Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 50, 16 December 1921 — KA HUAKAI MALIHINI A NA KEIKI KIPIKOA HAWAII NO KA IPUKA GULA O KALEPONI. [ARTICLE]

KA HUAKAI MALIHINI A NA KEIKI KIPIKOA HAWAII NO KA IPUKA GULA O KALEPONI.

Oeakauia e Gorge Kane) (Hoomauia mai) I ka pau ana o ka nana ana a ke ;.au!ca, o ka hookoimo !koko a)ku la no 0 ka S. 8. Manoa nei, me ka Ue)e 0 ka oneki a piha i nu ohua e ake ana hoi e ike aku i ka !:ikou meu aloha oIU-e no hoi me a'u e a&': nku nei o iko i ka'u mau mea aloha. Ia niakou i kaalo iho ai mawaho o ka halekukui, aia au mamua me ka malam.imoku ame na keiki se'a kahi 1 nana aku ai i ka nani o kuu wahi (aona, a'u i kaena mau ai ka Hauoki o Kaleponi i ke anu hoi o Maleka. O ka nani o ke Kuianakauhale o ll(>nolu]u, ua like ia me ka wahine u'i u Kuropa e hoomakaleho mau nei. O ](a'.vaii no ka oi, aohe lua elike ai. Kaomi malie iho hoi kaua e kuu Hol. l:o ua aloha ia no ka aina. Ta makou i kaa peuio iho ai mamua <> ka Uwapo Alakea, ike aku la au i La au mai o kamalii, pupupu omiia o ka ihu o ka moku ia makou e holo malie aku nei, a'u hoi i lohe* iaiku 1 ka olelo o kamalii iq. lakou iho no. me ka hooho aha»

"Look Look! the old man! > '' A i a« la lioi kekahi ~ 4W hof" C4corge nn.l Aloxander. Nana iho la au i keia poe keiki liilii a'u me na maka aloha īiie ko'u haawi pu iho i ko'u aloha, oiai o na ihoa, auaukai iho la iio ia o ka'u mau'iēīki'i ke awala'i 0 Kou mai ko laua wahi wa liilii mai, n ua ulu hoi kokala i keia. manawa, hiki ka mamaka,ai a ke kupunakane a lapuwale ke hapai ame, ka puni no hoi a ka maku.ikano kahl ne 'a o Kauai keiikipaananea ke anamo. He oiaio, ia'u e ku la e nana me ke .'ike hoi e ike aku i na maka o kuu )<-i a)oha iwaena. o kona mau hoa auau, a i ka hope Joa no hoi, akahi no au a ike aku i ua wahi a)oha nei a'u, Alcsander K. Kane,. ke k'au mai o kahi linia iluna, a ike iho la au o ka'a kela, ka hauoli hoi o ko'u mau la opio, iaia hoi i au niai ai a .kokoke nia ka aoao o ka, nioku, haawi iho la au i ko-'u aloha «aaU ,a. ka malamamoku hoi i ninau mai ai ia'u. "That your aon Oe<jj'gef ,> aku la no hoi f t v :kii na ninnu xciai ia r u, oial aia ke aloha keiki iloko o'u kahj i hana mao ole ai, a pela no hoi me ka'u mau mei .iloha apau, oiai au e uana iho ana 1 kuu aloha me he la, o na maka no ia o ka'u wahine aloha e nana ae :,na ia'u kona luaiii makuahine, i hala i ka P9.

He oiaio hoi kela, ia makou i koKuke aku ai i ka uwapo, 1(3, o ka mea •iiaamau no hoi 0 ka piha o ka uwapo i na kanaka, a'ū hoi i lohe aku ai i ka hono mat o ka leo o ka Bana llawaii, a lelo aluka mai la na hoomynao au iloko o'U, au i olelo iho ai po'u iho. Ua ike au i» Kapalakiko, he ano naloohaha a kuaa,ina kona kulana, i kupono ole no na malihini, a kaena hou iho la no au. Aole no wahi oi ae o ka u"i ame ka maikai, o kūu home aloha wale no o Hawaii,; ka punana meli hoi a na haole e pipili wau nei. Ta makou i pili aku ai i ka uwapo, : paa no hoi na laina, a pii mai la no hoi kuu mau hoa poola o ka la ikiiki welawela o ke taona a hui iho la me fi'u, o ka lakou olelo mua loa ia'u. •' Aole ka oe \ make e George, loho mai makou ua kū oe i ka poka, aia ne iloko o ka haukapila?" Akaaka aku la au ia lakou me ko'u "1010 pu aku. "Eia no hoi au la, a oukou no ihoi e ifke ma ila ia'u, na <'1010 apau a oukou i lohe ai no'u, lio hoopunipuni wale iho no ia, na ku luanao o ka lokoino, elike la no hoi nie na olelo hooiloilo no'u."

Hui iho la ati me lakou, ilolto o ka 1 nuoli. me ko'u hoopoina ana hoi i Tifi olt>lo hoino apau no'u no ka mea, ' in au i ka aina nei, a ia'u no c hui t<:li!lima pu nei we na hoaloha paa ; na kuu lima -i kuu lei a boni iho la i ka ihu o ke keiki me ke aloha oiaio •> ka makua no kana keiki, mo ko u 'lelo ptf 1 "E kuii ki, e lawe pu atia o pa)Mi ia oe no Kapiilakiko, e a'o mai oe i ka hana p,'u i aloha ai oiai kuu *nau r aka e kaakaa aku ana," aole pane o titi wahi keiki ia'u, aka, o kekahi o ko'u maū hoaloha ka i olelo mai i'i 'u: 4 ' E la\re pu ana oe i ko keiki i ka nolomoku?" "Ae," -wah'i a'u, mie (ko'u hoomau ana aku i ka'u kamailio ana. "E a'o mai oia i ka hana i keia manawa, ōiai au «e opiopio ana, aole Voi i lu'alu'a īho ko'u mau lala hele kanaka makua. ua ike i ka hanau" '' Pololei oe .he hookahi no ka hele t>u ana i ka mōaoa," wahi a kuu hoaloha. lle oiaio, nAahope 0 ko f u hui ana me «a hoaloha, ua hele pololei au e hui me "uo'n man Uaku, tia lakou a® i hoonna,

o ka.ki ihiuāolelo "wale no i haa.wiia taai ia'u, iio Iko 'u iAaiama i ka lakou hana iloko o ka ehuehu o !ka haalole ihana a na unioaa, ame ika lianohano o ko lakou inoa. Mahalo nui ia oe e George Kano i kou malama pono i lta liana aliiki hou oe i Hawaii neL Pau ae la no !ka olelo a nia haku, o <kahi olelo iwalo no ia'u, e noho ana oe a i ole e Eoi hou ana oe i Kapalakiko? O 'ka'u i olelo aku ai ia lakou, e lioi ho-u ana au i Kapalakiko, no ilia mea, aole au i ike i ke taona, ua like au me ka paahao ilcflto wale iiho uo o ka uwap>o e noho ai, a he maikemake pu no hoi au e hoomaha ana ka holoholo ana mawaena o Kapalakiiko aane Hawaii nei, no keikahi niau mahina a ina aole mau kuia, o ka makahiki hou, ko'u manawa e hoopau ai i iko'u holo ana, ua lawa a nui ka iike no liapalakiko. Nui ko lakou aikaa&a ia'-u no kuu olelo 'aku ua iiko au me ka «paahao; o kaihi olelo h.ōpe- wale no a "kuu mau haiku ia'u, " ua makaukaw anau makou nou, i ka wa e ipau ai o 'kou noho ana ma Kapalalkiko.'' Pau no ko'u hui ana me lakou, o ko'u 'hoi iho la no ia e hui >me ko'u mau hoaloiia, Iko'u anau polkii, ka'u hiapo, (ka'u hunonawahine ame ka'u moopuna, a hoohalaia e a'u he mau la pokole iloko o ka hauoli me ko'u ohana ponoi, ame ko'u mau ilioaloha oiaio, a ma ika la 6 o lulai i ha«ilele hou ilio ai au i na kapakai aloha o iHawaii nei maluna no o ka Q. S. Manoa, mie kuu lawe pu ana hoi i Ikuu keilki AlexandeT K. Kane me a\i ame ehiku poo keiki Hawaii mawaho ae r ona a'u i lawo pu hou~rti i" poe sela noluna o fka S. iS. Lurline.

Ma keia hoi hou ana a'u ime kuu keiki, hiki makou i Kaipalalkiiko lulai 13. Hoi makou iluna o ka 8. »S. Lurline e noho ai, a ike au i kuu keiki i ka elēu i ka haōa, he liike no kana hana ana me ka >poo nunui, a mailuna aku o keia moiku kau (maua maluna o ka S. S. Maui holo no <7ro«kott, ka/lii.3iodmaemae kopaa o 'ka llui iMatson. He nia mao 'keia o ikanalima milo mai Kaipalakiko aku, o ko'u makamua loa keia o 'ka'ike ana i keia fw~ahi, aurwe, he nani i ko'u niau maka malihini ke nana aku, au e kiiu hoa heluhelu e ike iho ai, ho muliiwai keia walii o Croekett, ka ipuka ponoi hoi e komo aku ai i ika nuiku muliwal 1 o Kakal&meko mai !ka hema aku a i ano ISwf K«ia mhl titfe "ka- '"alii o ke «.walau a Pumloa, o ke ano o ;Wal'e no jhe nukee (hoi a ikapalkahi, o 'keia hoi he ipololei oe "ke nana ak'u.

Eia ma ik.eia 'walii o iMare Ailana, kahi hoolalu o na ohiki au/moana ptfpcckue o ke aupuni makua o Amenka, aia pu no hoi ma ka hema o B<in. Joaquin, a tma ikahi aoao o Kimetian, kahi e mo-(ku nei o na mo!ku halihali uleana i ka iwa lka.ua iho nei, a he nui wale o na moku liilii halihali "papa o hololholo mau noi ma keia wahi i na wa j apaM o ke ao ame ika ij>o. O keia wahi kaona oiukia o €rocketl, I he ano like me kahi 3saona o Wailuiku, j o koiia haahia hoi lalo, he kiekie hoi kēii «.ia iluna. o ka pali na kauhale kahi i ku ai, he PukiM ame ka Italia ka hapanui o na kanaka ma keia wahi, a ianei Ho lioi loaa au i (ka ma'i; o ka'a wahi feeia i aloha loa ai i kuu keiiki, o analaana ana oia ia 'u i na wa apau. Hele aku la a pau ka hana, ihoi mai la ninau ia'u, "Papa, pehea oe?" Olelo aleu la no hoi au: "O kuu poo wale no ka e'ha. amo (kua ivrahi opu." " Aolo nui loa e papa?" Aole," rwahi a 'n, *' manao no hoi au e oluolu kofee ana no au." (Pau ae la no Ika ninau a ste ioiki, !me kona rt«iikaa.la mau no 'u, a'u i hoomaopopo iho ai no'u iho i ko'u wa opiopio elike me kuni keiki, he mea nui ia'u ka makua, o (ke aloha o ka makua aole ia e ipoina iau ahiki i 'keia k. He ipo aloha mau ia na'u a"hiki i ko'u !hoolnolu ana. (Aole i pau.)