Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 1, 6 Ianuali 1922 — KE ANO O KE KALAIAINA. [ARTICLE]

KE ANO O KE KALAIAINA.

(Kikauia c Z. P. J mukaokaopua.) • • .!-'••• (iloomauia .nxft : <). •'.** 3. . Eia ke kolu o. na mea- r koihō ilipko. o >kiraintmitrai; uo* ia $t> ianika 'i |tii!tnua hponoi 'in# fre <&»**Ah. e ; *a< huii, ;IHpultt ilt> hoi/. ame na Ijjjsß!ft)feB. Ibs ; W īfenaiui kuluiiula jio 'kanA ;.4)plk 4mare, o bao iaaa tfahuni[ - lapaau, o laau w k&na;

kana e $osft mai na mea.t!s* e m&nao ai kuai;4p#tu 4. £Ī& kft eha 0 na mea i <feftpaia ht ■kumawaiwai, o oa mea «pau i. 'kanaiaa paa maluna o ka aina, he lo'i paha, { he loko paha, he laau hua 'paha; a o | 4ajm,ea,aku ia wea ajy/. ' j •5. ,liia ,jca:* iima o »a me» i kapaia he iiumuwai-n-ai, o kela mea kēia mea 1 paa i ka e hiki ponp ai ka hana a ike kan&ka e manao .ai. Ina Ue dqla, 0 ia, ina ke waiwai e, .0 ia no. .0 ke 4a}a ;ka «WiPa e kiki pono ai na kana O k,e da\a i .hooheleleiia ma na Uma kanaka, ua liUe ia me ka aila e >h%tAP ai i )yi ku\lgi, i .mea e kikiwavrp ai k.e rkaa ana ine ka oluolu. .O ,ke kumuwaiwai o k.a aina, o ia ke kuiftuwaiwai $pau J.oa o na kanak 3 " apau e noho ana ma , ia aina. Aolg kaawale ko na 'lii, a ko na kana,ka. Ua huiia. No ka. ina wpiiwai na kanaka, ua waiwai ;pp no me na'lii. Aole aipa i ikeia w ; waiwai nui na *l|i, a waiwai ole na Okoa ke kurauwaiw,ai <ma kōkaki aina, okoa ke knmuwaiwai mju kekaki aina. na aiiva i ;nui ke kumuwaiwai, ,ua nui no ke .dkla. Ma na aina j uuku ,ke kumuwaiwai, ua uuku no ko dala. Ma na ain|i apau, na nui loa ka waiwai i i kqla makahiki 1 keia Ina i ;kalai pono ia ka aina, .aole poho kela waiwai apau. Lilō no ia i 'kumuwaiwai hpu. Kolaila, okoa ke kumuwaiwai 0 kekaki makahiki, okoa ke kumuwaiwai o ke-, īkahi makahiki. * He luli wale na ikumuwaiwai ke nui ka hooikaika ana o na kanaka ina ma ka hana. Aole hiki !ke hoonui. waiwai me ka luli -t>le o ke kumuwaiwai. Penei ke ano o ka luli apa1410 aku kekahi kumuwaiwai, a loaa hou mai ka mea e -paa ai koua haka- r haka; a lilo hou aku a paa k.opa ha•kahaka i ka wa*rwai e. Aole hewa ka lilo ana 0 ke kumuwaiwai, pela u& pono, ke pani pono ia 0 kona hakakaka. ■" ■ ■ . 1. Eia na mea mua i lilo, o ka .ai ame «a mea apau e pond ai ke kanaka i kona wa e hana ana i ka hana. Ina fee kanaka īnahiai; i kona wa e ha,na ai, ai no oia i ka ai, a ua pau Ja. JHookomo -no oia i ka lgle, a pau ia. Ai'

§lirjg pau #> ia* O ksj* a no M? 0 ke dala ju* hau no ke kino, «H)«'ke dala anhnu no -ka 3a .—- Ua makepono nae ka J4lo o keia". mau mea, no 'ka mea, malaiia i 2oaa* mjai ai iaia ka .ikaika e ai Mna, hana, a jna kaā|i hana an», ua loaa ka ai hou. ō T keift mt», ua -pau. -Ua paeiia aae kona -hakaha,ka -,i 'ka ai hoa. J4daiia, ua pono,; ;aale i - poho wale ia kumuwaiwal. • 2. Eia kaulua =0 na /kumuwaiwai i. liio ika wa kooīk&ikaana ke >kaga--ka ma ka hftna. Oke kumu.i Ina he kanaka «<ka ;h*ta apa,«. kan'u ai,'ua 5 lilo ia. &a huA p&H&a; paha, o Xe feafca, ka ke ko, ka hull Ona $$931 nna ;.i k'anu ai, ua lilo ia, na pau ia kumu-i Waiwai. Aole :nae i poho wale, -po ka HPa ua hak<&akft ?i -ka ai l(ou no ia jrīrL * uā mak*pōjio ia ;li^o,a»a. j vlna he kanaka paaihana, ipan no ka<aa kumu i kona wa <e hena ana. Ina hipi kaj»aka MvPW#o koi» k»muwaiwa», o ka hpluhulu, ina he kahaiia ,p?p* pau -no kona k4 n l u f oka w.elp. ibni?he kanaka kana pipale, pau n« oka biva. Ina kanaka pa ; i palapala, pnu no .o'ika pepa r ame ka inika. O keia maui. ua- |»oopai*la. I£a pon°< nae, no ka *mea> iakou i : p<Ao wale, pa lilo i e, a ua paniia /ka .oha mea i lilō. Ua :iilo ka frul>ihylu i iij%» kft :*i

naua,uali|o ka biva i papale, a »a lilp.kapepaame ka inika i tyike. >Nolaila, ua"-mrfkepono ke kumuwaiwai i iUOr ' * • ' , 3. Eia *.k» kolu o na kumuwaiwai i x ka wa e hana ,ana ke kanaka _i r ka. kaua; p pa mea paaliana, aole pae i lilo .loa, aole hoi i nui keia lilo. 'Ua 'lilo kekahi maikai o ka pahiolo a : k« ktfmana, ame ike iko'ikahi," ame ke ! kōih?ta, ame ke koihole. Ua mokumofcji a ka lauai'a, ua Ha'i k<?koki makau, ua ino kekahi waa. Ina ,-ke kanaka hookipa malihini, ua lilo ] kekahi .kumuwaiwai ana, ma ke ino j o kauwahi .0 ka hale, ua nnha kekahi! anHiUi, *ua pau kauwahi o ke pena, ua i naha kekōki pa, ua ino kokahi pahi,! . naiMie..-«!kihi paku. Ina he ka- \ naki paHpalapala, ua ino kekahi kepau, a ua hai kekahi hao o ka mea j»'i a ua ino kekahi wahi o ka -Pela no -kanaka paahana apau. lilo ; no kekahi kumuwaiwai iua ia mau mea ja lako». Aole nao i ppho -wale kela waiwai lil«j ua makepono ka lilo ana ■ *fo ka ma ka hooikaika ana, :.na loaa hon mai ka waiwai e pani ai ka o ka niea i lilo. O ,ia ,na -mea i maopopo ka lilo ana, - a p ka i loaa a hoi nuii, luli no hoi ia. Ina he dala, lilo aku 110ia ma ke «kuāi, a "pela e hookoia ai ka 0. ke kanaka. Loaa mai kekahi waiwai a lilo aku ia 110 kekahi wawai ,e ae, ua maopopo ka luliluli .niau ana ō'ke kumuwaiwai. Jie okon no 4 okoa i kekalii ma

* T; ; ' •. kalāku .O il kanaka i iaiia j mau mea liio, biti ke j 'waiwai. " «•••' •' *\ '■■ Aole hewa ka lilo e loOAJiou »i.. Eia ka lilo makeliewa o *umuwai- i wai i lilo i poho wale, loaa | mai e pani i kona hakahaka. Ina ika- [ ika ka hana ana a kēkahi,' a nui kona j ! noonoo ame ke akamai. a nolaila, hapa I kona lilo. nui kona loaa. ( (Aole i pau.) '■