Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 8, 24 February 1922 — KE NOI ANA I KA AINA. [ARTICLE]

KE NOI ANA I KA AINA.

Kc kokoke aiku neu kaOiou i na la e waeia mai ai na kanaika kwpono, no ka hoi mua ana maluna o na aina ihoop'ulāpula ma Moilokai. Ma ka nana ana iho i «a niauao o na Komiaina, i hoakakaia malo'ko o ka lakou lialawai i mulamaia ma 'ku la J4 o Febcruari, & ewia Ikakou. ua ku mai ka uinan hooponopono i ka niua amo ka hoouiakauliau ana no ka hoihoi ana aku i na k'anaka mua ma luiia o ria aina ma MolokaLIle hoailona keia ia kakoa e na ika:i,\i>a'H;iwai>, ua kokoke 'mai ka la.a ka-k->u i uiakomake ai, a i maiiaolana ai, 110 keia uiau makahiki loihi. Ka la hoi a-ka Elele 'Alii akpha Kuhio i maikemake ai a niii O ka lio'omua o keia 'hana nui, aia no ia ia ka'iou o ka lahui. Aka, an& ka aoao o iko ouC<ou ineakakau -aolo liopohopo ana, a ke man.io mau noi « loaa i 'o ana no ka. liolomua ma keia 'hōao ana o kakou eSioo i puJa.pulji hoa 1 i (keia īahui. Ua kukuluia raai e< Komiaina ka manao, o \vaeia na kanaitd, i- loaa he mau dala nia ko lakōu āo;w, a 1 poe kaiiaka lioi i huaa he Mfuftu keSki. O tka manao jn"ui o keia ninau o ia no ka ultt hou ana -ae-» kpia lahui, a=hiki e hoolaupa'i kon ā &a kualono aloha o Jlawaii aiiia,- 'a ■■€>. i&e*hOu aku i na home 'Uaīwaii, e fcū mii.ana ma ikela me keia <pe'a o ka na ihome i loaa olaila he. aaiu £inaka H«r waii, he mau Ttei(ki IHaw'aii, a, }i6 ihoAe hoi e ipo'haiia ana e (ke aloha ame ka naho kuokoa ana. • E lilo ana paha keia i ninau. e eha ai

kekalii tpoe kanaka Hawali, aika, e iiko mai kakou, aole keia o ka pau ana o ka waeia ana o na knaikp., aka, o ka mua ikeia o ka waeia ana, a o ike mai kakou, aole e hiki ia kakou e -wae i na kanaka i loaa keia mau 'kemahema, 0 ia hoi r la/wa olē i na dala kupono no ka.--U.ql .ana aku malima o ka aina, a i loaa ole koi ho mau keiki. Aole keia ninau Jala e lilo i mea ma_ j ka'u ia e na ikanaka HawaiL Ko ike kumu o keia ninau, ua hapaiia anai no ke kumu ua ike no kakou, o na dala i makemakeia e haawi mai ia kakou, he * heluna uuku ■wale no, a o ka manao ana e nui mai kela haawōna, o ka boihoi ana alku n& ia ia kaikou iho, malalo 0 iketkahi aie nui ana. Aka, ina ua lo.aa, he m&u «lala kupono i kela\ame keia kanaka iHawaii, ua la/wa ia. Aole oe i manao ia: o kukulu ana oe i kou halo, a i ole e kuai ana i kau mau holoholona, Aole o ia ka manao. O .ka .mea i manaoia i loaa ai ia oe, ha | mau dala no ka hoolawa ana i Ikou mau 1 pilikla, oiai oe e noho ana o lwwelawe | i Ikou aina. E hoomanao iho no hoi oukou e ka lahui ,o ka ninau ai no ka | hoho ana ka ninau ano nuL O ka i 'a, e loaa ana ia oe, ina oe he kanaka makomake e hele e ljwrai'a. Aka. ina ua nole oe i na ipono o hiki ai e loaa ka i 'a | ia oe, ua manaoia e looa ana no kau I Fiv mamuli o Ikau inau dala. O naia mua o Ika noho ana aku na la hookaumaha ia oe me ikou o'hana, mahoipe o ka ulu ana ae o ikau onau. m'ea kanu, ame kau mau holoholona, e loaa ana ia oe ke oLa mai ia mau mea mai. No keia mau la inua keia ninau dala kupono, a mai maka'u oukooi no >a mea. Ua koi .pinoplne aku au ia oukou o ka lahui, e 'hoomakaukau i mau dala na oulkou, a i keia la, ke (ku mai nei kela mau koi a'u, a ike ninau mai nei, ua makaukau anei oukou? manaolaaa nei au, e loaa ana no ka oukou pane, ua makaukau oukou. O keia poe i e hoi mua mkluna o ka aina, ho ipoo holu Trale no. aka, eia aku ka holuna nui i ka manawa c ma3iau!kau ai na lua ihooki 'o vrai, a e pau pono ai kela ninau \rai.. Ua hoike aku imakou, e kiiia ana ka vrai mai ke kahawai mai o Waihanau, a i ka manawa e loaa ai kela mau luaho<ikio, e lawa ana ka m~ai boo<kahekahe <qo. 1300 eika aina. A ia manawa e wehe hou ia aku ai na aina no na e hoi.aiku oL Nolaila, ina aole oe 1 makaukau i la. e ;hocunau aku i ka hoolanva ana ia oe iho me keia mau dala e koiia mai nei e «a Komisina, no kou ma&aukau i ka la e kahea hoa ia mai ai oeJ e wae i kou aina. Ko koi aiku noi a|U ia ou&ou, anai hoōku i ka hoomakau&au ana, aka, i kela ame kela la, e malama i. kekahi ,aole hoi e ai a pau loā. O ko kanaka e malama ana i kekalii hapa o kona uiku mkhi'na, oia ke kanaka knpono e haawiia onai ai o tka ai&a, no ko kionu, e lilo ana no na la mua i mau la kupilikii no kou no*ho mua ana ma kela aina ; a ina aole oe i anakaukau e lilo ana ia makaukau ole. ana ou, i mea e hookuihe mai ai i kou ohana, ti mamuli o ia ipilikia, .£ pau ana tpaiha koa noho ana moluna o ka aino, a i kou pau ama,. ua hoiie aku kakou in Ameiika i jka hiki ole ia kakou e ko aku i na m6a i hoikeia aiku e kakou. He ninau ano nui keia i niu mai, aka aole no -nae i nele ko oukou meakaikau 1 ka iholke o ana aku ia oukou i kein piliikia. Ma kokahi ano, aole he pilikia, no ka mea, o na kanaka i loaa na dala kupono, o lakou i'o no na kanaika kupono loa e haa-wi mua ia awal ka aina. no ke kumoi, ua maa lakou i ka malamg, ana i kekahi ame ka ai ana i kekahi. A o na (kanaka hoomakauiii, o iu na kanaika e ola ai 'keia laihui. Elike me ka 'u i hoike ae nei m&luna. aole kakou e <maka'u ana i keia ninau, no ka mea, ua loaa no he mau kana/ka Ha-waii i hiki e loaa na dala, elike me keia e koiia imai nei e ke Komisino. 0 ka ninau o» aiku ,paha o Ika paakiki, o ia no ka ninau keiki. Aka, ina be mau kanaka Harveaii Ikeiki ole kekahi, a helo aku lakou e imi i mau keiiki na lakou. Ina aole i mare i ka waiine, e nwo aiku i ikeia mau la, i hilki ai e loaa ua keiki mamua o ka'weihe hou ia ana mai o tva alna, mahope iho o ka loaa. aua o ka iwai. Maluna o keia ninau kejjki, ke koi afltu «noi au i na keiki. Hawaii ame na kaikamahine Hawaii, aole oukou o papaia aole o mare i na 'kane o 'ko na aina e, aāa, o hooananao, iho, o ka loaa ana o na keiki HaiVraii ka mea e ulu.-hpu ai kou lahui aloha. Ina he mau ikeiki ihapa o Ite (koko Hawaii, in4 oukou e mare ana i na kane o ko na, aina e, e lilo a'na kau mau keiki i, poo Kooneleia i na pomaiiai o 'keia kanawaL Nolaila, e noonoo mo ke akahele i kaiu kane e mare aL No ka pomaikai o na 'keiki. a'ka&oa keia mau nina i heleia ai e kii, a ntflaila aole ka poe niea keiki ole, e lilo i p£<; huhu mai i ika pf>e i loaa ke koiki, a-manao iho paAra, ua. keia mau haea 0 sa kakau koo O, nā aaikua fiTitraii o keia oiea, a no keia mau kumu, a IUo kikou k» lahni i poe e aana ana me ka hoomaopopo ana i keia ninaa. j

Ke hoihe hou aku nei au', aole o 'u ma'ka'u i keia mau ninau i hoouluia mai nei e fce Komiaina, no ka mea, e ihiki ana no ia kakou e pane aku sao ke kanalua ole, no ka.mea ihe ipoe kakoU i makemake o loaa na pomaikai i ka lahui holookoa. O keia mau pomaikai i imiia no hg mau i ma_ ikemaieia o hoomaui» aku, a kau aku i ka kakou mau >pua q keia mau makahiki aku e nee mai nei. . iHe mau poniaikai no hoi e hiki ole ai e loaa i na makailuki uuiku, aka, aia ma keia mau lranauna aku e. hiki mai ana, na lakou e ike pono i keia waiwai nni, i haawiia mai ia kaikou e ka lahui Hawoii. Mai maka'u, e ku 'me ka maloeloe, a e lalau i ka mea i ioaa ia 00, ame na manaolana bauoli, e kikoo aku imua no !sa pomaikai o (ka lahui Hawaii. Maluna o ka ninau, owai la na kanaka kupono no ka hoihoi ana aiku maiuna o kela mau aina i ikiuodti, ua manao ke Koraisina o ke kanalka he mau wahi dala kana ame na keiki, no ka mea o lakou na kanaika leupono loa e haawi mua ia na aina-