Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 47, 25 November 1921 — KA HUAKAI MALIHINI A NA KEIKI KIPIKOA HAWAII NO KA IPUKA GULA O KALEPONI. [ARTICLE]

KA HUAKAI MALIHINI A NA KEIKI KIPIKOA HAWAII NO KA IPUKA GULA O KALEPONI.

(Iloomauia mai) Kakauia c Georgc Kano.) He oiaio, ma kc nhiahi Poaono lune Z~i, halawai iho la makou me ka S. »S. Wilhelmina i ka hapalua ljke o ka moaea Pakipika, mawaena o Kapalakiko ame Hawaii, a haupu ae la au no ka'u mea i loho ai. O kahi keia a Duke i Kahanamoku *i au ai mawaena o ka f5. S. Maui ame ka 9. Matsonia, nona ka mamao o kpukani i-a a oi aku a oini mai paha, ku iho la au e nana i na ale apiipii o ka moana ame kahi a keia L»nki Hawaii kaulana loa apuni na lūhi eha o Europa ma ka heihei nn, aole lua elike ai, o ka mahimahi wnle no, Lola i 'a mama loa i ke alualu mahopo o ka mamalele o ka malolo. I iho la au iloko o'u, hookalakupua no hoi ka hana a na pua ame na mamo hope loa, a ka Na'i Kamehameha, ka Paiea mii o Hawaii, no ka mea, ke hoike nei au i ka mea oinio loa, o kahi a Re D\<kc kaulana o Hawaii i au ai, aole ia wnhi elike me kahi kai o Waikiki i ka lana malie, a i ko polna nalu hoy i ka ipuka ha.le iho no, aole pela koia, o kai uli pou)i loa keia he huhu ka' ale y o' k&ia'wahi, piena * launa ole mai, aohe ili puakea 'Mki ke ua e au ma keia wahi, iita e hiki i hookahi haole ke au, e piha pono nna na nupepa i ke kamailio no ia haole, a pohoa hoi kuu Duke ikaulnna o Hawaii i haniau loa. ni na nupepa, aole hoi hoike ne, o ke keiki Hawaii mua loa keia nana i au ka hohonu o ka moana Pakipika, he hookahi kaukani kanahiku-kumamalima (,1075) mile na kapakai aloha mai o Hawaii, a lele aluka mai la noonoo li'ke olfr imua o'u. Ike iho la au o kakou na Hnwaii kekahi lahui uuku loa o ke ao noi, pela kakou i poina mau ia ai, ma ka inoa wale iho no kakou i knulana a haawi ae la au i ko 7 u ma-lmlo no Duke Kahannmoku, ka moho hoihei au kaulnna o Hawaii, a na moho au o ke no r upu mau nei, e hoohaule i ka 4»nma o ka moho o Hawaii, a'u hoi e olelo n«i me ke kanalua ole, e hoao wale no lakou, a papalua lauoho, iiolo loa he wa e lilo fti o ka inoa moho mai ia Duke Khhanamokn aku, a o ko lahou wahi kupono loa a'u i ike ai, nia ro i kahi o ua keiki nei a'u, no ka mea, o kona luaui makuakane he hoaloha oiaio oia oio'ii, 0 ua "wahi la a'u j olelo ae nei aia no i Waikiki malaila iho. ''O Ilamohamo. Ile oiaio, ho ntii ka poe kaulana i« ka an i hoao mau e lanakila maluna 0 ka moho Hawaii, eia nae, e hoihoi mau ana keia keiki kolohe i keia poe 1 keia wahi aina eepa ona o Hamoliamo. Kaomi malio iho kaua e kuu vSolomon ahonui. He ua liilii ia no ka aina, o ka eha nō hoi o kuu wahi lima, o kun puni no ke kakau, hoomanawanui no. Hala ae la keia mau hiohiona me ka poina ole nae hoi o na hoomanao ana, u ma ke kakahiaka Sabati ae, o ka na. liilii hoi o keia la atne ka pipio o ke unuenue, an\c ka nee hele ae hoi o ke kualan mai kō makoū alahele aku, la mai iloko o'u n&' lioomanao ana no lia ohu wawae o Kalani, ka īMoi Kalakaua, a i īho la au iloko o'u: He oiaio, o keia alahelo no a.'u i hele mai ai a hoi lloh i ka aina o kahi hookahi no'keia a ka ame na alii o Hawaii i holo mai ai, a liu wale ae la'no /ko'u nloha no na alii hanau o ka aina i hala i ka po, me he la ma ka'u hoonaaopopo iho i ka pi'o uiau o ke annenuo mamua o ko makou .•ilahele, o ka ehil wawae no ia o na ulii o waiho nei maluna o ka ili "h»alala o ka moana Pakipika. Ile o ia mau ito kona makamaka hou, aole loa hoi o na wa e nalohia ai. Aloba no hoi na'lil, a hoomanao pu ae au i .ke mele, o ih kahu o na'lii, e 1 auamo nna i kā piiolo o na iwi aloha (i kana mea i aloha ai mahopo o kona kna, ana hoi e kau ao ai i keia mau wahi mamalaolelo. 0 ko alii wale no ka'u makemake, O ka luhl hoi o niaua me ia nei. He oiaio, ua hafit aku na alii apnu i ka po, a koe no h6okflhi wale iho no a kikou wahi" alis, oia no ka Elele Alii a kakou J. K. Kalanianaole. A ola no o Hawaii iAia, e aho no nae hoi ia mamua o ka nele loa. Pau ae la ka'u hoomanao ana no koia man hiohiona> a'u e ikc maopopo nei, a kau mai la imua o'u na hiOna aloha o ka nina, a pela hoi me ko'u iko hou aku i na maka o ka'u mau moa «iloha. He oiaio, ma ka Wa 4. a. m., pomponi o ke kakahinka nui, o lune 29, e iho malie mai ana makou mawaho iho o Makapuu, kau mai la imua o'u na maka alolia o ka'u mau mea uloha, a'u hoi i olelo wale iho ai no ia'u iho. 1 He omio, aōlo HU uie ka pahu kupapau e hoi aku nei, elike me ka hooiloilo a ka poe hoiiio ia 'u, aka, eia no au me ke ola kino maikai, e hui hou ai me oukon apau ka 'u mau mea aloha,

ma ka lokomaikai o ka Haku ke Akua n'ona keia ola ana, knu alakai hoi, aole j loa o hookoia na manaoino apau, j aole no hoi o'u mea e nole ai ma Ona I )a; a hoomaikai ae la au nona ame ka i nul o Kona ahonui ma ka'u huakaihele j iloko o ka inea ame ko'u alahuli'hoi no ka homo. Mawaho ponoi o Daimana Hila, i holo mnlie loa aku ai ka S. 8! Manoa, aliiki i ko makau lana nialie ana mawaho o ka boe bele, kali aku no ka waapa kauka ame na kukoawa, i ka pili ana mni no hoi, o fia huaolelo mua loa i paneia mai ia'u e kekahi o na kukeawa i kamaaina ia'u, George aole ka oo i make, loho mai makou ua make oe, minoaka aku la au me keia mau ololo: O Ceorgo ka moa i mako a koe no o Kane, eia i Hawaii noi, a lululima iho la maua me ka hauoli, no ka mana mau olelo a'u e ike ln, uii puni Honolulu no ko'u make i ku i ika poka 'a ka poe Uniona. A kani wale iho la no ka'u uh-ti, me ko'u i ana iho ia'u iho. Kupanaha na Hawhii, i ko lakou makemake loa o make kekalii Hawaii e hoao nna o hana i kekahi hana no na haku, a no ka lehulehu apau o Hawaii nei, aole hoi pela na ilipuakea o Maleka, he \iapai lakou me na mahalo kiokio, e hoike ana ia no ko lakou makeo i ke kanaka i hooko i kana hana ino ka ewaewa ole. Ao)e hoi pela me a'u mo nanea, kalii ne'a o Kauai, o na hailuku ame na hoino, na malialo i loaa mai, oia nao, i ko'u pae ana i ka aina nol poina an ia mau hailuku nme na hoino. Opualii iho no hoi, no'u hoj kahi aloha, lie moa kipa ia ka hale, a he mea ai ia ka at, kaonii malie iho hoi he na liilii ia no ka aina.