Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 51, 23 December 1921 — NA MANAO PILI LEHULEHU KO KAHUKU PONOI [ARTICLE]

NA MANAO PILI LEHULEHU KO KAHUKU PONOI

Mr. I-unuho'oponoponO; E ae mai e' li'.iki ponoi aku no oe i ke alakai ; .::ii;tina manao ana, mamua o na ma- ; j hoopiha nupopa e hoopoho aiia i 'u, i ka ia la mau dala L'.ōO o keia i! :'.k:thiki 1922 e' hiki mai aila, pM<?i •kahi: . _ Y. i'ili :ina i na kiakaa otomobil6 , huojiiliki:i nfau ana i-ko ola o ka i« LuU hu, o puka mau ana \ na pule ..;au, i!ianaonao no hoi na'hana hoo- ) ;:uo i kn mea a ke Akua i hana ]).>uoi iho .ai. me kona mau lima i ke Minuk:i niua, i kumu anoano hooiilu' hannka i ka maka kau nana e.le ilio* i ke ola o ka lehulehu. Ninau :iu penei: Jhoa na moho e kOhoiaj nei i kela :.n\e koia kau i hana ole ai i kanawai jkaika hoopaahao, aole e emi. malalo 0 elima makahiki? A oiai, ua nui i:,i po<- i make mamua, he poe e iho i;a niai ke kna uwila iho, a e pii aku ,r:a. ua pau lakou i ka make mamua 1 a holonui ia mai la kau o .ia aku ': ho man kapuai he 20 a 40. Ua hanaia he wahi rula nawaliwali a ahonaiki mai ia niake, keia ma kihi a ma kekahi aoao a kokahi aoao, «• poi»o mau nei, no Ka inu waiona mai ko kumu, ulu nui mai na manao honkano, e olelo ana iloko ona iho, i.ia ka helu ekahi. 1C hoopau loa ia kalaiwa, aole e leilaiwa hon me na makahiki hoopaahao, plike ka hoopa'i me kana i'liana u ai, i kekahi manawa e make ana i a .*? iluna o kona kaa, a eha ann i ha'iha,'i kekahi, nui ka ppino ikeia ! i:ikaa hookahi i make ole, i malama :n.aikui ole i kona kulana keonimana, »-like ine ko I.ikeko ma. keonim&na, iii.iiama i ke kulana iloko o iwakalua j! akahiki a oi, o ia poe ke a'eia. F.ia kekahi mamala manao kupono, 1.0 Kahuku manao kela: Aole kuai . puhi okolehao, o ka hoohalahala o il.'ihuku aina lewn, liilii ka hoopa'i - ka ninau nae, pehea la e pau ai . puhi ana? pono ke I'lnho. hookahi tausani dala kuike, makahiki hoopanhao. Noonoo pono na inoho e puka ana. i kfia kau, o ia ka hana nna, naka,j '..ualulu na paui puka o Uwahipouli, ' L-ia aolo, kaupalena k*» kanawai e hoo:>:i'i iho a kanono p na lunakanawai • i:i. mahele. Ina pela ka liana ana, o ka paU ae la no ia hookahi no hawae lduhue o llawaii, i ka lua aku o ka manawa, o Ma ai a ke kuniulua o ka make-loa. Hawele iho la ke kumu a paa ka hoa lioopuka iho la i ka inoa o ia :■>. o ka make loa., Kia hou kekahi manao e o ku ae n. i. Ua makemake au e hoi ika aina Ki. ipulapula o Molokai, owau o J. A. Kahiona ame kana wahine akahi keikiV.:n,e, ame na moopuna ekolu, kail.umahine me hunona, lehulehu na mooI»una elima, aia apau mai na pepa i nopihapiha i ka h&q,Mia mai na'o kekahi kope i Kah'ukii ini. Imua o ke komiaina amo konp; n.au hoa ma o ke kakauolelo la, o ia aha P.eo. P. Cooke Honolulu. Ke kahua nui, o na tausani lawa niiia o ia ke ola e onipaa ai, manuahi mai na mea apau ilaila ka ike hoo' !>ana aku ua like loa ka haole me k;i Hawaii, o ke elala ka mea nana e h..o,ni na mea apau kohu ai ke olelo ;-e mea o mea, mea o mea. O l e kanaka aole dala, a pii ae <>i.'t mahope he kakaikahi loa ia poe. Hi' hoopono aole puni lealea, lie kai:\ka pi, mahope, ka .wahine aole'ipoe !"iik» kona 'poo, noonoo nui maluna o ka hana hookahi, mai. kona wa opiopio " a .''i> o koua mau makahiki, a •"'> a »50 o kona ola ana. Un kiei •ai oia maluna o na puumau loa, a • keia oia he nui o kona mau hoa nta i;a puu nahelehele a kuonoono no ka ::in:t. . . ■

He mahelo ulolohi loa kela. O ka T :ahele kikiapau hookahi no hana, o iu hoi wahi a Solomon. īle mana ke «lala, pololei kela, pipi, lio, Iniula, ekak<\ pipipake, moa, pelehu, kalaka, pV Imu, hnlelole, uponakuu a hoolei $2X)00 ; kinohi, $3.000 mni hōi mao aole c piha 10 makahiki. Aole kamailio hou ina no $.100 kane a wahine lawa kela mii ka i 'a ma MoJokai, 2 eko palaoa 1 mnhina, .3 mahina ai ka uala, pu, l ulinn, pine, uala Kahiki, pipi waiu; " kn wniu pipi ame ke kno, he mea lioolaha i ka-tllu nui ana o ka ohana. l*a noho au i Lanai i ke kau o Kipikona, o ka hipa, i ole o ke kao, " ia ka i'a o ke kulina i 010. uala, ia ka ai penei ka linna nna o ka i*;<la. Ua mnikai ka mala, ali a poftl'oo ka lua 1% a 2 kapuai ka hohomi •> liapuni ke anawnena, kiola 2 lau uala nole kanu ka lepo, pela a pau kn 1 nla, na ka makani o- hOopiha niai i l<a h'po; (1. mahina kii e ai i hoolvahi i:ala o kft lua, e Inwc mai -\vyviho no lau i kela ame keia mahina, a piha - inakahiki, ua palau mnu oe i. na l;otva ua pii ac ka lau a hua ma ke 1-n. no kanu ana rna ke a-la-la ai, o' in ke knnu nna o' ka aina ':nla, o ko'u ike ia i' Lanni, kulina 1 no pau pu, pau no ulu mai no. Bina kao me ka pa e pono ai i kela •iine keia ahiahi, e hoihoi iloko o ka P--i. knknhiaka uwi ka waiu pnu hoo•'iiu ina aole oo e hann pela nui ka i'imnna, a hui aku a hui mai. ka pipi pela no e hnha ai, ha» hookanwale ia pipl, 10 mnhinu

Ho 11 mahina, a pela no e malatta . r ' - ■ v . v lle nui na lunau hoomakaukau i lia poe e ihatao ana e hoi i ka aina o Molokai ; ka pou 010 ke mahi, kn ikr, ole i ka mahi ann. He aina kula kela , i keia pipi pako lAaa/ pau ka pilikia, e palau i na hota olublu 1 ekn-o ka, la omamalu,-ina ua 1 psia 5 a oi i ka la ke hoohuiia, 1 pāa' | wikiwiki ka hele ana, me he hoki la. Kanu i ka alafafa, palau hapukū, palau hou, liapuku hou, hapuku apan pono ka opnla, mnemae ka aina, komo ka palau ō maka me he hapuku la, kau iluna e noho ai, aia iluna pu ke eke anoano, na ka hapuku- e übi mai ka lepo. Hookahi no kuaua nana aku i knna pii ana ae, hookahi no kanu ana ho oki' vvale.no, o ke <Jala wale uo ka i'.ona nUi nana e hoohana na ko vrahino ia hana, o na holoholona huhu, o la kau •e hana, o ke kaanka haiw.lo «me' haipule ole, like no. na pomaikui Lonua, ma ke o ke Akua mila'.l.i pau ko laua hui hou ana komo kekahi i ke aupuni o ka.liani komo kekahi i ke. aupuni o ka niiake mau loa. .iMaanei iho la ko Kahuku pau na .manao Kalikimaka. J. A. KAHIONA,