ai 0 ke kanu. o na meaai,, amo na pono o na holoholona. • Ke malamaia n;ai nei kek-ahi mau moa mai Keaau mai» Puna, Hawaii. .Ho mau moa hanau nui keia, a i kn makauka.u ana, o na e hoi aku ma ko lakou mau aina, ua loaa na moa e hoomaka ai na kanaka i makemake. ia hana 0 ;k& hanai moa. Ma ka nana aku e loaa a/ia ka pomaikai i na kanaka mua e hoi ana maluna o keia miu aina. He mau aina maikai kela makai 0 Kalamaula. tla maopopo ka loaa o na e hoomaka ai e hanai. O kela m-akaukau e hoohuna:a niai nei o na knimkn», o ia no ija mr.ka.ukau i boikeia..aVa.ma keia jna« lwlan'.u i na pule i hab aku. Aole m«a a na kanaka e kuhalahala ai, no ka inea, s Ipaa. ana -jna .mea apau i (nakemakeia. '• r ?■>,* ■■. ' • - , Aole nae o na Komisina wale no ke lioomakaukau, aka, o kakou pu kekahi ■ no ka mea, aia ia kakou ka pono o ! keia mau hana. E hoomaka mai kakou [ e hoomakaukau. O: na puaa knmulau kekahi e hooniakaukauia ana no kalc<»u. I keia mau la aku, $ hapaiia nvai ai kela ninau. A o ka mea hou aku i koe, 0 ia no na nipi waiu i makemakeia. no ka nui 0 kA waiu, ame ke koikoi o"ka wAiupaka. | Aole no hoi he hewa oka hanai ana i mau hipa iloko o kou mau pa. O keia | mea o ka hipa, he holoholona hoomomona aina ia. O kona mau mea apau e hau>e ai malunn o ka honua, he mau n&ea e hoomomona ana i ke.'a lepo. A he holoholoua hikiwawe no hoi o ka nui Hookahi no mahahiki. ua loaa kona ul\i ana, a ua majtaukau, no ke l>'a hiki i na hlpa ke ai i nā nahelehele like ole, a he mea e hooemi mai aha i ka luhi ame ke koikoi o ka waele ' aua i kou mau kihapaL O kona bu)u, 1 ua hiki e kekahi mau dula ia oe. I kēia mau la, ua emi loa lta kumukuai 1 o ka hulu aka, aole e mau ana hein eini. • Ua enil mai ka waiupaka ahiki i ka hapalua daia i Jteia la. Aka, o ka hapanui 0. k.a» Tvaiupaka, ke laweia mai nei mai na aina e mai, a ina e loaa ana ka waiupaka i hanaia tc- Hwaii nei, e lilo mai ana kela man -d£Lk i na kanaka hana waiupaka o kakou nei. O ka hana -waiupaka kekahi oihana nui ma Nukilani, a o ia ka naua e hoowaiwai nei i kela lahui kanaka. Ko keaha no hoi e hiki 'ole ai ia kakou ke hana i keia mea, 0 UMeia mai nei, mai i na aina f mai? " Ke manao nei au, e | hiki mai ana ka la e lilo ai keia mea, i i mea hoowna ole ia mai i Hawaii nei, no ke kumu, ua hiki loa ia kakou e hana no kakou iho. 0 ka niea nui wale no 0 ka hoomaka ana, a. ina « lilo ana ' na na kanaiea ma Molokai e hoomaka 1 keiā oihaaa, k'e manao «ei au,- e holo»ua āt>a kakou -oihana. T keia la Jie m4ū UAlaO liawnH oeie HUnei i iā aiiia e no k^iaMea he 4 iaa e koaio-.nui, aku. aaa kakou, e/ lilo mai aai. kekahi o keia mau dala i m»a e hoopomaikai mai ana i na kanaka i komo aku i'oio o ia oihniia, ' '

Eia no hoi kft hunmoa o Kaleponi ke komo mai nei i Hawaii a ho mau lauaani dala o Hawail nei, e lilo nei no keia m>\i he hunuto.t. nu kanaka Hawaii e komo nui ana iloko 0 keia oih.ina e ike aku ana no kakou 1 ku loaa o ka pomaikai ia poe kanaka. 0 ka huamoa, aole ona manawa e emi loa ai ahiki ole paha e loaa ka pomaL kai. Oiaio no ,e emi mai ena paha ke 'kumukuai aka o ka manao ann e hiki ole ana e loaa ka pomaikai, ke moinao nei au aole loa e hiki mai ana ia nwinawa. I keia mau la, ua emi mai ke o.keia mea, a ua hiki e loan ia oe ke kakini hookahi ke 65 keneka a ina o ia iho la ko kumukuai, e lko kakou he pomaikai no. O ka huāmoa mai Kaleponi mai, ua hiki e loaa i ! no ka 50 keneka ō ke kakiiii hookalii, ! a o na hua ano inoino no hoi e Joaa i ana. uo kekahi kumukiiai emi iki iho, 1 paha malalo o keia. Aka, e iHe mai kakou o ke kumukuai o keia mnu hua o Kaleponi, he 40 keneka ma ia aina, a ina o ia io ko kumukuai, alaila e emi i ana ka kakou hui ahiki i kela kumukuai. A ina he 40 keneka no ke kakini, ke inanao nei au ina kakou e komo nui aku ana iloko o keia hana^ 0 ka hanai moa, e hiki mai ana ka manawn, e ohi uui a'l kakou i kekahi hapa o, keia mau dala e liolo nei i kela aina no keia mea he hnamoa. A m-a kahi o ke 40 'keneka, ko manao nei au e loaa nna he niau pomaikai nui. Aole nui o ka luhi o ka nialama ana i na moa, o ka hanai wale no kau hana. 1 keia manawa, ina 6 hiki anu e loaa kahi e kanu ai kekaihi'mau meaai na na e emi loa ih6 ana na hoolilo 0 ka malama ana ia lakou, a o ka mea e loaa mai ana i ka mea k&nai njoa, o Ia no ka ohi ana i na pomaikai he nui. Eia na palahu ke kuaiia nei no na dala he nui. O keia kekahi manu hiki e hanaiia ke loaa kalii akea e holo ai lakou. Ho uuku loa na hoolilo no ku hanai aina i keia mantu. O ka taetf nui 1 kona hanai ana, oia Ho ka ti;oohuli ai)a mai ia lakou, e hoi mai i kauhale e moo ai o ka. po, a o keia wale ae la no kaiā hooluhi. He hana hlki wale no nae i na keiki liilii. A ka hele ana ma ke kula, ua hiki no i na manu ka | no lakou iho. O ka loaa nui "nae o na pomaikai, ua oi aku -niamua o ka hauai ana i na manu e ae. Malalo mai o ia lianai moa, o ka palahu ka helu ■ ēlua. I na la nui Kariflim«kn, ua hiki e loaa ke 00 keneka o ka paona o keia manu. Ua oi aku kona pii hiamua o ka puaa. Ua oi aku no hoi kona onoia m-aniua o ka puaa iwaena o na haole.