Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 49, 9 December 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

HOOPUKALA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

POALIMA DEKEMABA 9, 1921

 

AOHE MAKEMAKE O HAWAII IKE AUPUNI KOMISINA

(Kakauia e L. A. Kakina)

(Mai ka Advertiser mai o ka Poakahi nei, Dec. 5.)

            Maloko o ka Advertiser Sabati o nehinei, kekahi hoike i hoouinaia mai Manila mai e hoakaka ana, ma ka haiolelo a ke Senatoa Phelan i pau o Kaleponi, ma kela kulanakauhale, ua hoike ae oia penei.

            “Eia o Hawaii ke hoomakaukau nei e halele i ka hooponopono aupuni ana nona iho. Ua noi mai oia e hoonohoia aku ia, malalo o ke ano hooponopno aupuni komisina, no ka mea ina aole pela, ua loaa iaia ka ike e hapala wale ia ana kona ano Amerika.”

            O ka mea oiaio maoli, ua ku-e loa keia hoakaka i ke kulana maoli maloko nei o Hawaii.

            He elua wale no a’u mau mea i maopopo, i apono i ka manao o kela ano, eia nae, maluna wale no ia o ka hana hoao, he hana ia e ake’ake’a aku ana i ka pau ana o ka mana hoomalu o Amerika no Haawaii nei, he kulana nae e ike ole ia nei i keia wa, a malalo hoi a na kulana kaokoa loa e hoea ole mai ai ka pilikia no kekahi hanauna hou aku. Ina he poe hou ae kekahi me keia manao hookahi, aole au i maopopo ia lakou, ua loaa ia’u ka ike elike me ia i loaa i kekahi mea e aku no ke kulana e nee nei iloko o keia puulu.

            Ua oi aku ka hoopilikia o ka lohe wale no a Senatoa Phelan e haiolelo la, me ka oi aku o ka hoopoino i ka noho kuokoa ana o na Amerika o keia mua aku o Hawaii nei, mamua o kekahi poino e ae i manaoia e kiai makaala aku.

            He hoike maoli i na mea oiaio ole, e hiki ole ai, ke hoole pinepine ia me ka maopopo loa.

            I wahi e loaa aku ai ka ike maopopo i na kanaka o ka paeaina Pilipine, e hookaika nei e loaa ka noho kuokoa ana, aole loa he hookahi mea ma Hawaii nei—oki loa aku na kupa Hawaii— i makemake i ke kuokoa. Ke manaoio nei makou, ua oi loa aku ko makou pono ma na ano apau i keia wa e noho nei, mamua o ko makou ano, ina he aupuni kuokoa ko makou, a ke manaoio nei makou me ko makou naau apau, e loaa pu ana ia kulana maikai, ina lakou e hoomau aku ana i ka pili ana me ke aupuni ikaika, lahalaha a kuokoa o Amerika Huipuia, ke aupuni e loaa nei ia lakou na helehelena kupono apau o ka hookele aupuni ana no lakou iho.

            I wahi hoi e loaa aku ai ka ike i na kanaka o ka aina makua ame ko Hawaii nei, ana, no ka ina o ka poe alakai lalau elike me kela, ka poe e hoeueu ana, no ka hoohaahaaia o Hawaii, mai kona kulana mai o ka hooponopono aupuni kuokoa ana nona iho ma ke ano he Teritore no Amerika Huipuia, a i “panalaau kalaunu” no Beritania Nui, e hoomaluia ana e ke komisina—he komisina o ka oihana koa—i kohoia mai Wakinekona mai,e ku-e aku kakou o Hawaii nei ia mea me ka ikaika apau a ko kakou mau olona o ko kakou mau kino, a e hoomau aku i ke ku-e ana elike me ka loihi o ko kakou paa ana i ka hana.

 

 

E HOOPAAHAOIA NA KIAKAA HOLONUI E PONO AI

            He pomaikai ka hala o kekahi pule, me ka loaa ole o kekahi mau ulia kaa otomobile, mamuli mai o ka holonui maoli o kekahi mau kiakaa, i ko lakou mau kaa, me ka noonoo ole i ka pono o ka lehulehu ma na alanui aupuni ; no ka hoemi ana mai i na ulia o kela ano, ke manao nei ke Kuokua, o ke kau ana i ka hoop`i hoopaahao, no ka kiakaa, e ahewaia ana no ka hoionui, ke alahele e hoemiia mai ai o na ulia.

            Maloko ponoi iho nei o keia kulapakauhale, @ah@me@ la, he hana uluhua loa na kekahi poe kiakaa, ka ulolohi o ka holo ana ma na alanui, e ake mau ana e oili aku mamua o kekahi mau kaa, me ka nana ole ia ae o ke kanawai, a oki loa aku hoi ka palekana o ka lehulehu ; aka nae o ka oi loa aku o ka holonui i ike mau ia, ma na wahi no ia mawaho aku nei o ke kulanakauhale, na wahi aole he ikeia aku e na luna oihana o ke aupuni, ko lakou hakihaki ana i ke kanawai.

            Ma ka pule koke aku la no i hala, i halawai ae ai he kaa otomobile e halihali ohua ana, me ka ulia poino, ma kahi kokoke i ke awawa o Kipapa, ma ka hooku`i ana me kekahi kaa kalaka, aole keia malalo o kekahi kumu e ae, aka mamuli mai o ka holonui ; o ka poe o keia ano, ame ka lehulehu ae o kekahi poe kiakaa, i hoolilo i na alanui o ka lehulehu, me he waiwai ponoi la no lakou ; ina nei no ke ku o ka hewa ia lakou, he mea pono e kauia ka hoopa`i hoopaahao ; e lilo auanei ia a`o kupono loa no na mea apau, mai na kiakaa o na kaa hoolimalima, ahiki aku i ka poe, no lakou mau kaa otomoblie.

Mamuli o ka ike mau ia o ka nui o ka poe holonui i na kaa otomobile, ka mea nana i halihali mau mai i na ulia i kela ame keia manawa, ua kau maoli ka maka`u ame ka weliweli i na ohua e makemake ana e holo makaikai no kekahi mau wahi loihi, a no ka palekana o ka poe e kau ana ma kela mau kaa halihali ohua, no ka palekapa pu o ka lehulehu; o ka oi loa aku nae, no ka hoopakele ana ae i ka mea nona ke kaa otomobile ame kona kaa, he mea pono loa, e laweia ae na keehina wikani, ma ka aoao o ka mana hookolokolo, i wahi e loaa ai ka palekana i ka lehulehu.

He kaa maikai loa ka otomobile, aole a kakou hoohewahewa ana no ia mea, iloko o ka lima, o ka poe e hookele ana me ke akahele loa. Aka nae, elike me ka pahi, ka pu ame kekahi mau mea e ae, ina e kaa aku ana ko lakou hoohanaia ana iloko o ka lima, o ka poe i noonoo ole i ko ha`i pono, e lilo ana lakou, i mau meapaahana pepehikanaka ; pela maoli ke kulana o na kaa otomobile, malalo o ka hoohana ana a na kiakaa holonui.

Ua maikai maoli ke kanawai i hanaia no ka hoololo ana i na kaa otomobile ma na alanui ; ina e malama pono ia kela kanawai, aole kakou e lohe mau i na ulia i kela ame keia mana.

Ua hookahahaia aku manao o kekahi mau malihini, e noho pu nei me kakou, no ka mama maoli o na hoopa`i e kauia nei maluna o na kiakaa i ahewaia no ka holonui, oiai hoi, ma kekahi mau kulanakauhale ma Amerika, he ko`iko`i maoli ka hoopa`i no kela ano hewa ; e lawe mai i na kumu alakai, e hanaia mai nei ma ia mau kulanakauhale, no ko kakou mau kiakaa, malia pela e hookaulanaia aku ai kakou, no ka palekana o na malihini ame na kamaaina pu.

 

 

E HOO KUU AKU I KA POE I PAA KA MANAO

            Iloko o keia mau la, e puka mau aku nei na manao, i kakauia no na hana hoopulapula lahui, ke apoia mai nei ia mau manao, me ka hialaai e kekahi hapa o na kanaka Hawaii ; aka iloko no o ia manawa hookahi, aole no i nele ke ala ana mai o na manao ku-e, ame hoopuukahua mai kekahi mahele mai, a o ia ka keia pepa i hoomaoe wale ae la no, e hookuu aku i ka poe i paa ko lakou manao, o lakou no ke hoi e noho maluna o na aina hoopulapula, a no ka poe i loaa na manao kanalua, he makehewa ko lakou hoi ana, aka noho malie iho no, a nana aku, i ka hopena o ka hana a lakou i hooiloilo aku ai no ka holomua ole.

            Ma ka halawai a ke komisina hoopulapula o ka noho ma ka Poalua nei, i hooholo ae ai lakou, e lawe ana ke aupuni, i ke ko`iko`i, ma kona aoao o ka hoomoe ana mai i na paipuwai, no na aina e wehe koke ia aku ana no ka hoopulapula ana ; pela ka hoopuni ana i ka aina me ka pa, ame kekahi mau hana kupono e ae, mamua o ka noho ana aku o na Hawaii ; he pomaikai nui maoli keia, ua hoomama loa ia ae ka noho ana aku o na kanaka i kinohi ; o ka mea ano nui wale no, o ia ka hoomaka koke ana aku o na kanaka, e hoopulapula, i na hana apau e pomakai ai lakou.

            Ina pela i`o iho la ke kulana oiaio, a ke komisina e hoolala mai ua hoomama loa ia ae na Hawaii, ma na ano apau, e hiki ai no kekahi mau ohana, me kahi makaukau, a mau lako uuku ke hoi me ke kanalua ole ; no ka mea ina no e halawai ana kekahi mau pilikia o ka noho hana, aole e nanamaka wale mai ana ke komisina, i ka poe i halawai me ia pilikia, aka e hoolakoia mai ana lakou, me kekahi mau hana kupono, e ukuia mai ai ma ke dala, a loaa no he mau kokua no kekahi manawa loihi.

            O ke kumu a kekahi poe e ku-e nei, no keia hoi mua ana aku e noho ma na aina hoopulapula, o ia no ka uuku loa o na eka aina e haawiia mai ana, o ia hoi he elima wale no eka ; he manao kuhihewa keia, he nui ka aina, o ka ikaika o ke kanaka ke holo ana, o ka mea wale no nana i hoohakalia i ka haawiia mai o na eka nunui, elike me ke kauoha a ke kanawai, o ia no ke kakali ana a loaa ka wai ; aole no nae, i papaia, ke manao kekahi kanaka, e hoohana aku oia i ka oihana mahiai, me ka wai ole ; aka o halawai ole auanei hoi me ka holomua, pela wale no i makemake ai ke komisina, e wehe mua aku, me na eka kupono, i maopopo loa, ka halawai o keia hana hoao me ka holomua loa.

            Pehea nae ka nui ame ka uuku o na eka aina e loaa ana i ke kanaka, ina ia no ka mahiai, a no ka hanai holoholona paha, he hookahi wale no kumu e holomua ai, o ia ka hana kino ana o ke kanaka, e makaala ana i kela ame keia manawa, me na lako ame na makaukau, no ka pono o kana oihana iho, aka o ka hoao ana e noho malie, me ka kauka`i aku, na na holoholona no e holo mai, pela hoi ka makaala ole aku i ka ulu ana o na meakanu, ua ahona ke kanaka a poe kana paha o kela ano, e kolio e no i keia manawa, he makehewa ka hoi ana aku ma kela mau aina!

 

 

KE KULANA OIAIO O KA NUPEPA

            Ua kuhihewa maoli kekahi poe o kaou, he elele ka nupepa, no ka lawe ana i na mea apau e hoouaia mai ana no keia keena nei, me ka nana ole ia o ke ano ia mau mea. Aole ia he manao pololei, o ka m@a oiaio, ua kukuluia ka oihana pa`i nupepa, no ka hoopuka ana i na meahou, ke pa`i ana i na hoolaha, ame ka hoopuka ana aku i na meahou kupono, e kekauia mai ana e na makamaka ; o na manao pilikino, na manao e kipehi aku ana i kekahi ; a i ole, na manao e imi ana i ka pono o ka mea hookahi, a o kekahi puulu paha, me ka hoopomaikai ole ia o ka lehulehu ma kekahi ano, aole ia he mau mea aiea e lawe mai, koe wale no paha, ina ma ke ano hoolaha, e konoia ana ka poe na lakou ia mau manao, e uku mai i na kaki maamau, ma na hoolaha o kela ano.

            Nui wale na palapala i hoounaia mai ma keia keena, i ku i ke ano laipila, ina e aeia aku e hoopuka ; pela hoi na manao hakukole aku i kekahi ; ua kapaeia ae ka hoopuka ana aku i na manao o kela ano, no ka mea aole ka nupepa, he wahi e hookomoia ai, na mea kupono ole, i keia au naauao o ka nee ana o kakou na kanaka Hawaii.

 

 

            Ke kokoke aku nei i ka pau ana o keia makahiki, aohe no hewa o ka hoomanao e mai i ka auhau o ka nupepa no keia nee ana aku, pela iho la no e ike mau ai i na meahou o na ano like ole apuni ka honua nei!

 

 

Nuhou Kuloko

            Ahiki mai i keia manawa, he iwakalua ka nui o ka poe noi i waiho ae i ka lakou mau noi, no ka hoi aku ma na aina hoopulapula ma Molokai.

 

 

            Ua hoakaka ae ka Meia Wilson, aole e kuai hooliloia aku kekahi mau waiwai o ka makeke kulanakauhale ma ka aie, aka ma ke kuia kuike wale no.

 

 

            Ma keia Poakahi ae, ka la 12 o keia mahina, e hoouna ae ai ka banako o Bihopa ma i na kikoo dala a ka poe i komo iloko o ke Kalapu Karisimaka no keia makahiki.

 

 

            I kulike ai me na mea e hoolalaia mai nei, e malama hou ia ana he mau hana himeni maloko o ka pa`lii, ma ke ahiahi Poaono a ao ae ka la Karisimaka ma keia makahiki.

 

 

            I kulike ai me na mea i hoomaopopoia, ua nui ka holopono o ka fea a na kaikamahine o Kamehameha, o ka haawi ana ae, ma ka Poaono aku nei i hala, maloko o ka Bihopa Paka.

 

 

            He hoike Kula Sabati ko ka apana o Makua maloko o ka halehalawai o Kalihi ma ke Sabati nei, a ua pihaku ka hale i na haumana i hiki aku.

 

 

            Ma ke Poaono, ka la 17 o keia mahina, e weheia ai na koho uo ka hana ana i ke alanui o Waimanalo, i kulike ai me na hoololiloli hou i hanaia e ke keena o ka enekinia kulanakauhale a kalana.

 

 

            He iwakalua mau hihia hoohalahala a i noi na ke kiure e hookolokolo i waihoia ae na ke kiure kekie o ke teritore e ninaninau mai ka aha hookolokolo hoomalu ae a i aha kaapuni maka poalua nei.

 

 

            Mahope iho o ka waiho ana i ka ma`i ma kona home no kekahi mau pule ae nei i hala, i hoihoiia aku ai o Mrs. Eben Low, ka wahine a ka Lunakiai Low, noloko o ka Halema`i Moiwahine, ma ke Sabati aku la i hala.

 

 

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka papa o na lunakiai ma ke ahiahi o ka Poalua iho nei, i hooleia aku ai ka palapala noi i waihoia mai no ka hoolilo ana i kekahi wahi o Kapiolani Paka i kahua no ka hoikeike mokulele.

 

 

            Eia no ke noho hamau mai nei ka Puuku Lewis i keia manawa, no na hookohu oihana, ana i manao ai e hana aku, maloko o kekahi mau keena lehulehu, i kaa aku ai ka mana hookohu iloko o kona mau lima.

 

 

            Eia na hana o na alanui o ka apana o Kakaako ko nee nei imua, a me he mea la ma keia Poakahi iho, e weheia ai kekahi hapa o ka aoao o ke alanui Alamoana, no ka holo ana o na kaa, a hoi ka hana ma kekahi aoao o kela alanui.

 

 

            Maloko o ka Halema`i Moiwahine ma ka Poalua nei i make ai he Pilipino, o ka pepe ana i ke kaa malalo ae nei o Kaneohe ma ka Poaono aku la i hala, oiai e hana ana i ka aina kanu halakahiki o ka hui o Libby, McNeill & Libby.

 

 

             I kulike ai me na lono i hoea mai i kela kulankauhale, ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mauna Loa ma ka Poalua iho nei, ua pauaho mai o Mrs. Frank Kalua, ka hope akena aina hou o Maui, ma Napoopoo, Kona, Hawaii, ma ka Poakahi aku la i hala.

 

 

            E hoomka ana mai ka pule Karisimaka aku, ahiki i ka La Makahiki Hou, e haawi ae ana ka Hui Phoenix he mau hana hoikeike malalo ae nei o Aala Paka, malaila e ikeia ai kekahi mau hoikeike ku i ke aiwaiwa, a e kuaiia ana no hoi na mea lehulehu ma kela paka.

 

 

            Ma ka mokuahi Matsonia o ke ku ana mai ma ka Poalua iho nei i hoea mai ai ka Makaikiu T. C. Murphy no keia kulanakauhale, me ka palapala hopa no Joseph Kubey, ame na pa`apala pili oihana e ae, no ka homoi ana aku i ka lawehala ne kona hookolokoloia mai ma Kapalakiko, no ka hewa aihue.

 

 

HALE O NA ALII O HAWAII

 

(Ahahui Poo.)

            E malamia ana ka hakawai kumau i hoopaeeia o ka Hale o na Alii o Hawaii (Ahahui Poo), i ka la Sabati iho, Dekemaba la 11, 1921, ma ka Hale Hui K. of P., Alanui Moi, i ka hora 2 p. m. E makaala mai na mamo apau!

 

WM. A. HALL, Iku Hai, Hale o na Alii o Hawaii (Ahahui Poo) 6481- -Dec. 9.

 

 

Nuhou Kuwaho

            TOLEDO, Ohio, Dec 4.--Elua mau wahine, elau mau kane ame elua mau bebe i piholo a make i keia la i ka manawa i haule ai ke kaa otomobile a lakou e kau ana i ka pali a iloko o ke alawai Arie ma kahi kokoke mai ianei.

 

 

            PENSACOLA, Florida, Dec. 4.--O ka moku, Glenover, mai Nu Olina mai, ka i hoikeia mai au pa-huia kona enekini mawahko ae o St. Andrews. Hookahi kanaka i make, hookahi i nalowale, a elua i kukonukonu loa ka eha. Ua kauia ka waiwaio o ia moku ma ka $250,000.

 

 

            OTTAWA, Dec. 6.--Ma na hoike i loaa mai no ke koho baloka laula, e hoike ana ia i ka holomoku o ka lanakila ma ka aoao kalaiaina Liberala malalo o ke alakai ana a W. L. MacKenzie King. Ua haule ke kuhina nui Arthur Meighen maloko no o knoa apana ponoi iho, a he lehulehu ka o na hoa o ka aha kuhina i koho ole ia.

 

 

            OMAHA, Dec. 6.--E kaheaia aku ana na pualikoa Kiai Lahui e puka mai ma ka la apopo no ke kiai ana i na halehana i`o iloko o na kini oiai na limahana o ia halehana e olohani ana elike me ia i hoolahaia ae i keia po.

 

 

O ANDRADE KA KA AHAHUI LOIO O KE APONO ANA AE.

            Ma ka paokahi nei i aponoia ai e ka Ahahui o ka Papa Loio Hawaii ka inoa o ka Lunakanawai Frank Andrade no ka hookohuia ana mai i lunakanawai no ka aha kaapuni kuloko ma kahi i waiho hakahakaia mamuli o ka hoihoi ana kau o ka Lunakanawai Cornell S. Franklin i kona hokoku ma kekahi manawa koke ae nei i hala, he hoihoi hookohu hoi ana e manaoia aku nei e aponoia mai mai ana e ka Peresidena Harding.

            Ma ka noho ana o ka halawai a ka Ahahui o ka Papa Loio Hawaii o ka inoa wale no o ka Lunakanawai Frank Andrade ka i waihoia aku imua o ia kino. Aohe mea ku-e i kona inoa a ua hooholoia me ka lokahi. Ua apono pu ia e ke komite kuwaena o ka aoao Repubalika keia inoa ma ka noho ana a ia kino ma kekahi la o ka pule aku la i bala.

            Elua lala hou i hookomoia aku i ka ahahui o ka Papa Loio Hawaii, no ka Lunakanawai Clement K. Quinn, i noho lunekanwai kaapuni ai no Hilo mamua, a e hoomaamaa kanawai nei hoi maloko o Honolulu i nei manawa, ame William F. Crockett, he loio no Wailuku, Maui.

 

 

HE $20,000 HOU E LOAA AE ANA I KE KOMISINA HOOPULAPULA

            Ma ka mahina o Ianuahi e hiki mai ana he $20,000 hou e loaa ae ana i ke komisina home hoopulapula, elike me ia a George P. Cooke, ke kakauolelo mana hooko a ke komisina o ka hoike ana ae ma ka Poakahi nei, o ia mau dala e loaa mai ana mai ka hoolimalima mai ia o na aina kanuko o ka mhiko o Kekaha, Kauai. Ma ka Poalua nei ka noonooia ana o keia kumuhana o ka papa aina o ia hoi ka hoolimalima ana aku i na aina mahiko o Kekaha.

            O ke ano o ka palapala noi no na aina o Molokai kekahi kumuhana a ke komisina home hoopulapula o ka noonoo ana a au hooholo ke komisina, ma kahi o ke ano palapala noi elike me ia i ike mau ia ma na manawa i hala, he palapala noi okoa ka ke komisina e hoomakaukau ana, o ia hoi e hoomakaukauia ana he mau ninau lehulehu a e pane ke mea noi ia mau ninau lehulehu, a o ka poe noi aina e hoopihapiha ana i ka lakou mau pa`apala noi i kupono i ka manao o ke komisina o lakou ke aponoia. @oko o keia manawa e kamailioia ana ke kumuhana ua hoala pu ia ae kekahi manao o na wahine kekahi i kupono no ke noi ana i na aina home hoopulapula.

 

            Ina no hoi o ka ikaika o na wahine a kakou i ka malama i na pahu meakanu, a e hooikaika i ka malama ana i na meakanu maluna o na aina e haa wiia mai ana, e ola ana kakou. Aka aole nae au e hoole ana i ka ikaika. Ke manao nei au e loaa io ana ia ikaika, no ke kumu ua hoike mai, aole he molowa iloko o ia mau wahine. He manaolana ko`u, o ka aina wale no koe, a loaa ia, ke hilinai nei au, e ola ana keia lahui, aole wale no ma@i o na kane, aka mamuli o na makuahine.

 

            I ke kaua ana o ka Akau ame ka Hema ma Amerika i na makahiki 1861-1864, a i ka illopio anao Lee ia Grnat, ua olelo ae kekahi wahi koa o ka Hema i kona Kenerala, "Ea, ua nui loa aku nei no paha ka kakou nahu ana. No ka mea hiki ole ia kakou ke nau." Nolaila, mai hoao kakou e nahu a nui loa, o piha hoao kakou e nahu a nui loa, o piha loa ka waha, hiki ole ke nau.

 

 

HE HOOMAIKAI NA KE KULA SABATI O MAKUA.

            I na makamaka, na hoaloha, na kini haipule ame ka poe no apau i komo pu mai me makou ma ka makou mau hana hoike Kula Sabati, hoohuihui o na Kona i malamaia ae ai ma ka la 4 o keia mahina, ma ka hale halawai o Kalihi ame Maoanalua, ma Kalihi, a i haawi pu mai hoi i ka oukou mau kokua ana i keia Kula Sabati, ma ka makou mau hana nui ke kukulu luakini; oluolu e lawe aku i ka makou mau hoomaikai palena ole, mai keia Kula Sabati aku, a maluna ae o na mea apau, o ka Haku Lani pu me kakou pakahi apau.

            No Mr. L. L. McCandless, ka makuakane hoi o ka apana o Makua, kekahi o ka makou mau hoomaikai, no kana mau kokua. Ua haawi wale mai o`a he hookahi pipi holookoa ame kekahi mau paona puaa o kana poe keiki, aole o ia wale, aka ua haawi hou mai la no oia he haawina kokua ma ke dala.

            Nou pu e Mr. Oscar Cox kekahi o ka makou mau hoomaikai, no kau i haawi mai ai i keia Kula Sabati ma ka manawalea ana mai i kekahi mau paona i`a momona o kela lokoi`a kaulana o Lokoea, ma Waialua. mai poina ia Makua, oluolu oe e lawe aku i ka makou mau hoomaikai nui.

            Mr. Jonah Kumalae, no kau mau ko kua i haawi mai ai ia Makua ma o ka manawalea ana mai i kekahi mau paona poi mahuahua, a maluna iho o keia, ua mnawalea hou iho la no hoi oe, he wahi huina dala no e hiki ole ai ia makou ke hoopoina no kakahi manawa loihi. Nolaila oluolu hoi oe e hookipa aku ma kauwahi kaawale o kou keena waihona o na hoomaikai, i wahi rumi no ka Makua hoomaikai pu kekahi.

            Aole wale keia o ka lawa o ka makou mau hookaikai, aole; nou pu e ka Makua Wm. K. Poai, ke kahuhipa aloha o ke kihapai o Kalihi ame Moanalua, i huiia, nou ame kau mau keiki o ka Ekalesia o Kalihi ame Moanalua kekahi o ka makou mau hoomaikai palena ole, a ua lilo hoi keia i kiahoomano poina ola na ke Kula Sabati o Makua, e hiipoi ai no na lokomaikai au e ka Ekalesia o Kalihi ame Moanalua, ma o ko oukou kahu la, ka haawi ana mai hoi ia makou iloko o ko makou mau la o ka nele i ka malumalu, o ia hoi i ka hale ole, kahi hoi e hiki ai ia makou ka hookipa ana i na makamaka, na hoaloha amo ka poe no apau i hiki mai, no na hana hoike Kula Sabati elike iho la me keia i malamaia iho la.

            Aole wale o ka hale, ka Kalihi ame Moanalua i haawi mai ai, aka, ua haawi pu mai lakou i ko lakou ma kino no ka makou hana, e kauoha aku ai ia lakou e hana mai. Ea, owai ka Ekalesia i like me Kalihi ame Moanalua, ka haawi malaelae mai ia oe i kona home me na leo oluolu. Aohe lua elike ai, aka ma ka makou koho iho o Makua ka helu elua.

            Nou hoi e Mr. Solomon Hanohano kekahi o ka makou mau hoomaikai no ka nui maoli o kou hoomanawanui i ka makou mau hooluhi ia oe, aka, maluna o na mea apau o ke aloha o ke Akua me kakou apau.

            O makou iho no me ka mahako.

            Ma o Peter Andrews,

            Kahu Kula Sabati

 

 

NA MARE

            Lee Wong ia Ella Ah Sam, Dec. 1.

            Richard Davenport ia Harriet, Leslie, Dec. 3.

            Jack Silva ia Clara Gregory, Dec. 3.

            Harry L. White ia Annie Sam Kane, Dec. 5.

 

 

NA HANAU

            Na John Caspian ame Martha Kalama, he keikikane, Nov. 1.

            Na Sam P. Pupuhi ame Rahab K. Kaianui, he kaikamahine, Nov . 30.

            Na Chin Akana ame Tamar Aona, he keikikane, Dec. 2.

 

 

NA MAKE

            Annie Jaegar, ma ke Alanui Moi, Nov. 29.

            James Chock, ma ke alanui Prospect, Nov. 30.

            Marie Capps, ma ka Home Kapiolani, Nov. 30.

            Gabriel Keawehaku, ma Kaimuki, Dec. 4.

            He bebe na Harry L. White, ma ke alanui 5, Kaimuki, Dec. 4.

 

           

            ROME, Dec. 6--Ua kiia a weluwelu loa ke kino o Ali Pasha, ke kuhina nui mua o Tureke ma keia a@wina la, i ka manawa ana e helewawae ana. Aohe i paa ka mea nana oia i ki i ka hopuia.

 

 

Kuai i na Nupepa me na Buke Nupepa

BUY YOUR MAGAZINES, NEWSPAPERS AND PERIODICALS

FISHERS NEWS CART

FISHERS NEWS AGENCY, P.O. BOA 1224, HONOLULU, T@

WE TAKE SUBSCRIPTIONS

BRAIN FOOD REGISTERED TRADE MARK

 

 

AHEWAIA E KE KIURE NO KA PILI I KA HEWA.

            Mahoe iho o ka hooloheia ana o ka hihia o Fred W. Law, no ka hewa a@hue i ka waiwai i haawiia aku nana e malama, maloko o ka aha a ka lunakanawai Franklin, no kekahi mau la lehulehu ae nei i hala, i hoopuka mai ai ke kiure i kana olelo hooholo ma ka Poakahi aku la, no ka pili o ka m@ i hoopiiia i ka hewa, a ma keia Poalima, e hookauia mai ai ka hoopa`i ma luna ona.

            Elike nae me ka rula mau ma na hihia o keia ano, mahope iho o ka hoopuka ana mai o ke kiure i kana olelo hooholo, au waiho koke aku ka loio @ ka mea i hoopiiia i kana hooahlahala no kela olelo hooholo, me ke nei e hoolohe hou ia ka hihia.

            He mau hora i hoohalaia ma kela Poakahi, no ka hoolohe ana i na olelo mai na loio mai, o ka aoao aupuni a@ ka aoao hoopiiia. O ka Hope Loio Kalana Harold E. Stafford, ma ka aoao o ke aupuni, a o ka Loio George K. French, ma ka aoao o ka mea i hoopiiia. Mahope o ka pau ana o na olelo hoakaka ma ka aoao o na loio, @a haawi mai la ka aha, i na a`o ana i na kiure, i ke kulana maoli o ka hihia, @ iloko o na minuke ekolu wale no, ma hope iho o ke komo ana aku @ ka hihia iloko o ka lima o ke kiure, i hoop@k@ia mai ai ka olelo hooholo, e ahewa ana i ka mea i hoopiiia.

            O ka nioolelo o keia hihia ma ke @ nui, penei no ia: Ma ka la 8 @ ka mahina aku nei o Augate i hala, i loaa ai he hopii hoahewa i na kiure kiekie, e ku-e ana ia Fred W. Law, o ia no kona lawe ana he ekolu haneri dala mai ka Loio Lorrin Andrews aku, i manaoia, no ka uku ana aku i kekahi noka aie, eia nae, ua malama aku la oia i kela mau haneri dala nana, i@ ke ano pili i ke kolohe.

            Ua aie o Mr. Law, i ka ban@ko o na Pake, i kekahi nota o ekolu haneri dala, me ke kakaukua ana o Mr. Andrews i kela nota, a i ka manawa i hoea mai ai no ka uku ana aku i kela nota, e hoopaneenee mau ana o Mr. Law i ka uku ana, ahiki wale no i ka haawi ana aku o Mr. Andrews iaia, i ka huina o ekolu haneri dala,no ka uku ana i ka nota aie.

            O ka mea kupaianaha nae, mahope iho o ka loaa ana aku o ka huina o ekolu haneri dala ia Mr. Law, u@ kau aku la oia maluna o ka mokuahi, no Kapalakiko, a i ka loaa ana o ka @ke i ka Loio Andrews no ka holo ana o M. Law, no Kapalakiko, ua waiho ko@ aku la oia i ka hana iloko o ka lima, o ke keena o ka Loio Kalana, no ke kelekalapa ana i na luna oihana ma Kapalakiko, e p@ mai ia Mr. Law, a hoioi mai no Honolulu nei.

            Ma Kapalakiko ka Makai Nui R@e i kela manawa, a iaia i huli hoi mai ai no Honolulu nei, ua hoihoi pu mai la oia i ka lawehala, me ke kaa ana ma ka aoao o Mr. Andrews k@ ko`iko`i o ka auamo ana i na hoolilo apau, nolaila, ma kahi o kela huina o ekolu haneri dala, maloko o ka nota aie, ana i kakaukua aku ai, au pehu ae ia ahiki i kona hoolilo ana, ma kahi o ka ewalu haneri me kanalima dala.

            O keia kekahi o na hihia, i lilo ai i mea nui iloko o ka noonoo o kekahi poe loio, no ka mea ma na manawa e lawelaweia ana na hana ninaninau i na hoike, i oili ae ai kekahi mau mea, e pili ana, no kekahi mau hana i kukakukaia mawaena o Mr French, ka loio o ka mea hoopiiia ame Mr. Andrews, a pela hoi mawaena o Mr. Andrews ame Mr. Law.

 

 

HOOLAHA PA AUPUNI

            He lio hauliuli i hoopaaia maloko o ka pa hoopaa holoholona o ke aupuni ma Kalihi ma ka alanui Moi ame Kamehameha IV, ke ku@alaia aku ana ma ke Poaono, Dekemaba 10, ma ka hora 12 awakea,

6481--Dec. 9.

 

 

Ka Pila

GRAFONOLOA COLUMBIA

Maopopo ka Wa e Pau Ai.

Na ka mea hoopaa nona iho e makaala ia mea nou. Ua hiki ia oe ke hulahula ahiki i ka huamele hope loa.

Uku Liilii ke Makamakeia

Thayer Piano Co., LIMITED.

148-150 ALANUI HOKELE