Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 52, 30 December 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Paa i ka Hopuia no ka Halihali i ka Okolehao

 

Ma K@hi Kokoke i Waipahu i Hopuia Ai Ekolu Kepani me 17 Galani Okolehao

 

LILO PU KE KAA OTO MA KEIA HOPUIA ANA

 

Kaa Mai na Paahao me na Waiwai Apau Malalo o ke Aupuni no ka Hookolokoloia Aku

 

            Ma ka poalima aku la i hala i paa ae ai he ekolu mau Kepani i ka hopuia e ka Makai Kauia Kainia, olalo ae nei o Pearl City, mamuli o ka loaa ana aku o na galani okolehao he umikumahiku ka nui, maluna o ke kaa otomobile a lakou e kau ana me ka paa pu ia ana o kela kaa otomobile, ma ke ano he waiwai pio ia no ko aupuni.

            I kulike ai me ka moolelo e pili ana i ka hopuia ana o kela poe Kepani, ua kauoha aku ka Makai Kainia i ke kiakaa o ka otomobile, e ku kona kaa ma ke alanui e kokeke aku ana i Waipahu, ma ka hapalua o ka hora ewalu o ke ahiahi o kela Poalima, he kauohahoi i hiki ole i ke kiakaa o ka otomobile ke hoole mai.

            Ua huliia aku oluna o kela kua a loaa aku la he umi-kumamalua mau omole o hookahi galani pakahi, a he hookahi hoi omole nui, o elima galani oloko.

            No ka loaa pono ana o ka okolehao maluna o kela kaa otomobile, ua kau ohaia aku la ke kiakaa o ka otomobile, e hoi mai no Ma@ana, me ke kau pu ana o ka makai maluna o kela kaa, a m@ilaila mai, i hoike loa ia mai ai@a lohe ia Patrick Gleason, ka luna hooko i ke kanawai hookapu waiona maanei nei.

            Ma ke kakahia@a ae o ka Poao@o mai, i hoea aku ai n@ kanaka malalo o Mr. Gleason, nolalo o Manana, a lawe mai la i na Kepani ekolu, ma ke ano he mau paahao no ko lakou hookolukoloia aku maloko o na aha hookolokolo Teritore.

            Ma ka hoakaka a Mr. Gleason, eia kona poe kanaka ke hanu mai nei mahope o na meheu o ka poe hakihaki kanawai, a he manaolo kona, ua lawa ka hana na koua mau kanaka maloko nei o keia kulanakauhale.

 

E MALAMAIA ANA HE HEIHEI KUKINI PAHU LOA

 

            Ma ka hapalua o ka hora umi o ke kakahiaka o keia Poakahi ae, ka la kulaia aupuni i hoopaneeia ana he heihei kikinipahu loa, o elima mile maloko nei o keia kulanakauhale, a ma kahi o ka iwakalua-kumamaiwa mau moho i waiho aw i ko lakou mau inoa, no ke Lomo ana ma kela heihei kukini, no ka aha'i ana mai i ka makana i kauia no kela kukini pahu loa.

            E akoakoa ae ana na moho apau mamua pono aku o ka halepa'i o ka Nupepa Kuokoa nei, ma ka hora umi me elima minuke o kela kakahiaka Poakahi, a i ka hoea ana ae i ka hapalua ponoi o ka hora umi, o ka wa ia e hoomaka ai na moho e holo.

             O ka pahu holo a na moho @ holo ai ma ke alanui Moi no ia, ma ka aoao Waikiki aku o ka halepa'i o ke Kuokoa, ahiki i ke alanui Likiki, alaila huli iuka, holo pololei no ke alanui Beritania, alaila huli iwaho o Waikiki, ahiki i ke alanui McCully, alaila huli i ka akau, holo ma ke alanui McCully ahiki i ke alanui Moi.

            I ka hoea ana i ke alanui Moi, holo nolalo nei o ke iaona ahiki i ke alanui Kapiolani, ma ka aoao ma Ewa o Kamaki K@ea, alaila holo iuka ahiki i ke alanui Young, huli ma ke alanui Young holo nolalo n@i o ke taona, ahiki i ka luaa ana o ke alanui Young, holo nolalo nei o ke taona, ahiki i ka loaa ana o ke alanui Hokele, hoomau mai i ka holo ana ma kela alanui ahiki i ka puka-pa niauka o ka pa'lii, komo ma ia puka-pa noloko o ke kahua o ka pa'lii, a hoea i ke alanui Moi, alaila holo ilalo, a hoea hou i kahi i hoomaka ai e holo.

            E hoonohoia ana kekahi poe ma na alanui, i hookaawaleia no na moho heihei kukini e holo ai, no ke kuhikuhipono ana mai ia lakou, i ole ai e hoaa, e kuhihewa ka lakou holo ana.

 

            WAKINEKONA, Dec. 21.--Ua aponoia e ka hale i keia la ka olelo hooholo a ke senate e hoopanee i na hana o ka ahaolelo ahiki i ka la 3 Ianu@.

 

Kona Mau Makua

 

Laweia Kela Bebe a Waihoia ma ka Lanai o ka Home o Kekahi Makuanhina Makee Keiki

 

HANAUIA KELA BEBE MA KA LA KARISIMAKA

 

Maloko o Kekahi Paiki Ie i Hookomoia Ai ka Bebe me ka Hoolakoia Ana me na Lole

 

            Ua hoohauoli loa ia aku o Mrs. Ernest K. Richardson o ke alanui Vinia, ma o ka loaa ana iaia o kekahi makana Karisimaka, he bebe wahine, o ka laweia ana mai a waiho mawaho o ka lanai o kona home, e kekahi mea i maopopo ole iaia; a o malama aku ana oia i kela bebe, me he mea la, oia ponoi kona makuahine.

            He keikikane o umi-kumamalua makahiki ka Mrs. Ernest K Richardson; me ka makemake mau iloko on a e loaa iaia kekahi kaikamahine, akahi na@ a hookoia kela iini on a, ua loaa iho la kana kaikamahine, aole nae mamuli o kona hanau ana mai, aka ma kalawe ana aku a kekahi mea a waiho mawalo o ka lanai o kona home.

           Ma ka hora umi-kumamakahi o ka po o ka Poakahi nei, e hoomakaukau ana o Mrs. Richardson e hoi e hiamoe, lohe aku la oia i ka nehe o na huila o kekahi kaa otomobile mawaho pono o kona hale, ana o ka hoopaopopo ana aku, ua holo mai kela kaa a ku iho la, no kekahi manawa pokole, alaila hoomaka hou aku la e holo, me kona noonoo ole ae he hana ka kela kaa o ka hola ana mai no kona hale.

            He manawa pokole nae mahope iho o ka hala ana aku o ke kaa otomobile, lohe aku la oia i ka leo uwa o kekahi bebe hanau hou, a manao ae la oia he bebe paha no kekahi hale okoa aku, aka no ka amaamau o ka leo uwa o ka bebe, hele okoa mai la oia e huli pono, i kahi o kela leo uwe bebe ana o ka lohe ana mai.

            Wehu mai la oia i ka puka mamua o kona home, a o ka mea nana i hookahaha aku i kona manao, o ia no ka oili pono ana mai o ka leo uwe mamua mai o kona alo, nolaila hoaelaoia i ke kukui uwila mawaho o ka lanai, a iloko o kona kahaha nui, aia hoi, ike mai la oia i ka waiho aku o kekahi paiki ie, me na lole iloko kahi i waiho ai.

            Maloko o kela paiki, o waiho ana he bebe kaikamahine, i owiliia no a paa i na lole pumehana, a ma kekahi kihi hoi o kela paiki, e waiho ana na kaiepa he umi-kumamalua, a he mau lole bebe kekahi i hoomakaukauia me na kekini hoopumehana.

            Ke huli la o Mrs. Richardson ialoko o ka paiki, in a paha he mau hoakaka kekahi, e pili ana i na makua na laua kela bebe, aole he mau mea i loaa aku iaia, koe wale no kekahi apana pepa i kakauia me na huaolelo, e hoakaka ana "Ua hanauia ma ka La Karisimaka."

            Aole he hana e ae, ma ka aoao o Mrs. Richardson, o ka lawe wale aku no i kela bebe a malama, me he mea la oia ponoi kona makuahine, a ua loaa hoi iaia he makana Karisimaka maikai loa, e hoohauliia aku ai kona noonoo.

 

E MAKAUKAU ANA KA MOKUAHI HOU NO HILO.

I kulike ai me na mea i hoikeia ae e ka hui mokuahi holo pili aina, e hoomakaia aku ana e kapili kekahi mokuahi hou, ma keia makahiki ae, no ka holoholo ana mawaena o Honolulu nei ame Hilo, he okuahi hoi i hiki aku kona mau hoolilo, ma kahi o ka hookahi miliona dala.

            He mokuahi nui ae keia mamua o ka Mauna Kea, me ka nui pu hoi o kona holo, e haalele ai ia Honolulu nei ma ka hora elima o ke ahiahi, a ku aku no Hilo, ma ka hora ehiku o ke kakahiaka o kekahi la ae.

            Ma ka manaoio o na lunanui o ka hui mokuahi holo pili aina, mamua o ka pau ana o keia makahiki ae, e paa ai kela mokuahi hou, me ka loaa ana he mokuahi halihali ohua nani loa no Hawaii nei.

            He ekolu mau ku'ineki o keia mokuahi, me ka hiki iaia ke hoolawa i na rumi no na ohua kapena he ekolu haneri me kanalima, a he elua haneri hoi mau ohua oneki.

 

Loaa Aku he Mau Iwi KAnaka ma Leahi Ae Nei

 

Hoopauia na pohihihi no Kekahi Haole i NAlowale Elua Makahiki Aku Nei i Hala

 

MA KA PEPE INOA I PAI AI KA POHIHIHI

 

Ua Koho Wale ia Aku Ua Lawe Okoa Ae no Kela Haole i Kona Ola Ponoi Iho

 

            Ma kekahi la mua o kela pule aku la i hala i loaa aku ai he mau iwikanaka maluna o ka piko o ka luapele o Laeahi, a ua manaoioia o ia mau iwikanaka i loaa aku no Kristian Foght, he haole hoohuihui laau a i nalowale honua ai hoi elua makahiki i hala aku nei ma kona manawa i holo mai ai no Honolulu nei. I hooiaioia keia mamuli o ka loaa ana aku o kekahi mau apana pepa ma kahi o na iwi e waiho ana a e mau ana no hoi ka paa o kona mau aahu ma kahi o na iwi e waiho ana, a e paa ana no i na iwi, ua hele nae a popopo. Ua lawe ponoi ae no oia i kona olo pela ka mea i koho wale ia ma ka manawa i hehena a opulepule ai.

            Ua hoea mai oia i Honolulu nei, elike me ka hoakaka o ka moolelo e pili ana iaia, ma na mahine hope o ka makahiki 1919, a maloko o ka Hokele Baisdell oia o ka noho ana. He manawa pokole mahope mai ua haalele mai oia ia Honolulu nei a holo aku no Maui, a ua hoi hou mai no nae oia i Honolulu nei ma ka la 15 o ka mahina o Ianuari o ka 1920, a ua hoi hou aku no oia maloko o ka Hokele Blaisdell kahi no ana i noho mua ai, a mahope ua nalowale honua oia me ka maopopo ole kona wahi o ka hele ana aku, a ua waiho no nae i kana mau paiki ili maloko o ia hokele a i loaa aku ai hoi mahope mai, nohe wahi mea hookahi oloko.

            Iloko o ka manawa e noho ana o kela haole malihini ma Honolulu nei o G. C. Hofgaard o ke alanui 11 o Kaimuki wale no ka mea hookahi i kamaaina iaia a ua hoike aku ka ua haole la ia Hofgaard he mea hoohuihui laau lappaau oia a o ia kana oihana. He ma@wahi dala liilii ka i loaa aku maloko o kona mau lole e waiho pu ana me kona mau iwi, no elua makahiki kona waiho ana ma kela wahi, me ka ike ole ia, ka manawa no hoi i nalowale honua ai o Foght.

 

E MAKAUKAU ANA KA UWAPO O MALA ILOKO O FEBERUARI

 

            Me ka nana ole ae i ka nui o ka ino o keia mau la ke hooikaika ma la no nae ka mea nana i lawe ka aelike no ka hana ana i ka uwapo o Mala, ma Lahaina, e pau na hana o ia uwapo iloko ae nei o ka mahina o Feberuari, a ma ia manawa e haawiia ae ai ia uwapo i ka papa komisina o na awapae.

            Ia E. J. Lord i lilo aku ai ka aelike no ka hana ana i kela uwapo a ma ka la 1 o Dekemaba e pau ai ka manawa o ka aelike, a no ka pau ole o na hana o ia uwap iloko o ka manawa i haawiia ma ka aelike ua hooloihi hou ia aku ka manawa eha mahina, a ma ka Lord mea o ka hoakaka ana ae aole o pau ana kela mau mahina eha mamua o ka paa ana o kela uwapo a pau loa na hemahema, koe wale no kahalawai aku me na la ino o keia mua aku a ma ia e houlolohiia ai ka hoopau koke ia ana o na hana o ia uwapo.

            Ua pau na pou owaho loa o kela uwapo i ka hoopiholoia iloko o ke kai a ua paa oluna iho i ka uhiia i ke konakalika. He uwapo konakalika holookoa ana ia apau loa i aneane elike me ka uwapo 2 ma ke awa ae nei o Honolulu.

            I kulike me ka Mr. Lord of ka hoakaka ana ae o ka pilikia nui ma ka hana ana i keia uwapo a i lilo ai hoi i hana houlolohi i ka holomua o ka hana ana o ia ka loaa ole o ke kahua paa o ka papaku kahi e ku iho ai o na pou konakalika, a no ia pilikia i ikeia i hoololiia ai ke ano o ka hana ana. Ma kahi o na pou i manaoia ai e kukulu ua ikeia ka hohonu aole loaa iho o ka papaku paa, no ia kumu i hoopuholoia ai na pou konakalika iloko o na lua a maluna iho o ia mau lua i hoopihaia i kukuluia iho ai na pou. Ua oleloia o kekahi ana ia o na uwapo nani ke paa a he uwapo hoi i manaoia aole ola a mau waapa e poino hou ana ma nei mua aku.

 

Aponoia Mai ka Hookohu Oihana e ka Aha Senate

 

Lokahi ka Aha Senate o Amerika i ka Hookohu o na Lunakanawai Andrade ame Desha

 

MAKAUKAU LAUA NO KA LAUA MAU HANA

 

E Mahelehele Pono ia Aku Ana na Hana Aoau o na Mahele o ka Aha Kaapuni Maanei

 

            I kulike me ka lono kelekalapa o ka loaa ana ae i ka Elele Kuhio ma ka Poaha o ka pule i hala, mai Wakinekona mai, e hoalaka ana ia i ka apono ana mai la o ke senate o Amerika Huipuia i na inoa a ka Peresidena Harding o ka waiho ana aku no ka hookohu ana mai ia lunakanawai Frank Andrade o keia kulanakauhale i lunakanawai ekahi no ka aha kaapuni, ma kahi o Lunakanawai Franklin i waiho mai, ame John R. Desha i lunakanawai eha uo ka aha kaapuni o Honolulu.

            O ka mea wale no i koe i nanaia aku ma ka Poaha i hala aku nei o ia ka loaa o kekahi kauoha mai Wakine kona mai no ko laua hookuponoia ae ma ka laua mau oihana pakahi.

            Ekaa aku ana malalo o ka Mr. Desha aha hookolokolo na hihia okimare apau na hihia e pili ana i na keiki a pela hoi me na hihia hooponopono waiwai e pili ana i na keiki oo ole a e kaa aku ana iloko o keia aha hookolokolo hou a ka ahaolelo kuloko i hooholo ai kekahi mau hihia he nui e hoomalahiia aku ai na aha hookolokolo kaapuni e ae i hele a pihakui na hihia i nei manawa.

            Ke upuia aku nei e hoi mai ana ka Lunakanawai James J Banks, ka lunakanawai kaapuni ekolu, mai Amerika mai, kahi ana o ka holo ana aku nei e hoomaha no kekahi manawa i hala aku nei, a me he mea la iaia e hoi mai ai, e mahelehele ai ka lunakanawai ekahi, elua a@me ekolu i hana o ia hoi, na hihia niawaena iho o lakou, no ke kau hoekolokolo o ka 1922 e weheia ana maka la 9 Poakahi mua o Ianuari.

            Ua hook@u aku ka lunakanawai kaapu@ elua John T. De Bolt, ka lunakanawai hookahi wale no nana i lawela we i na hihia iloko o na aha kaapuni i na mahina i hala, i kana kiure a ua manaoia aoe oia e kahea hou aku ana ahiki i ka pau ana o keia kau. Ma ka la i nehinei i noho ai ka papa kiure kiekie Teritore, a ua manaoia ma na la hope o ka pule mua o Ianuari e waiho ae ai ia kino i kana hoike makahiki no ka hana a ia kino o ka lawelawe ana i ka makahiki aku la i hala a@e he mea la ma ia manawa e hooku@ loa ia aku ai ka papa kiure i hana i k@ makahiki i hala no keia kau.

 

E HOOLOIHIIA ANA KEKAHI MAU ALANUI

 

            Ma ka la 17 o ka mahina ae nei o Ianuari, e hoea mai ana e malama ana ka papa o na lunakiai he halawai akea, no ka hoolohe ana i na hoakaka, o ka waiwaiio o na waiwai i pili pokoke aku i na alanui i manaoia e hooloihi aku, a e hooakeaia ma keia mua aku.

            O na alanui i manaoia e hooloihi @ku, o ia no na alanui Bekela ame Bihopa, a o ke alanui Hokele hoi ke hooakeaia ana, ma kahi i ikeia ka haiki.

            E hooloihiia ana ke alanui Bekela mai ke alanui Moiwahine, a mai ke alanui Hokele aku hoi a hoea i ke alanui Beritania.

            No ke alanui Bihopa hoi, e hooloihiia aku ana ia mai ke alanui Hokele aku ahiki i ke alanui Beritania, a e nooakeaia ae ana hoi ke alanui Hokele ma ka aoao mauka, mawaena o na alanui Papu ame Uniona.

            No ka hooloihi ana aku nae i kekahi o na alanui i hoakakaia ae la maluna, i hoakaka ae ai ka Enekinia Kalana Fred Ohrt, ua la mai he ku-e ana ma@ka aoao o Bruce Cartwright, ma ka aoao o kekahi mau on@ o na waiwai e waiho nei, ma kahi i makemakeia no ka hooloihi ana aku i ke alanui Bekela ahiki i ke alanui Moiwahine.

            He nui na hale oihana e ku nei ma na poo o na alanui i makemakeia e hooloihi e pau ana i ka wawahiia, in a nei no ka hoea mai i ka wa e hookoia aku ai na mea i hoolalaia e ka papa o na lunakiai, no ka hooloihi ana aku i kela mau alanui, me ka hooliloia aku o kekahi mau huina dala mahuahua no ke pono o kela hana hooloihi alanui.

 

Na ka Hui Ponoi e Hoohana Aku Ana i na Poola

 

Lawe ka Hui Mokuahi Matson i ke Ko'iko'i o ka Hoohana Ana I na Poola Maanei Nei

 

NO KA MANAO KEIA E HOEMI I NA LILO

 

Ko no Nae na Mokuahi o na Hui e Ae Malalo o ka Hoohana Ana a ka Hui Poola Kahiko

 

            No ka hoemi ana mai i na hoolilo, i wahi e hiki ai e hoemiia mai ka ukumoku o na ohua ame na ukana, e hoohana ponoi aku ana ka hui mokuahi Matson i na kanaka poola, na lakou e hu'e a e hoopiha na mokuahi apau, e holoholo ana mawena o na awakumoku o Hawaii nei ame Kapalakiko, e hoomaka ana ma ka mahina ae nei o Ianuari o keia makahiki ae.

            Ua hoea mai kei hopena mamuli o ka huakai a Kapena Francis M. Edwards, ke poo kapena nui o ka hui mokuahi Matson ma Kapalakiko, o ke kipa ana mai no Honolulu nei, ma ka Poalua, o ka pule aku la i hala, no ka nana pono ana i na alahele e hiki ai ke hoemiia na hoolilo o ka hui mokuahi ma keia mua aku.

            O kana o ka hoakaka ana ae, ma ka wa o kona hoea ana mai no Honolulu nei, o ia no ka pokepoke ana mai i kekahi mau hoolilo o ka hui mokuahi, ma kekahi mau hoolilo e ikeia ana ke kupono e hoemiia mai, aole nae e lilo ia pokepoke ana, i mea e @mo mai ai na hana ma ka aoao o ka hui, no ka hoohana ana i kona mau mokuahi, aka he mea ia e hoemiia, mai ai ka ukumoku o na ohua ame na ukana.

            O ka hoemi hoolilo a ka hui i manao ai, no keia manawa mua loa, o ia no ka hoohana ponoi ana i na poola, aole hoi @ kekahi hui okoa aku, o lawelawe inai na hena, e laa ka hu'e ana i na ukana ame ka hoopiha ana i na moku.

            Mamua aku nei o ka hui poola a McCabe, Hamilton & Renny ka hui nana e hoohana ana i na poola apau o na uwapo, ma na manawa e hoea mai ai na mokuahi, a e haalele iho ai ia Honolulu nei; ma keia mua aku nae, @ kaa aku ana ka hoohana ana i na poola malalo o Kapena James P. Rasmussen.

            Ma keia lawe ponoi ana aku la nae o ka hui mokuahi Matson i ka hoohana ana i na poola, aole e hoololiia ae ana ka ukuhana o na poola, aka e loaa aku ana no ka ukuhana e ukuia mai nei ia lakou, niai ka hui poola McCabe, Hamilton & Renny mai.

            Ma keia mua aku e hoemiia mai ana na hana o ka hui poola McCabe, Hamilton & Renny, ma o keia kaawale ana aku la o na mokuahi o ka hui Matson, eia nae he nui okoa no na mokuahi i koe, i kaa holookoa ka hoohana ana malalo o keia hui poola o la na mokuahi o na hui T. K. K. ame ka Pacific Mail, pela me na moku lawekoa ame kekahi mau mokuahi e ae, e kipa mai ana no Honolulu nei, i maopopo mua ole, ka hui nana e hu'e i ko lakou mau ukana maanei nei.

            Ua ala mai keia manao hoemi ma ka aoao o na ona o na mokuahi o ka hui Matson i na hoolilo, i loaa ai ka ukumoku oluolu kupono no ke kopaa o Hawaii nei, e halihaliia aku ai no kahi hoomaemae kopaa ma Crockett! ma ia ano, e loaa ai i ko Hawaii nei poe, ka manaolana no ke kulana maikai o ke kopaa ma keia mua aku.

 

UA MAOPOPO AE KA INOA O KA WAHINE I PIHOLO AI.

 

Ma ka poalima o ka pule aku la i hala he wahine nona ka inoa i maopopo ole ia manawa ka i haule iloko o ke kai a piholo maloko o ke awa o Honolulu a ua hoihoiia ae kona kino maloko o ka hale waiho kino make o ka Papa Ola Teritore no ka hele ana ae o kekahi mea e nana i kona kino, ma ka Poalua iho nei ka hele ana ae o kekahi mea e hooia o Mrs. Martin Gabisay kona inoa a o ka wahinema@e hoi a Hilario Gabisay o Kapahulu. O ka mea wale no i maopopo no keia wahine o ia kona make ana, a mawaho ae o ia aohe mea i maopopo no ke kumu o kona naauauwa ana a i hoao ai e hoopokole i kona mau la o ke ola ana. Ms. Kapahulu kona wahi o ka make ana. He wahine Pilipino oia a nona na makahiki he 45. Ma ka pa ilina o Koula i kanuia aku ai kona kino lepo ma ka Poalua nei mahope iho o ka malamaia ana o ke anaina hoolewa nona.

 

Paa i ka Hopuia ke Koa Hoeha i ka Lunapaahao

 

Hopuia no ke Apuka Ana i ke Kikoo Dala a Hoopaahaoia, Mahuka Nae a Paa Hou

 

MA KA HALE O KANA WAHINE I PAA A@

 

Hoomakakiu Okoa na Makai me ka Pee Ana Maloko o ka Hale Pela i Paa Ai Kela Koa

 

            O J. A. Brown, ke koa i hahau ai i ke poo o ka lunapaahao o Waianae a i mahuka mai ai mai ka halepaahao mai, a i huliia mai ai hoi e na makai ame na koa, ua paa oia i ka hopuia ma ke kakahiaka o ka Poalima aku la i hala maloko o ka hale o ka wahine aua ma ka apana o Kalihi. Na ke kapena maikai Poaha, August Carreira ame kekahi makai o ka oihana koa i hopu iaia.

            Ua akamai ka hana ana a na makai, ua pee lakou maloko o ka hale ma ke kakahiaka o kela Poalima, a he manawa pokole mahope iho komo aku ana no ua koa mahuka la a o kona paa iho la no ia i ka hopuia. No kekahi mau mahina lehulehu i hala aku nei kona hoomaka'uka'u ana i ka wahine me ka manao e hoopii okimare, a ke ku nei ia hoopii imua o ka aha hookolokolo i keia la, elike me ia a na makai o ka hoike ana ae, a loaa hou iho la nae keia hihia ona.

            No ke apuka ana o keia koa i ka Halekaa o von Hamm-Young ma Castner me kekahi bila kikoo dala i ka huina o $900 @ hopuia ai oia a hoopaa ia maloko o ka halepaahao o Waianae, a iaia amloko o ka halepaahao ua noi ae oia i ka lunapaahao e hookuu aku iaia e hele noloko o ka haleauau, a ma kela manawa on a i hookuuia aku ai i loaa ai iaia kekahipaipuhao, a me ia paipuhao oia i hahau aku ai i ke poo o ka lunapaahao no ka ona no keia hahauia aua aku o ka manawa ia i holo aku ai ua koa la, a no kekahi manawa mahope mai i hahai ia mai ai oia e na makai, a ma kela kakahiaka Poalima aku la kona paa ana i ka hopuia mahope o kona huliia ana no ekolu la.

 

E HULI PONO LA ANA NA KUMUKUAI O NA WAIWAI.

 

            I kulike ai me ke kauoha i haawiia ae e ka Loio Kuhina Harry Daugherty o Amerika Huipuia, e noii pono ia aku ana ke kumukuai o na waiwai ka@epa apau, e kuaiia nei maloko o na halekuai liilii, apuni na wahi apau i kuleana ai ke aupuni o Amerika, no ka mea ma ka manaoio o ka Loio Kuhina Daugherty, ke kuaiia nei na waiwai kalepa ma ke kuai liilii, me ka pipii maoli o na kumukuai.

            Mamuli o kela kanoha pili oihana mai ke keena ae o ka loio kuhina o Amerika Huipuia, ua hoakaka ae ka Loio Amerika Huber, aole i hoea loa mai kela kauoha i Honolulu nei, aka nae, aole on a wahi kanalua iki, no ke konoia mai o na luna oihana federaia maanei nei no ka hooko ana aku i kela kauoha hookahi, ma ka imi pono ana i na kumukuai, o na waiwai kalepa, e kuai liilii ia nei ma na halekuai.

            Ma ka manawa e komo ana na aupuni i ke kaua ma Europa, ua lilo na keena o na loio Amerika apuni o Amerika Huipuia, i poe hooko i ke kanawai, e pili ana i ke kumukuai e kuaiia ai o ka lanahu ame na meaai, ua hoea loa mai ia kauoha i Hawaii nei m@ ka hiki ole i na halekuai maanei ke hoolilo aku i ka lakou mau waiwai meaai, a oi mamua o ke kumukuai kupono e kauia mai ana e ke keena o ka loio Amerika.

           O keia kauoha hou nae, ua pili aku no ia i ke kumukuai o na lole e hooliloia nei, ame ke kumukuai o na m@aai, a wahi o ka hoakaka a ka Loio Amerika Huber eia kekahi mau mea ma Honolulu nei, ke kuaiia nei me ka pipii maoli, aka nae, no kekahi mau waiwai, ua emi iho ia elike me ia me ka manawa mamua aku o ka wa kau@.

 

HOOHUILA AE MALOKO O KE KEENA O KE KAKAUOLELO.

 

            Ma ke kakahiaka Poalua iho nei maloko o ke keena oihana o ke kakauolelo kulanakauhale a kalana David Kalauokalani i awaiauluia ae ai he mau opio o Yee Chung ame Elizabeth Hale ma ka ma@eremonia laahia o ka mare, e J. K. Nakookoo, ka akena i hoamanaia no ka lawelawe ana i ka oihana mare, a o na hoike no ia ma reia ana o kela mau opio oia o J. W. Malina ame Mrs. Nellie Malina.

 

Hookokuhuia Ae o Colburn ame Kanae i MAkai

 

Aponoia Mai ko Laua Hookohuia Ana e Patrick Gleason i Mau Makai Hooko Waiona

 

AOLE I UIIA MAI KE KOMITE KUWAENA

 

He Mau Hawaii Keia i Hanauia ma Honolulu Nei a i Noho Hana Mua no ke Kalana

 

            Ma ka Poaha i hala i hookohuia aku ai e Patrick Gleason, ka lunahoohana nui hou o k@ oihana hookapu waiona ma Hawaii nei, elua mau makai hou no ke kokua ana mai iaia, ma ka hooko ana akku i ke kanawai hookapu waiona ma Hawaii, oia o John F. Colburn ame Frank Kanae.

            Na W. G. Ashley Jr., ke kokua o ka mea ohi o na loaa kuloko, i hoohiki i keia mau kanaka hou ma ke kakahiaka Poakolu nei, mahope iho o ka lona ana mai o ka hoike mai Wakinekona mai no ke aponoia ana o keia mau kanaka e ke komi@ina hooko kanawai hookapu waiona. He mau pule lehulehu i halaaku nei ka hoounaia ana aku o na inoa o keia mau limahana hou e Mr. Gleason i Wakinekona, a mamuli o k@ laua hookohuia ana mai la o ka piha ana @ elima kaaka no ka hopu ana aku i ka po@ ku-e kanawai waiona maloko o keia Teritore.

            O keia mau kanaka i hookohuia mai la aole na ke koite kuwae@a Repubalika i hooia aku nei i ke ko@isina hookapu waiona ma Wakinek@na, mamuli o ka maopopo ole o ke komite no na kanaka hou e hookohuia mai ana, elike me ka Mr. Gleason o ka hoika ana ae ma ka Poakolu nei, a ma Honolulu nei ana no ke kahua haua o nei mau kanaka e hana aku ai me na kanaka e ne o ia kee@.

            "Ua lawa ka waihona daia i nei manawa no na hoolilo o ka uka ana aku i ka hoolimalima o na kaa oto i makemakeia no ka hele ana aku e hopu ma na wahi i makemakeia, a no ka uku ana aku no hoi i na hoolilo o keia ame keia kanaka. @na no ka makemakeia o hoonoho aku i mau makai hou ma na mokupuni mawaho he mea pono i na luna aupuni ma Wakinekona e haawi mai i mau kanaka hou. Ua lokomaikai loa ke Kapena Makaikiu McDuffie in'u ma o ka haawi ana mai i kona mau kanaka no ke kokua ana mai ia makou ma ku makou hana, a in a e hoomauia aku keia ano hana, e hiki mai ana i ka la a ka poe hana waiona e maka'u ai a hoopau loa i ka lakou hana ana i ka waiona."

            He lunanana waiu o Mr. Colburn mamua aku nei no ke kulanakauhale a o kona kamaaina i na ano hana a ka poe kuai waiona ame na wahi e hanaia mai nei o ia mau waiona he kokua nui loa ia no ka hana no ka hooko ana aku e hookapu loa ia ai ka waiona.

            No Kanae hoi na kamaaina oia ma Honolulu nei no ka mea, o koaa onehanau no keia a ua hana no hoi oia me ka oihana makai mamua no kekahi mau makahiki lehulehu, a ua hana pu no hoi me ka Hui Kaa Uwiia no kekahi manawa i hala aku, a he kanaka kupono loa no keia hana.

 

            HAAWI MAKANAIA MA KE KALIKIMAKA

 

            Ua hoohanoliia aku me kekahi makana Kalikimaka ka Makai David B Haumea o na alanui Papu ame Kalepa ma kekahi mau la aku la i hala. Ua haawiia aku iaia e na kanaka e lawelawe nei i na oihana kalepa ma ne@ wahi e hoopuni ana ia mau kihi alanui kekahi huina dala mahuahua ma ko ano he mea hoike no k lakou mahalo kiekie iaia, no kona malama i ka maluhia maloko o ia mahele o ke kulanakauhale o kekahi keia o na hana mai kai loa a ka poe no lakou na hale oihana e ku nei ma kela mau alan@i e nele ole ai ko Mr. Haumea haawi ana @e i kona hoomaikai nui ia poe.

            OMAHA, Neb., Dec. 22.--Elua mau wahine i komo pu me ka poe olohani o ka halehana kini bibi i hoopaiia i keia la he 15 la e noho ai i ka halepaahao no na karaima i ala ae iloko o ka manawa o ke olohani ana. Hookahi wahine i hoopiiia ae no ke kiola ana aku i na apana pepa i na maka o na makai a o kekahi ua hoopiiia ae no ka nou ana aku i ka unihihapa i na kanaka hana oloko o ka halehana. Ua hoohalahalaia nae ko laua mau hihia.