Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 8, 24 February 1922 — Page 2
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
WAIHOIA I NA LUNAKIAI KA HOIKE E HOOPONOPONO ANA
Maloko o ka hoike a ke komite oka oihana wai imua o ka papa of na lunakiai ma ka halawai o ka po Poulua nei e koapono ana ia I ka wehe ana I ka apana alna Binamu I ka mailio nui ia nia kekahi hahawa I hala aku. “O ka welie ana I ka apo na aina Binamu I apaua kukulu hale e lilo ana ia I mea hoopemaikai nui I ke aupuni kulanakauhale ame kalana o ie hoi he webe ana aku ia I kekahi mau apana aina kahuahale no ke kuai a he wahi kokoke loa no hoi I ke kulanakauhale e biki ai e lilo koke I na kanaka liilii o kahi loaa a he hoomahuahua hou ana iho ia I na auhau e lona ana I ke aupuni kalona. Aia kela wahi maloko o ke apo o ke kulanakauhale a he wahi hoi I kupono no ke kukuluia aku o kekahi mau hale mamua hoi o ka waiho wale mai no.”
Ua hoapono pu ke komite no ka ha na kokeia aku o na laina palpuwai main a dala mai e loaa ana ma o ke kuai ana aku I na bona a e a oia ku ka lunahoohana o ka oihana wai e hoomakaukau I mau kii ame na kuhikuhi no ka hana ana ia mau aina paipuwai.
Ua hoamanaia e ka papa ka hoomahuahua ana ae I na ukuhana o kekahi mau luna aupuni kulanakauhale o ia hoi he $25 pakahi no ka mahina, e hoomaka ana ma ku Poakolu nei, o ia ka lunanana kukulu hale, ka lunahoohana o nap aka, ka lunahoohana o ka oihana ohi opala, ke kokua enekinia mua o ka oihana wai am eke kokua o ka lunakinaiahi nui.
Holo ma ka heluhelu eluaia ah eke kanawai o pili ana I ke alanui Bihopa. Elua mau olelo hooholo no ka hana hou ana ae I na aiahaka o ka alanui Moi, Haaliliamanu, a o kekahi e noi ana I $3000 no ke alahaka o Wailupe ma ke alanui Waialae. Ua apono ke komite alanui I ka haawina dala o $5700 no ka hana ho@ @@a ao a maikai I ke alanui Lohua ana Pearl City. Ua holo kela ma ka heluhelu ekahi ana. Ehiku mau olelo hooholo e pili ana I na hana hou I kakauinoaia e ka Meia Wilson; o keia mau olelo hooholo, e noi ana ka mua I $600 no ke alanui o Waianae; $5000 no ke alanui pali; I $110 no na lilo o ka ene kinaia no ke ana ana I ka laina paipu aua o Kalihi; $499 no na lilo o ke ana ana I ke laina paipu ana o Waikiki; $133 no na lilo o ka enekinia no ke ana ana I ka apana aine McInereny; o na olelo hooholo no ke ana ana I ke alanui Betela ame ka hana hou ana I ke alanui Mai kono pu ia mau hana hou, aoho hoowina Bain I hoakakaia. Ua vitoia e ka Meia ka olelo hooholo e hookaawale ana I haawina dala o $8000 no ke Kiekiena Alewa no ka laina paipuwai nui e pili ana me ka hooloihi ana aku I ke alanui Judd. O ka hana hou o keia ano ho mea pono e hoolakoia ae me kekahi hona e hoopukaia aku ana a e hoamanaia mai anu e ka ahaolelo kuloko, wahi a ka Meia Wilson, a e hoakaka ana no hoi ke kanawai e pono e hoomoe muala na paipuwai nui mamua o ka hana ana aku I na alanui. Makamakeia I $5000 ma na Bena.
Maloke o ka leka a ka puuku kulanakauhale ame kalaua D. L. Conkling o ka hoouna ana aku I ka papa e hoapono ana oia I ka hoopukaia o na hona o $500,000 no ka oihana wai ma kahi o $250,000, ka huina I noi muaia ai, I mea e makaukau ai he mau bona ma ka lima I ka Manawa e hoamanaia ai ke kuai hou ana aku. Ua waihoia aku ia leka I ke komite waiwai e ka papa.
Ua haawiia aku ka aelike o ka Mahelo A, no ka hoomoo ana I ka laina paipu sua o Kalihi la Marshall & Wichman, o ke koho no kela hana he $128,842.10; o ka aelike no ka Mahele B. ua hawiia aku ia W. T. Boulaon & Co., o ke koho no ia hana ke $48,520.30.
He olelo hooholo ka I aponoia e noi ana no ka hana hou ana I ke alanui Liliha mawaena o ke alanui Wyllie ame Judd. O ka haawina dala I hookaawaleia he $11,809.78. Ua lilo ka aelike no keia hana ia B. J. Lord.
He mau olelo hooholo ka I aponoia e noi ana I ka haina o $3300 no ke kuai ana I mau lako hana no ke kahua paani, ka hoopiha ana emo ka hoomoe ana I laina paipo wai no ka Paka Dole.
HOOKU I ME KE KAA OTOMOBILE A EHA LOA.
Ma ka heta 12:10 o ke auwina la o ka Poaha aku la I hala ka mako ana ana o kekahi Pukiki wawae muumuu nona ka inoa o Manuel Moni@ Midro o ke alanui alapai, maloko o ka hale ma’I Moiwahine, mamuli o ka eha kukonukonu loa I loaa ma kekahi ulia kaa otomobile ma ka la 3 o Feberuari I hala.
Ma ke ahiahi loa o ka la 3 o Feberuari e noho ana oia maluh@ o ke kipaepae mahai o ke alanui mawaho m@@ o kona hale ma ke alanui Alapai kokoke I ka hale hui Lusitania, ma ka Manawa o ka holo ana mai o kekahi otomobile o kalaiwaia ana o Loweli, @e koa no ko Papu Kahauiki a o ka @u
kahela J. Hyland ke kau ana iluna o ia kua, a pilia mai la ka wawae maikai ona, me ka haki pu o kona wawae kui oiai he wawae muumuu kona a me ka wawae laau I kuiia ae I hiki ai iaia ke hele, no kekahi mau makahiki lehulehu I hala hope aku nei.
Ma ka hero 10 o ke kakahiaka Poalima nei ka maiamaia aua o kona anaina hoolewa maloko o ka halepule Katoliha, a ma ka pa ilina o Koula I hoomoeia aku ai kona @ino lepo.
Ua hamauia oia ma St. Michael, A@orea, Portland he 50 a oi makahiki I hala aku nei, a no na makahiki hoi he 40 kona noho ana ma Hawaii nei. Ua haalele iho oia ma keia ao he wahinekanemake ame eiwa mau keiki amen a moopuna ho lehulehu e hoomanao mau aka nona.
KE ANO O KE KALAIAAINA
(Kakauia e Z. P. K. Kawaikaumaiikamakaokaopua.)
(Hoomauia mai)
Elike me ka nui o ka ke kanaka hooikaika pono ana, ame ka pono ana e haawi aku ai no ha’I, pela e loaa ai laia kaua. O ia ko ke Akua manao luli ole. O ka poe ku e I keia manao o ke Akua he pae aihue lakou, he poe powa, he poe lawe wale. Ina kii hala ole mai ko na aina e, a lawe I keia aina no lakou, a lawe I koonei waiwai no lakou, ua ike no kakou, he kaili wale ia. No ka mea, na piha pono keia aina I koonei poe, na na kanaka oonei I hooikaika, a loaa ka waiwai, aole pili iki keia waiwai I na kanaka o ka aina e.
A ina hooikaika na kanaka o Hawaii, a loaa ka waiwai, aole pono I ko Maui ke kii aku me ka uku oke. Aole pili iki kela waiwai o Hawaii I na kanaka o Maui. Ina he mea pono ke kii wale aku ko Maui, alaila, pono no ko Beritania ke kii wale mai I keia paeaina. Pela no ko na kulanakauhale. Ina hooikaika na kanaka o Lahaina, a loaa ka waiwai, alaila, aole pono I na kanaka o Wailuku ke hele mai a lawe aku I keia waiwai me ka uku ole mai, elike me ka uku ole mai, elike me ka manao o ka poe no lakou ka waiwai. Pela no hoi na kanaka pakahi.
Ina hooikaika kekahi kanaka a loaa kana waiwai alaila, aole mea ma ka honua nei e pono ke kii aku, a aole, na’u keia waiwai, aole mana. Ina pono kekahi kanaka e ae e kii aku a lawe wale alaila, ua pono no ko Beritania ko kii mai a lawe wale I keia paeaina no iakou. Makehewa wale ka imi waiwai ana, ke maopopo ole keia pono o ke kanaka. Ina manao ke kanaka aole o malu kona waiwai, alaila, aole hiki iaia ka imi, aole ia e ikaika ma ka hana.
Nolaila pono @ imi mua a Akaka waiwai kupono I kela kanaka I keia kanaka, alaila, hiki pono ke hooikaika ma ka imi waiwai ana. Pono e hoakaka mua I ko ka mea a@ua, a I ko ka mea hana; I ka mea kupono I na @lii, ame ka mea kupono I na kanaka. O ia ka mea mua I ke kalaialua aha; I kaawale ko kela mea ko keia aole hihia kekahi I kehkahi, aole huhu kekahi I kekahi.
Ma kela olelo, ua maopopo ka hewa o Wiliama ka Lanakila, I kono hoolilo ana I na aina nui he iwakalua, I wahi nahelehele I wahi nahelehele I wahi hoi e holo ai ua holoholona hihiu, ua maopopo no hoi ka hewa o ka hoolei ana I kekahi ai, I mea o kuai nui ai kekahi ai. Ua maopopo no hoi ka hewa o ka haawi nui ana I ke ai a ke kanaka na na holoholona waiwai ole. No ka mea, ua maopopo ko ke Akua manao I ka ai, o ka ai kupono I ke kanaka, ua ke kanaka no ia.
Ua maopopo no hoi ka hewa o ka poe @@@ aku I ka malakeke, nino ka palaoa, ame kela mea keia mea a ke Akua I haawi mai ai I mea ai, a puhi a hoolilo I mea e ola ole ai ke kanaka. Ua maopopo ka hewa o ko tureke hookapu ana I ke Kai Eleele, aole e holo na moku o na aina e malaila. Ua maopopo no hoi ka hewa o Beritania I ko iakou hookapu ana I ko na aina o aole lawai’a ma na ahua o Nu@analani; no ka mea, ua haawi mai ke Akua I kela mea a nui, aole I pili aku ka lima kanaka ma ia mea; aole na ke kanaka I hooholo I ka I a malalia. A pela no na kai o Beritania; o kela mea keia mea a ke Akua I haawi mai ai a nui, ina aole I pili aku ka lima kanaka, pono @o I kela mea keia mea, e kii aku a lawe wale.
Pehea hoi e malu ai na aina, amen a kanaka, I hana ino ole kekahi I kekahi, a ke’ake’a ole kekahi I kekahi. O ia ka hana a na @lii, a nolaila I haawi mai ai ke Akua I ka oihana alii, a he oihana nui ka lakou. @@a hooikaika kekahi kanaka ma ka ma@iei, pono e ukuia oia elike me ka nui o kana hana ana.
Pela no ka lawai’a, am eke kahuna kala am ekela kanaka hana, keia kanaka hana. A pela no hoi ua ‘lii pono e ukoia mai iakou elike me ka nui o ka iakou hana ana ma ka iakou oihana. Ina malama maikai iakou I ka aina a kau I na kanawai pololei, a hoopili pono I kela mea hewa I keia mea hewa a hoomalu pono I kela kanaka keia kanaka hewa ole; I lawe ole ia hana, a ke’ake’a ole ia oia, aole hoi e hookaumahaia, ina pela ka hoomalu ana o na ‘lii I ke kanaka, alaila, pono e ukuia mai iakou, elike me ke kanaka paahana, elike hoi me ka kiai I hoolimlimaia.
Ina olelo aku au I ke kanaka, “E noho oe a kiai I ko’u pa, ame ko’u waiwai, a I na komo mai ka holoholona, e kipaku aku a I na hele mai ka aihue, e paa oe,” alaila, e olelo mai no kela kanaka ia’u, “Aole au e kiai wale I kou pa; aka, iua uku mai oe ia’u, alaila kiai no au.” Alaila, ae no au, “ae, e uku aku @o au.” Ina pela ua makepono ko’u lilo, no ka mea, ua malu au ame ko’u pa, ame ko’u waiwai.
Ua makepono no hoi ka puhi o ka @upa kiai, ua loaa kana, o ka uku pono a’u I olelo mua ai iaia. Aka, I na hoamoe eia a kiai ole, alaila, aole pono iaia ke uku iaia, a ina kii mai oia I ka’u he aihue la, a he lawe wale. Aole nae I olelo mua na kanaka I na ‘lii o keia paeaina.
Ua ili mai ka iakou noho ana no iakou. Aka o kea no o ken oho ana, ua like ia me ka noho ana o kela kini hoolimalimala. Ina kiai pono iakou I na mea apau o ka aina, a malu no kanaka ame ko iakou waiwai, alaila, ua makepono ko iakou lilo ma ka auhau pono ana, a ua makepono no hoi ka lohi o na ‘lii I @a malama ana I ka aina.
O ko iakou luhi, ame ka malu I iona I ua kanaka, o ia wale no ko iakou kumu pono e waiwai ai iakou, aole o ka aina; no ke aupuni ia, ua pili I na kanaka apau; aole pili I ke kino alii wale no. Aole nae e pono ke ukuia na ‘lii no ka luhi o ko iakou kino wale; aole hoi ao ka hana a ko iakou lima ka uku. He lahi okoa ko iakou. He hana nui loa ka hooponopono I ke aupuni. Nolaila, aole pono ke hoohalikeia ka uku o ke alii me ko ko kanaka maoli. Pono e nui okoa aku ko ke alii, elike me ka nui o kona luhi a me ka maikai I loaa I na kanaka @@@ ka hana ana. Ke olelo mai nei ke kalaiaina o Farani; he mea hoowahawaha ka malama aina ana, ke malu ole k@ waiwai apau o na kanaka.
(Aole I pau.)
KA VICTROLA
Ka Meakani Mele Kilakila – he meakani e pono e loaa ma kou home. Kauoha mai I na buke hoakaka o na Pahuolelo amen a Papa Leo Mele.
NA PIANO PAANI
NA ROLA PAANI
NA PEPA MELE HOU
NA PILA AHA
Ame na mea apau pili I na mele.
Bergstrom Music Co.
1020 Alanui Papu Honolulu
He Pahuolelo
Victrola Anei
Kauma ka Home?
K@ kuai nei makou I na an@ like ol@ o keia mau mikiai mai ka $25 a pii aku.
Maanei e loaa ai na Papa Leo Mele hou, na Mele Olelo amen a Pepa Leo Mele.
Ma kea no nui, NOU MAKOU MA NA MEA PILI MELE.
Hawaii Sales Co., LTD
Nuuanu, kokoke I ke Alanui Moi.
Hale Uwi Waiu
-o-
Mapulehu
PUKOO, MOLOKAI
E hooholo ana I ka MOKUKUNA OESOLINA
Leleiona
Mawaena o na Awa o Honolulu me Mookai
Geo. P. Cooke,
Ona.
Poe Lawe Hau me Waiu.
HE HOALOHALOHA NO
MR. JOHN K NAKUINA.
O makou o na hoahanau amen a haumana Kula sabati me C. E., makua ame opio o ka Ekalesia o Hau@ia, ma o ko makou mau komite la.
Oiai, ua oluolu I ka Makua Lani ka lawe ana aku I ka uhane o ko makou hoapeahana. Mr. Jorn K. Nakuina ma ke Sabati, Ianuari 22, 1922 mauka o ke kahawai o kaliuwau, me ka make ulia, ma o ka hauleia ana e ka pohaku a pa mahope o ke kua, Walohia wale!
He heahahau oia no keia ekalesia, a he haumana Kula Sabati a he iaia hoahana no ko C. E., makua, a he lima kokua hoi no keia mau aha ekolu I hoikeia maluna ae, a waiho iho la I ke kino lepo mahope nei, me ka minamina nui ia, a ko ae la ka k@ Buke Nui I palapalaia ma Kinohi 3:19 hapa hope.
No ka mea, mailoko oe I luweia mai ai; no ka mea he lopo ao oe, a e hoi hou aku oe I ka lepo.
Nolaila ke nonoi nei ka makou leo pule I ka Makua Mana loa, lawe aku I na kaumaka amen a Iluulu apau, a ka makuahine I hoolneleia I ke keikikane, ame ka kaikuahine hoi I ke kakunane ke kupunakane I ka moopuna, a na ka Haku nona ka lani ame ka honua e holoi ae I na waimaka apau o kakou.
Nolaila e hooholoia: E hoounaia I hookahi hope o keia hoalohaloa I ka makuahine am eke kaikuahine am eke kupunakane, a I hookai hope I ka Nupopa Kuokoa, a hookai I ka Iloaloha.
O makou iho no na komite,
Komite Ekalesia
REV. G. M. KAUAULALENA
Komite Kula Sabati
WM. I. KANAKANUI,
Komite C. E.
SAMUEL K. KAHELE,
@uula, Oahu, Feb. 8 1922.
Ka Pila
GRAFONOLA
COLUMBIA
Maopopo ka Wa e Pau Ai. Na ka mea hoopaa nona iho a makaala ia mea nou. Ua hiki ia o eke huiahuia ahiki I ka huamal@ hope loa.
Uku Liilii ke Makemakela
Thayer Piano Co.,
LIMITED.
148-150 ALANUI HOKELE
Papa
Na Lako
Kukulu Hale
No ka hoahu Ana I Kou Wai ma na Pahu Wai Papa Ulaula o 5000 a 10000 Glani.
E hoolakoia aku no na kumukuai amen a hoakaka ia o eke noi mai.
ALLEN & ROBINSON, LTD.
Honolulu, T H.
HE $75,000 KA MRS WILCOX MAKANA NO KA HALE HOAHU BUKE
No ka momaikai o ka lehulehu ma o ke kukulu ana I kekahi hale hoaha buke ma Lihue Kauai, elike me ka hale hoahu buke e ku mai neei ma Honolulu, he $75,000 ka Mrs. A. Wilcox makana o ka haawi ana ae no ia hale e kukuluia aku ana ma nei mua aku, a mamuli o ke nei a ke kakauolelo o ka ahahui Public Library o Kauai I ka Lolo Kuhina Harry Irwin maka Poaha o ka pule aku ia I hala no ka huli ana aku ma na alahele a pau ma ke kanawai no ke kahua mamua ae o ke kukul@ia ana aku o ia hale, I hoomaka ae ai ka lolo kahina e hana ma kona aono I mea e holopono ai ke kukulu ana ia hale, He palapala hooia I mea e loaa ai ked ala I hookuawaleia ai e ka ahaolelo no na hale hoahu Buke o ka lehulehu ka I kakauinoaia e ke Kiaaina W. R. Farrington, ma ia Poaha.
Maluna o kekahi o na aina o ka mahiko o Lihue e kukuluia aku ai ia hale, a o ia kahua kahi e kukuluia aku ame o ia hale he makana ia ma ka aono o ku mahiko, pela ka lono I hoikeia ae.
Kuai I na Nupepa me na Buke Nupepa
Buy YOUR MAGAZINES, NEWSPAPERS AND PERIODICALS BRAIN FOOD FISHER ʻ S NEWS CART registered trade mark FISHERʻS NEWS AGENCY. P.O. BOX 1224, HONOLULU. T.M. WE TAKE SUBSCRIPTIONS
Ma ke Kaa Lawe Meahou a Fisher
CITY MILL CO.
Kekahi o na hui kahiko loa ma Honolulu nei.
Poe kuai Papa, Pilihale, Pena, @a iako Paipu, na laau Puka Aniani me Panipuka, iako Pili Hao; na mea no apau no ka home ma ke kumukuai oluolu loa.
Kukulu makou I na hale ma ka uku liilii ana, me na hookaa liilii.
O ka oi loa aku no ka poe hookuonoono.
MAI POINA – HELE MAI IA MAKOU.
Kihi o na Alanui Moiwahine me Kekaulike. Honolulu, T.H.
Ke Makemake Pukou I na Lako
E ka Poe Hookuonoono
No ka home a no ka aina mahiai paha e kupa ae ma ke Keena o na Lako Pili Hao o ka
AMERICAN FACTORS, LTD.
No na mea elike me keia: Kapuahi. Lako Halekuai me Pa. Lako Mahiai. Meahana Mahiai. Meahaa Kamana. Pili Hao a Ano e Ae. Uwea Pa Moa me Pa. Pena me na Palaki. Aila me Vaniki.
O ke Kanaka Kuai I na Lako Hana Maikai ua Lanakila e no Oia I ka Hapa o ka Hakaka
Aole hiki ia o eke lawelawe I na hana maikai me na meahana inoino. O ke kanaka e hoao ana e hana me na meahana inoino, e hoea mai ana I kona wa e kiola ai, a kuai I na mea kupono, ina he noonoo oia. Aka nae ua poho wale ka Manawa ame ka dala ma ka hana ana pela. Ke kuai nei o Lewers&Cooke, Ltd., I na lako hana maikai wale no.
Ke malama nei makou he ahua piha pono laula o na
Lako Mahiai ame na Lako Kukulu Hale
HE MAKEMAKE PAHA KOU I
Ko’I, Kipikua, Kopala, Ho, Hamare, Pahiolo, Ko’I Liilii, na Lako
Kamana piha pono, Hoana Hookala, Pakeke.
Papa, na Lako Hao, Pena, Aniani
Kakau mai a I ole kipa mai no na hoakaka. E hookoia no na kauoha apau ma ka leka me ke akahele ame ka hikiwawe.
LEWERS & COOKE, LTD.
Honolulu
Ka Pipi o ka Aina Hanai Holoholona o Parker
O keia I’o pipi momona, ka pipi maikai hookahi ma ka makeke, a ke kuai hoolilo nei makou, ma ke kumukuai haahaa, me ka hoopono maoli.
Eia keia mau kumukuai malalo loa iho o ko na makeke e ae, a hui pu iho me na kulana maemae e hoohanaia nei e makou ma ka lawelawe ame ka hoahu ana I na I’o pipi, he mea pono e lilo ko makou makeke I makeke nou.
Pipi Ku Mokupuni……15c o ka lb.
Kulana Aoao o ka Pipi..15c o ka lb.
Ku’eku’e Pipi………….12 1/2c o ka lb.
Pipi Palai Iwi Hoehoe…15c o ka lb.
Pipi Palai Uha…………15c o ka lb.
Kulana Aoao Koala……12 1/2c o ka lb.
I’o Hipa Ku…………….10c o ka lb.
I’o Hipa Ku’eku’e……...10c o ka lb.
I’o Umauma o ka Hipa…10c o ka lb.
Waiubaka Maile………..55c o ka lb.
METROPOLITAN MEAT MARKET
Alanui Moi