Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 48, 2 December 1921 — Page 6

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

PITA NIKOLA

a i ole

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kula-

no Hanohano a Lawe Mai i ke Kulana Makaninana

 

            Me ke Kakali hou ole iho, haalele aku Ia ke Duke Nikola i ka puka aniani, a holo aku la me ka awiawi nolalo o kekakela, no ka mea ua pau loa nae kona kanalua. no ka nuhou ana i lohe mai ai ma kela ahiahi, aka ua mai ka poino ame ka pilikia ma Zukovo.

            Ia hoea ana aku a ke duke opio no ka hale malalo, aole on a ike aku i na kauwa, nolailahemo loa aku la oia iwaho o ka pa aia hoi, e akoako ana kana poe kuwa ma kahi hookahi, a e noke ana hoi o Bori i ke kamailio me ke pihoihoi, me ke kuhikuhi ana aki o kona lima, i kahi o ka uwahi, e punohu mai ana ; a ke nana i'o aku i kela manawa, he ula wale no oloko o ka ululaau i ke ahi.

           "Eia ai na kanaka he nui ke hele mai nei no ke kakela nei, ua hoea mai lakoe mai na wahi like ole mai o ka aina, aole he wahi heluna uuku, aka he heluna nui, ua like pu me na nalo e lele mai ana iluna o kekahi lio make ; ala ma kahi o na haneri, a mau kaukani paha ko lakou nui. Ua kamailio aku nei au me ka puulu mua loa o lakou, aohe nae he wahi mea a maliuia mai, aia iwaena o lakou, o Konada kekahi."

            "Ua hui pu aku anei o Konada me ka poe hoohaunale?" wahi a ke Duke Nikola me ka piha kahaha.

            "Ae, e ka mea mahaloia." wahi a Bori me ke kulou ana iho o kona poo ilalo. "Ua hui pu aku o Konada me kela poe kanaka, a ua hoole aku me lakou ua hoole aku nae au, no ia kumu. i hahauia mai ai kuu poo e Mikela i ka pauku laau ; o ko'u holo mai nei no ia no ka hoike ana aku ia oe e kuu haku, no ka poino e hoea mai ana malune ou ame makou kau poe kauwa."

            Ua hale ka helehelena o ke duke opio a haikea pu, i ka lohe ana i ka hoike a kela kauwa, aole no nae he maka'u iloko on a, aka hoao aku la oia'e hoomalielie i ka manao o kana poe kauwa, mai na kane a na wahihe, e hoolana ana hoi i ko lakou mau manao."

            "Maluna ou ka'u mau mahalo ana he nui e Bori no kou kupaa ana mahope o kou haku, me ka hui pu ole aku me ha poe e hoala mai nei'i ka haunaele, aole loa au e poina auna no keia hana koa loa au elike me ka loihi o ko'u ola ana," alaila hu;o ae la oia i ka nui o kana poe kauwa, a kamailio aku la:

            " I na he poe kekahi o oukou e maka'u i ka noho pu mai me a'i alaila ke hookuu aku nei au ia lakou e hele ; aka nae no'u iho, aole o'u manaoio e aa ana lakou e hele mai e hoopoino i kuu kakela nei ; e pani nae kakoou i na pukapa apau i ka paa, a ina no ko lakou hoea mai, alaila mailuna'aku au o ke kakela e kamailio ai imua o kela poe kanaka."

            "Auhea oe e kuu haku, he mea makehewa wale no kou noho hou ana iho maloko nei o ke kakela, o ka manao nui o kela poe kanaka e hoea mai ana, no ka pepehi ana no ia ia oe a make. Ua hale kela poe kanaka a have, o ia no oe o na ilio pololi, in a no kou loaa mai ia lakou, e weluwelu liilii aia oe iloko o ko lakou mau lima." i pane mai ai o Bori.

            "Ua paa kuu manao, e noho au maloko nei o ke kakela, ahiki i ka hoea ana mai o kela poe kanaka," i pane ae ai ke Duka Nikola.

            "Ina oe e paakiki ana e kuu haku, alaila o ka make wale no ka hopena e kau mai ana maluna ou, aole e hala keia mau olrlo a'u."

            "Ina ua mka'u oe alaila ke hookuu aku nei ai ia oe ame Vakili ame Ivana e hele, no ka imi ana i ka palemana o ko oukou mai ola, aka no'u nei la, e noho ana no au, a mamua i ka hiki ana i kela poe kanaka ke puhi mai i kuu kakela i ke ahi e kamailio aku ana au me kakou i na mea e hoomaaliliia ai ko lakou mau manao inaina."

            Auhea oe e kuu haki." i pane mai ai ke kauwa pilikino o ke Duke Nikola. "E hele au e hauoha i ka noho o Vera i keai manawa, a ua hiki ia oe ke puka ma ka puka-pamahope o ka halelia no loko o ka ululaau ; aole loa e hiki i kela poe kanaka ke huuli aku ahiki i kou loaa ana, a e hoea e ana oe no ka muliwai, mamua o ka loaa ana aku o ka ike i kela poe, no kou wahi i hele ai."

            "Aole au e ae aku i kena manao ou e Leo, aka e noho ana no au e kakali ahiki i ka hoea ana mai o kela poe kanaka." i pane aku ai ke duke me ka leo oluolu.

            Ua lilo kela ano o ko lakou haku, i mea hookahaha loa aku i ka manao o na kauwa apau a o ka poe o lakou i piha me ka maka'u, ua pau aku la i ka holo noloko o ke kakela, a o ke koena iho. na lakou i hele aku e pani i na puka-pa o ke kakela. me ka hoomanawanui no nae i ka maka'u no ka make, mai i ka poe hoohanaele.

            "Ma kau mea i kamailio mai nei e Bori kuu hoaloha, he lehulehu kela poe kanaka e hele mai nei, pela anei?"

            "Elike me ka nui o ka lauoho o kou poo, pela iho la ka nui o kela poe a hoea mai. na kane na wahine ame na keiki, o na wahine aku nae ka poe i hele a kae maoli mamua o na kane."

            "Owai na alakai o kela poe kanaka kookaunaele?"

            "He ekolu no mau alakai maopopo loa o kela hana, oia o Sido, Mikela ame Akoni. E nana aku, ma kahi o ke alanui e moeke'a ae la, e iko no oe i ka hele a nonanona na kanaka e nee mai la me ka awiawi!"

            Nana I'p aku la ke Duke Nikola, a ike i ka oiaio o na mea a Bori i kamailio ae ai, a ma ka nana aku a ke duke, me he kahe ana la na kekahi muliwai, e imi ana i wahi no ka wai e kahe ai, pela iho la ke ano o ka nee ana mai o na kanaka ; mahope mai hoi o kela poe, ka ahi e hoomalamama mai la ialoko o ka ululaau, i ke alahele a ka poe hoohaunaele, e hele mai Ia no ke kakela o ke Duke Nikola.

            Oiai na kanaka e nee mai apa imua, ke lohe pu la ke duke, i ko lakou mau leo himeni , e mele ana i ka hnneui kaua o Rusia. Ua maopopo loa i ke duke, in a ua paa ka manao o kela poe kanaka e komo mai e puhi i ke kakela, ua like ka paa o na puka-pa he mea ole loa : aka nae, aia mau ka manaolana iloko on a, no ka hiki ia ia ke hoomalielie aku i ka namao o na makaainana, ahiki i ko lakou hoopau wale ana i ka manao hoopoino mai i ke kakela ame kona haku.

            I ka hookokoke loa ana mai nae o ua puulu kanaka nei, i ka pa o ke kakela, ike mai la i ke ku aku o ke duke opio, o ka lakou manawa ii momoku ae ai no kahi o puka-pa nui, mamua pono o ke kakela.

            Ua hiki loa i ke Duke Nikola ke ike maopopo aku i na kanaka, aia na alakai o na puulu nei mamua loa kahi i nee mai ai, ke ike la oia ia Sido. Mikela ame Konada, a o ia kana i nalu wale iho ai no iloko on a, i ke kumakaia maoli o Konada iaia : aole no paha e kala kahiko i ike ai kela kanaka, i ke ala mai o kekahi haunaele, a mau hoopilikia ana hoi, ma ka aoao o na makaainana, aole nae ke kamailio mua mai i kona haku. Ina ua hiki ole i kana mau hana maikai, ke kono aku ia Konada, e lilo i mea hoopakele mai iaia, nolaila he uuku loa kahi manaolana iloko on a, no ka hiki iaia ke hoomalielie aku i ka manao o ka poe i pili nui ole mai me ia.

            I ka hoea ana mai o ka puulu kanaka mawaho o ka pa pau iho la ka lakou himeni ana mai, a ma ia wahi i noke mai ai ua poe kanaka nei i ka huro, me ke kahea okoa ana mai : "E wehe koke mai i ka puka-pa ano!"

            I ka lohe ana aku o ke duke opio o kela leo o na kanaka, hoomanao iho la oia, aole kela he mau leo ano ole. aka na hele kela poe kanaka a have elike me kana i hoomaopopo ai i ka manawa o ke kaua, aia no nae oia ke ku malie aku la nana, a i kona wa i ike aku ai ia Mikela, ke alakai o kela poe, ia wa i kau ae ai oia i kona lima iluna, a poha aku la kona leo i ka pane ana aku :

            "Ke nonoi aku nei ai i ko oukou oluolu e na makaainana, e hoolohe iki mai i ka'u mau hoakaka imua o oukou!"

            "Ula lawa ko makou hoolohe ana aku ia oe, aka o ko makou manao, ma ka hana," i olowale mai ai na leo he nui maiwaho mai o ka pa.

            "F@ae mai oukou i mau minuke helu wale no no'u e kamailio aku ai!"

            "Aohe makou i ike ia oe, owai oe e kena kanaka?"

            Me ka hoolohe ole aku nae i kela mau leo pakike maiwaho mai, hoomaka aku Ia ke Duke Nikola e kamailio :

            "Auhea oukou e o'u mau hoaloha, a poe keiki hoi na'u ke nonoi hou aku nei au, e maliu mai oukou ia'u mamua o ko oukou hooko ana aku i kekahi hana pupuahulu, e mihi loa ai oukou me ka walania ma keia mua aku. Elike no me ka''u i hoike mau aku ai aimua o oukou, he hoaloha aiaio loa au no oukou apua. Aole au he mea i like aku me ka poe kahiko, aka no keia hanauna hou ko'u ola ana, a ua nana aku au i ka nee ana o oke au o ka manawa, ma na mea wale no e pono ai ko kakou ola ana, i kaokoa loa ae, mai na mea a ko kakou poe kupuna i hana mai ai maluna o keia lahui kanaka.

            "Ua hooiaio akh au imua o oukou, ma ka hookomo ana mai he ola hou iloko o Zukova nei, me ka hookahe ole ia o ke koko, ma ka hoolilo ana ia oukou apau i mau hoaloha, i mau hoahanau, me he mea la, na na makua hookahi mai, oiai hoi na wahi e ae ma Rusia nei i auamo mau ai i na ehaeha ame na poino.

            "Owauponoi ka mea nana i lawe mai, a hoala ai e ka hookahuli aupuni ma Zukovo nei, he hookahuli aupuni, e ku-e loa ana i na hana hookaimaha a hoopilikia wale maluna o na makaainana ; e ku-e loa ana i na hana hookaumaha a hoopilikia walemaluna o na makaainana ; e kanu ana iloko o ko oukou mau puuwai i na anoano o ka maluhia ame ka noho hoahanau ana, in a oukou i malama i keia mau mea, a hoea mai auanei i ka wa e nihoalii mau ai ka noho aloha ana, ka maluhia ame ke aloha.

            "Aole loa he mea nana e hoomaemae ae i ka ino i hanaia, o ke ahi wale uo," i uwa mai ai kekahi leo maiwaho mai, i ukalii mai hoi e na leo o na wahine.

            Ke nana pono la ke duke i ka mea nona ka leo o ke kamailo mua ana mai, a ike aku la oia, eia ka no Mikele, kekahi no o na kanaka, i hanaiia, a i malamaia maloko o ke kakela i na makahiki i hala aku.

            "He mea oiaio loa, aia no he mau hewa o ka wa i hala," i kamailio hou aku ai ke Duke Nikola me ka hoonui and ae i kona leo, i hiki ai ke loheia mau. oiai aia na leo hamumu liilii ke kamailio la mawaena iho o na kanaka. "He oiaio, he nui na hewa i hanaia aku maluna o iukou e na makaainana, eia nae, aole loa ia o ke alahele e nohoalii mai ai ka maluhia ma ukovo nei.

            "O ka mea a oukou, a ma ko oukou aoao an e Sido Mikele ama Akoni, e ku-e loa ana i ka hoihoi hou ia mai o ka noho mana ana o na alii maloko Rusia nei, Ua hala aku la kela au kahiko o ka hookele ana i ke aupuni ame ka hoopilikia ana i na makaainana. Mai hapala wale aku i ko kakou ola hou ana, me na kihe'ahe'a koko o na hana karaima maloko nei o Zukovo.

            "O ka'u e nonoi aku nei ia oukou, e huli hoi koke no ko oukou mau home, a ma ka la apopo. in a he mau hewa kekahi i hanaia, na'u no e imi aku i kahi e uku pono ia ai ka mea hewa, me na hopena o kela hana. Ua manaolo mai oukou i ka'u mau a'o ana, i ka wa ae nei i hala ; o ka'u leo uwalo. o ia no ko oukou manaoio hou ana mai ia'u. e hoea mai ai i ko kakou wa e haaheo ai no ko kakou aina nei. Auhea oukou e kuu mau hoaloha. e haalele mai i ka pa o ke kakela nei, o mihi auanei oukou. no kekahi han=a hawawa a pupuahulu ma ko oukou aoao."

            Aia no ka puulu kanaka mawaho o ka pa kahi i ku mai ai, a ke loheia la hoi ko lakou mau leo haiwalaau, a iloko nae o kela walaau liilii, i kani mai ai he pu me ka lele ana mai o ka poka, a ku ka papale kapu o ke Duke Nikola, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i kamailio ae ai kekahi mea, me ka leo nui :

            "E wawahi aku i ka puka-pa!" me ka loje pu ia ana aku o ka leo o na wahine e hookikina ana i na kane, e komo aku iloko, a e lawepio mai i ke kakela.

            Maluna aku o na poo, o ka poe e polo loa mai la ika pa o ke kakela, i ike aku ai ke duke. i kekahi poe kanaka me na pauku laau nunui, e lawe mai ana, no ka wawahi ana i ka pika-pa, a maopopo iho la iaia, aohe he mal@a mai o kana mau olelo, eia nae, ke mau la no kona ku ana ma kahi hookahi.

            I kela manawa nae, i kani hou mai ai ka pu, no ka lua o ka manawa, me ka lele ana mai hoi o ka pikam a ku ma ka lima hema, a o kela ka mea nana i hookomo mai i ka huhu iloka on a, me ke kahea ana ahu :

            "E ka põe hohowale, he keu aku oukou a na kanaka hilahila ole!" me kona wiliwili ana aku i kana puupuu.

            Na kela mau olelo ki i ka hoonaukiukiu mai ke dike opio aku, i hoopii ae i ka iuaina i kela puulu kanaka mawaho, a hoomaka mai la e ki i na pu he nui, aole na'e he hookahi poka, i ku mai iaia nei, o kona emi hope aku la no ia a komo iloko o ke kakela, a paa ana no kona Iima, ia Bori. me ka i ana mai :

            "Aole keia i lohi la e kuu haku, ua makaukau ka lio nou, ekau koke oe a holo aku ma ka puka-pa mahope, he nui loa ka manawa e pakele ai oe, mamua o ke komo ana mai o kela poe kanaka iloko nei o ke kakela nei."

            Ke loke aku la ke Duke Nikola, i ka wawahiia mai o ka puka-pa, a o ia kana i hooho ae ai : "Ua hewa ole au, aole e ili mai maluna o'u ke koko o na hana a kela poe aknaka naaupo!"

            I kinohi, aole no he wahi a maliu aku o ke Duke Nikola, i ke koi mai a Bori aka no ke komo pu ana mai o kekahi kauwa okoa aku, he hookahi ko mua koi ana me ka hopu pu ana mai i ka lima o ko laua haku, akahi no ua duke opio nei a hahai aku mahope o kana mau kauma, no kahi o ka halelio, aia hoi he mau lio i makaukau i na pono apau, o ke kau ae Ia no ia o ke duke. me ekolu o kana mau kauwa, a ke lohe pono mai la lakou i ka leo uwa o na kanaka, ua komo aku la iloko o ka pa, no ka hookokoke ana aku i ke kakela.

            "E wiki kakou e ko makou haku!" i pane ae ai kekahi kauwa.

            "Eia ihea ka nui o ko kakou poe?"

            "Aole lakou e kala i holoe aku ai no ka palekana o ko lakou mau ola, a o kakou wale no koe."

(Aole i pau)

           

He Moolelo no ko

Helena Simoa Lanakila Ana

A I OLE

KaHoowalewaleia Ana o Halebatona

 

            "Ae, a he nui hou aku, aka nae, ua puka laelae mai maua i ka manawa hope loa. E Hale, e pono oe e hookuu mai ia'u ; aole anei oe e oluolu e hele pu mai ine a'u, i kuhikuhi aku ai au ia oe i ka hale o ka ohana Walaka, a nau no hoi ia e hele ae i kahi manawa mahope aku, no ka mea, ke kakali loa mai la paha kela poe ia'u o ko'u hoi aku, a ke ha'oha'o nui mai la paha no ka'u wahi o ka hele ana?"

            Ua haikea loa ko Mr. Lanakasa helehelena ia manawa no ka lohe ana aku la i hala aku, a ke noonoo pu la oia ia manawa, pehea hou aku ana la ka nui o na pilikia ana e ike iho ana o ka wahine, i hiki ole iaia ke hoomanawanui, me ia nui no hoi o kona hauoli ia la no ka, hui hou ana me ka wahine.

            No keia noi a ka wahine, ku ae la oia me he mea la ua kaumaha loa i kekahi haawe e kau i ho ana maluna o kona kua, a hele hikala aku la no kahi o ke pihi kelepona e kau mai ana ma ka paia, a kaomi aku la i ke pihi uwila.

            "E ae aku ana ai i kau noi, e kuu aloha," wahi ana ; "e kahea ae au i kaalio no kaua e holo aku ai, a ha'u ponoi e kalaiwa aku i ke kaalio no kaua. Aole hiki ia'u ke hookuu hou aku ia oe e ike hoi ole aku ai au ahiki i ko'u koiia ana mai e hana aku pela."

            "Aia ahiki aku kaua i ka hale o ka ohana Walaka, alaila e hoouna aku ana au i kekahi leka ia Mrs. Walaka e hookuu mai ia'u me Helena no kekahi manawa, no ko Helena hele ana mai," wahi a Makaleka o ka pane ana ae i ke kane, "eia nae e lilo ana paha ia hana i mea hoohaunaele aku i ka lakou papaaina, nolaila au i manao iho la o Helena no ka'u e ike aku a-iaia wale no, i hoakaka aku au iaia i kekahi mea a'i i hoike ole aku ai iaia o na la i hala mamua, o kona hele ana mai e hui me oe ; e lilo ana ia i mea hoopuiwa aku iaia, pela ko'u manao, in a au e hoike koke aku ana iaia i ka mea e pili ana ia oe."

            "Ma ko'u manao iho la aole pono e hopililoia aku ko kaua hele ana ilaila, ame ka hoike ana aku i kekahi mea e polo ana no'u, i mea hookinana aku i ka pappaina a kela ohana i makaukau, o kekahi no hoi, aole o'u makemakee hookuu aku ia oe, aka, he makemake u e hui pu kaua a kamailio pu no kekahi hora hookahi, nolaila eia ko'u manao, e lawe aku no ai ia oe ahiki i kla hale, a no ko kakou wahi e hui hou ai mahope aku, na kaua ia e kukauka oiai kaua ma ke alanui e hoea aku ai i kela hale," wahi a ke kane.

            Ua makai keia manao o ke kane i ko Makaleka noonoo, nolaila aole no hoi i piha ka umi minuke o ia holo ana aku a laua, hoea aku la laua i ka hale o ka ohana Walaka. a ku iho la ke kaalio ma ke puka o ka Hale, a ma kela holo like ana aku a laua me na naau mama me ka hauoli wale no ia mau mike, ahiki i ka hoea ana aku i ka hale ; o kela hauoli i loaa ia laua i na makahiki lehulehu i hala aku mahope, ua hoi hou mai la a kau maluna o na helehelena pakahi o laua.

            Iloko o kela manawa a laua o ka holo ana aku no ka aneane elua mile ka mamao, no ka mea, o kahi o ka hale o ka ohana Walaka i ku ai aia ma ke alanui Anueanue, he kahua nani e ahuwale ai ke kulanakauhale ke nanaia mailaila mai, hoakaka aku la o Mrs. Lanakasa i ka moolelo e pili ana no ka hoolalaia ana e mare o Habati Alekona me Helena, ka hoomakaukauia ana no hoi o na mea apau e polo ana no ia mare, ame ke kumu i pai ai o ia mare o laua, elike me ia i ikeia ma na mokuna i hala.

            "O ua hoomahuahua loa mai la oe i ko'i mau manao kahaha!" i pane ae ai ke kane, i ka hooki ana iho o Mrs. Lanakasa i kana hoakaka ana. "I ka nana aku me he mea la na na Mana Lani no i alai ae i ka hana e hoohui ole ia ai o Helena me Habati ; ua manaoio maoli no au he kanaka opio maikai a hala ole o Habati, eia ka ua hihia mua oia i kela wahine opio o ka hoea ana ae la i ko olua hale me ka bebe e hii ana i kona umauma, i ka manawa kupono loa e hoopakeleia ae ai o Helena mai ka lilo ana aku i wahine na kela kanaka opio mahope iho! A auhea o Habati i nei manawa? Aia oia ihea e noho mai nei?"

            "Aohe maopopo ia'u ; mai kela manawa mai a maua o ka nee ana aku no Ionaka, aole maua i lohe a i ole ike hou hoi i kona helehelena mai ia manawa mai. No Mele, ka wahine a ua o Habati i hoopoino ai a loaa ka bebe, a i mare olr hoi ma ia hope iho, e lohe mau ae ana maua nona, no ka mea, oia ka mea kakau mau ae i ka leka ia Helena, a aia no oia ke noho mai la ma kahi hale a maua o ka haalele ana aku malalo o kana malama ana, a oia, no hoi ka wahine malama hale o Mr. Kamika, ka mea nana i hoolimalima kahi hale a maua o ka noho ana mamua o ko maua nee ana aku anoho ma Ionaka.

            "Ma kana leka o ka loaa mau ana ae ia maua, he maikai ka ko laua noho ana, he malama o Kamika iaia, a he makua maikai hoi, a he nui na manao mahalo ana no Mr. Kamika. Ma'ko'u manao he kanaka maikai oia, he kanaka kulana hanohano a he keonimana oiaio no hoi, no ka mea, e loaa mau ae ana ia maua ka bila dala no ka hoolimalima o kela wahi hale i ka ia mua o kela ame keia mahina." wahi a Makaleka o ka pana ana ae.

            "O na ka Akua e hoopomaikai mai ia Kamika ame Mele, a pela hoi me kela kanaka nana i kuai i kela hale o olua ma ka Adironadaka, no ka hoopakele ana ae ia olua mai ka poino ae i ka manawa kupono loa!" me kona noonoo ole iho ia kanaka nana i kuai i kahi hale o Makaleka ma ma ka Adironadaka ; in a pahe e loaa aku ana ka ike iaia aole ia he kanaka okoa ae, o Keoni Wilekona no, ke kaikouke on a, heaha la kana mea e hana aku ai?

            "No Mele Wadele ai i hoakaka mai nei, ka wahine a Habati o ka hoopoino ana me ke kuleana ole, a loaa kela bebe, e pono kaua e hana aku i kekahi mea e pono ai oia, in a aole i mare o Habati iaia, e hana aku kaua i kekahi mea e pono ai o Mele, aole nae i keia manawa, e kali a lana malie iho' ka wai i Hauola, no ka mea eia no kaua i ka aina malihini."

            "O, ke mahalo aku la au i kena manao ou, e kuu Hale, no ka pono o kela kaikamahine i hoopoinoia," a me ia mau olelo ana o ka hoopuka ana ae, ku iho la ko laua kaalio mamua pono o ka hale o ka ohana Walaka. "O keia ka hale o ka ohana Walaka," i pane ae ai o Makaleka i ke kane, a kaohi mai la no hoi ke kane i na lio a ku iho la.

MOKUNA XLIV --- Ka Nane Pohihihi

            E noho mai ana o Mrs. Walaka me kana mau kaikamahine elua maluna o ka lanai ma ka manawa i ku iho ai ko laua kaalio, a ia ike ana mai a lakou i ka hoea ana aku o Mrs. Lanakasa, iho like mai la lakou ilalo ma ke alanuipii no ka hookipa ana aku, i ka manawa a Mrs. Lanakasa e lele iho ai ilalo mai ke kaalio iho.

            "O e Mrs. Simoa, ua oiaku ko'u hauoli mamua o ka mea hiki ia'u ke hoakaka aku ia oe me na huaolelo a ka waha," i hooho mai ai ka wahine hakuhale me ka leo o ka mea i piha me na manao ulumahiehie. "Ua oi aku ko'u hauoli mamua o ka mea hiki ia'u ke haawi aku i ka mahalo ia oe no kou hoi ana mai la me ka palekana i ka hale nei.

            "Ua nui iho ko makou ha'ohao nou me ka pioloke o na manao no kou nalowale honua ana. Ua hoi hou aku nei o Mr. Waaka i kahua no ka huli ana ame ka ninau ana nou, mahope iho o ko makou oili ana mai me ka palekana nou, mahope iho o ko makou oili ana mai me ka palekana mai kela wahi mai a kakou o ka noho ana, aohe nae oe i loaa aku iaia, a no ia nele o kou loaa iaia, pela oia i hooholo ai i kona manao e hoihoi mua mai ia makou i ka hale nei, alaila hele hou ake e huli ia oe, oiai ua piha loa mahou i ka maka'u no kela ilia a kakou i ike ai ma kela wahi a kakou o ka noho ana, a no kou nalowale ana hoi kekahi.

            "Aohe no i loihi loa ia hele ana aku ana e huli ia oe, a hoi mai ana, a olelo mai la aaohe ola i ike aku ia oe. Aole anei oe i ike mai iaia a i ole i kekahi paha o na kaikamhine nei?"

            "Aohe au i ike ; ke kaumaha loa nei au no ko'u lilu ana i mea no oukou e hookaumakaia ai," wahi a Mrs. Lanakasa i pana aku ai. "Ua laweia aku ai a kekahi wahi me ka palekana loa, a ua malamaia me ka maikai ahiki i ko'u hoihoiia ana mai la," i pane hou aku ai oia me ka minoaka ana iho, "a no ka mea, iloko o kela manawa e pioloke ana o na mea apau, a o kakou pu hoi kekahi iloko o ia haawina ua hoea ae la kekahi o ko'u mau hoaloha kahiko loa, no ke kokua ana ia'u a laweia ae, la au i ka Hokele Anetala a i ka hala ana o kekahi manawa o ko maua nanea ana mai nei, hoihoi mai nei ia'u, a oia keia a oukou e ike mai la."

            Ia manawa hoolauna aku la oia ia Mr. Lanakasa ia Mr. Walaka ame na kaikamhine, aole nae oia i hoakaka aku i kona pili ia Mr. Lanakasa, mawwaho ae o kahoaloha wale no, no kamea, o ka laua mea no ia o ka ae like ana mai, aole o Mrs. Lanakasa e hoakaka aku i kekahi mea e pili ana nona, mamua o ka lele ana aku o Mrs. Lanakasa, o Helena ka makamua loa e pono ai e lohe i na mea oiaio apau a mahope aku e ike ai ka ohana, a mamua ae hoi o ka ikeiaana ae o ko laua moolelo e na mea apau e noho ana malaila.

            Ua maopopo ia Mrs. Lanakasa aole hiki iaia ke kamailio aku i kekahi mea ia Helena ahiki i ko laua noho ana o laua wale no ma kekahi wahi mehameha ; nolaila, me ia manaopaa iloko on a hooholo iho la oia no ko laua hoi aku no ko laua hale, kahi a laua e noho ana ia manawa, mahope iho o ka pau ana o ka aina ahiahi me kona mu hoaloha, alaila hoike aku i ka nuhou ia Helena.

            Iloko no hoi o ia manawa like'e hoi aku o Mr. Lanakasa a kuka pu aku me Robaka, alaila hoakaka aku iaia i na mea apau, alaila lawe pu ae iaia i ka hale ka ohana Forsai ia ahiahi mawaena o ka hora ewalu ame eiwa.

            Ua kono mai la o Mrs. Walaka ia Mr. Lanakasa e kono aku iloko o ka hale a e ai pu me lakou i ka aina ahiahi, eia nae, ua noi aku la o Mr. Lanakasa e hookuu mai no iaia e hoi, me ka olelo pu aku he hana nui kana e hana aku ana ia ahiahi, a i ka hala ana o kekahi mau minuke ia lakou o ke kamakamailio ana no na mea e pili ana i ka huaka'i hookahakaha o ia la, haawi aku la o Mr. Lanakasa i kona aloha ahiahi a hoi aku la.

            Ua hala paha iaia elua keua o ia holo ana aku ana, halawai mai la me ia o Miss Hete Walaka ame Miss Helen Simoa, a o Miss Helena Lanakasa hoi e ikeia aku ana ma nei mua aku, e hoi mai ana i ka hale, a ma ka hoihoi o ku laua mau helehelena i ka Mr. Lanakasa nana aku ua piha loa laua i ka hauoli.

            Ia ike ana aku ana i na kaikamahine e hoi mai ana, wehe ae la oia i kona papale a haawi aku la i kekahi minoaka hoihoi me ka haawi pu akiu i kona mahalo no kahi have keokeo a Helena e paa ana ae welo ana no hoi i ka makanimaluna ae o ko laua mau poo, maluna nac o Helena ke kaukolo loa a kona mau maka.

            Hookahi kumu o ko Helena anoe ana ae ia manawa, oia no kona hoomanao ana ae o ka Anakala keia o Robaka i hoole mai ai i ka mare o Robaka me ia, a o ka mea no hui nana ka leka ame ke kelekalama ana e malama mau ana ia manawa a i waihoia ai hoi eia maloko oka pahuume o Mrs. Foasai.

            I ka ike ana aku o Mr. Lanakasa i ka loli anoe ana ae o ko Helena helehelena, ua haupu koke ae la oia no kekahi meaa, a oia kana o ka nalu ana iho ioko on a :

            Alaila ua like no ka paha kona manna me ko kona makuahine, i kaili maoli au ia Robaka i a aina e no kekahi kumu, oia hoi, i ole ai e mare me ia?"

            Eia nae, aole o Mr. Lanakasa i moeuhane iki ua nui loa aku na mea i loan ia Helena. Ua hauoli oia i ka ike ana aoke i loaa ka ike ia Makleka no kona hololeka malu ana me Habati Alekona, no ka mea, iaia i noonoo iho ai, in a aole i loaa ka ike i kekahi mea ua kipe maoli oia ia Habati i mea e lilo ai o Helena iaia, ua loaa ka manaolana mau iaia e lilo ana kana hana mali i mea ike ole ia, oia wale no ame Habati ke ike iho ia mea, eia nae, ua kolekole ka noa ana, elike me ia a kaua e ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei ma na mokuna i hala, mamuli o kana leka ame ke kelekalama o ka hoouna ana mai ia Habati a i loaa ai ia Mele a i haawiia mai ai hoi ia Helena.

            Ia Helena i lele iho ai mailuna iho o ke kaalio a laua o ka holo ana, oia mau no ka haikea o kona helehelna, a ua ha'oha'o no hoi ka makuahine ia helelena haikea on a, ia laua i pii aku ai ma ke alanuipii o ka hale no ka hui pu ana aku me ka nui o lakou e nonoho mai ana ma ka lana ia manawa.

            Aka nae, me ia nui no o ka uluahewa o na manao like ole e hana iloko on a ia manawa, ua hooikaika pu wale ae la no nae oia e akaaka me na kaikamahine a no ka Het@ Walaka noolelo hoi e noke aku ana i ka haanui ia manawa, eia nae, aole i nalo ia helehelena haikea o Helena i na maka kilo o kona makuahine oiai oia e haka pono mai ana iaia i na manawa apau a laua o ka pii ana aku a kuku iluna o ka lanai.

            "Ke hauoli loa nai au i ka loaa ana ia olua e na kaikamahine, o kekahi manawa hauoli loa iloko o ko olua ola ana, a ua hoohanohano kiekie loa ia no hoi olua." i pane mai ai o Mrs. Lanakasa me ka akaka, iaia i haai mai ai i kuna kunou haahha me k leha ana ae i kahi have a Helena e paa ana, a oiai no e kau kolo mau ana ka nana ana @ kona mau maka maluna o ko Kelena helehelena, alaila ninau mai la : "Heaha ke kumu o ke ano e ana hoi o kou helehelena? Ua maluhiluhi anei oe?"

            "Manao au aohe maikai o ko Helena nei ola kino." i pane ae ai o miss Walaka, mamua o ka hiki ana ia Helena ke pane ae no ka ninau a ka makuahine.

            "He wahi ano maule iki ko i nei ia maua i haalele iho ai i ke kahua a na lunakanawai e noho ana. a mai ia manawa mai no ke ano maikai ole o ko ia nei helehelena ka'u nana mai, me ko i nei hoihoi nui ole mai i ka'u haanui aku. a me ia nui no hoi o ka maua wahi o ka hele ana aku nei i ka holokaa no ka aneane e piha ka hora, me ke kowelowelo mau o maua i keia hae, me ka hoikeike ana i ka nui e ko maua hauoli o na ka lilo ana o keia have ia maua i keiala." a hooki iho la kana kamailio ana me ka lamalama kona mau maka ame ke ano hooio no hoi no ka lilo ana o ka makana helu ekahi ia laua.

            "Aole o'u ma'u, he loli ae la no paha. wahi a ka Helena pane hoohunahuna ka makuahine, aka ua ike ae nei kaua. e ka makamaka heluhelu i ke kumu o ia ano e ana on a. "malia paha he wahi ano poniuni, iki wale no no keia holo ana aku nei. Ea, e mama, aole anei kela he i@uakai nani i kau nana mai?" wahi o ke Helena ninau hoolalau, i ole e koikoi loa mai ka makuahine iaia e hoike maopopo ak'i i ke kumu o kona haikea ana.

(Aole i pau.)