Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 8, 24 Pepeluali 1922 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

O kekahi o na ninau nui a ko’iko’I a na mana

Koho baloka apuni keia teritore e noonoo ai

Iloko o keia mau la hakoko kalaiaina. Aole no ka

Pono koho wale aku no, e puka kekahi o na moho.

No ke pani ana ae I ke kau I koe o ka elele kuhio.

Ma keia kau koho baloka kuikawa o kakou I elele

Lahui mai Hawaii aku nei; aka I kanaka. Nana

E hoopau pono aku, I na koena o na hana a ka

Elele kuhio I hookaika ai, a pau ole, e waiho la

Ma wakinekona.

 

Ua oki puia ae ka ka elele kuhio hana ma

Wakinekona, ma mamuli o kona kikoo koke ia ana

Mai e ka make, a o ke panihakahaka aku ma kona

Wahi, he kanaka ia, e ku ana maluna o ke kahu

Ahana a ka elele kuhio I ku ai, a I kohoia ai oia

A puka I ka makahiki 1920 o ua kanaka la, oia

No @ Harry A. Baldwin, ka moho a na republika

I wae ae ai, no ke kulana elele lahui a hoopaa

Aku iaia, e hooikaika, a e hooko maluna o kela

Kahuahana hookahi.

 

Ua apono ae, ka ahaelele repubalika, o ka

Noho ana ma ka pule aku nei I hala, I ke kahua

Hana kalaiaina o ka 1920 a ua wae ae ia ahaelele

Ia Harry. Bladwin I kanaka nana e hoopau po

Noaku I na hana I koe maloko o kela hakuahana.

Na hana I hiki ole I na moho e ae e alualu nei i

Ke kulana elele lahui ke hooko aku, o Baldwin

Wale no, ka mea I hoo paaia maluna o ia kahua

Hana, aole ma kekahi ano e ae.

Ina ke mau nei no ka manao aloha o na mana

Koho o keia teritore no ‘ka elele kuhio, a I ma

kee me na nao mahalo no kana amu hana ma

wahinekona, no Hawaii nei amen a makaaina

o keia teritore; he hookahi wale no hana a na

man koho e hoike ai ia ke koho ana aku ma ka

la 25 ae nei o maraki’ia Harry A. Baldwin.

He mea hookahaha I ko kakou manao, ka hoo

Loli ana ae nei o ka aoao demokarata I kona

Kulana oiaio, a hoike mai I ka mahalo ame ka

Makee I ka kuhio mau hana ma wakinekona

No Hawaii nei a e hooia aku ana ko kakou ma

nao kahaha. Mamuli o ke kahuahana a kela aoao

kalaiaina I apono ai ai e haawi ana I na kakoo

ana. I ke kanawai hoopulapula a kuhio I hooika

ika ai no ka pono ame ka pomaikai o kona lahui

me ko kakou ike no nae o ka aoao demokarata

ame ka moho elele a kela aoao kalaaina,  ka mea

kue loa, me ka hoino ia kuhio, maluna o ke ka

nawai hoopulapula. Ma ke kau koho baloka aku

nei I hala.

Ma ke kahuahana a ka aoao demokarata I puka

Ne nei I kea kea a I hoopaaia ai ka moho elele

Lahui a kela aoao, malalo o ia kahuahana; aole a

Kakou hoohewahewa ana aku ma ke ano, he

Hakuahana keia I aponoia ae, a e waihoia aku

Nei imua o na mana koho, no ka piepiele baloka

Me ka manao ma ka hoike ana ae I na manao

Mahalo, no ka kuhio mau hana ma wakinekona

No ka “maikai pookela I loaa I kona lahui” he

Mea ia e puni wale aku ai ka lehulehu, a koho

Aku I ke kanaka a lakou I ike ai, me ko lakou

Mau maka ponoi, a I lohe ai me ko lakou mau

Pepeioi, I ka hoino ame ka hailuku ia kuhio ame

Kana mau hana.

Pehea la e hiki ai I ka aoao demokarata a ia

Mccandless ke manao iho, e koho ana na re

Publika, amen a demokarata noonoo akea, I ke

Kanaka I kue loa ia kuhio, o ia ka mea nana

E hoopau pono aku I na hana I koe a kuhio ma

Wakinekona? Ina ke ola nei o kuhio I keia la.

Aole loa e loli ae ka aoao demokarata ame mc

Candless. Mai ka hoino mau ana aku iaia ame

Kana mau hana ma wakinekona, aka aole o ku

Hio me kakau I keia la, ke waiho nei nae kana

Mau hana no kona lahui I kiahoomanao nona ilo

Ko o ko kakou noonoo; e hiki ana anei ia kakou

Ke manaoio aku; he wahi lihi mahalo kekani ilo

Ko o McCanp.-dless no kona hoa paohihi maluna o

Ke kahua kalaiaina, no na makahiki lehulehu?

He hookahi no pane maopopo loa; no kona

Akenui. E hookoia kela uni kahiko iloko ena

Hoea I wakinekona, ma kea no he elele mai ha

Waii aku nei, pela wale no oia I holo ae ai mala

Lo o ke koloka o ka hookamani a uwalo aku imua/

O oukou e na mana koho, e hoouna aku iaia i

Ka ahaolelo lahui, no ka hoopau ana I na hana

I koe a kona enemi kalaiana. E hiki anei ia

Kakou ke @ I ke kanaka o keia ano I waki

Nekona? Aole loa!

//Ke waiho nei ke koena o ka kuhio hana ma

Wakineknoa, me ka pau ole, a no ka hoopau ana

Ae ia hana, ua ili mai ke koikoi maluna o na

Mana koho o keia teritore, ka hoouna ana aku

I wakinekona. I ke kanaka I hoopaaia maluna

O ke kahuahana a kuhio I ku ai, o ua kanaka la.

Oia no o Harry A. Baldwin; me ka puni ole aku

I keia maunu kii baloka, I wahi no oukou e na

Mana koho, e haawi aku ai I ko oukou mau ba

Loka I ka moho elele demokarata, I wahi nona

E kohoia ai a puka.

NA KUMU A NA HAWAII E

KOHO AI IA BALDWIN

Ua wae ae ka ahaelele repubalika ia harry

1. A.         Baldwin. I panihakahaka ma ka makalua o ka

Mele kuhio, mamuli o ka manaoio ana o kela

Ahaelele, oia ke kanaka kupono loa, e hoouna

Aku ai I wakinekona, no ke koena o ko kuhio

Kau.

O ka hou. H. P. Baldwin, ka makuakane o

Harry A. Baldwin, ka mea nana I hapai mai.

Iloko o na paio hahana ana, a na hoa o ka aha

Elele repubalika, o ka 1902, I ke keikialii kuhio

Kalanianaole, I moho elele lahui ma ka aoao re

Pubalika, ua kohoia oia a puka I kela makahiki, a

i na kau koho baloka apau mahope mai, ahiki

wale no i kona waiho ana mai i kela kulana, e

pau ana i keia makahiki.

O ka hanohano i loaa i ke keikialii kuhio ka

lanianaole, no na makahiki he iwakalua; he hano

hano ia i loaa like i na hawaii apau, a i na mda

kaainana hoi o keia teritore, a ke noho aie ner

kakou ka lahui hawaii, i ka makuakane o ka

moho a ka anao repubalika, e holo nei, no ke

pani ana ae i ka hakahaka o ke keikialii kalani

anaole; he aie a kakou e haaheo ai, ke panai aku

i ka hana a H.P. Baldwin, ma ke koho ana me

na mano lokahi i kana keiki, ma ka la 25 ae nei

o maraki, i elele lahui na kakou wakinekona.

He hawaii o H. P. Baldwin, ma ka hanau ana

he hawaii oia ma ka mano ame kana hana, o

na kanaka hawaii apau i makaaina iaia ame

kana mau hana o lakou na hoike oiaio loa, no ka

pilipaa o kona noonoo no na hawaii; o na kupa

âme na kamaaina o maui, ka poe na lakou e hoo

ia mai, no keia mau ano kilakila iloko on a; a

o ka mea oi loa aku i loko o Harry A. Baldwin,

o ia no kona kulana kristiano oiaio a makee i

ka pono.

O ke kanaka i loaa iaia kela mau ano kaikai

ae la, o ke kanaka ia a kakou na mana koho o keia

teritore, e hoouna aku ai i elele mai hawaii aku

nei no ka ahaolelo lahui no ka mea e lilo ana oia

i mea kue aku me ka ikaika, i na hooponopono

ahaolelo, e hoo;ilikiaia mai ai na hawaii ame

keia teritore; a e lilo pu ana ioa, i mea haawi aku

i na kokua ana, ma na hana apau e pomaikai ai

kakou ma ke ano laula.

Malia paha e olelo mai ana kekahi poe, o mo

Candless kekahi o na kanaka kokua nui i na haw

aii; aole makou e hoole aku ana ia mea, aka o

kama kokua, aole ia no ka manao aloha maoli a

kokua i'o mailoko mai o ka puuwai, aka no ke

ake wale aku no i kekahi mau pomaikai e loaa

mai iaia, mai na kanaka hawaii mai; nolaila o ke

kanaka o keia ano, ua hiki ole ia kakou ke hilinai

e lilo oia i elele na kakou i wakinekona.

A hoea mai i ka la koho baloka e koho me

na manao lokahi i ke kanaka i hoike mai ma kona

mau ano apau he hoaloha nou e ke kanaka ha

waii mai nana i ke aiai ana no he la ma keia mua aku, e

naka la, oia no o Harry Baldwin; a e hoomanao

hoi, e hoea mai ana no he la ma keia mua aku, e

hiki ana no ia kakou, ke hapai ae i hawaii ku

pono ma kela kulana, me na kokua ana mai a

na hoaloha oiaoia o na hawaii.

 

KA NINAU HOOPAE LIMAHANA

      Eia na moho elele kuokoa Jonah Kumalae ame

Mrs. Mary Haaheo Atcherley, ke kalele nei i ka

laua hooikaika baloka ana, maluna o ka ninau

hoopae limahana, ma ke ano, o kekahi ia o na

hana ino loa, a hoopilikia mai i na limahana iloko

nei o ka aina, e pahele ana i ka manao o na mana

koho elike me ka hiki ia laua ke hana i wahi

e koho aku ai na mana koho ia laua, a i kekahi

paha o laua a puka i elele na hawaii i wakinekona

      No ka hoonaauao ana aku i ka lehulehu ma

luna o keia ninau, ke makemake nei ke kuokoa

e kukulu aku i keia mea oiaio ame ke kahua

i ala mai ai ka ninau hoopae mai i na pake i

 hawaii nei

      O ka oihana mahiko ma hawaii nei o ka oi

hana hookahi wale no ia nana i kokua nui aku

i ka neemua ana o ko kakou hookele aupuni ana

ma hawaii nei; in a aole ia oihana na ili mai ke

koikoi maluna o na makaainana, ku uku ana i

na'auhau nunui i ke aupuni.

      O ka oihana mahiko, ka oihana nana i hoolako

akui hana, na na oihana kalepa a hoopukapuka

waiwai iloko nei o ka aina; in a aole kela oihana

aole mau moku halihali ukana kipa mai i ha

waii nei; aloe hana a na kanaka poola; na hui

kaa halihali ukana. na ano hana like ole iloko nei

o ka aina; aohe mau mokuahi holo pili aina.

      No ka hoomau ana aku i ka nee ana o keia

mau oihana like ole imbue, a no ka hoomau ana

aku i na limahana, o kela mau oihana, e ohi i na

ukuhana nun pela wale no i makemakeia ai

e hookomo mai i na limahana pake i hawaii nei

no ka noho hana ana ma na mahiko, no kekahi

manawa i kaupalenaia, nolaila o ka ae ana aku i

na a'o lalau ana a na moho, i lawe mai i ka ninau

kue limahana, i kahua kii baloka, he hana ia e

ili mai ai ka pilikia maluna o kakou.

      Ua hamau ke kahuahana a ka aoao kemokara

ta maluna o keia ninau; aka nae aole kakou i hoo

hewahewa. i ke kue mau o McCandless i ka

ninau hoopae limahana; no ka hoopohopo anei,

o loaa ole iaia ka baloka,  ke kumur o keia noho

hamau ana? ua maopopo i na demokarata ame

na repubalika. maluna o keia ninau, mai haawi aku

i na baloka ia lakou.

      Ua hooholo ko kakou ahaolelo kuloko, no ke

kupono o keia ninau, a ua hoounaia aku na komi

sina i wakinkona no ka hooko ana i ka make

make o hawaii nei, o ka hoala ana ae i na kue

ana i kela ninau iloko o keia manawa kalaiaina

o kekahi haha hoohaahaa loa ia i ko kakou aha

olelo, a ia hawaii nei.

Ma ka la 8 ae nei o maraki e paa ai ka buke

hopaainoa o ka poe kupono i ke koho baloka

no laila e hele ae e hoopaa i na inoa i keia wa,

i loaa ai ke kuleana e koho ai i na moho elele,

ma ka la 25 o maraki e hiki mai ana!

 

Nuhou Kuloko

      Hele o aala paka, a piha ku'i i ka

põe makaikai ma ka poakolu iho nei,

ke hele la a "Lei Kohala i ka nuku

na kanaka"

      On na hoolilo o ka mokuahi hou o ka

hui mokuahi holo pili aina, ke paa i ke

kapilia, e hiki aku ana ia ma kahi o

ka $1,027,000.

      Maike kakahiaka o keia poaono, iho,

he kuai laulau ka Mrs. Chilton ma ka

makeke teritore. Mai Poina i ka naue

ae, he @ kekahi ono e kauia

mai ana, he nui ka ono. Naue mai.

      Ke pialla nei ka ipuhan kalaiaina i

keia mau la, a eia na moho elele lahui

me ko laku mau paalalo ke hoomaka

mai nei i ka hooikaika baloke ana, e

hoomaka ana mai ka mokupuni mai o

Hawaii.

      Ma ka poalua iho nei i hookomoia

aku ai ka pepa holo moho o harry A.

Baldwin, no ke kulana elele lahui, ma

ka aoao repubalika, me na inoa he 74

i kakau maluna o kona palapala holo

moho.

      Ma ka mauna kea o ka la apopo

e holo aku ai o senatoa J. H. Wise

no Hilo, no ka hooikaika baloka ana

mahope o Harry A. Baldwin, ka moho a

ka aoao Repubalika no ke kulana elele

lahuna.

      Ma na hoike i laweia mai i keia ke

ena, mai na wahi like ole mai, aole he

wahi kanaloa iki, no ke kohoia o H. A.

Baldwin a puka, i pani ma kahi o ka

elele kalanianaole, no ke koena o ko

na kau i koe.

He leka ka ka lunakiai J. I. Silva

o Kanai i kakau mai nei i ke kiaaina

Farrington, e hoike mai ana, no kona

hooikaika aku ma na ano apau i wahi

e lanakila ai o Harry A. Baldwin ma

Kauai, ma keia kau koho baloka kui

kawa.

      Mamuli o ka hana ole o ka aha ma

ka poakolu iho nei, na hoohala ka lu

nakanawai desha i kekahi manawa o

kela la, ma ka makaikai ana i ke kula

hoopololei o na keikane ma wai

alee no ka ikemaka ana i na hana o 

kela kula.

      Ma ka halawai makahiki o ka home

hoohanau kapiolani i malama ae ai ma

ka poalua aku nei i hala i kohoia ae

ai ke  kamaliiwahine kalanianaole i

peresiden, no ke pani ana aku ma ka

hi o kana kane i make, ke keikialii

Kalanianaole.

      No ka haawi ana aku i manawa no

 ka poe kupono i ke koho baloka, e hele

ae ai e hoopaa i ko lakou mau inoa, ma

loko o ke keena o ke kakaauolelo kalau

okalani, e hamama mau ana ka buke

hoopaainoa o ka poe koho baloka, ahiki

i ka la 8 o ka mahina ae nei o maraki.

      Eia ka banake People's Bank o Hilo

iloko o ke kulana kupilikii ma na mea

pili dala, i keia manawa, aka nae, ma

ka manao o kekahi poe i kuleana iloko

o kela banako, e hiki ana no ke uku

piha is aku ka poe apau i hoahu i ka

lakou man dala maloko o kela banako

me ke poho ole.

      Ea makemakeia na lala o ka ahahui

kokua a manawalea o na poolae akoa

koa ae ma ka halepule kahiko o kau

makapili, makai aku o ka hale kaa ki

nalahi o kapalama, me ko lakou mau

aahu makaainana, no ka hele ana i ka

pule ma kanmakapili, ma ka hora 9 a.m

o keia sabati iho.

      Ma ka noho ana ae o ka halawai a

ka papa o na lunakiai ma ka po o ka

poa lua nei, i kanohaiaaku ai ka puu

ku e hoomaka koke aku ke pa'i ana i

na bona aie, no ka huina o $500,000, i

loaa ai he haawina dala, no ka hana

ana aku i luawai hookio hou no num

ann, âme kekahi man hana hou e ae.

      Ma ka po o ka la 28 o feberuari he

anaina haipule hoomano no ka piha

ana o ka 15 makahiki o ke ku ana o ka

ahahui kokua a manawalea a ua make

makeia na lala apau o na ahajui elua

o na poola, ko na kane ame ko na wa

hine, e akoakoa ae maloko o ka hale

halawai o ka ahahui ma ke alanui ho

lokahana ma ka hora 7 P.M. o ia la

      Wahi a kekahi poe demokarata i ka

mailio ae ai in a aole e kohoia ana o

l..L McCandless a puka i keia kau

koho baloka kuikawa, a laila e kauoha

okoa ia aku ana oia e noho, aole e holo

moho elele hou, a e ononia mai ana

kekahi moho okoa, i manaoia, o ke ka

naka ia e hiki ai e lanakila ka  aoao

demokarate, no ke kulana elele lahui

i wakinekona.

Ma ka auwina la o ke Sabati aku la

i hala, i loaa aku ai he heluna nui o ka

opinma, i hiki aku ka waiwaiio ma ka

hi o ka umi kaukani data, i na luna oi

hana federala, maloko o ka rumi o ke

kahi bokele, me ka paa ana ae o wil

aim o'henry, he koa i ka hopaia, no

ka aihue ana i kela opuma, mailoko

mai o ka halema'i ma ka papu o ma koa

ma kahaniki.

 

Nuhou Kuwaho

 

      Norfolk, Va, Feb. 28 Mamuli o

ka hoea ana mai o na luna aupuni

o ka oihana lele i ka lewa a ka

oihana kaua mai wakinekona mai i

hoomakaia ai ka ninaninau ana ma

ka mea e pili ana i ka ulia no ka po

ino ana o ka baluna roma, a make

ai he 34 man ola mamuli o ia ulia.

      Vancouver B.C. Fe 22-- Ua ho

oiaio mai o pe ter veregin, ke poo o

ka hoomana rukini i kapaia "douk

hobors" i keia la i ka lono no kona

hoakaka ana i kekahi manao e kiolaia

aku na keiki a pau iloko o ka muliwai o

ka hoea ana mai'o na luna aupuni

o ka oihana lele i ka lewa a ka

oihana kana mai wakinekona mai i

hoomakaia ai ka ninaninau ana ma

ka mea e pili ana i ka ulia no ka po

ino ana o ka baluna roma, a make

ai he 34 mau ola mamuli o ia ulia.

      VANCOUVER B. C. Fe. 22-- Ua ho

oiaio mai o pe  ter veregin, ke poo o

ka hoomana rukini i kapaia "douk

hobors ʻ i keia la i ka lono no kona

hokaka ana i kekahi manao e kiolaia

aku a he hoohalahala hoi ma ka aoso

o ka lahui no ka oi loa aku o ko kie

kie o ka auhau i kauia mai maluna o

ka lahui. Ia manawa pu ua hoolala

mai oia e haalele na hoahanau apan o

ka hoomana i na hana mahiai a e hele

auwana aku ma kela ame keia wahi o

ka aina, me ke ao ana ame ke ola ana

ma ke ano he papa no na kanaka

hana auwana.

      LONG BRANCH, N. J. Feb 22-- O

Mrs. Sarah Robertson, ka wahine i

hoikeia ae ai ma ke akea ma ka poa

ono no kona powaia ana he $50,000

ka waiwaiio ma na mea gula ame na

nomi, ua hopuia oia i keia la a hoo

piiia ae no ka "hoopunipuni ʻ na po

waia oia i mea e loaa ai iaia na dals

mai ka hui inisua mai. Elua mau ka

naka i huipu me ia ma ia hana i paa

pu i ka hopuia.

      Belfast, Feb. 22-- Lehulehu na

kanaka i hoehaia i keia la iloko o

o kekahi hauna ele hou i ala ae, he

haunaele i, hoohanaia ai la pu ma ka

aono hikina o irelani. ma ka olelo ia

o ke kumu i ala ae ai o la haunaele

mamuli no ia o ka lele ana aku o ke

kahi põe e pepehi i na kanaka oloko o

na haleinurama sinn fein.

      Detroit, Feb 22- Ua hoike ae o

Harry M. Fields, he kalaiwa kea oto a

i paa hoi i ka hopuia maanei i na ma

kai i keia la, he elua mau kanaka

âme hookahi wahine i hoolala no ka

pepehi ana a make ia william taylor,

ka luna hoohana o ke kii onioni lasky,

ma kona home ma los angeles. Wahi

ana ua lawe aku oiai ia poe maluna o

ke kaa otomobile i ka hale o taylor

a mahope o ka pepehilia ana o taylor

ua lawe aku oia i ua poe la i ka

hale hulahula. Wahi hou an, ua

loaa mai iaia he $900 no kona luhi a

haalele mai la ia los angeles. Aole

oia i maopopo i ka manao kumu o ko

taylor pepehiia ana.

OLELO HOALOHALOHA

NO WM. WERNER.

      No ka mea na olaala no i ke akua

iloko o kona lokomaikai nui, ka lawe

ana aku mai keia ao aku, a maiwaena

aku o ka pohai o kamehameha i ko

kakou hoahanou i aloha nui ia ka

mano alii william wener ma ke

kakahiaka nui wale o ka poalua, ianu

ari 3, 1922.

      Nolaila e hooholoia, oiai e hoike pu

aku ana no i ka minamina nui ame ke

aloha no ka mea i hala ame ke kau

maha hoi i kau mai maluna o na ho

hanau apau o ka ahahui kaumualii

helu 3, hui o kamehameha ke haawi

a ke hoike aku nei keia ahahui i kona

hoomaikai kiekie loa, no ka hoahanau

i hala loa no kela haawina pookela,

o ke kuipaa i loaa, a i hoike mau ia

mai e ka hoahanau i hala; a no ka

pauaho ole ma ka hooikaika ana e

noho mau na hoahanau maloko o ke

apo o ka lokahi me ke aloha hoahanau

oiaio i na wa apau e manao ana hoi

no ka pono, ka pomaikai ame ka holo

mua o ka ahahui. A o kona lawe emo

ole ia ana aku mai keia pohai aku,

he oiaio ua hooneleia mai keia ahahu

i kekahi hoahanau oiaio e waia ole

ai kona onehanau, a e pono ai no hoi

kana mau hana.

      E hookolo hou ia, ke komo pu aku

nei eia ahahui me Mrs. Elizabeth

waioli Werner, ka wahine kanemake

âme na lei moi o ko lana kihapai, me

na keiki, âme ka ohana holookoa apan

i hooneleia i ka makua aloha iloko o

ka noho u ana, ke kanikau ame ka

Kumakena ana no ko makou hoahu

nan aloha i hala a ke nonoi ae nei i

ke akua mana loa e aloha a e hoo

maha a hooluolu mai i ko lakou mau

kaumaha.

      E hookolo hou ia no, e hoopaaia keia

olelo hoalohaloha maloko o ka buke

moolelo o keia aahui; e haawiia aku

hoi kekahi kope i ka wahine kanemake

âme ka ahana i aloha ia; a e hoolahaia

aku hoi maloko o na nupepa hawaii

e hiki ana.

      Ahahui kaumualii, helu 3, hui o

kamehameha.

      Ma o kona komite la

J. MAHIAI KANEAKUA

JAMES K. KULA

JOHN HANO

SOI K. KAULIILI

I. K. KAAUWAI SR.

WM. HUDDY

JNO NALEIMAILE

HENRY BLAKE…

A. G. KAULUKOU

Lihue, Kauai, ianuali 9, 1922.

 

KA HAIOLELO KULIU A DEAHA

NO KE KEIKIALII KUHIO

(Mai ka sese hiahi mai).

una ia jonah kuhio kalanianaole i ka

abaolelo lahui no ka mea, o kona inoa

o ionam, o like no auntie oia me kela

iona i holo ai i taresisa. O kekahi

inoa on a o kuhio o ka manao oia he

kapakahi, he kekee a elike me ia anoa

ke ku hio pela no oia e hio ai ma kana

hana. O kekahi inoa on a o kalani

anaole, o ka manao o ia inoa he alunu,

he alii alunu, e ake ana ao oia oia

wale no ke pomaikai aohe nana ana

mai i ka lahui. i ka pau ana o ka

haiolelo a keia kanaka alaila ui mai

la o kalanianaole ia'u a i mai lal hea

ha kau pane no kela mau olelo a keia

kanakai ʻ Ua pane aku au iaia he

kahunapule an a ua maopopo ia'u ka'u

mea e pane aku ai iaia Alaila hoa

kaka aku la au, me ka aui no mae e

ko'u ukiuki i na olelo a kela kanake,

no ka mea, he huhu no na kahunapule

i kekahi manawa; ʻ E kali apau ka na kamailio ana ʻ

      ʻI ka loaa ana i manawa nou e

kamailio ai, alaila i aku la au e ka

mailio ana au ma ka aoao o iona ku

hio kalanianaole. Ua aleia o iona

e ka ia nui, ʻWAHI AU O KA HOAKAKA

ANA AKU, 'a, elike me ka hana a na

hawaii i kela au he pikai no ka hoo

maemae ana ia, lakou mai na mea hau

mia mai, pela o iona, ua hoomaeia

oia iloko o ke kai nai ma o kona lele

ana iloko o ke kai, a mahope o kona

aleia ana e ka i'a nui, a oiai o Ioana

iloko o ka opu o ka ia ia manawa i ao

mai ai ke akua iaia no kana mea e

hana aku ai ke pae aku oia i ka aina

a na ike kakou ma ka moolelo i ka

hoopakeleia ana o na kanaka o nine

va mamuli o ke kalahea ana a iona

e mihi ua mihi na kanaka a na iona

ia lakou ke ola a na ola hoi o iona

ma ke ano he kanaka naauao a mai

kai. O kona inoa elua o kuhoi au

kahiko he ekolu mau akua  a na ha

waii i manoio ai na lakou i hana i

ka lani, ka honua ame na mea apau i

piha ai ia mau mea, o kane ka mea

nana i hana i ke ao holookoa, i kulike

me ka hoakaka a ka moolelo; hookome

iho la kona mau lima i loko o ka ume

ke a hopu iho la i ka ai iloko o ka umeke

a loaa na anoano a @ae la ka lani ame

kona mau mea i piha ai, alaila hoo

komo hou iho la kona mau lima iloko

o ka umeke a i ka opiopi ana lilo ae

la i mau kuahiwi na puu ameke oia ka

honua paa.

      "Mahope a ka pau apa o keia mau

mea i ka hanaia e kane, ia manawa i

hoea mai ai ke akua o lono, ke akua

hooulu i na mea kanu ka ululaau a

pela aku. nana i hooulu i na mea alu

apau maluna iho o ka honua a kane

i hana ai. i kona nana ana ae i keia mau moa apau a ike oia ua maiki

alaila hoea mai la ke akua o ku a ma

hope o kona papa ana ae ma o a nana

nei a ice oia ua maikai na mea apau

aka hookahi mea hemahema i koe e

hoonoho ai maluna o ka honua o ia ke

kanaka, nolaila ua hana iko la oia i ke

kanaka mai ka lepo mai a ha iho la i

ka hanu ola iloko o ke kii kanaka ana

i kahakaha ihe ai, a lilo ae la i ka

naka o keia ka lunakanaway o ka

phono âme ka hewa; a ana pu hoi i ha

na na mea ola apau maloko 9 ka ho

nua a maluna iho hoi o ka honua

      ʻOia ka inoa o kuhio he akua na

na kanaka e nana ana oia a ka pone

âme ka hewa i ka akau hoi a i ka he

ma no kona hooholo ana iho keaha

hou aku la ka mea i koe ana e hana ai

no ka pono o kona aina a no kena

lahui

      @ ka papa o kalanianaole he

alii lewa oo o kona makemake aole

loa e on a iki ane, makemake ola e

hana hou aku i ka mea i loaa ole i

mea e loaa mai ai, aole ma ke ano alu

nu aole hoi ma ke ano haowale aka, ma

ke ano e hoonui ia mai ai ka pomai

kai no kona lahui aole hoi elika me

ia a ka mea ku e i hoakaka ma nei

      Ma keia wahi o ka hoakaka a mr.

desha n ikeia aku ka oni o ke anaina

me na minoaka ma  helehelena o

kela âme keia, a in a paha iloko o

ka halekoa kahi i malamaia ai keia

anaina hoomanao, ua paiakuli maoli

na pepeiso i na pai pai.

      O ia maoli ko kalanianale ano o

ke ola an ua hele aku oia no ka lona

mai o kekahi mau mea mai ka aina

makua mai a i hawaii nei i ka ma

nawa i loaa mai ai o kana mea i make

make ai ua hele hou aku no oia e

noi no kekahi mea hou aku a na loaa

mai, makemake oia e loaa hou mai

a nui aole no ka pomaikai o ka poi

ka kaikahi wale no, aka no ka lahui ma

ke ano laula. o ka mea nui iloko o

kona noonoo i kon manawa e ike ai i

kekahi mea he hana ia nana, e aku ana oia

imua ae ka hooka ana

ia hana.

      I nei manawa mahope o ka wehe

ia ana ae o ua pohai o ka luapao o ka

halelua kupapau ma maunaala a hoo

moeia aku la oia, mahope  o kona bane

ana me ka hoomonawahui a panaleo

ole no ka pono e ka lahui mai o a e a

e moe ana hoi malaila no na kau a

kau mawaena o kona mau ohana i kulu

mua aku, ke hana no koe ana i make

 

make ai e haunia a holo pono a

hana na waihoia mai na kakou o @

pau pono aku. ua kaa iho na @

e nana a e malama aku i kana@

aloha i haalele iho ai mahope @

kana kamaliiwahine, a he mea@

ia kakou e ku mau hahope on a

haawi aku i na lima aloha.

      O ka hana kiekie loa a kalani@

i hana ai oia no ka honikaika@

holo ke kanawai hoopulapula i ka

olelo lahui he kanawai hoopulapula i ka

olelo lahui he kanawai ana i @

lana ai o ia ke kanaway e liki

hoopulapula hou ia na hawaii ke

hui e oleloia nei e make aku @

luna aku o ka papalina o ka lepo

o hawaii a mahope a kona @

ika ana i keia hana nui ao ka

kai o na hawaii ame hawaii

make aku la oia.

      He peresidena o jonah @

lanaianaole no ka hope hoohana

piolani no ka hope hoohana

piolani mo kekahi mau makahiki

lehu i hala a he home hoi ana i

ai i kona noonoo ao ka holomua

hana a ia ahahui o na  @

lana e malama mau nei ia @

no ka ahahui hooulu a hoola @

i kukuluia ai e na alii kala@

kapiolani i ka 1874 a @

hooponopono ana a ia mau @

hana hoomano ne kalanianaole

lamia i ho la ma ke @

mahope aku o ka awai a ke @

wahine kalanianaoleo e noho

lala o na ahahui hooulu a @

hui, me ke lakou mau aahu @

âme na leihula melemele ma @

mau ai

      O kela kekahi o na la i @

ae ai o na ahahui hawaii @nei maloko o kawaiahao ke @

mehameha kaahumana kamaka @

le o na alii ka mamkakaua

nalilo , kiwi cane âme @

peola wahine âme ka owl.

      Malaila pu ae ke kiaaina @

W.E  Farrington ka @

Mrs. Edward Simpson@

Mrs. Summerali ke @

Teritore âme mrs. B. C.

Meia  âme Mrs. John H. Wilson

âme chs chillingworth

wise john c. lane a he @

wale aku o na hoaloha o ke @

mahope o ka pau an o na hana@

loke e kawaiahao na hole aku @

mailiwahine me na lala o na2

hooula a hoola, lahui no @

no ke kua ana i kekahi mau @

luna o ke luapao o ka ohana @

lakana kahi o ke keikialii

aaaole i kauuia aku ai.

O keia malale nei ka papa @

hana o ia la;

Hookani okana Miss

pule a ka haku

heluhela baibala

pule

kalanianaole dirge

na hoolaha

himeni Papa himeni

lulu dala

haiolelo

Hawaii Peaoi

Pule kookuu ……akaiko

 

O KA UWAHI KA HOAILONA AI

PAKELE AI NA KEPANI LAWAI

O KA WAAPA EBISU I

(Mai ka hana ekahi mai)@

puni ma ia po a ma ka la @

ai a komo poeleele ma ka @

ke kapena kasuhana@

hawaii no ka loaa ana o na@

ko lakou hoopakeleia ana@

hora i o ka wanaao i @

ka hoi ana no honolulu@

      I ka hoea ana mai o ka@

i kalaeloa e kakali aku@

waapa ka nakashima maru@

pain kakau aupepa âme na lord@

hui lawaia a ua ekali  pu@

a hiki i ke komo ana i ke awa @

      I ka pili ana mai o ka @

uwape e ku aku ana ke @

a yonemou a i ka hui @

kua me ke keiki a ao ka nui@

aloha na hookaheia na waimaka@

laila a na hookpaia mai hoi@

me na manoa aloha a ua hoo@

wai maka malaila o na@

waapa i nahaha ai oia e @

kapena y hiromaka @

b. okumura  ok miyasaki@

mea o lake i make @

Hel hotia ae me ka awin no@

home@

      Ua makua mua na ka@

ma ka uwapo ma ka manawa i@

ai ka waapa a hoihiia kau na@

ko lakou mau hele ua manaoia@

e hoihoi ia lakou i ka halema@

mamuli no e ka maekmake o @

e hoi no lakou i ke lakou mau@

hoomaha ai na hookeia mai ia

lakou.

Mamuli e keia nalowale loihi @

ka kima i hole aku ai na@

lawaia e ae e huli a o ke kumu @

ia i mele ai makeke in a ia@

      Ma ka po o ka la apopo ka@

hope loa e ike ai i na hana ku@

waiwa a ka hui malo @

nei o ala paca.@

Hoolaha lulu manawalea @

apau o ka hui kokou a manawa@

na oiwi hawaii e lulu koke mai@

hookahi dala manwalea no ko@

heahanana sane a maey i hapalele@

keia ola ana maliko o na le he@

kola mai ka la e paka aku nei hekaha@

Ma ke kanoha @

R.N KAHALEPONA

Kakawolele H.K.H O

Feb 17, 24, Mar 3.