Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 52, 30 December 1921 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He mau Tausani i ike i na ha.

Na aiwaiwa ma aala paka

 

Ma keia mau ahiahi e ne'e nei he mau

@ani o na kanaka e momoku nei ma

@ kahua o ka paka Aala no ka ike

@ i ka @ea a ka ahahui malu phoenix

e ka weheia ana iho nei i kela mau la

aku nei. Mā ka nana aku i na hiona

@ na kanaka malaila, me he mea la aia

@ ol hou loko o lakou, a no ka mea.

@ haiamu ana ka hauoli nialuna o ko

lakou mau helehelena, mai kanaka makana

ahiki aku i na kamaiki.

He nui na mea hoikeike o ke ano

@ e hoikeikeia nei malaila i keia

mau la i ike mua ole ia ma na hoikeike

hea o na wa i hala hope ae nei. Aia

ma keia fea kekahi mau haole nana i

hoopuhili aku i ka no'ono'o o kekahi

mau kauka loa'a o ke koana nei mamuli

@ ko kakou ike ana i kekahi mau

hana aiwaiwa i manaoia e ke akeakamai

he mau mea hiki ole ke lawelaweia

            O kekahi mau mea e hoikeikeia nei

malaila, o ia no ka hiki ana i kekahi

haole nona ka moa o Delno Fritz, ka

mea i kapaia "Ka Moi Ale Pahikaua"

ke ale i ka pahikaua mai ke poko ame

na pahikaua loloa o 32 inihi ka loa.

Ma kela po aku nei, i ka wa o keia

haole i wehe mai ai i kana mau hana

hoikeike, ua kahea mua mai la oia in a

paha he po'o kekahi i makemake o lilo

i mau komito hakilo no ka apakee ame

@ pololei o kana mau hana hoikeike,

@mea hoi na kekahi poe pu'uwai hopo

olle i ho'oko kok aku ai me ka hoohu@alia

hou oleiho. I ko lakou wa i

@ aku ai mua on a ua noke lakou i

ka lolelole i na pahikaua like ole me

ka ha'awi pu ana mai hoi ke anaina

no ka nana pono ana in a paha he mau

pahikana ia i hanaia ma ke ano hoonalonalo

a @p@, a i ka lona ana i ke

anaina ka hoomaopopo ana aole ia he

mau mea o ke ano epa, o kona wa no

ia i lalau mai ai i kekahi pahikaua o

@ iuiha ka loa a hookomo ae la iloko

o kona waha me knoa hou ana iho

iloko o kona kileo ahiki i ka nalowale

ana o ke kino holo'oko'a o ua pahikaua

nei a koe ke kumu iwaho; pela kana

hana ana a i ka hiki ana i ka

pahikaua nona ka loa o 32 iniha, o kona

wa no ia i kena mai ai i kekahi o na

komite e ho'okomo aku ia mea maloko

o knoa waha me ka onou ana hoi ahiki

i ke kapoo loa ana iloko o kno opu.

O na mea apau i ikekumaka i kana

mau hana aiwaiwa eia mau lakou ke

@ne nei no ia mea a no kekahi mau

hana aiwaiwa e ae ana o ka hoikeike

ana mai malila.

            Aia pu ma keia fea kekahi kanaka

ukulii nona ka inoa o Chubby Le Mons,

he aiwaiwa ma ke ale ana i ke ahi,

a i ka wa e hamama ai o koua waha

o ike ana oe i ka oili mai o ka ula o ke ahi mailoko mai o kona waha.

            O kekahi o na mea malaila o ia no

 kekahi mau mokulele, he mau mea hoi

nana e hoohauoli ai i ka naau o na

kamaiki @ ka lele ana a keia ano

mokulele ua like no ia me ka lele ana

a kekahi kowali lele poniuuiu.

            Aia pu malaila ka hui hana keaka a

Wilbur, he hui hana keaka o ke ano

hoomakeaka e mamae ai na iwiauau i

ka aka, a he nui wale aku o na mea

hoikeike i ike mua ole ia.

            Aole wale no o na mea hoikeike o na

aina e mai ke hikeike ia nei malaila,

aka, o na mea kuloko nei kekahi. Aia

ma laila he mau keena liilii kuai analalo

o ka hoohana ana a ka ahahui o

na kaikamahine i hemo mua o ke Kula

o Kamehameha a o na loaa apau no ka

hoomahuahua ana no ia i kekahi haawina

no ke kukulu ana i kekahi hale

ma ke ano he kiahoomanao no ka lakou

kumupoo mua mua, Miss Ida M. Pope, i haalele

mai i keia ola ana i kekahi mau

makahiki i hala ae nei,

            Ma ka po o ka la apopo wahi a kekahi

mau lala o ka Ahahui Phoenix i

@ke ae ai, he mau mea o ke ano hou

loa kekahi e hoikeikeia mai ana malaila

i kela po ahiki i ka po hope, o ia

ka po Poakahi

 

HE 14 POE I HOPUIA MA KE AHI.

            AHI O KA POAONO I HALA.

 

O ka aheluna o ka poe i hopuia e na

makai o ke kalana ma ke ahiahi Poaono

nei he 14, a he kakaikahi mai ka

na makai o no oihana koa.

            I kulike me ka ke kakiana makai

Twomey o ka hoike ana ae, o ke ahiahi

Karisimaka i hala iho la ka mua loa o

 na ahiahi Karisimaka Maluhia loa i

ikeia ma Honolulu nei. Maloko o na

palena o na wahi i hookapuia o ke

kulanakauhale ua ikeia ka maluhia

ma ia mau wahi, ua hoonohoia na makai

ma cela âme keia wahi e makaala

i na kaa otomobile no ia kumu, aole

mau ulia i ikeia aohe no hoi he huikau

o ka holo ana o na kaa ma na alanui,

a ua hel@ ka poe helewawae ma na

wahi i hookaawaleia no lakou me ka maluhia.

            Me he mea la o ke kumu o ka maluhia

no ka ikeia aku o na makai ma

cela âme keia wahi o na kiwi alanui a

ua makau paha ka lehulehu, he manao

no paha e hana kolohe, o ka ike aku

nae i na makai hoopepe wal iho no.

He 32 mau makai kulanakauhale i hoohanaia

ma ia po, he 42 mai ka oihana

kaua moana mai a he 85 mai ka oihana

koa mai. Aohe mau hoopii ano nui i

heikeia ae e ka poe mea halekuai i ka oihana makai.

            O ka põe na lakou e malama ana i

ka maluhia o ka lehulehu a i lona ai

hoi ka maluhia ma ia po ua nui ko

lakou hauoli no ka loaa ana o ka maluhia

a e hoomauaia aku ana ia hana

ma keia makahiki ae, pela ka nana

aku no ka mea, ua loaa ka hua maikai

 no ia hana i lawelaweia

            Mamuli o ka loaa ana o ka maluhia

ma kela po o na oihana makai na lakou

i malama i ka maluhia ke kupono

loa e haawiia aku na hoomaikai ana

he nui, o ka lakou hana ano nui o ia no

ka hookaawale ana i na kanaka e ku

puikiiki ana ma kekahi mau wahi a

e alai ana ohi i ke alanui no ka poe

e hele aku ana a e hele mai ana, me

ke a'o pu aku i na kanaka e malama

i ka maluhia a e hoomau i ka hele ana.

 

HE $60,000 I HIIA NO KA HOOPAI WAIONA.

 

            Mai ka la ekahi mai o keia makahiki

ahikiki i ka auwina la poalua nei he

huina nui manuunuu o $67,995,91 ka

i ukuia ae e ka poe i hoopaiia no na hoo

hoopa'i no koina o ka aha ma na hihia

karaima iloko o ka aha apana amerika,

elike me ua huahelu i hoouluuluia

a i hoopukaia ae e ke kakauaolelo poo

oia aha Wm. F. Thompson.

            O ka hapanui o nei mau dala i komo

ae i ka aha mai na hoopa'i mai no ia

i kauia aku maluna o ka poe hakihaki

kauawai hookapu waiona. iloko o ka

hapaha ekolu o keia makahiki he $40,000

i ukuia ae e ka hui mokuahi nana

 ka mokuahi i hoopae malu mai ai i

kekahi mau pake i keia awa ma ke ano

ku e i ke kanawai. O ua hoopa'i no ka

 poe i hopuia no ka opiuma he $4,000, a

o ke koena iho i piha ai ke kanaono

kaukani dala a oi no ka waiona wale no.

            No na hoopa'i âme no koina o ka

aha i hookaa ia ae i ke keena o ke

kakauolelo o ka aha Amerika apana

mai ka la ekahi mai o Ianuari, a i

hoakakia ma na hapa o ia keia ma lalo nei:

            Hapaha ekahi he $10,103.65; hapaha

elua, he $21,257.73; hapaha ekoul,

he $18,620.92; Hapaha hope, $18,013.61;

Huina nui no ka 1921, he $67,995.91.

 

NA ANOAI HOOPULAPULA

 

            e hoi ana o Laimana opi i Molokai

no ka hoomaka ana o kana hana. Ua

pomaikai ke komisina i ka loaa ana o

keia keiki ma kela kulana; a ua pomaikai

no hoi ka lahui i ka loaa ana

maiwaena ae o lakou, he kanak e hiki

ana e noho hoomalu maluna o keia hana nui.

 

            E hoomanao e ke kanaka hapai pipi

wai, in a e hana ana oe i waiupaka, e

koe aan kekahi waait au, a e ola ana

na pua âme na moa, mai keia mau

waiu mai. Aole mea kiloiia, ma keia

oihana. Ina aole ike i ka @wi waiu,

e a'o aku no ke kumu, he oihana mama

loa o ka hoonaauao ana. hookahi

no mea nui, ma na oihana apau, o ka

molowa ole o ke kanaka. Ina e loaa

ana ka hoomanawanui, e hiki ana na

oihana apau. O ka oihana nui keia ma

Nu Kilani, a na Maori e lawelawe mai

nei. Ua komo nui aku lakou ma ka oihana

hana waiupaa. Aole ka lahui kanaka

Hawaii he lahui ai waiupaa, aka,

ua hiki nae ke lawelaweia.

 

            Ina kekahi mea e hanai puaa ana, a

i ka wa liilii no o kana puaa hoolilo

aku oia, ua hiki e ikeia aku e loaa ana

no iaia ka pomaikai. O kekahi mau

hana hooluhi, o ia no ka hanai ana i na

puaa ahiki i ka nunui ana. O ka poe e

ike ana he hana hooluhi ia e hoolilo

aku no i na puaa i ka wa liilii. O ka

manawa pii no ia o ke kumukuai, a ma

ia hana ana pela, e hooemi mai ana oe

i ka luhi, a e maalahi ana no ka lilo

ana o kau mau puaa. Ma na la e kokoko

ana i na la nui e hooomanaoia nei,

ka la Karisimake ame ka la makahiki

hou, ua maopopo no ka lilo ana o na

puaa keiki, me na kumukuai maikai e

hoowaiwai mai ana i ka mea hanai puaa.

 

            Pela no ka oihana hanai puaa. Ina

ua makemake kekahi poe o ka hoohanau

wale no ka lakou, a hoolilo mai, a

o kekahi põe hoi o ke kanu meaai, a hele aku e kuai i na puaa keiki, ua

hiki loa e loaa na pomaikai i keia mau

kanaka a elua. Ke manao nei makou

e hiki mai ana ka la e hookoia ai keia

mau mea. E lilo ana kekahi mau kanaka

i põe hoohanau puaa, a o kekahi

põe hoi, e kanu meaai na na puaa, a e

lawa ana ka poe Hawaii e lawelawe i

keia mau oihana a elua. O ka mea nui

e loaa na aina ia kakou. Mai puni aku

i ka põe e hoomaloka mai nei. Ka poe

e manao ana he mea loaa wale kekahi

ma ka honua nei. Ua kamaaina kakou

i ka olelo a ke kanaka naauao, o ke

kanaka hookuu i knoa mau lima e lewalewa

wale me ka hana ole e nele mau ana oia.

 

            Ua piha na makahiki he iwakalua

a oi i ka Makai Haumea, o ka noho

ana iloko o ka oihana makai o ke a

kulanakauhale, a i hakalia wale no

kona waiho aku i ka oihana ana i paa

ai no no makahiki loihi,, i ka huli hoi

mai o ka Makai Nui Rose mai kana

huakai aku nei no Amerika

 

            WAKINEKONA, Dec. 21 Ua koho

ia e ke keena oihana mahiai i keia

la he 15,193,000 bêla pulupulu ke emi

iho ana o ke oo pulupulu o ka 1921

âme 1922, ka huila emi loa mai ka 1900 mai.

 

                        HOOLAHA LULU MANAWALEA

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe ma keia

i na lala apau o ka hui kakua a hoo-

kuonoono o na Wahine Oiwi Hawaii e

lulu mai i ka hapalua dala manawalea

no Mrs. Naney Maheloua i make ai

ma ka la 6 o Dekemaba, ame ka hapalua

dala manawalea no Mrs. Kaaihue

Ruff i make ai ma ka la 23 o Dekemaba,

1921, a e haawi ae ma ka lima o

Miss Helen Allen ma kona home

ma kapalama, a i ole ma ka rumi balawai

o ka ahahui.

            MRS. MAIKAI KALEO

Kakauolelo moolelo o ka H. K. H. O. W. H.

6484-- Dec. 30, 1921. Jan 6, 13, 1922.

 

UI NA HIMENI I MELEIA MAI MA

KA LUAKINI O KAWAIHAO

 

            Imua o kekahi anaina kanaka nui

a maloko hoi o ka luakini o Kawaihaio

i kauluwala i ua kukui uwila i haawiia

mai ai kekahi mau himeni nani lua

ole e peli ana i ka hanau ana o ka

hoola o ke ao nei ma ka ahamele a

na opio o ke Community Service League

o ka haawi ana ma ka po Sabati iho nei.

            He ahahui o na opio i kukuluia ae

he mahina aku nei i hala, a o ka lua

iho la keia o ka haawi ana o keia

ahahui i kekahi ahamele o keia ano,

o ka manao nui no ma keia hana i hoouluia

ae ai o ia ka hoonui ana aku i na

hana pili hoomana a e huki nui ia

mai ai hoi na opio oloko o keia kula

nakauhale iloko o na hana o keia ana.

Iloko o keia ahahui he mau opio kane

a mau opio wahine laeoo wale no ma

nei mea he ike himeni, he mau talena

waiwai hooilina i hanau pu ia mai

me lakou, a no lakou hoi na leo i

kupono e kaena ae he ku maoli no i ka

nani e waiwai ai ka hele ana ae e hoolohe,

a no ka mea, ua haawaiia mai na

mea e maona ai ka uhane, a oiai ia

ahahui e mele mai ana i na himeni

i hoomakaukauia aole hookahi o ka

põe ike himeni e noho ana maloko o

kela anaina e nele ka haawi i na mahalo

no ka piha i ka hauoli no ka lohe

 aku i na leo nani mai na kileo like ole mai.

            Na Mrs. Hall i wehe mua i ka ahamele

ma o kona himeni ana mai i kekahi

melee "the Prohpesy". Ua lohe

mau ia ko Mrs. Hall himeni ana ma

na ahamele i haawiia mamua aku nei,

a me he mea la ma ka ahamele i haawiia

ma ka po Sabati iho nei ka mua

loa a o ka helu ekahi no hoi o kona hoike

ana mai i ka nani o kona leo; ma

kahi o ka nahenahe he kohu hanehane,

a ma kahi hoi o ke kiekie he kani

me ka hoonou ole, ua pii me ka mai

kai a hoi iho me ka maikai.

            O ko Mr. Samuel toomey leo tenor

kekahi mea mahalo nui a ke anaina

oiai oia e mele ana i ka "The Gaspar"

kekahi o na magoi. Poha maikai kona

leo, a ua himeni mai na hoi oia me

ka manao hoihoi a e hoike ana i ke

ano ohohia a me ke kanalua ole ke

olelo ae ua helu pu ia oia ma ka

papa o na kanaka leo tenor maikai

maloko o Honolulu i keia la a me keia

mua aku.

            O kekahi mea mahalo nui a ke ana

in a o ia ka leo kane o Mr. Kamakau

oiai oia e himeni mai ana ma ka mea

e pili ana ia "Herode" ke alii. O

he nani kona loe kane a oiai oia e himeni

mai ana i na mea e pili ana ia

Herode, he ku i ka hauoli a ua pili

pono no hoi na olelo i hakuia i ka manao

âme na hana a pau a kelii!

            O kekahi mea mahalo nui ia o ia

ka aleto solo o Miss Lydia Kawaianui

oiai oia e himeni mai ana i ka "The

Virgins Lullaby". he ku i ka nahenahe

âme ke alpha ke lohe aku i kana himeni mai.

            O ka poe leo solo maikai iloko o keia

ahahui a na opio o ia keia malalo nei

Mrs. Charles L. Hall. Miss Violet Perry,

Mrs. Chilton. Miss Lydia Kawanui, Miss Holt, Mr. Samuel Toomey,

Mr. Kapohakimohewa, Mr. Samuel Kaalouahi,

Mr. Kamakau, âme Mrs. Henry Kaeo.

            Ma na himeni apau i meleia mai

ua komo pu mai na leo solo apau e

kakua i ka himeni ana me ka nani

maoli. O ka nani o ko lakou mau leo,

ka huante pu iloko o ka lakou himeni

ana me ke ohohia he mau mea e hoike

mai ana i ka nui o ka manawa i hoomaamaa

a i ao ai lakou mamua o ke

ku ano i kahua ola, a ma ia po iho

la i uniki ai ka lakou mau hana o

ke ao ana no na hana o keia po ano

nui iloko o ka makahiki me ka holopono loa.

            Ma na himeni i meleia mai e kela

ahahui he mea maopopo loa i ka nana

aku, ma o no hana la a kela ahahui

e lilo ana na halawai hoolauna haipule

i mea waiwai nui no ko Honolulu mau

chini ma nei mua aku.

UA HAALELE MAI O MRS. HILDA

L B. TECHERA I KELA OLA ANA.

            ma hope iho o ke kaa ma'i ana no

kekahi manawa i hala aku ua haalele

mai la o Mrs. Hilda Ihilani Burgess

Teehera i keia ola ana ma ka hora 3 o

ka auwina la poakahi nei maloko o ka

 halema'i moiwahine, ma hope o kona

kahaia ana.

            Ma ka hora 9 o ke kakahiaka poalua

nei i kauia ae ai kona kino wailua

no ka ike ana iho o na hoaloha ame na

makamaka i knoa helehelena no ka

manawa hope loa maloko o ka hale

kupapau o Mr. Williams ma ke alanui

nuuanu. Ma ka hora 3 o ka auwina

la i malamaia ai kona anaina haipule

e ka Rev Akaiko Akana ke kahu o

wakaiahao. a ma hope o ka pau ana

o ia anaina haipule ua laweia aku

knoa Kino no ka hale puhi kanaka ma

nuuanu no ke puhi ana i knoa kino, a

o kona lehu ua kanuia aku ma ka ilina

ohana ma nuuanu.

            Ua hanauia o Mrs. Teehera ma

Honolulu nei a iaia i moe aku la ua piha

iaia ha makakhiki he 47 o ke ola ana ma

eia ao noa a moe aku la iloko o ka

maluhia. He kokua puuku oia no ka

Ahahui Kaahumanu mai ka manawa

mai o ka hookumuia ana o ia ahahui i

ka 1905 ahiki i ka 1912, a mai ia manawa

mai i lawe ae ai oia i ke kulana

puuku no ia ahahui ahiki wale i kona

moe ana aku la.

            Iaia i hala aku la ua haalele iho oia

i kana mau mea aloha he nui mahope

nei e kumakena aku non, oia kana

kane, Mr. Teehera, he kaikaina oia o

Mrs. Simon J. Aiu ame eha mau kaikunane

oia o Alexander, James. Rodney

âme Harry K. Burgess, a mawaho

ae o lakou he mau moopuna a mau keiki

lehulehu me na makamaka a mau

hoaloha lehulehu. Aohe a laua mau

keiki ponoi, he mau keiki hanai wale no.

 

Ka pilo Grafonola Columbia

Maopopo ka wa e pau ai.

Na ka mea hoopaa nona iho e

makaala ia mea nou. Ua hiki

ia oe ke hulahula ahiki i ka huamele

hope loa.

Uku Liilii ke makemakeia

Thayer Piano Co.,

            Limited.

148-150 Alanui Hokele

 

Papa

Na Lako

Kukulu Hale

No ka hoahu ana

i kou wai ma na

pahu wai papa ulaula

o 5000 a 10000 Galani

E hoolakoia aku no

na kumukuai âme

na hoakaka ia oe ke

noi mai

Allen &

Robinson,

LTD.

Honolulu, T.H.

 

E MALAMA ANA NA PILIPINO HE

KAIHUAKAI

No ka hoomanao ana i ka la hanau

o kauka Rizal, ka mea i kapaia ka

"Makuakane o ke kuokoa o Pilipine"

e komo ae ana na Pilipino e

nono nei ma keia kulanakauhale, ma

kekahi kaihuakai hookahakaha mailolo

mai o aala paka, noloko o ka pa lii,

ma ke kakahiaka o keia la.

Ma hope iho o ka akoakoa ana ae o

ka huakai maloko o ka palii, e

malamaia ai he mau haiolelo, no ka hanohano

o ka mea nona kela la, ma ka

olelo pilipino a ma ka olelo beritania.

E haalele aku ana ka huakai ialalo

o aala paka, ma ka hora eiwa o keia

kakahiaka. me ke ka'i ana ma ke alanui

moi. ahiki i ke komo ana iloko o ka pa lii..

I kulike ai me ka papa hoonohonoho

i pili i kela kaihuakai, ikeia ana he

 mau kaa i hoohiwawaia o na apana

lehulehu o Oahu nei, mawaho ae o ka

poe e ka'i ana ma ua puali

Ma ke poo o ka huakai, na makai i

ukaliia aku e ka bana puhiohe o na

koa. na Pilipino mai o ka oihana

kaua, pela ka pualikoa kiai lahui o

na Pilipino a mahope aku o ka poe

e ka'i ana ma na wawae, e komo mai

ai na kaa i hoohiwahiwaia.

Ma ka hora umi ponoi o keia kakahiaka

e malamaia ai na hana haiolele

me himeni maloko o ka palii, malaila

ana ka hana Hawaii, e paani

mai ai i kekahi mau mele no ka hoo

nanea ana i ka lehulehu

Eia o samuel kamaiopili ke noho

paa mai @ maloko @ o ka

hui Union @ i keia manawa

 

NA KII PAANI!

Ma ka makou kuai Karisimaka i keia wa e haawi

ana makou i na

KII PAANI Apau

Me kekahi kumukuai hooemi kuikawa o

10 PAKENEKA

Eia maanei na mea apau e hoohauoliia ai na kamaiki e laa na pahu

hookani na kii pepe na kii bea nunulu na kii mikini na meapaani,

na pu âme na mea no apau e hoohauoliia ai

no ma ke kumukuai hoemi kuikawa o 10 pakeneka.

E hele mai e ohi i kau mau mea i keia wa

HAWAII SALES CO., LTD.

Nuuani kokoke i ke alanui moi.          Kelepona 1933

 

Ka Pipi o ka Aina Hanai Holoholona o Parker

            O eia i'o pipi momona ka pipi maikai hookahi ma ka makeke

ke, a ke kuai hoolilo nei makou, ma ke kumukuai haahaa, me ka hoopono maoli.

            Eia keia mau kumukuai malalo loa iho o ko na makeke e ae a

hui pu iho me na kulana maemae e hoohanaia nei e makou ma ka

lawelawe âme k hoahu ana i na i'o pipi, he me pono e lilo k makou makeke i makeke nou.

 

Pipi Ku Mokupuni------------- 15c o ka lb.

Kulana Aoao o ka Pipi---------15c o ka lb.

Ku'eku'e Pipi --------------------12c o ka lb.

Pipi Palai Iwi Hoehoe----------15c o ka lb.

Pip Palai Uha--------------------15c o ka lb.

Kulana Aoao Koala-------------12c o ka lb.

I'o Hipa Ku----------------------10c o ka lb.

I'o Hipa Ku'eku'e Wawae-------10c o ka lb.

I'o Umauma o ka Hipa----------10c o ka lb.

Waiubaka Maile------------------55c o ka lb.

 

METROPOLITAN MEAT MARKET

            Alanui Moi